Morgunblaðið - 22.08.2003, Blaðsíða 26

LISTIR
26 FÖSTUDAGUR 22. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAÐ má segja að tónleikar nor-
ræna ofurtríósins í Norræna húsinu
hafi verið lystauki fyrir menningar-
næturdjassinn í Reykjavík, en tríóið
lék tvisvar á menningarnótt, bæði í
Listasafni Reykjavíkur um daginn og
í Kaffileikhúsinu um kvöldið.
Benjamin Koppel er í hópi þekkt-
ustu djassleikara Dana af yngri kyn-
slóðinni og er af mikilli tónlistarætt.
Afi hans var eitt helsta tónskáld Dana
í evrópskum stíl og faðir hans og föð-
urbróðir stýrðu einni heitustu rokk-
hljómsveit Danmerkursögunnar;
Savage Rose. Benjamin hefur tekið
sérstöku ástfóstri við Ísland og er
þetta í þriðja skipti sem hann spilar
hér og ekki í það síðasta segir hann
sjálfur. Hann er fínn saxisti og lipurt
tónskáld. Tónn hans er í mörgu skyld-
ur tóni Sigurðar Flosasonar eins og
við þekkjum hann af tveimur fyrstu
diskunum: Gengið á lagið … og hljóð-
ið.
Kannski skutu tónleikahaldarar yf-
ir markið með því að kalla þetta of-
urtríó, en magnað tríó var þetta samt.
Eyþór Gunnarsson hefur fyrir löngu
sannað að hann er fremstur meðal
jafningja af sinni djasskynslóð ís-
lenskri og Tommy Andersson er fínn
bassaleikari – tónninn voldugur,
tæknin fín og ekki skortir hugmynd-
irnar í bassasólóunum; en það er oftar
en ekki akkilesarhæll bassaleikara.
Þeir félagar hófu leikinn á ópus eft-
ir Benjamin, Gospel nr. 1, sem var
sálarfullur blús. Seinna á tónleikun-
um fengum við að heyra nr. 2 og 3; sá
seinni á norrænum nótum og hinn
fyrri af suður-amerískri ætt. Svo kom
Restaurant Blues, sem Benjamin
hafði hripað niður á servíettu. Átti að
vera í moll en var spilaður í dúr. Þem-
að var byggt á riffum og gott sem
slíkt og síðan var búggí í lokin; fyrst
falinn í samleik þremenninganna, en
að lokum opinberaður í sterkum
blæstri Benjamins. Það sem var best í
þessum blús var sóló Eyþórs Gunn-
arssonar, alveg óborganlegur gim-
steinn; skreyttur monkisma upp á ey-
þórsku. Eyþór lék annan sóló í
þessum dúr seinna á tónleikunum.
Það var í aukalaginu Go, glimrandi
uppbyggður, og fylgt eftir af göngu-
bassasóló Tommys og flæðandi altó
Benjamins í Tristanostíl.
Það voru tólf lög á efnisskránni og
öll eftir Benjamin utan tvö er Tommy
hafði samið. T:S pólska bassaleikar-
ans var makalaus polki; lagið sosum
ekki frumlegast og hefur heyrst í
ýmsum myndum, m.a. hjá Jan
Johansson, en bassaleikur Tommys
var frábær; allt frá tónsterkum
Brownisma til hljómaævintýra í anda
Niels-Hennings. H.T.E.S.T.A.C.
(How to explain socialism to a cat) eft-
ir Benjamin var líka fínn ópus og enn
og aftur opnaðist fyrir flóðgátt tóna af
Tristanoættinni.
Að lokum; ekki verður skilið við
þessa tónleika án þess að minnast á
ballöðuna yndislegu, Rønnerne, sem
finna má á mögnuðum diski Benjam-
ins með píanistanum Steen Rasmus-
sen: Quitness. Hún var fallega spiluð
og enn einu sinni sýndi Eyþór og
sannaði hversu magnað tónaljóðskáld
hann er.
Tríó Óskars Guðjónssonar
Laugardagsdjassinn á Jómfrúnni
er enn í gangi og næsta laugardag
fáum við að heyra í Sunnu Gunn-
laugsdóttur sem enn einu sinni sækir
landana sína heim. Óskar Guðjónsson
hefur einnig dvalið um tíma í útlönd-
um þar sem er „eilífur stormbeljandi“
en svo sannarlega er hann kominn
heim eftir Lundúnadvölina. Þetta er í
annað sinn sem ég heyri hann blása
eftir heimkomuna og þarna sannaði
hann sannarlega það sem ég þóttist
heyra fyrr í sumar; að honum hefur
tekist að skapa sérstakan persónuleg-
an stíl, að ýmsu ættaðan frá Sonny
Rollins, til að túlka klassíska efnis-
skrá djassins auk söngdansa og djass-
standarda af ýmsu tagi. Í þetta sinn
úr penna Jóns Múla Árnasonar og
Tómasar R. Einarssonar auk söng-
dansahöfundanna miklu. Að byrja
tónleika á ferskri túlkun á Bye, Bye
Blackbird og Úti er alltaf að snjóa og
enda settið á sérlega persónulegri og
tilfinningaríkri túlkun á PC-blúsi
Tómasar R. er ekki á allra færi. Í
seinna settinu var heldur ekki slegið
af hvort sem Haustlaufin frönsku
voru á dagskrá eða tekið var það ráð
að vefja Dizzy Gillespie og félaga
hans Jóni Múla saman. Tómasi tókst
ótrúlega vel að ná upp bassahljóm-
num, sem er ekkert grín á Jómfrúnni,
og Pétur var að venju traustur við
trommurnar.
Tríó Hlínar Lilju
Er tónleikum Óskars og félaga
lauk var haldið í Iðnó þar sem tríó
Hlínar Lilju Sigfúsdóttur píanista
lék. Þessir krakkar eru enn í námi en
lofa góðu. Troðið var í salnum eins og
alls staðar á menningarnóttu, þar
sem rúmur þriðjungur þjóðarinnar
var á menningarflippi, og meðan ég
staldraði við léku þau m.a. All The
Things You Are. Hlín var á Evans/
Jarrett-nótunum og dálítið hikandi á
stundum, en bauð af sér sérstakan
þokka. Bassaleikur Sigurdórs var
sérlega lofandi og þótt þetta séu
óráðnir spilarar eiga þeir framtíðina
fyrir sér.
Björn Thoroddsen
Trygingamiðstöðin bauð upp á
hörkudjass á menningarnótt. Þar var
á ferðinni helsti klassíker í íslenskum
djassi, Björn Thoroddsen gítaristi, og
hafði með sér Valdimar Kolbein
bassaleikara, sem nemur nú um
stundir í Amsterdam, og bjargvætt
íslensks trommudjass; Svíann Erik
Qvik, sem kennt hefur við Tónlistar-
skóla FÍH um árabil og talar meira að
segja slarkandi íslensku. Ekki má
gleyma að með tríóinu söng einn
helsti krúner Íslandssögunnar; Egill
Ólafsson, sem flestum fremur bregð-
ur sér í allra söngvara líki. Ég hef allt-
af haft varann á þegar Egill syngur
djass; alveg eins og þegar Haukur
Morthens eða Raggi Bjarna voru á
djassnótunum. Eins og þeir er hann
ekki djasssöngvari, þótt djassinn liggi
vel við söngstíl hans þegar því er að
skipta; en það voru þeir ekki heldur
Bing Crosby, Frank Sinatra eða
Frankie Laine, og hafa þó skilið eftir
sig meiri djassperlur en flestir aðrir
söngvarar utan Armstrongs og fé-
laga.
Sveiflulínan var lögð í upphafi; Ell-
ington-guðspjallið: It Don’t Mean A
Thing If It Ain’t Got That Swing, lag
sem Egill söng á fyrsta diski Stór-
sveitar Reykjavíkur. Egill var í fínum
gír í þessum ópusi og ekki síðri í þeim
næsta: guðspjalli Berlis; Cheek To
Cheek. Maður lét það ekkert á sig fá
þótt DeNiro-heilkennin væru nokkuð
sterk í andlitsdráttunum. Ain’t Mis-
behavin Fats Wallers fór að vísu fyrir
ofan garð og neðan – en ástæðan ein-
föld; Valdimar Kolbeinn hefur verið
að leika lagið í samnefndum söngleik
byggðum á verkum Tómasar Wallers
og hrynskilningur hans og söngvar-
ans fóru ekki saman. Aftur á móti var
ekkert að samleiknum í Mood Indigo
meistara Ellingtons eða Night And
Day Porters og Summertime Gersh-
wins. Þetta voru sérlega ánægjulegir
tónleikar og kóróna þeirra frábærir
gítarsólóar Björns Thoroddsens sem
enn einu sinni sannaði að alltaf er
hægt að finna nýjan flöt á djassklass-
íkinni.
Jóel Pálsson
Svo var haldið út í nóttina og á
Metz í Austurstræti, þar sem dj. Mar-
geir þeytti plötum af poppaðra tagi.
Þar sat ég við borð með Rúnari
Georgssyni og öðru góðu fólki og
sperrtum við eyrun er Jóel tók að
blása með plötunum. Hann fór sér
hægt í byrjun; nýtti alla möguleika
sem skífurnar gáfu og síðan gekk
hann að borði okkar og hvíslaði að
Rúnari: „Náðu í rörið drengur.“ Inn-
an skamms var djassmeistarinn
Georgsson kominn með saxinn við
hlið Jóels og blés sterkt og hefðbund-
ið hvað sem teknóhljóðlistinni leið og
þeir félagar skiptust á hugmyndum
og sveiflan var hvað sterkust meðan
flugeldasprengjur Reykjavíkurlist-
ans trufluðu hljóðhimnurnar. Rúnar
Georgsson spilar ekki oft opinber-
lega, en þegar hann spilar er það innri
þörf sem knýr hann áfram. Það var
einstök upplifun að heyra þá Jóel
saman. Svona álíka og ef Gunnar heit-
inn Ormslev og Óskar Guðjónsson
hefðu verið með í för. Íslandsdjassinn
þarf ekki að kvarta yfir skorti á ten-
órsaxófónsnillingum og vonandi ber-
um við Íslendingar gæfu til að styrkja
Rúnar til dáða í framtíðinni.
Djassmara-
þon á menn-
ingarnótt Morgunblaðið/Ómar
Egill Ólafsson, Björn Thoroddsen og Valdimar Kolbeinn Sigurjónsson í góðri sveiflu á menningarnótt.
DJASS
Norræna húsið
Benjamin Koppel altósaxófón, Eyþór
Gunnarsson píanó og Tommy Andersson
bassa. Föstudagskvöldið 15.8.
NORRÆNA OFURTRÍÓIÐ
Jómfrúin/Iðnó
Óskar Guðjónsson tenórsaxófón, Tómas
R. Einarsson bassa og Pétur Grétarsson
trommur. Hlín Lilja Sigfúsdótir píanó, Sig-
urdór Guðmundsson rafbassa og Krist-
mundur Guðmundsson trommur. Laug-
ardaginn 16.8.
TRÍÓ ÓSKARS GUÐJÓNSSONAR
TRÍÓ HLÍNAR LILJU SIGFÚSDÓTTUR
Tryggingamiðstöðin/Metz
Egill Ólafsson söngur, Björn Thoroddsen
gítar, Valdimar Kolbeinn Sigurjónsson
bassa og Erik Qvik trommur. Jóel Pálsson
tenórsaxófón og dj Margeir plötusnúður
ásamt gesti; Rúnari Georgssyni ten-
órista. Laugardagskvöldið 16.8.
EGILL ÓLAFSSON OG TRÍÓ BJÖRNS
THORODDSENS/JÓEL PÁLSSON OG
DJ MARGEIR
Vernharður Linnet
SÉRKENNILEG deila skekur
breskt listalíf þessa dagana. Þar
etja orðum einn þekktasti myndlist-
armaður Breta, Tracey Emin, og
einn þekktasti myndlistargagnrýn-
andi þeirra, Philip Henscher.
Upphaf deilunnar má rekja til
dóms sem Henscher skrifaði í dag-
blaðið Independent um verk Emin.
Þar sagði gagnrýnandinn að Tracey
Emin væri of heimsk til að geta ver-
ið góður konseptlistamaður – hún
væri vonlaus hálfviti sem hefði
hvorki greind né þá spyrjandi
skarpskyggni sem konseptlistin
krefðist.
Tracey svaraði í viðtali í Observ-
er, þar sem hún sagðist orðin þreytt
á þeim sora sem hún fengi frá fólki
sem hefði lifibrauð sitt af listamönn-
um eins og henni. Í viðtalinu sagði
hún að í grein í Independent hefði
hún verið kölluð hálfviti og að hún
hefði orðið að „bregðast við“ þeim
orðum, en sagði ekki hvernig.
Þá steig Philip
Henscher aftur út á
ritvöllinn í tímaritinu
Spectator með þá
spurningu hver þessi
„viðbrögð“ Tracey Em-
in hefðu verið. Frá því
að dómur hans hafði
birst fyrst í Independ-
ent hafði hrúgast inn
um póstlúguna hjá
honum alls kyns rusl-
póstur merktur Phyllis
Henshaw, en á heim-
ilisfang Philips
Henschers. Tilgáta
hans var sú að rusl-
pósturinn og alls konar
drasl, þar á meðal
bleyjur fyrir fullorðna og kínversk-
ar postulínsstyttur pantaðar í nafni
ungfrú Henshaw, væru „viðbrögðin“
sem Tracey Emin minntist á. Stein-
inn tók úr þegar hringt var í hann
vegna gamals kappreiðahests, sem
einhver Phyllis Hen-
shaw hafði boðist til að
hýsa heima hjá sér.
„Nafnið Henshaw var
áreiðanlega fljótfærn-
isvilla, en að kalla mig
Phyllis var kjánaleg en
ofstækisfull móðgun
sem við samkyn-
hneigðir þurfum oft að
þola,“ sagði Henscher í
greininni í Spectator
og reifaði þann mögu-
leika að Tracey Emin
gæti staðið að baki
þessu – þetta væru
hennar „viðbrögð“ og
hefnd fyrir óvægna
gagnrýni. „Ég hef ekki
séð neitt (annað) af hennar hálfu
sem gæti verið „viðbrögð“ þau sem
hún nefnir í viðtalinu í Observer.“
Um helgina svaraði Tracey Emin
fyrir sig og sagði hvert orð gagn-
rýnandans uppspuna. Hún sór að
hún væri ekki ábyrg fyrir furðu-
gjörningnum í póstlúgu Henschers,
og að hún myndi sverja slíkt hið
sama fyrir rétti. Hún kvaðst hins
vegar myndu lögsækja Henscher
fyrir mannorðsmorð. „Það er
skuggalegt að vita af þessum manni
og vita að hann er að hugsa sér mig
í þessum gjörningi. Hann ímyndar
sér að ég sitji um hann og situr þess
vegna sjálfur um mig í fjölmiðlum
eins og hver annar öfuguggi.“
Tracey Emin ætlar ekki bara að
lögsækja Philip Henscher, heldur
krefst hún þess líka að á hann verði
sett nálgunarbann.
Henscher svaraði að bragði að
hann óttaðist ekki að mæta Tracey
Emin fyrir dómstólum, og að nálg-
unarbann kæmi honum ekki við –
hann hefði engan áhuga á Tracey
Emin eða list hennar og öruggt
væri að hann myndi aldrei nokkurn
tíma eftir þetta skrifa stafkrók um
hana.
Hver er að senda myndlist-
argagnrýnandanum póst?
Breska listakonan
Tracey Emin.
SÝNINGAR í Menningarmið-
stöðinni Gerðubergi eru opnar
á ný eftir sumarfrí. Þar standa
yfir sýningin „Hvað viltu vita?
og sýning Gunnars Karls
Gunnlaugssonar á ljósmyndum
af brúm á þjóðvegi 1. Þær
standa til 21. september.
Á sýningunni „Hvað viltu
vita?“ eru upplýsingar um
Breiðholtið á 18. og 19. öld og
eru þessar upplýsingar bornar
saman við staðreyndir frá deg-
inum í dag. Einnig eru loft-
myndir af Breiðholtinu bæði
fyrr og nú. Gamlar ljósmyndir
af uppbyggingu Breiðholts,
málverk af gamla bænum í
Breiðholti, myndband af Breið-
holti, og margt fleira verður
meðal annars á sýningunni.
Ljósmyndasýning Gunnars
Karls hefur að geyma ljós-
myndir af 40 brúm á þjóðvegi 1.
Sýningarnar eru opnar virka
daga kl. 11-19 mánudaga –
föstudaga. Um helgar kl. 13-17,
en lokað er um helgar í ágúst.
Sýningar
opnar á ný
eftir sumarfrí