Morgunblaðið - 28.08.2003, Blaðsíða 6

M
arkaðsverð Sjó-
vár-Almennra
trygginga er
rúmur 21 millj-
arður króna,
markaðsverð
Vátrygginga-
félags Íslands er rúmir 15 milljarðar
króna og markaðsverð Trygginga-
miðstöðvarinnar er tæpir12 millj-
arðar króna. Sjóvá-Almennar er
þess vegna verðmætasta trygginga-
félag landsins. Á sama tíma er félag-
ið líka dýrast þessara þriggja trygg-
ingafélaga þegar markaðsverð er
metið með tilliti til hagnaðar, það er
að segja með svokölluðu V/H-
hlutfalli. Hvort sem miðað er við
hagnað samkvæmt milliuppgjöri
þessa árs eða hagnað síðasta árs er
V/H-hlutfall Sjóvár-Almennra hæst
allra tryggingafélaganna og V/H-
hlutfall VÍS lægst. Sömu sögu er að
segja ef miðað er við áætlaðan hagn-
að, því þrátt fyrir að VÍS hafi ekki
gefið upp áætlaðan hagnað ársins
líkt og hin félögin tvö er hagnaður
þess um mitt ár það mikill að óhætt
er að fullyrða að V/H-hlutföllin rað-
ast með sama hætti á þennan mæli-
kvarða.
Eins og sjá má er ekki auðvelt að
skýra mismunandi markaðsverð
tryggingafélaganna út frá hagnaði
þeirra, en þó er rétt að byrja á að
skoða afkomu þeirra á fyrri hluta
ársins og kanna hver þróunin hefur
verið og hvernig þeim hefur tekist
til. Það er skemmst frá því að segja
að öllum félögunum gekk vel á fyrri
hluta þessa árs miðað við sama tíma-
bil í fyrra. Sjóvá-Almennar juku
hagnað sinn um 57% og skiluðu 396
milljónum króna eftir skatta. Aukn-
ingin hjá Tryggingamiðstöðinni var
enn meiri, 119%, og hagnaðurinn
333 milljónir króna. Mest var aukn-
ingin þó hjá VÍS, 235%, og hagnaður
tímabilsins 1.148 milljónir króna.
Samanlagt jókst hagnaður félag-
anna um 150%, úr 747 milljónum
króna í 1.877 milljónir króna.
Sjóvá-Almennar stærst
Bókfærð iðgjöld tryggingafélaganna
námu samtals 151⁄2 milljarði króna á
fyrri hluta ársins. Sjóvá-Almennar
er stærsta félagið og var á þennan
mælikvarða með tæplega 36% mark-
aðshlutdeild á fyrri hluta ársins.
Næst kemur VÍS með tæplega 33%
og TM er með 32%. Þessi markaðs-
hlutdeild hefur breyst lítillega frá
sama tímabili í fyrra og hafa Sjóvá-
Almennar og VÍS heldur sótt í sig
veðrið á kostnað TM.
Markaðshlutdeildin er þó mjög
misjöfn eftir tryggingaflokkum.
Lögboðnar ökutækjatryggingar eru
stærsti flokkurinn, en 5,3 milljarðar
króna voru greiddir í iðgjöld vegna
þessara trygginga og samanlagður
hagnaður félaganna var rúmar átta
hundruð milljónir króna. Sjóvá-
Almennar voru með 36% hlut, VÍS
með 35% hlut og TM með 30% hlut.
Athyglisvert er að hagnaður Sjóvár-
Almennra af þessum trygg-
ingaflokki dróst saman úr 357 millj-
ónum króna í 135 milljónir króna á
milli ára, en hagnaður VÍS ríflega
tvöfaldaðist í 493 milljónir króna. Af-
koma TM af þessum flokki batnaði
einnig nokkuð og nam 180 milljónum
króna.
Annar stærsti tryggingaflokk-
urinn er eignatryggingar og þar
voru bókfærð iðgjöld samtals 3,6
milljarðar króna. Þetta var eini
tryggingaflokkurinn sem var með
samanlagt tap, 60 milljónir króna
hjá félögunum í heild. Sjóvá-
Almennar og VÍS eru með 37% hlut-
deild á þessum markaði og TM er
með 26% hlutdeild. Í þriðja sæti eru
sjó-, flug- og farmtryggingar, en þar
er TM langstærst með 56% mark-
aðshlutdeild, Sjóvá-Almennar eru
með 31% og VÍS er með 13%. Sam-
tals eru iðgjöld í þessum flokki tæpir
1,8 milljarðar króna og rúmlega 180
milljóna króna hagnaður skiptist til-
tölulega jafnt á félögin eftir mark-
aðshlutdeild þeirra.
Hagnaður af skaðatrygginga-
rekstri samanlagt fyrir alla trygg-
ingaflokka nam 802 milljónum króna
hjá VÍS og meira en fjórfaldaðist
milli ára. Hagnaðurinn hjá TM ríf-
lega tvöfaldaðist og nam 294 millj-
ónum króna, en hagnaður Sjóvár-
Almennra af skaðatryggingarekstri
dróst saman um rúmlega þriðjung
og nam 296 milljónum króna. Inni í
þessum tölum eru reiknaðar fjár-
festingartekjur af skaðatrygginga-
rekstri og þær hækkuðu í öllum til-
fellum á milli ára. Ef þessar tekjur
væru ekki taldar til skaðatrygg-
ingarekstrarins væri sá rekstur í öll-
um tilvikum neikvæður, sem sýnir
vel hve fjármálareksturinn er mik-
ilvægur þáttur í rekstri trygginga-
félaganna.
Betri fjármálarekstur
Afkoma fjármálarekstrar batnaði
hjá öllum tryggingafélögunum frá
fyrra ári. Hjá Sjóvá-Almennum
snerist 123 milljóna króna tap í 94
milljóna króna hagnað, hjá TM jókst
hagnaður um 34 milljónir króna og
nam 189 milljónum króna og hjá VÍS
jókst hagnaðurinn um 324 milljónir
króna og nam 613 milljónum króna.
Þessar tölur segja þó aðeins hluta
sögunnar. Tekjur
umfram gjöld af
fjármálarekstri
voru mun meiri,
vegna þess að
verulegar fjár-
hæðir eru lögum
samkvæmt taldar
til skaðatrygg-
ingarekstrarins.
Fjárfesting-
artekjur umfram
fjárfesting-
argjöld námu
rúmum 1,6 millj-
örðum króna hjá VÍS á fyrri hluta
ársins og skýrist þetta meðal annars
af miklum söluhagnaði vegna bréfa í
Keri á fyrsta fjórðungi ársins.
Fjárfestingartekjur umfram gjöld
námu nálægt átta hundruð millj-
ónum króna hjá Sjóvá-Almennum og
skýrast meðal annars af hagnaði
vegna endurhverfra viðskipta með
hlutabréf í Granda á fyrri hluta árs-
ins. Hjá TM námu fjárfesting-
artekjur umfram gjöld rúmlega 450
milljónum króna.
Ólík þróun tjónahlutfalls
Eigin iðgjöld Sjóvár-Almennra
trygginga hækkuðu um 5% milli ára
og námu 3,6 milljörðum króna á
fyrri hluta ársins. Eigin tjón hækk-
uðu meira, um 16%, og tjónahlut-
fallið, hlutfall eigin tjóna af eigin ið-
göldum, hækkaði úr 75% á fyrri
hluta árs 2002 í 83% á fyrri hluta
þessa árs.
Þessi óhagstæða þróun tjónahlut-
fallsins á sér ekki stað hjá hinum fé-
lögunum tveimur. Hjá TM fer hlut-
fallið úr 88% í 82% og hjá VÍS fer
hlutfallið úr 93% í 81%. Rétt er að
gæta að því að þetta hlutfall sveiflast
töluvert á milli tímabila eftir því
hvernig tjón falla til, en á síðustu ár-
um hefur þetta hlutfall þó farið
lækkandi hjá öllum félögunum. Fyr-
ir þremur og fjórum árum var hlut-
fallið til að mynda yfir 100% hjá öll-
um félögunum.
Annað sem hefur áhrif er hlutur
endurtryggjenda og eigin hlutur
tryggingafélaganna. Trygginga-
félögin endur-
tryggja hluta
áhættu sinnar
hjá endurtrygg-
ingafélögum, en
hlutur end-
urtryggjenda
hefur farið
minnkandi á síð-
ustu misserum.
Ástæðan er ann-
ars vegar sú að
endurtryggingar
eru orðnar dýr-
ari en áður í kjöl-
far stórra tjóna og aukinnar áhættu
erlendis, og hins vegar að fjárhags-
staða íslensku tryggingafélaganna
hefur styrkst þannig að þau geta nú
borið meiri eigin áhættu en áður.
Með því að taka á sig stærri hluta
áhættunnar aukast eigin tekjur af
bókfærðum tekjum vegna iðgjalda,
en á móti aukast sveiflur í afkom-
unni og í framtíðinni má því búast
við meiri sveiflum en áður.
Áhrifanna af þessu virðist gæta
mest hjá Sjóvá-Almennum, en hlut-
fall eigin iðgjalda af bókfærðum ið-
gjöldum hækka lítillega milli ára og
nema 67%. Hlutfallið lækkar nokkuð
hjá VÍS og nemur 65%, en er nánast
óbreytt hjá TM og nemur 52%.
Kostnaðarhlutfall hækkar
Ein þeirra kennitalna sem reiknaðar
eru út frá rekstrarreikningi trygg-
ingafélaganna er kostnaðarhlut-
fallið, þ.e. hlutfallið milli hreins
rekstrarkostnaðar og eigin iðgjalda.
Þróun kostnaðarhlutfallsins á fyrri
hluta ársins var óhagstæð hjá öllum
félögunum ef miðað er við sama
tímabil í fyrra. Hlutfallið var hæst
hjá VÍS, 23,9% en var 20,4% í fyrra.
Hjá Sjóvá-Almennum hækkaði hlut-
fallið hins vegar mest, fór úr 17,3% í
22,9%. Kostnaðarhlutfall TM er
lægst, en hækkaði þó úr 18,1% í
20,8%. Ekki er hægt að segja að
kostnaðarhlutfallið hafi breyst mikið
þegar litið er nokkur ár aftur í tím-
ann, nema helst hjá VÍS þar sem það
hefur farið heldur lækkandi.
Rekstrarkostnaður Sjóvár-
Almennra trygginga hækkaði um
41% milli ára, en hjá Vátrygginga-
félaginu hækkaði kostnaðurinn um
20% og hjá Tryggingamiðstöðinni
um 13%. Þessi mikla aukning kostn-
aðar hjá Sjóvá-Almennum er ákveð-
ið áhyggjuefni fyrir félagið eins og
fram hefur komið hjá stjórnendum
þess í kjölfar birtingar milli-
uppgjörs, en þó er ástæða til að hafa
í huga að hluti kostnaðaraukning-
arinnar og hækkunar kostnaðarhlut-
fallsins stafar af breyttum end-
urtryggingasamningum.
Stærstur hluti rekstrarkostnaðar
felst í launakostnaði, en hlutfallið er
þó misjafnlega hátt. Hjá TM er það
aðeins 53%, en hjá VÍS er það 69%
og 72% hjá Sjóvá-Almennum.
Starfsmenn Sjóvár-Almennra eru
um tvöfalt fleiri en starfsmenn TM
og starfsmannafjöldi VÍS er næstum
jafnmikill og hjá Sjóvá-Almennum.
Það sem vekur líka athygli er að
starfsmönnum Sjóvár-Almennra
hefur fjölgað nokkuð milli ára en
fjöldinn hefur staðið í stað hjá hinum
félögunum. Launagreiðslur eru í
samræmi við þetta og launakostn-
aður sem hlutfall af eigin iðgjöldum
er til að mynda aðeins 11% hjá TM
en um 161⁄2% hjá hinum félögunum
tveimur.
Duldar eignir
Hér að framan var minnst á miklar
fjárfestingartekjur tryggingafélag-
anna og þá staðreynd að án þeirra
væri rekstur félaganna neikvæður.
Fjárfestingartekjurnar verða að
stærstum hluta til vegna þess að fé-
lögin safna í sjóði í þeim tilgangi að
geta staðið við skuldbindingar sínar
í framtíðinni. Þessir sjóðir eru
stundum kallaðir bótasjóðir en heita
vátryggingaskuld í reikningum
tryggingafélaganna, enda er litið á
þá sem skuld við viðskiptavini félag-
anna. Vátryggingaskuldin er tæpir
14 milljarðar króna hjá TM, en um
20 milljarðar króna hjá hinum félög-
unum tveimur. Samtals nemur vá-
tryggingarskuldin rúmlega 53 millj-
örðum króna og hefur vaxið um það
bil um 50% frá ársbyrjun 2000. Ef
þetta er borið saman við þróun eigin
tjóna félaganna á tímabilinu þá er
þróunin svipuð, en hækkun tjónanna
Hagnaður tryggingafél
anna eykst um 150%
Samanlagður hagnaður tryggingafélaganna
hefur aukist verulega milli ára. Batinn er þó
misjafnlega mikill og hlutabréf félaganna eru
ólíkt verðlögð eftir mikla en misjafna hækkun
þeirra á árinu. Haraldur Johannessen fjallar
um afkomu tryggingafélaganna, markaðs-
hlutdeild þeirra, kostnað, verðmæti og fleira.
#234 "# 5
!
 !&& * 21 @ 4112
.+/-0**% 1
)
2%"* -&/* 3%%"%(/& 
2%"* -
#- 3%%"%& -&($
2%"* -- $
(/& 
2%"*  &"&
%"
4 3%%"%&/
)
 +"
-

5& "*
-

%"- 
-

 -&$""- 1
)
$/
$/
$/
$/
$/
$/
$/
3/26
4/3
2
.0/
222
./2.6
.25 3
0.(

41(0

46(6

.15  46
6144
014
5.
5.2
..30
40162
41..5
0.(1

42(/

.0(

./0 632.
4/5
6/
/3
2/5
21.53
./ 12
02(1

44(/

44(1

4..  +,
7
$(""
..................
L a u n a k o s t n a ð u r
s e m h l u t f a l l a f e i g i n
i ð g j ö l d u m e r a ð e i n s
1 1 % h j á T M e n u m
1 61 ⁄2 % h j á h i n u m f é -
l ö g u n u m t v e i m u r.
..................
Sjóvá-Almennar tryggingar hafa hækkað um 38% frá áramótum. Tryggingamiðstöðin hefur á sama tímabili hækkað um 26% og Vátryggingafélag Íslands um 22%.
6 B FIMMTUDAGUR 28. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ


































































































NFJÁRFESTINGAR