Morgunblaðið - 31.08.2003, Blaðsíða 12

Vandræði bökuð á
hveitibrauðsdögum
American Wedding,
þriðja gamanmyndin
um Amerísku bökuna,
frumsýnd hérlendis
um helgina.

FRANSKA leikaraparið Mon-
ica Bellucci og Vincent Cassel
hafa leikið saman í sex bíó-
myndum og við sáum þau síð-
ast í hinni áhrifamiklu Irrevers-
ible eftir Gaspar Noë. Næsta
og sjöunda samstarfsverkefni
þeirra, hvort sem við fáum að
sjá það á Íslandi eða ekki, er
glæpamynd eftir Fréderic
Schoendoerffer sem heitir
Agents secrets. Þar leika þau hjónin með Charles
Berling og André Dussolier.
Leikur samlyndra hjóna
Irreversible:
Monica Bellucci.

DANIR gera vinsælustu bíó-
myndir Norðurlandanna. Á ný-
birtum lista yfir þær norrænar
myndir sem gengið hafa best í
Evrópu og Bandaríkjunum á
árunum 1996 til 2002 eru
60% seldra aðgöngumiða á
danskar myndir og af fimm
efstu eru fjórar danskar.
Myndin með mestu aðsóknina
er Dancer In the Dark eftir
Lars von Trier með Björk í
aðalhlutverki en hana sáu
tæplega 5,3 milljónir manna, að heimamönnum
meðtöldum. Von Trier er einnig í öðru sæti með
Breaking the Waves og um 5 milljónir gesta. Lone
Scherfig er í 3. sæti með Italiensk for begyndere
en hana sáu tæplega 4 milljónir manna. Thomas
Vinterberg er í 4. sæti með Festen (rúmlega 3
milljónir) og í 5. sæti er svo Svíinn Lukas Moodys-
son með Tillsammans (2,4 milljónir). Íslenskar
kvikmyndir komast ekki á lista yfir 20 efstu mynd-
irnar.
Danskar myndir vinsælastar
Myrkradans-
arinn: Björk í vin-
sælustu mynd
Norðurlanda.

BANDARÍSKI leikstjórinn og
Íslandsvinurinn John Waters
hefur lengi gert umdeildar og
misjafnlega smekklausar jað-
armyndir sem eiga sér dygga
aðdáendahópa um heim allan.
Waters er nú að undirbúa gerð
nýrrar myndar um verslunar-
eiganda sem fær höfuðhögg og
verður eftir það altekinn kyn-
lífsfíkn. Breska gamanleikkonan
Tracey Ullman leikur þessa
ágætu konu og söngvarinn Chris Isaak leikur hart-
keyrðan eiginmann hennar. Aðrir leikarar eru
Johnny Knoxville (Jackass), Selma Blair og Paul
Giamatti. Að hætti æringjans Waters heitir myndin
ADirty Shame.
Waters með enn eina grugguga
John Waters:
Skítug skömm.
OG NÚ er hún frumsýnd hér-lendis um helgina þessi lang-þráða mynd, Freddy vs. Jason
eða Freddy gegn Jason, eftir að hafa
toppað miðasöluna í bandarískum
bíóum um síðustu helgi. Mikið meg-
um við vera þakklát fyrir viðbragðs-
flýti hérlendra bíóstjóra. Freddy
gegn Jason var einmitt það sem við
þurftum, einmitt núna. Þetta er, eins
og sagt er, alveg frábært.
Liðin eru hvorki meira né minna en
tvö ár síðan tíunda myndin um Jason
var frumsýnd, Jason X, en hún
bryddaði uppá þeirri snjöllu nýjung
að láta hann myrða úti í geimnum.
Auðvitað var full þörf á því og kominn
tími til að leyfa honum að hleypa
heimdraganum og færa athafnasvæði
hans inn í framtíðina. Í hinum mynd-
unum níu hafði Jason að mestu starf-
að í bandarískum uppsveitum, nánar
tiltekið við Kristalsvatn, sem er held-
ur þröngt og lummulegt til lengdar.
Alveg frá því í fyrstu myndinni, tíma-
mótaverkinu Friday the 13th (1980),
hefur Jason komið eins og kallaður,
andlitslaus og þögull með hokkígrímu
á hausnum og sveðju í hönd, til að
refsa bandarískum táningum fyrir að
drekka bjór og taka dóp án þess að
mega það, striplast úti í náttúrunni og
gera hitt án þess að hafa gengið fyrst
í heilagt hjónaband. Einhverjir hafa
spurt: Af hverju er honum svona upp-
sigað við þessa óþekku táninga? Eins
og syndsamt líferni og almenn óþekkt
séu ekki næg ástæða. En úr því að
alltaf eru einhverjir sem ekki skilja
má bæta því við að fram kemur í
sagnabálkinum tífalda að Jason var í
æsku sjálfur misnotaður kynferð-
islega.
Nú er það þannig að kollegi hans
Freddy Krueger hefur einmitt lagt
sig fram um það í sínum sagnabálki
að misnota unglinga, ef ekki kynferð-
islega þá á allan annan hugsanlegan
hátt, og ábyggilega vegna þess að
þeir hafa átt það skilið. Þessi refsi-
vöndur er hins vegar örlítið flóknari
en hann Jason, örlítið freudískari,
súrrealískari. Freddy Krueger er
gangandi unglingamartröð. Hann er í
fyrsta lagi fullorðinn, roskinn, jafnvel
gamall. Það er auðvitað nógu skelfi-
legt ef ekki bættist við að ásjóna hans
gæti verið sláandi dæmi um varanleg
ör bólugraftar; aumingja Freddy er í
framan eins og illa heppnuð pitsa með
hroðaleg brunasár í deiginu, arkar
um með velktan hattkúf á sviðnum
skallanum, klæddur löngu úreltri
peysu og vopnaður glaðbeittum
hnífakrumlum og styttir með þeim líf
barna og barnapía. Með fullri virð-
ingu fyrir sígildi Jasons fer ekki hjá
því að Freddy sé merkari og sterkari
persónuleiki. Hann hefur frá því A
Nightmare on Elm Street (1984)
herjað á draumfarir táninganna og
birst þeim sem sú martröð sem hann
er í alls sjö bíómyndum, hverri ann-
arri stórfenglegri. Póstmódernískum
hápunkti náði bálkurinn árið 1994
með Wes Craven’s New Nightmare,
þar sem upphafsmaður þessara
óskapa, leikstjórinn og handritshöf-
undurinn Wes Craven, varð fyrir ásókn
eigin sköpunarverks, svo minnti á
klassíska glímu skepnu og skapara í
Frankenstein.
Hvor með sínum hætti höfðu þessir
snillingar stútað táningum í sitt
hvorri syrpunni í tvo áratugi. Þeir
höfðu stungið þá, rekið þá í gegn, lagt
til þeirra með eggvopnum sínum, svo
gripið sé til samheitaorðabókarinnar,
í hundraðavís, skorið á háls og af-
hausað og stjaksett. Ekkert hefur
samt bitið á þetta lið; það heldur
áfram að drekka, dópa og gera dodo í
bíómyndum. Það var því full ástæða
fyrir New Line Cinema, sem hefur
báða þessa risa, Jason Vorhees og
Freddy Krueger, á sinni launaskrá að
fá þá til að taka höndum saman. Það
mátti a.m.k. reyna, rétt eins og með
Kaupþing og Búnaðarbanka, Hag-
kaup og Bónus og jafnvel SH og SÍF.
Freddy vs. Jason hefst á því að
Freddy er orðinn þreyttur á að sitja í
helgum steini við Álmstræti þar sem
úrkynjaðir foreldrar táninganna eru
farin að dópa þau svo þau megi sofa
án þess að Freddy ónáði þau með
martröðum. Eins og gamlan rokkara
blóðlangar hann í endurkomu og fer
að sækja inní draumfarir Jasons og
þar með er sá forni fjandi táninganna
laus. Þetta verður farsælt samstarf til
að byrja með. En eðlilega renna tvær
öróttar grímur á Freddy þegar Jason
stelur allri athyglinni. Þá breytast
samherjar í andstæðinga, Freddy
gegn Jason.
„Ég get ekki snúið aftur ef enginn
man eftir mér,“ er haft eftir Freddy í
upphafi þessa nýja sameinaða hroll-
vekjuveldis. Ekki hafa áhyggjur af
því, Freddy. Næsta skref í samruna-
ferlinu hlýtur að vera Freddy 9 vs.
Jason 12 vs. Michael Myers úr Hall-
oween-bálkinum. Við það skapast
aukinn sveigjanleiki í starfseminni,
hagræðing og sparnaður, samlegð-
aráhrif og ný tækifæri til verðsam-
anburðar. Og svo: Freddy 10 vs. Jas-
on 13 vs. Michael Myers 8 vs. Dracula
23 vs. The Wolf Man 9 vs. The Body
Snatchers 3 vs. Alien V. vs. X-Men X.
Samstarf í stað samkeppni – það er
málið. What the world needs now…
NÝTT BLÓÐ
Jason Vorhees (Ken Kirzinger):
Gengur glaður til nýrra verka.
Reuters
Freddy Krueger (Robert Englund) í Freddy vs.
Jason: Uppeldisfrömuður snýr aftur.
„What the world needs now is love,
sweet love,“ segir í sígildu dægurlagi og
má til sanns vegar færa eins og ástandið
er. Hvað segir Hollywood um það? Ekki
það, nei? Hvers þörfnumst við þá? Að
tveir hroðalegustu og afkastamestu rað-
morðingjar bandarískrar hryllings-
myndasögu sameinist í einni mynd? Að
Freddy Krueger hitti Jason Voorhees?
Einmitt. Auðvitað.
SJÓNARHORN
Árni Þórarinsson
S
ÝNINGAR Kvikmyndasafns Íslands í
Bæjarbíói hefjast núna á þriðjudaginn
og hefur þeim verið fjölgað frá því sem
var fyrir sumarhlé. Hver mynd verður
sýnd tvisvar, fyrst á þriðjudagskvöldum kl.
20:00 og svo á laugardögum kl. 16:00. Fyrsta
myndin er tileinkuð Níels Árnasyni, fyrrum
bíóstjóra í Bæjarbíói, sem nú er áttræður enda
ein af eftirlætismyndum hans. Hún heitir
Marcelino Pan y Vino eða Marcelino brauð og
vatn og er frá árinu 1954, gerð af ungverska
leikstjóranum Ladislao Vajda, sem settist að á
Spáni og gerði þar flestar mynda sinna. Þar
segir frá Marcelino, munaðarlausum dreng
sem býr í munkaklaustri. Dag nokkurn deilir
hann brauðbita sínum með Kristslíkneski úr
tré og uppsker kraftaverk. Þessi mynd er hluti
af þeirri dagskrá Kvikmyndasafnsins sem
hófst í vor og snýst um trúarstef í kvikmynd-
um, en fleiri slíkar myndir verða nú á haust-
sýningunum.
Sýningarskráin er á þessa leið:
9. og 13. sept.: Á hjara veraldar (1983).
Frumraun Kristínar Jóhannesdóttur í kvik-
myndaleikstjórn, óvenjuleg og forvitnileg fjöl-
skyldusaga, sjónrænt konfekt með ríku tákn-
máli.
16. og 20. sept.: Louisiana Story (1948). Síð-
asta mynd hins merkilega heimildamyndaleik-
stjóra Roberts J. Flaherty sýnir olíuleitarmenn
að störfum gegnum augu ungs drengs.
23. og 27. sept.: Die Ehe der Maria Braun
(1978). Rainer Werner Fassbinder gerði eina
mögnuðustu mynd sína um hjónaband Maríu
Braun. Hanna Schygulla sýnir snilldarleik í tit-
ilhlutverkinu.
30. sept. og 4. okt.: Billeder fra Island (1939).
Þessi heimildarmynd Danans A. M. Dam er
sögð einhver fegursta Íslandsmynd sem gerð
hefur verið.
7. og 11. okt.: Viridiana (1961). Meistaraverk
Luis Bunuel, gerð í Mexíkó. Titilpersónan er
ung nunna sem vill reyna að bæta heiminn en
mætir spillingu, kaldlyndi og eigingirni. Loka-
atriðið er eitt það frægasta í kvikmyndasög-
unni.
14. og 18. okt.: Den enfaldiga mördaren
(1983). Stéttaskipting og misrétti í Svíþjóð fyrr
á tíð er undirliggjandi í þessu vel gerða drama
Hans Alfredson með Stellan Skarsgård í aðal-
hlutverki.
21. og 25. okt.: Lili Marleen (1980). Schygulla
og Fassbinder aftur á ferð, nú með kaldhæðn-
islega sögu um hæfileikalausa kabarett-
söngkonu á dögum 3. ríkisins.
28. okt. og 1. nóv.: The Last Temptation Of
Christ (1988). Martin Scorsese, langmerkileg-
asti kvikmyndahöfundur Bandaríkjanna, tryllti
marga kirkjunnar menn með þessari mynd um
píslarsögu Krists. Sem kvikmynd er hún einlæg
og á köflum afar áhrifasterk.
4. og 8. nóv. Hrafninn flýgur (1984). Spaghetti-
norðri Hrafns Gunnlaugssonar er íslensk ný-
klassík. Fyrirtaks skemmtun.
11. og 15. nóv.: Die Sehnsucht der Veronica
Voss (1982). Fassbinder segir hér sögu af eitur-
lyfjasjúkri leikkonu sem var uppá sitt besta á
tímum 3. ríkisins.
18. og 22. nóv.: A Fistful of Dollars (1964).
Fyrsti spaghettivestri Sergios Leone með Clint
Eastwood í hlutverki nafnlausa byssumannsins.
Tímamótamynd, byggð lauslega á Yojimbo Kur-
osawas.
25. og 29. nóv.: Miðnesheiði (1987). Heimilda-
mynd Sigurðar Snæbergs Jónssonar um sögu,
hlutverk og áhrif herstöðvarinnar er einkar
tímabær um þessar mundir þegar framtíð henn-
ar er í óvissu.
2. og 6. des.: Ordet (1954). Ein af helstu mynd-
um kvikmyndasögunnar sem meistari Carl
Dreyer byggir á leikriti Kajs Munk um tog-
streitu sannrar trúar og bókstafstrúar eins og
hún birtist innan fjölskyldu.
9. og 13. desember. Fanny och Alexander
(1982). Ein allra besta og skemmtilegasta mynd
Ingmars Bergman, fjölskrúðug og litrík fjöl-
skyldulýsing með mörgum snilldaratriðum.
Á hjara veraldar er fyrsta íslenska myndin á dagskránni: Helga Jónsdóttir í hlutverki sínu.
Sýningar Kvikmyndasafnsins í Bæjarbíói hefjast á ný
og verða nú tvisvar í viku
Trúarstef, heimildar-
myndir og íslensk
nýklassík
ath@mbl.is