Morgunblaðið - 02.09.2003, Qupperneq 18

ERLENT
18 ÞRIÐJUDAGUR 2. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
JANICE Kelly, ekkja breska vopna-
sérfræðingsins dr. Davids Kellys,
kom í gær fyrir nefnd Huttons lá-
varðar sem rannsakar aðdraganda
þess að Kelly svipti sig lífi 18. júlí sl.
Ekkjan lýsti hugarástandi manns
síns síðustu dagana fyrir andlátið en
hann lá þá undir ásökunum um að
hafa verið heimildarmaður breska
ríkisútvarpsins, BBC, að frétt um að
bresk stjórnvöld hefðu látið ýkja
hættuna af meintum gereyðingar-
vopnum Íraka.
Janice Kelly, sem er 58 ára gömul,
sagði rannsóknarnefndinni að maður
hennar hefði talið að breska varn-
armálaráðuneytið hefði svikið sig
þegar það staðfesti að hann væri
heimildarmaður BBC. Hún fullyrti
að dr. Kelly hefði ekki vitað fyrir-
fram um fréttatilkynningu ráðuneyt-
isins 8. júlí þar sem sagði að ónefnd-
ur embættismaður hefði viðurkennt
að hafa rætt við fréttamann BBC,
Andrew Gilligan. Hafði hún eftir eig-
inmanni sínum að fjölmiðlar myndu
verða fljótir að átta sig á því hvern
væri um að ræða.
„Hann sagði nokkrum sinnum
meðan við drukkum kaffi, snæddum
hádegisverð og fengum okkur síð-
degiste, að sér fyndist sem hann
hefði verið svikinn,“ sagði Janice
Kelly.
Dóttir hjónanna, Rachel, kom
einnig fyrir nefndina í gær ásamt
fleiri ættingjum og vinum. Sagði hún
föður sinn hafa sagt að hann skildi
ekki hvernig Gilligan hefði getað
dregið jafnáhrifamiklar ályktanir af
því sem hann hefði sagt við frétta-
manninn. Önnur dóttir, Sarah Pape,
sagði föður sinn hafa verið algerlega
sannfærðan um að ekki yrði hægt að
leysa Íraksdeiluna án þess að hrekja
stjórn Saddams frá völdum og ólík-
legt væri að það myndi gerast með
friðsamlegum aðferðum.
Grein í Observer
Í gær birti blaðið Observer grein
eftir Kelly, sem hann skrifaði
skömmu áður en stríðið í Írak hófst,
sagði í frétt AFP-fréttastofunnar.
Þar segir Kelly að ekki stafi „yfirvof-
andi hætta“ af Írak og hættan sem
yfirleitt stafi af stjórn Saddams
Husseins sé tiltölulega lítil. Hins
vegar væri hernaðaríhlutun eina
leiðin til að tryggja algera afvopnun
Íraka. Áður hefur komið fram í vitn-
isburði breskra ráðamanna, þ. á m.
Geoffs Hoons varnarmálaráðherra,
að dr. Kelly hafi stutt stefnu stjórn-
valda gagnvart Írak.
Ný skoðanakönnun var birt í gær í
blaðinu The Mirror og var hún gerð
eftir að Tony Blair forsætisráðherra
kom fyrir Hutton-nefndina. Kom þar
fram að 21% aðspurðra töldu Blair
eiga mesta sök á dauða dr. Kellys en
15% töldu sérfræðinginn sjálfan
bera mesta sök.
Ekkjan lýsir hugarástandi breska vopnasérfræðingsins
Dr. Kelly taldi ráðu-
neyti hafa svikið sig
Reuters
Janice Kelly (t.v.) og dóttir hennar, Rachel, fara á fund Huttons í gær.
TVEIR breskir flugmenn hafa í
hyggju að setja nýtt hæðarmet í
stærsta mannaða loftbelg sem smíð-
aður hefur verið. Gert var ráð fyrir að
þeir legðu af stað milli klukkan 5–7 á
þriðjudagsmorgun frá skipi við Corn-
wall-skaga á Suðvestur-Englandi.
Þeir Colin Prescot og Andy Elson
ætla að fljúga 39,6 km upp í loftið í
loftbelg sem uppblásinn er 400 sinn-
um stærri en venjulegur loftbelgur
og hærri en Empire State byggingin í
New York. Uppi í heiðhvolfinu munu
þeir svífa um í klukkustund og gera
nokkrar rannsóknir en búist er við að
þeir verði fjórar til fimm stundir á
leiðinni upp. Loftbelgurinn nefnist
QinetiQ 1 og er smíðaður úr 1,7 tonn-
um af pólýetýleni sem er sterkt gervi-
efni, oft notað í rörlagnir og umbúðir.
Sjálfir klæðast þeir sérhönnuðum
geimbúningum sem gera þeim kleift
að komast af í meira en 70 gráðu
frosti. Aðgerðinni stjórnar Rússinn
Borís Míkhaílov, sem aðstoðaði fyrsta
geimfarann, Júrí Gagarín, árið 1961.
Núverandi met var sett fyrir meira
en 40 árum þegar bandarískir sjó-
hersflugmenn fóru 34,667 metra upp í
loftið árið 1961.
Reyna að setja
hæðarmet í loftbelg
Reuters
Bresku flugmennirnir, þeir Colin
Prescot og Andy Elson, í gær.
Fara 40 km
upp í heið-
hvolfið
Saint Ives. AFP.
GÍFURLEGT úrfelli olli skyndiflóði í Kansas-ríki í
Bandaríkjunum um helgina. Vatnselgurinn ruddi
bílum af vegum og olli dauða fjögurra barna,
móður þeirra er saknað. Litla stúlkan á myndinni
er að virða fyrir sér hamslausa straumiðuna þar
sem flóðið byltist eftir gili í gegnum Kansas-borg.
AP
Skyndiflóð veldur manntjóni í Kansas
ÞEGAR innan við
hálfur mánuður er til
þjóðaratkvæða-
greiðslunnar um aðild
Svíþjóðar að evr-
ópska myntbandalag-
inu mælast yfirlýstir
andstæðingar evr-
unnar þar í landi enn
fleiri en fylgjendur,
en heldur hefur þó
dregið saman með
fylkingunum ef
marka má niðurstöð-
ur nýrrar skoðana-
könnunar sem birtar
voru í gær.
Þá gerðist það enn-
fremur í áróðursslagnum um
evru-málið í Svíþjóð í gær að leið-
togar helztu samtaka launþega og
atvinnurekenda tóku höndum
saman um að hvetja sænska kjós-
endur til að styðja evru-aðildina. Í
grein sem birtist í Dagens Nyhet-
er skrifa leiðtogar launþegahreyf-
ingarinnar LO, sem hefur um
tvær milljónir félagsmanna, og
vinnuveitendasamtakanna
Svenskt Näringsliv, að evran
myndi gera sænsku efnahagslífi
gott og bæta hag launþega.
Undir greinina skrifa einnig
forsvarsmenn stéttarsamtaka
verkfræðinga, millistjórnenda og
starfsfólks sveitarstjórna.
„Að okkar mati mun upptaka
evrunnar ekki setja alvarlegar
hömlur á getu Svíþjóðar til að
framfylgja sjálfstæðri efnahags-
stefnu,“ segir í grein-
inni.
Samkvæmt könn-
un, sem Gallup gerði í
síðustu viku og niður-
stöður voru birtar úr
í gær, er hlutfall
þeirra sem eru
ákveðnir í að segja
„nei“ við því að Svíar
taki upp evruna nú
um 44%, um 36% eru
fylgjandi en um 20%
óákveðin. Í sambæri-
legri könnun sem
gerð var viku áður
mældist styrkur and-
stæðinga 49% en
stuðningsmanna 34%. Vikmörk
eru 3%.
Yrði langt í næstu tilraun
Göran Persson, forsætisráð-
herra Svíþjóðar, varaði landa sína
við því á sunnudag, að höfnuðu
þeir evrunni í atkvæðagreiðslunni
14. september, yrði ekki efnt til
nýrrar atkvæðagreiðslu um málið
fyrr en í fyrsta lagi árið 2010.
„Sumir halda að það sé í lagi að
greiða atkvæði á móti núna vegna
þess að það sé þá alltaf hægt að
segja „já“ þegar næst verður kos-
ið,“ sagði Persson; „en það er ekki
þannig sem hlutirnir ganga fyrir
sig.“ Sagði hann að núverandi
kjörtímabil þingsins og það næsta
yrði að líða áður en hægt yrði að
leggja málið á ný í dóm þjóðarinn-
ar.
Evru-kosningarnar í Svíþjóð
Dregur saman
með fylkingum
Göran Persson
Stokkhólmi. AFP, AP.
LOFTSLAG á jörðinni hefur aldrei verið heitara
en nú sé litið til síðustu tvö þúsund ára, samkvæmt
niðurstöðum viðamestu rannsóknar á loftslagi
jarðar sem gerð hefur verið. Niðurstöðurnar
styrkja kenningar um að gróðurhúsaáhrif valdi
hlýrra loftslagi en þykja veikja málstað efasemd-
armanna sem halda því fram að hækkandi hiti á
jörðinni sé hluti af náttúrulegri hringrás en ekki
afleiðing af lífsháttum manna, að sögn Guardian.
Útkoman er í samræmi við niðurstöður ann-
arrar víðtækrar rannsóknar sem Sameinuðu þjóð-
irnar birtu nýlega en þar skoðuðu vísindamenn
upplýsingar um hitastig síðustu 1.000 árin og var
niðurstaðan að að síðustu 20 ár væru þau heitustu
í sögu jarðar. Sumir rengdu þær niðurstöður og til
að reyna að gera út um þessar deilur ákváðu vís-
indamenn að skoða loftslag síðustu 2.000 ára. Það
gerðu þeir með því að skoða stofna þúsund ára
gamalla trjáa þar sem hægt er að fá upplýsingar
um hvernig loftslag hefur verið með því að skoða
árhringi stofnanna. Þá skoðuðu þeir einnig ís-
kjarna sem boraðir voru úr ísbreiðum á Grænlandi
og Suðurheimskautinu.
Philip Jones, prófessor við loftlagsrannsókna-
deild Austur-Anglíu-háskóla og einn þeirra sem
stóðu að rannsókninni, telur ekki vafa á að
lífshættir mannanna valdi hlýrra loftslagi. „Þetta
eru afleiðingar þess að gróðurhúsalofttegundir
hafa safnast saman í lofthjúpnum,“ segir hann.
Ekki er þó talið líklegt að þeir sem efast um
réttmæti kenningarinnar um gróðurhúsaáhrifin
snúist hugur. Dr. Sally Baliunas við Harvard-há-
skóla heldur því fram að verið geti að breytingar á
styrk sólarljóssins sem nær til jarðar valdi hærra
hitastigi. Hún hefur komist að þeirri niðurstöðu að
jörðin hafi gengið í gegnum hringrás náttúrlegra
loftslagsbreytinga. Frá 1900 til 1940 hafi hitastig
hækkað lítillega, síðan hafi kólnað frá 1940–1970
en uppfrá því hitnað aftur. Hún bendir á að ef rétt
sé að 80% koldíoxíðs hafi verið sleppt út í and-
rúmsloftið eftir 1940 þá hefði átt að hlýna upp úr
því en ekki kólna.
Ekki verið heitara í 2.000 ár