Morgunblaðið - 04.09.2003, Blaðsíða 2

2 C FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ








































































































NÚR VERINU ÁSTAND þorskstofnsins í Norð-
ursjó hefur aldrei verið verra, að
mati forstjóra skosku hafrann-
sóknastofnunarinnar. Hann segir að
ef nýliðun stofnsins heppnist ekki
muni þorskveiðar á svæðinu senn
heyra sögunni til. Sjómenn eru á
öðru máli, segja aflabrögð sýna að
enn sé þar nóg af fiski.
Dr. Robin Cook, forstjóri skosku
hafrannsóknastofnunarinnar, segir
að þótt þorskstofninn hafi sýnt örlít-
il batamerki frá fyrra ári megi ekki
gera ráð fyrir að svo verði áfram. Í
viðtali við BBC segir Cook að á und-
anförnum 25 árum hafi ástand
þorskstofnsins í Norðursjó stöðugt
versnað og sé nú verra en nokkru
sinni fyrr. Hann telur þó að hægt sé
að rétta stofninn af og því sé frum-
skilyrði að koma í veg fyrir að
ástandið versni ekki enn frekar.
Hann segir að tryggja verði nýliðun
þess litla hluta stofnsins sem enn er
eftir. Takist það ekki sé spilið tapað.
Hann segir að stofninn sé þannig
sannarlega kominn að hættumörk-
um og varar við því að jafnmikið
verði veitt af þorski í Norðursjó og á
undanförnum árum. Dr. Cook er
annar tveggja fulltrúa Breta í Al-
þjóðahafrannsóknaráðinu (ICES)
sem veitt hefur ráðgjöf um fisk-
veiðar ríkja Evrópusambandsins.
En skoskir sjómenn draga álykt-
anir forstjórans í efa. Þeir segja að
Alþjóðahafrannsóknaráðið hafi nú
haft 20 ár til að koma skikki á fisk-
veiðar í Norðursjó en árangurinn
láti enn á sér standa. Því sé nú tíma-
bært að leita ráða annars staðar.
Þeir vitna meðal annars til þess að
Færeyingar hafi hunsað ráðgjöf
ráðsins um niðurskurð í þorsk-
veiðum en í stað þess fylgt ráðgjöf
íslenskra fiskifræðinga og aukið
veiðar sínar frekar en að draga úr
þeim.
Vilja frjálsar veiðar
Aðstandendur sjómanna í Peter-
head í Skotlandi hafa stofnað með
sér samtök til að berjast gegn áætl-
unum um niðurskurð í veiðum. Hafa
samtökin safnað um 45 þúsund
undirskriftum í þessum tilgangi.
Vilja samtökin að leyfðar verði
frjálsar veiðar á þorski, ýsu og lýsu
sem eru þær þrjár tegundir sem
ICES vill banna veiðar á. Telja sjó-
menn að hnignun þorskstofnsins
megi rekja til hækkandi sjávarhita í
Norðursjó fremur en ofveiði, hitinn
hreki þorskinn norður í höf.
Morgunblaðið/RAX
Deilt um ástand
þorsks í Norðursjó
RANNSÓKN vísindamanna við
háskólann í York í Englandi hefur
leitt í ljós að alger friðun hafsvæða
reynist áhrifarík til að byggja upp
fiskstofna sem eiga undir högg að
sækja. Friðun veiðisvæða í þeim til-
gangi hefur verið nokkuð umdeild
og er bent á að flestir nytjastofnar
sjávar færi sig stöðugt á milli fjar-
lægra hafsvæða og því myndi frið-
un þeirra ekki koma að miklu
gagni. Vísindamennirnir segja
hinsvegar vísbendingar um að frið-
un 20–40% hafsvæðis skili árangri
við uppbyggingu tiltekinna fiski-
stofna. Með slíkri verndun lifi fisk-
urinn lengur og framleiði því
meira af ungviði. Ungfiskurinn
skili sér síðar meir út fyrir vernd-
arsvæðið þar sem hann er veiddur.
Segja vísindamennirnir að sjómenn
þurfi síður en svo að óttast þess
háttar verndunaraðgerðir. Þvert á
móti skili þær sér í auknum veið-
um. Gögn sýni að verndarsvæði
hafi haft jákvæð áhrif á uppbygg-
ingu fiskistofna, jafnvel flökku-
stofna sem ferðist stöðugt milli
fjarlægra hafsvæða. Segja vís-
indamennirnir að verndunar-
aðgerðir af þessu tagi gætu t.a.m.
skilað árangri við verndun hrygn-
ingarstöðva þorsks.
Umhverfissamtökin World Wild-
life Fund (WWF) hafa í kjölfar
rannsóknarinnar lýst yfir stuðningi
við fjölgun verndarsvæða í hafinu
og þau verndarsvæði sem fyrir eru
verði stækkuð svo flýta megi fyrir
uppbyggingu fiskistofna.
Hafverndarsvæði
skila árangri
T
REFJAR ehf. hefur undanfarin ár
unnið markvisst að því að sækja
inn á erlenda markaði með sölu á
trefjaplastsbátum undir vörumerk-
inu Cleopatra. Það starf hefur skil-
að góðum árangri og auðveldað fyrirtækinu að
jafna sveiflur í greininni, sem ekki síst koma til
vegna breytinga á fiskveiðistjórnunarkerfinu.
Fyrir nokkrum árum var mikill vöxtur í fram-
leiðslu fyrirtækisins á sex tonna trefjaplasts-
bátum en vegna breytinga sem tóku gildi í
fyrra hefur eftirspurnin hrunið en þess í stað
hefur sala og smíði 15 tonna báta aukist eftir
nokkra lægð. Að sögn þeirra Auðuns Óskars-
sonar, framkvæmdastjóra Trefja, og Högna
Bergþórssonar, tæknilegs framkvæmdastjóra,
eru slíkar breytingar þó ekki einsdæmi hér á
landi og segja þeir að ítarleg þekking á fisk-
veiðistjórnunarkerfum í löndum Evrópu sé
grundvöllur vel heppnaðrar markaðssetningar
í viðkomandi landi.
Trefjar framleiddu og seldu 70 báta á ár-
unum 1999–2001, sem flestir voru sex tonn, en á
þessu ári verður framleiðslan líklega 18–20
bátar af stærri gerð. „Við framleiddum um
þriggja ára skeið Cleopötru 28-báta sem voru
sérhannaðir sem sex tonna bátur samkvæmt
ákveðnum reglum, en nú er það allt búið og úr-
elt í dag með nýjum stærðarreglum,“ segir
Högni.
Hófu smíði fiskibáta vegna
hruns í laxeldi
Til að bregðast við þessum sveiflum hefur
markvisst verið unnið að sölu bátanna erlendis
og segir Högni að í fyrra hafi 70% framleiðsl-
unnar farið til útflutnings. „Þá var lægð hér
vegna breytinga á kerfinu sem voru í aðsigi og
það sannaðist að sú vinna sem við vorum búnir
að leggja í markaðssetningu árin á undan kom
sér vel og þeir markaðir komu sterkir inn í
fyrra.“
Trefjar ehf. var stofnað árið 1978 og byrjaði
þá í framleiðslu á bílapörtum og slíkum vörum.
„Síðan urðum við að alvörufyrirtæki í kringum
laxeldisævintýrið og framleiddum laxeldiskör í
nokkur ár og höfðum yfir 90% af þeim markaði
hér heima. Þegar hrunið kom í laxeldinu
þurftum við að leita fanga annars staðar og
fórum þá í framleiðslu á heitum pottum úr
akrýl og jukum framleiðslu á fiskibátum með
því að kaupa Skel ehf. og framleiða fiskibáta í
eigin nafni. Næstu kaflaskil voru þegar við
keyptum Cleopötru árið 1994,“ segir Auðunn.
Það ár markaði tímamót í sögu fyrirtækisins
þegar breska fyrirtækið Cleopatra Cruisers
var keypt, en Cleopatra var þekkt vörumerki í
Bretlandi í framleiðslu á skemmti- og vinnubát-
um. „Ástæðan fyrir þeim kaupum var að menn
sáu að skrokkarnir hentuðu mjög vel sem fiski-
bátar og við höfum notað það sem grunn að
þeim farsæla fiskibát sem við höfum verið að
selja hér innanlands,“ segir Högni.
Vel heppnuð kynning í Evrópu
Framleiðsla Cleopötru-bátanna fór síðan vel í
gang árið 1997 með samningi við útgerðarmann
í Argentínu um kaup á sex bátum þangað. „Í
framhaldi af því urðu þetta mjög þekktir bátar í
Argentínu og það vita nánast allir fiskimenn
þar um íslensku Cleopötru-bátana, en efna-
hagsástandið í landinu hefur gert að verkum að
ekki hefur orðið framhald á sölu báta þangað,“
segir Auðunn.
Í framhaldi af þessari sölu var ákveðið að
halda í sölu- og markaðsferð árið 1998 til Evr-
ópu í samvinnu við Útflutningsráð og önnur
fyrirtæki eins og DNG og Markaðsplast. Siglt
var á milli sextíu hafna frá Portúgal til Noregs
á níu mánaða tímabili. Skipstjóri og markaðs-
stjóri um borð var Guðmundur M. Kristjánsson
frá Ísafirði og segja þeir Auðunn og Högni að
málakunnátta hans og þekking á sjómennsku
hafi gert gæfumuninn í ferðinni.
„Það var síðan með þessa ferð eins og aðra
markaðssetningu, það gerist ekkert einn, tveir
og þrír. Við erum hins vegar ennþá, nú fimm
árum seinna, að hitta aðila sem við kynntumst á
þessum sýningum. Báturinn var þá nýr fyrir
þeim en hefur legið í undirmeðvitundinni hjá
þeim og þegar þeir sjá bátinn síðar eru þeir
búnir að melta þetta betur og við höldum því
fram að við séum ennþá að selja út á þetta í
dag,“ segir Högni.
Taka þarf tillit til mismunandi
fiskveiðistjórnunarkerfa
Eitt af því sem menn ráku sig á í þessari ferð
var að ekki þýddi að bjóða sömu bátana hvar
sem er, þar sem tegundirnar sem eru veiddar
og aðstæður á hverjum stað eru mjög mismun-
andi. „Þessi túr kenndi okkur það nokkuð vel
og menn gerðu strax margvíslegar athuga-
semdir á hverjum stað, þannig að við sáum
fljótt að það verður að markaðssetja bátana í
hverju landi á sinn hátt. Grunnurinn er sá sami
en útfærslan er mismun
Hins vegar þarf auðvit
grunni í byrjun og við
samkvæmt pöntunum o
upphafi með kúnnanum
þarfir,“ segir Auðunn.
Þá segir Auðunn a
áherslu á að skila fullbú
búnum til veiða, útfærð
viðskiptavinanna. Þá þa
mismunandi fiskveiðis
anna.
„Það er ekki eins og
ingar séu þeir einu me
það er alls staðar flókið
landi hafa orðið geysile
bátakerfinu og sama hv
valda þær alltaf ákveðn
til þess að menn halda
rosalegu sveiflur hafa v
bátasmíðaiðnaðinn, eitt
urnýjun á flotanum og s
engin. Það má segja að
þessi útrás sé liður í því
þannig að við séum ek
markaðnum, þótt hann v
almarkaðurinn.“
Að sögn þeirra Auðu
irtækið að þreifa fyrir
tíma, eins og í Argentín
Cleopatra-bátarnir frá Trefjum í Hafnarfirði hafa notið mikilla vinsælda hér á landi. Auk þess hefur fyrirtækið smíðað bát
Trefjar ehf
árangri í báta
Hanna og smíða trefjaplastsbáta til
gildruveiða og sjóstangaveiða í Evrópu
Í nágrannalöndunum hefur fyrirtækinu Trefjum ehf.
gengið vel að selja trefjaplastsbáta til gildruveiða á
humri og krabba og hefur sala bátanna erlendis hjálpað
fyrirtækinu að komast í gegnum sveiflur á markaði hér-
lendis. Eiríkur P. Jörundsson kynnti sér sögu fyrirtæk-
isins og ræddi við framkvæmdastjórana um vel heppn-
aða markaðssetningu bátanna erlendis.
Auðunn Óskarsson, fra
kvæmdastjóri, í framlei

 





   

 











  

  

 
 
 

 

!" 
# 


$

 

% 
 

   


&  

  

$ 
 

# 
' 
 

(
 
 

)  

*  
  *
  +,  

-.  

 

!

 


(  
  (!

*#  
 

 
/
  
  

0 


 

   
 

&!


1 

1






/#


 
-








 
 




 *
#
 



 2
* 
# 
 

3
 #


0













*
4 3     5

   

   
  !"# "




$%" &

 

67&&
 , &&
6 , &&
'

#&&
'%#&&
8&&
&&&
 5
 5
 5
 5
 5
 5
 5
  





'(#)%
 

*+ # ""
,
% #-"" %
 *$
.! )/
-







 










3-
9) &#-
:-
& 5