Morgunblaðið - 10.09.2003, Side 4

FRÉTTIR
4 MIÐVIKUDAGUR 10. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
FRUMVARP til breytinga á
orkulögum, sem samþykkt var á
Alþingi árið 2001, var afgreitt
með nokkrum hraða í gegnum
þingið og var ekki sent Sam-
bandi íslenskra sveitarfélaga
eða einstökum sveitarfélögum
til umsagnar. Fyrrverandi for-
maður iðnaðarnefndar Alþingis
segir að það hafi ekki verið rætt
í nefndinni að frumvarpið kynni
að hafa þau áhrif að Orkuveita
Reykjavíkur eða önnur orkufyr-
irtæki yrðu undanþegin greiðslu
fasteignaskatta. Landsvirkjun
og Hitaveita Suðurnesja hafa
ekki hætt að greiða fasteigna-
gjöld til sveitarfélaga þrátt fyrir
breytt orkulög.
Borgarlögmaður sendi í sum-
ar, fyrir hönd Orkuveitu
Reykjavíkur, bréf til Grímsnes-
og Grafningshrepps þar sem til-
kynnt var að fyrirtækið mundi
ekki greiða fasteignagjöld af
eignum Orkuveitunnar í sveitar-
félaginu. Jafnframt var óskað
eftir að sveitarfélagið endur-
greiddi fasteignaskatta sem fyr-
irtækið hefði greitt á síðustu
tveimur árum eða frá gildistöku
nýrra orkulaga.
Orkulögum var breytt á Al-
þingi árið 2001 í tengslum við
lög sem samþykkt voru og
heimiluðu að stofnað yrði sam-
eignarfélag um Orkuveitu
Reykjavíkur og að stofnað yrði
hlutafélag um Hitaveitu Suður-
nesja.
Guðmundur Þóroddsson, for-
stjóri Orkuveitu Reykjavíkur,
segir að túlkun OR á orkulögum
frá 2001 muni hafa þau áhrif að
OR ætli ekki að greiða fast-
eignagjöld af eignum sínum í
Reykjavík, m.a. höfuðstöðvum
sínum við Réttarháls. „Sam-
kvæmt lögfræðiáliti borgarlög-
manns ber okkur ekki að greiða
fasteignagjöld nema af
ákveðnum gerðum af eignum,“
segir hann. „Ég reikna með að
Reykjavíkurborg muni meta
stöðu sína í þessu samhengi,“
segir hann.
Orkulögum var
breytt árið 2001
80. grein orkulaga hljóðaði
þannig: „Orkustofnun, Raf-
magnsveitur ríkisins, Raf-
magnseftirlit ríkisins, …og
Jarðboranir ríkisins eru undan-
þegin tekjuskatti, útsvari, að-
stöðugjaldi, stimpilgjaldi og öðr-
um sköttum til ríkis, sveitar- og
bæjarfélaga.“
Með nýjum lögum var bætt
við eftirfarandi setningu: „Sama
á við um hitaveitur og/eða raf-
veitur sem hafa einkaleyfi til
starfsemi sem kveðið er á um í
IV. og V. kafla laga þessara.“
Með lögum um Orkuveitu
Reykjavíkur, sem samþykkt
voru í tengslum við þessa breyt-
ingu, er talað um að Orkuveitan
taki við „einkarétti Reykjavík-
urborgar, Orkuveitu Reykjavík-
ur, Akraneskaupstaðar, Akra-
nesveitu, Borgarbyggðar, Borg-
arfjarðarsveitar og Hitaveitu
Borgarness til starfrækslu hita-,
vatns- og/eða rafveitu.“
Það er á grundvelli þessara
lagabreytinga sem Orkuveita
Reykjavíkur gerir kröfu um að
þurfa ekki að greiða Grímsnes-
og Grafningshreppi fasteigna-
gjöld.
Óska eftir viðræðum
við iðnaðarráðherra
Hjálmar Árnason alþingis-
maður var formaður iðnaðar-
nefndar Alþingis á síðasta kjör-
tímabili og hann segir að það
hafi ekki komið til tals í nefnd-
inni að lagabreytingin kynni að
hafa þau áhrif að orkufyrirtæk-
in þyrftu ekki að greiða fast-
eignagjöld. Hann segir jafn-
framt að það hafi ekki verið
hugsun löggjafans að breyta
framkvæmdinni gagnvart ein-
stökum sveitarfélögum.
Þórður Skúlason, fram-
kvæmdastjóri Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga, segir að
þetta mál komi sér á óvart.
Hraði hafi verið við afgreiðslu
laganna og aldrei hafi verið leit-
að umsagnar sveitarfélaganna
áður en lögin voru samþykkt.
Hann segir að Samband ís-
lenskra sveitarfélaga hafi óskað
eftir formlegum viðræðum við
iðnaðarráðherra um málið.
Hann segir að ef tilgangur lög-
gjafans hafi verið að breyta
framkvæmd skattlagningar
gagnvart sveitarfélögunum hafi
verið eðlilegt að veita sveitar-
félögunum tækifæri til að koma
á framfæri athugasemdum.
OR greiddi 6–7 milljónir
til sveitarfélagsins
Gunnar Þorgeirsson, oddviti
Grímsnes- og Grafningshrepps,
segir að Orkuveitan hafi greitt
um 6–7 milljónir á ári til sveit-
arfélagsins vegna fasteigna-
gjalda af eignum Orkuveitunnar
í sveitarfélaginu. Þetta séu einu
gjöldin sem fyrirtækið greiði til
sveitarfélagsins af Nesjavalla-
virkjun því að engin búseta sé á
staðnum í tengslum við virkj-
unina. Sveitarfélagið hafi því
engar útsvarstekjur vegna
virkjunarinnar. Hann segir ansi
hart fyrir hreppinn ef Orkuveit-
unni verði heimilt að nýta
orkuna frá Nesjavöllum án þess
að greiða krónu til sveitarfé-
lagsins.
Í greinargerð lögmanns
Grímsnes- og Grafningshrepps
til Orkuveitunnar er bent á að
iðnaðarráðherra hafi aldrei veitt
Orkuveitu Reykjavíkur einka-
leyfi til dreifingar og sölu á raf-
magni og hitaorku í Grímsnes-
og Grafningshreppi. Vísað er í
5. grein laga um stofnun sam-
eignarfélags um Orkuveitu
Reykjavíkur en þar er talað um
einkarétt Reykjavíkurborgar,
Orkuveitu Reykjavíkur, Akra-
neskaupstaðar, Akranesveitu,
Borgarbyggðar, Borgarfjarðar-
sveitar og Hitaveitu Borgar-
ness. Hvergi sé minnst á Gríms-
nes- og Grafningshrepp.
Samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins hafa Raf-
magnsveitur ríkisins og Orkubú
Vestfjarða ekki greitt fasteigna-
gjöld. Landsvirkjun og Hita-
veita Suðurnesja hafa hins veg-
ar greitt fasteignagjöld og hafa
ekki túlkað orkulög frá árinu
2001 með sama hætti og Orku-
veita Reykjavíkur hefur gert.
Aðspurður hvort þessi grein-
argerð breyti á engan hátt af-
stöðu OR, segir Guðmundur
Þóroddsson að hún sé í and-
stöðu við greinargerð borgar-
lögmanns fyrir hönd OR. „Við
förum eftir lögum en ef skiln-
ingur okkar reynist rangur
verðum við að una því. Ef menn
eru ekki sammála lögunum geta
þeir leitað til Alþingis til að fá
þeim breytt.“
Morgunblaðið/Sverrir
Ekki reiknað með að lög-
in breyttu skattgreiðslum
Sveitarfélög fengu ekki að gera athugasemdir við frumvarp um orkulög
Grímsnes- og Grafningshreppur hefur hótað uppboði á eignum Orkuveitunnar á Nesjavöllum.
TVEIR fyrrverandi lögregluþjónar úr lögregl-
unni í Reykjavík, sem sæta ákæru ríkissaksókn-
ara fyrir ólöglegar handtökur og fleira, verða yf-
irheyrðir fyrir rétti þegar skýrslutökur hefjast í
máli þeirra í Héraðsdómi Reykjavíkur 7. október.
Mál þeirra var tekið fyrir í héraðsdómi í gær þar
sem gagnaöflun lauk og ákveðið var að hefja aðal-
meðferð málsins eftir einn mánuð sem fyrr segir.
Sakborningarnir eru ákærðir fyrir að hafa sem
lögreglumenn handtekið karlmann um þrítugt í
Tryggvagötu og fært hann á lögreglustöð án
nægilegra ástæðna eða tilefnis, hinn 9. mars sl.
Ennfremur er annar sakborningurinn sakaður
um ranga skýrslugjöf með því að hafa í lögreglu-
skýrslu, sem fjallaði m.a. um handtöku mannsins,
skráð ranglega að mikil múgæsing hafi myndast
á vettvangi, ástandið verið mjög eldfimt og að
notkun úðavopns hafi verið nauðsynleg til að lög-
regla kæmist af vettvangi án þess að til frekari
átaka kæmi. Hinn lögregluþjónnin er þá sakaður
um brot í opinberu starfi fyrir að beita úðavopni
gegn öðrum borgara án nægilegra ástæðna eða
tilefnis. Er hann einnig ákærður fyrir ranga
skýrslugerð með því að hafa lýst ranglega for-
sendum notkunar úðavopns, er hann skráði að
múgæsing hefði brotist út eftir handtöku fyrr-
nefnda mannsins.
Einnig er honum gefið að sök að hafa hand-
tekið 23 ára mann án nægilegra ástæðna eða til-
efnis hinn 8. mars sl. í Hafnarstræti.
Um 20 vitni verða leidd fyrir dóminn undir að-
almeðferð málsins. Allt að þriggja ára fangelsi
liggur við ólöglegum handtökum.
Ákærðir fyrir
ólöglegar hand-
tökur og brot í
opinberu starfi
Réttað yfir tveimur
lögregluþjónum
OPNAÐUR hefur verið krossgátuvefur á
mbl.is. Á vefnum er hægt að velja 10 kross-
gátur í pakka. Krossgáturnar eru sendar not-
endum á pdf-formi til að auðvelda útprentun.
Til að skoða krossgáturnar þarf ókeypis hug-
búnað sem fáanlegur er á vefnum sé hann
ekki þegar fyrir hendi.
Hægt er að velja á milli meðalþungra og
þungra krossgátna. Þá geta notendur slegið
inn uppgefin orð í þar til gert leitarsvæði til
að fá frekari skýringar þegar unnið er að
lausn krossgátunnar. Nýjum krossgátum er
bætt við á þriggja daga fresti. Til að hægt sé
að nýta sér þjónustuna þarf viðkomandi að
vera skráður. Einnig er hægt að velja eldri
krossgátupakka. Þar má einnig sjá yfirlit yfir
þá krossgátupakka sem notandinn hefur valið
áður. Fyrir aftan hverja slóð í yfirlitinu er
hægt að smella á tengilinn Lausn til að skoða
viðkomandi lausn hvers pakka. Þessi þjónusta
verður án endurgjalds til 1. október nk. Allar
ábendingar og athugasemdir frá notendum
eru vel þegnar. Vinsamlega sendið þær á net-
fangið krossgata@mbl.is.
Krossgátuvefur
á mbl.is
ATVINNULEYSISBÆTUR hafa
hækkað minna en bætur almanna-
trygginga á undanförnum árum, sem
hefur orðið til þess að þær eru nú tals-
vert lægri en óskertar bætur örorku-
og ellilífeyrisþega. Munurinn er 16–
18 þúsund á mánuði eftir því við hvað
er miðað eða rúm 20%. Fyrir átta ár-
um var munurinn 3–4 þúsund eða tæp
8% og fyrir þremur árum munaði átta
þúsund kr. eða um 13%. Bent hefur
verið á það sem mögulega skýringu á
mikilli fjölgun umsókna um örorku-
mat, sem sagt var frá í Morgun-
blaðinu í gær, að örorkubætur séu
hærri en atvinnuleysisbætur.
Fullar atvinnuleysisbætur eru nú
77.449 kr. á mánuði tæplega 18 þús-
und kr. lægri en óskertar bætur til ör-
yrkja sem nú eru 95.083 kr. á mánuði
og ellilífeyrisþega sem eru 94.090 kr.
á mánuði. Fyrir átta árum, árið 1995,
voru fullar atvinnuleysisbætur 50.028
kr. á mánuði. Hækkunin á tímabilinu
nemur 58%.
Fyrir átta árum voru örorkubætur
hins vegar 53.847 kr. á mánuði og elli-
lífeyrir nam 53.129 kr. Hækkun ör-
orkubótanna er um 77% á tímabilinu.
Atvinnuleysisbætur miðust áður
fyrr við sjö ára stafsaldursþrep í
launataxta fiskvinnslufólk, en þeirri
viðmiðun var breytt með lögum árið
1995 og hafa atvinnuleysisbætur frá
þeim tíma verið ákvarðaðar „með til-
liti til þróunar launa, verðlags og
efnahagsmála,“ eins og það er orðað í
lögunum. Þar er félagsmálaráðherra
jafnframt heimilað, að fengnu sam-
þykki ríkisstjórnar, að breyta bóta-
fjárhæð ef verulegar breytingar
verða á launaþróun og þjóðhagsfor-
sendum frá afgreiðslu fjárlaga.
Væru tæp 94 þúsund
samkvæmt eldri viðmiðun
Væri eldri viðmiðun við ákvörðun
atvinnuleysisbóta í gildi, þ.e.a.s. við-
miðun við launataxta fiskvinnslufólks
væru atvinnuleysisbæturnar í dag
93.839 kr. á mánuði rúmum þúsund
krónum lægri en örorkubæturnar eru
og 200 kr. lægri en fullar bætur ellilíf-
eyrisþega.
Elli- og örorkubætur hækkað meira en atvinnuleysisbætur
Munurinn 16 til 18
þúsund krónur á mánuði
♦ ♦ ♦