Morgunblaðið - 10.09.2003, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. SEPTEMBER 2003 B 9
bílar
480 8000
SELFOSSI
Bílasala Suðurlands - Fossnesi 14 - 800 Selfossi
www.toyotaselfossi.is • toyotaselfossi@toyotaselfossi.is
Mitsubishi Pajero Pinin 2,0
árg. 2002, 5 gíra, ekinn 12 þús.
Verð 2.030 þús.
Toyota Avensis 2,0 Sol
árg. 2003, sjálfsk., ekinn 6 þús.
Verð 2.260 þús.
Toyota Land Cruiser 100
árg. 2000, sjálfsk., ekinn 77 þús.
Verð 4.650 þús.
Toyota Rav 4 2,0
árg. 1998, 5 gíra, ekinn aðeins 65 þús.
Verð 1.310 þús.
480 8000
Alternatorar – Startarar
í allflesta fólksbíla, vörubíla, vinnuvélar,
bátavélar á lager og hraðpantanir.
Trumatic gasmiðstöðvar
í bíla, báta o.fl.
Bílaraf Auðbrekku 20, s. 564 0400, f. 564 0404, n.bilaraf@isl.is
umboðið umboðið
ÞEGAR haustar að og bjartar sum-
arnætur hörfa fyrir náttmyrkrinu
er nauðsynlegt að huga vel að ljósa-
búnaði bílsins og vera vel upplýstur
í skammdeginu. Ef annað framljósið
bilar minnkar ljósmagnið um helm-
ing og í raun gott betur. Þeir sem
eru orðnir 40 ára þurfa tvöfalt
meira ljósmagn til að sjá jafnvel og
tvítugt fólk og þeir sem eru orðnir
sextugir þurfa sexfalt meira ljós-
magn en tvítugir til að sjá jafnvel
frá sér. Það er bráðnauðsynlegt að
öll höfuðljós bílsins virki eins og til
er ætlast og gott ráð er að hafa
aukaperur með í bílnum ef ljós
hverfur á bílnum á dimmu og
drungalegu kvöldi.
Öll ökutæki eiga að vera búin
fullnægjandi ljósabúnaði og um
nokkurra ára skeið hafa íslenskir
ökumenn verið skyldugir til að aka
með full ljós allan sólarhringinn.
Góður ljósabúnaður eykur bæði þitt
eigið öryggi og annarra vegfarenda.
Það er því skylda allra bíleigenda
að tryggja að ljósin séu í lagi og
hafa í huga að ólöglegt er að aka
um með ljós sem ekki virka.
Yfirleitt taka menn eftir því þeg-
ar annað framljósið fer en önnur
ljós þurfa einnig að vera í lagi og
því nauðsynlegt að ganga af og til í
kringum bílinn til að kanna önnur
ljós bílsins. Einnig er gott að nota
tækifærið þegar bíllinn speglast,
t.d. í stórum rúðum, til að sjá hvort
öll ljós loga eins og til er ætlast.
Í ljósabúnaði venjulegrar bifreið-
ar eru meira en 50 ljósaperur og
leiðslur í metratali. Straumurinn
liggur frá rafgeyminum eftir ýms-
um leiðslum og kerfum og þegar
eitt ljós fer eru allar líkur á því að
peran hafi gefið sig. Ef hins vegar
bæði hægra framljós og hægra aft-
urljós hverfa á sama tíma er mögu-
leiki á að kanna hvort eitthvað ann-
að sé að en ónýtar perur. Oft kemur
þá í ljós að öryggi er ónýtt og því er
nauðsynlegt að kanna jafnan hvort
öryggin séu í lagi áður en skipt er
um ljósaperu.
Þróun ljósabúnaðar á bílum hefur
verið örust síðustu 25 árin en fyrsta
rafljósið var sett í bíla árið 1908.
Upp úr 1970 varð bylting í ljósa-
búnaðinum þegar halogenljós voru
fyrst sett í bíla. Halogenperur auka
ljósmagnið um 100% miðað við þau
venjulegu rafljós sem voru í bílum
og búist er við að ný tegund ljósa
valdi annarri byltingu innan
skamms. Þessi nýju ljós eru tvöfalt
öflugri en halogenljósin og eru þeg-
ar komin í bíla frá Audi, BMW,
Mercedes og Volkswagen.
Í dag eru notuð halogenljós í
flesta bíla en halogenperur eru
fylltar með halogengasi. Ljósið
verður til þegar straumur fer í
gegnum málmþráð sem verður
hvítglóandi. Hins vegar fer 95% af
orkunni í 55 vatta peru í hita en að-
eins 5% sést sem ljós. Halogenper-
ur þola mun meiri hita en venjuleg-
ar perur og því geta þær gefið
tvöfalt meira ljósmagn.
Stilla þarf ljósin rétt
Hversu langt ljósin lýsa fram á
veginn stjórnast jafnframt af því
hvernig þau eru stillt. Nýrri teg-
undir bíla eru oft útbúnar með raf-
stýrðri ljósastillingu. Framljós sem
er vanstillt um eina gráðu dregur
úr lengd ljósgeislans fram á veginn
um 47,5 metra. Annað sem rétt er
að hafa í huga er að vanstillt ljós
eru öðrum vegfarendum til ama
þegar ljóskeilan lýsir í augu öku-
manna og gangandi vegfarenda.
Einnig þarf að hafa í huga að of-
hlaðinn bíll getur breytt því hvernig
ljósin lýsa frá bílnum. Stórt hlass í
skottinu veldur sömu áhrifum og
vanstillt ljós, þ.e. þyngslin lyfta
bílnum að framan og ljósin lýsa of
mikið upp.
Mikilvægt er að kanna stillingar
á ljósum a.m.k. einu sinni á ári og
til þess að allt sé nú örugglega rétt
stillt þarf fagmaður helst að sjá um
verkið. Farið er yfir ljósastillingar í
árlegu bifreiðaeftirliti.
Gott að hafa í huga!
 Þegar skipt er um ljósaperu
eða unnið að viðgerð nálægt ljósum
þarf að varast að hreyfa við stilling-
arskrúfum. Ef þær eru hreyfðar af-
stillast ljósin. Hægt er að sjá í leið-
beiningabók bílsins hvaða skrúfur
eru stillingarskrúfur.
 Þegar skipt er um halogenperu
er mikilvægt að snerta ekki glerið.
Fingur skilja eftir sig fitubletti sem
stundum safna í sig hita og í versta
falli gefa perurnar sig þá eftir stutt-
an tíma. Gott er að hafa umbúðir
utan um glerið á perunni á meðan
hún er sett í. Ef glerið óhreinkast
þarf að hreinsa peruna með spritti
og þurrka hana vel með klút sem
ekki skilur eftir sig ló.
 Mikilvægt er að nota alltaf
samskonar peru og var í ljósinu. Ef
þar var t.d. H4-pera verður alltaf að
setja nýja H4-peru í staðinn til þess
að hún passi rétt við rafskautin í
ljósinu.
 Ef þú vilt setja nýja peru með
fleiri vöttum þarf líka að skipta um í
hinu ljósinu. Það er þó ekki ráðlegt
og jafnvel ólöglegt að nota sterkari
perur en 55 vatta. Ef ætlunin er að
fá meira ljós fæst það ekki með því
að setja sterkari peru í. Til þess að
fá aukalýsingu þarf að setja auka-
ljósabúnað á bílinn. Sterkari pera
veldur líka vandamálum, eins og
styttri endingu perunnar og aukinni
hitamyndun sem getur leitt til þess
að hlutir í ljóshylkinu bráðna.
Ljósin í myrkrinu vísa veginn
Morgunblaðið/Golli
Auk þess að lýsa upp myrkrið setur
ljósabúnaður jafnan svip á útlit bílsins.
Morgunblaðið/Guðjón Guðmundsson
Án góðra framljósa er ökumaður nánast blindur í skammdeginu.
STÆRSTI bifreiðaeigendaklúbbur í
Evrópu, þýski ADAC, segir að V-Power
bensín frá Shell bæti ekki hröðun eða
afl bíla. Þetta eigi einnig við um aðrar
gerðir ofurbensíns frá öðrum olíufé-
lögum. Dönsku systursamtökin FDM
taka í sama streng og segja að fyrir
langflesta bílaeigendur sé það sóun á
peningum að kaupa V-Power bensín.
V-Power bensín er 99 oktana og kost-
ar lítrinn nú 106,40 kr. en lítrinn af 95
oktana bensíni kostar 97,60 með fullri
þjónustu.
Forstöðumaður FDM ráðleggur
dönskum bílaeigendum að nota ein-
göngu venjulegt bensín og spara með
því peninga. Athygli vekur einnig að í
Danmörku er verðmunur á 95 oktana
bensíni og V-Power yfirleitt um 23
danskir aurar á hvern lítra, eða um
2,75 ÍSK. en hér á landi er verðmun-
urinn 8,80 ÍSK á lítra. Miðað við tank-
fylli, 60 lítra, er því verið að greiða
528 krónum meira fyrir V-Power en
venjulegt 95 oktana bensín. Miðað við
3.000 lítra bensínnotkun á ári eru
greiddar 26.400 kr. meira fyrir
V-Power. ADAC prófaði V-Power sem
selt er í Þýskalandi og vildi athuga
hvort varan stæði undir þeim fyr-
irheitum sem gefin eru í markaðs-
setningu hennar. Niðurstaðan var sú
að það gat hún ekki. „V-Power stendur
ekki undir væntingum,“ segir í nið-
urstöðum ADAC sem prófaði bensínið
íVW Golf 1,4 16v, BMW 316i, Audi A3
2,0 FSI og Porsche Boxster.
ÍÞýskalandi er V-Power markaðs-
sett undir þeim formerkjum að það
auki afl bílanna um allt að 10% en nið-
urstöður ADAC eru þær að engin af-
laukning verður í Golf, afl í Porsche
eykst hámark um 2% en hröðun Audi
og BMW úr kyrrstöðu í 100 km hraða
minnkaði um 1%. Í mælingunum er
niðurstaðan í öllum tilfellum innan
skekkjumarka. Með öðrum orðum þá
hefur V-Power engin áhrif á aflið. Mæl-
ingin fór þannig fram að sams konar
bíl var ekið á snúningskeflum með full-
an tank af venjulegu bensíni og
V-Power sem er sama aðferð og Shell í
Þýskalandi notaði til að fá sínar nið-
urstöður um ágæti V-Power.
V-Power sóun
á peningum
að mati ADAC
ÍTALSKA verktakafyrirtækið Impreg-
ilo S.p.A hefur gengið frá samningi
um kaup á 18 tækjum af Sandvik Min-
ing and Construction, en Kraftvélar
ehf. er umboðsaðili fyrirtækisins á Ís-
landi. Um er að ræða 13 borvagna, 3
hjólaskóflur sérútbúnar til ganga-
gerðar og 2 námugröfur. Hin góða
reynsla sem fengist hefur af Tamrock
í hinum ýmsu heimshlutum ásamt
sterkri stöðu vörumerkisins á Íslandi
hafði mikið með þetta val að gera, að
því er fram kemur í fréttatilkynningu
frá Kraftvélum. Megnið af því efni
sem fer í sjálfa Kárahnjúkastífluna
verður borað út með Tamrock bor-
vögnunum, en stíflan verður 190
metra há og 750 metra breið. Meðan
á stíflugerðinni stendur verður Jök-
ulsá á Dal leidd í gegnum hjáveitu-
göng, sem einnig verða boruð með
Tamrock borvögnum. Jafnframt þarf
að bora um 40 km löng göng frá
Hálslóni að Teigsbjargi, en þar nýtast
vel hinar sérútbúnu lágbyggðu hjóla-
skóflur. Eins og gefur að skilja verður
geysimkið álag á þessum tækjum, og
sjá Kraftvélar ehf. í samvinnu við
Sandvik Tamrock Norge um alla þjón-
ustu við þau á framkvæmdatímanum.
Tamrock-borvagnar eru afkastamikil tæki sem notuð verða við gerð ganga við
Kárahnjúkavirkjun.
18 tæki til
Kárahnjúka-
virkjunar