Morgunblaðið - 11.09.2003, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. SEPTEMBER 2003 C 3








































































































NÚR VERINU Allt til línu- og handfæraveiða
Línur, krókar, ábót, beitningavélar,
handfæravindur o.fl.
Sími 898 7127
Skútuvogi 6
www.sjo.is
aldrei verið meira af honum en ein-
mitt nú. Svo skilar snurvoðin úrvals
hráefni, fiskurinn kemur spriklandi
upp á dekk og við leggjum mikið upp
úr því að ganga vel um aflann,“ segir
Svavar.
9.000 handtök á mann!
Það er gert að hverjum kola sem kem-
ur um borð. Óvönum gætu fallist
hendur þegar hann horfir ofan í iðandi
kösina í smekkfullum aðgerðarkass-
anum. Verkið virðist við fyrstu sýn
óvinnandi. En svo er þó alls ekki, þótt
handtökin séu mörg. Hver koli vegur
varla meira en 300 grömm að með-
altali og því eru þeir býsna margir
þegar tonnin eru orðin mörg. En
strákarnir á Rúnu kalla nú ekki allt
ömmu sína og einhenda sér í aðgerð
og yfirborðið í aðgerðarkassanum
lækkar lygilega hratt. Eftir daginn
hefur hver skipverji sennilega gert að
hátt í 9.000 kolablöðum! Sinaskeiða-
bólga ku vera algengur kvilli um borð
í snurvoðarbátum.
Á meðan vel fiskast gefast fáar
stundir milli stríða. Það stendur
heima að þegar búið er að gera að og
ganga frá aflanum úr síðasta hali er
híft á ný og þá byrjar ballið aftur.
Bjúgun hjá Stefáni kokki fylla á orku-
geymana og þreyta er ekki til í orða-
bók sjómanna í mokfiski. Og það er
ekki hægt að kvarta yfir aflabrögð-
unum, 2–3 pokar fullir af kola í hverju
hali eða um og yfir tvö tonn. Smám
saman fyllast körin í lestinni og eftir
átta köst er afli dagsins orðinn þrett-
án tonn. Það er erfiðisins virði.
er kölluð á tyllidögum, líkist að sumu
leyti litlu trolli en er einfaldari að
gerð. Á henni eru hvorki toghlerar né
togvírar en fremst á henni eru vængir
er tengjast við belginn sem mjókkar
eins og trekt aftur að pokanum.
Þegar snurvoðinni er kastað er sett
bauja við endann á snurvoðartóginu
stjórnborðsmegin og henni kastað í
sjóinn en skipinu síðan siglt á fullri
ferð og þannig er tógið látið renna í
hafið á eftir baujunni uns snurvoðin
sjálf fer útbyrðis. Þá rennur bak-
borðstógið út í sjó um leið og skipinu
er siglt í hring að baujunni til að
sækja endann sem fyrst fór í sjóinn.
Þá er byrjað að hífa og er skipið keyrt
áfram á meðan híft er. Við það ganga
snurvoðartógin saman og reka fiskinn
á undan sér og hann þjappast saman
fyrir framan voðina. Síðar kemur að
því að voðin háfar fiskinn og þar með
eru örlög hans ráðin.
Snurvoðin er sannarlega umdeilt
veiðarfæri og þeir eru margir sem
hafa horn í síðu hennar, segja hana
skaðvald sem æði yfir hvað sem fyrir
verður og eiri engu, hvorki fiski né
botni. Svavar kannast við þessa gagn-
rýni en segir hana ekki eiga við rök að
styðjast.
„Já, það er mörgum illa við snur-
voðina. En þeir hinir sömu vita fæstir
um hvað þeir eru að tala. Snurvoðin er
alveg úrvals veiðarfæri og veldur sko
engum skaða, enda svífur hún lauflétt
yfir botninum og skemmir ekki neitt.
Hér í Faxaflóanum hefur snurvoðin
verið dregin á sömu bleyðunum ára-
tugum saman en það virðist nú engu
að síður alltaf skila sér fiskur á bleyð-
urnar ár eftir ár og hefur sennilega
sprettukvótinn er svo lítill er framboð
af leigukvóta vitanlega mjög tak-
markað og það litla sem fæst leigt er á
mjög háu verði. Við verðum því að
breyta öðrum kvóta í rauðsprettu-
kvóta til að reyna að bjarga okkur.
Rauðsprettustofninn er ekki í eins
slæmu ástandi og fiskifræðingarnir
vilja vera láta. Hér er leikandi hægt
að sækja sér þrjú til fjögur tonn af
rauðsprettu í einu hali. Stofninn hefur
mjög verið að braggast á síðustu ár-
um. Við fórum fram á það fyrir nokkr-
um árum að svæðum hér í Flóanum
yrði lokað, enda væru þar uppvaxt-
arsvæði rauðsprettu. Það var gert og
virðist vera að skila sér ríkulega núna.
Við verðum varir við mun meira af
rauðsprettu hér í Flóanum en áður og
sömu sögu er að segja af öðrum mið-
um, það segja mér kollegar mínir fyr-
ir bæði austan og vestan land. En það
virðist þurfa eitthvað meira til að
sannfæra fiskifræðingana. Þó að þeir
leggi ekki mikla rækt við rannsóknir á
rauðsprettustofninum virðast þeir
geta ákveðið hvað má veiða og hvað
ekki. Mér virðast þetta vera geðþótta-
ákvarðanir á stundum. En þeir virð-
ast eiga þetta til blessaðir mennirnir,
að vera tveimur til þremur árum á eft-
ir sjómönnum að taka eftir því þegar
fiskistofnar eru að rétta úr kútnum.
Þannig verðum við af miklum verð-
mætum, rétt eins og þjóðarbúið allt.“
„Rauðsprettumengun“
Fyrst er snurvoðin látin fara á sand-
bleyðu við hið svokallaða Syðra
hraun, skammt norðvestur af Akra-
nesi eða þar sem í daglegu tali sjó-
manna er kallað Smugan. Og fyrsta
hal dagsins lofar góðu, upp undir tvö
tonn af kola. Varla önnur kvikindi að
sjá. Þegar betur er að gáð leynast
einn eða tveir steinbítar í kassanum
og gott ef þar grillir ekki líka í gap-
andi skötuselsgin. En annars bara
spriklandi koli, mest sandkoli „en að-
eins of mikið af rauðsprettu“, segir
Svavar skipstjóri. „Það er til marks
um hve rauðsprettugengdin hefur
aukist. Í fyrra sáum við varla rauð-
sprettu á þessari slóð heldur var hér
eingöngu sandkoli. Nú virðast hins
vegar allar togslóðir í Flóanum
„mengaðar“ af rauðsprettu.“
Svavar kastar snurvoðinni þrisvar í
sama farið og aflinn verður smám
saman minni, þriðja halið nær varla
tonni. Hann færir sig því um set en
segir að þótt búið sé að þurrka upp
bleyðuna þennan daginn verði kominn
nægur koli á hana næsta morgun.
Umdeilt veiðarfæri
Snurvoðin, eða dragnótin eins og hún
pstjóri, íbygginn á útstíminu. Mávurinn nýtur góðs af slóginu sem til fellur. Þau eru mörg handtökin þegar gera þarf að miklum kolaafla.
sprettan er til vandræða
Morgunblaðið/Jim Smart
hún rifnar. Það gerist sem betur fer ekki oft.
hema@mbl.is