Morgunblaðið - 20.09.2003, Blaðsíða 4

DAGLEGT LÍF
4 B LAUGARDAGUR 20. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
É
G held að ekki sé til sá hlutur í veröld-
inni, sem ekki er safnað,“ segir Magni
R. Magnússon kaupmaður, en hann ætti
að vita hvað hann syngur þegar söfn-
unarárátta er annars vegar. Magni hef-
ur um árabil rekið verslun, sem við hann er kennd,
og hefur á boðstólum söfnunargripi af margvíslegu
tagi og kennir þar ýmissa grasa. Meðan blaðamaður
staldrar við í versluninni er stöðugur straumur af
viðskiptavinum, með ólíkar þarfir og óskir, og oftar
en ekki lumar Magni á þeim hlutum sem viðkomandi
leitar að. Erlendir ferðamenn reka gjarnan inn nefið,
enda er verslunin vel þekkt meðal safnara úti í heimi.
„Kunningi minn, alveg stálheiðarlegur maður, safn-
aði til dæmis lyklum og var með heilan vegg þakinn
með lyklum af ýmsum gerðum. Þarna voru til dæmis
bankagjaldkeralyklar, í þremur pörtum, og lyklar frá
ýmsum tímum og alls staðar að úr heiminum,“ segir
Magni ennfremur til að árétta þá skoðun sína að veg-
ir söfnunaráráttunnar séu órannsakanlegir.
„Eitt sinn kom til mín Bandaríkjamaður og sagði:
„Fyrirgefið, en eigið þér til ælupoka úr flugvélum?“
Ég gat nú ekki annað en brosað og svaraði af
stráksskap mínum: „Verða þeir ekki að vera nýir?“
Þá sýnir hann mér úrklippur úr erlendum blöðum
þar sem fjallað var um ælupokasafnið
hans og skráningu úr heimsmetabók
Guinness, þar sem hann var talinn eiga
stærsta ælupokasafn heims, með 1.700
mismunandi ælupoka.“
Magni sagði að frímerki hefðu
löngum verið vinsæl hjá söfnurum og
væru „klassísk“ sem slík þótt heldur
hefði dregið úr áhuga á þeim á und-
anförnum árum. „Frímerkjasöfnun
var kölluð „áhugamál konunga og
konungur áhugamálanna“ og hún
hefur þróast út í allar mögulegar
áttir. Þú getur safnað frímerkjum á
margan máta. Þú getur safnað
sama frímerkinu, bara einu frí-
merki, með sömu myndinni, en
stimplum frá ólíkum stöðum. Góð-
ur vinur minn sem nú er látinn,
Jón Halldórsson, safnaði til dæm-
is frímerki frá 1925 með Safna-
húsinu á, með öllum þeim mögu-
legu stimplum sem til voru.
Hann átti orðið nokkur hundr-
uð slík frímerki. Annar safnaði frímerkjum
með mannamyndum, en þeir urðu að vera með gler-
augu. Svo var einn sem hét Jón, hann safnaði bara
Jónum á frímerkjum og það voru ótrúlega mörg frí-
merki með Jónum á: Jón Sigurðsson, Jón Magnússon,
Jón Arason og þannig mætti lengi telja.“
Magni segir að seðlasöfnun hafi aukist talsvert á
undanförnum árum, það er að segja ekki þessi hefð-
bundna inn á bankabók, heldur söfnun á gömlum
seðlum sem ekki eru lengur gjaldgengir og eins gam-
alli mynt.
„Póstkortasöfnun hefur aukist mikið og sumir
safna póstkortum eftir átthögum. Einn tekur kannski
öll kort sem hann nær í frá Vestmannaeyjum og ann-
ar frá Seyðisfirði, svo dæmi séu nefnd. Söfnunargildi
póstkortanna verður oft meira ef þjóðþekktir ein-
staklingar hafa skrifað þau. Eftir að hlutabréfamark-
aðurinn fór af stað fóru menn að huga að gömlum
hlutabréfum. Hér er ég til dæmis með bréf frá Edda-
film, kvikmyndafélagi, sem stofnað var 1946 og lagði
síðan upp laupana. Hlutabréfið er auðvitað einskis
virði nema sem söfnunargripur og stundum verða
hlutabréf meira virði eftir að fyrirtækin eru farin á
hausinn en þau voru á meðan fyrirtækið starfaði. Hér
er ég með tíu krónu bréf í Iðnaðarbankanum, sem ég
sel á 700 krónur núna.
Barmmerkjasöfnun hefur aukist mikið,“ segir
Magni ennfremur. „Sumir safna bara íþróttamerkj-
um, aðrir safna flugmerkjum og hlutum tengdum
flugi frá öllum mögulegum flugfélögum. Spilasöfnun
er ein söfnunin og margt forvitnilegt í sambandi við
það. Vinur minn, sem er prestur, byggði til dæmis
upp stórt safn af erlendum spilum á sínum tíma og á
einnig orðið flest íslensk spil frá upphafi, eftir því
sem ég best veit.“
Að sögn Magna koma stundum vissir atburðir af
stað söfnun á hlutum sem þeim tengjast, en oft væri
það svo að þegar of mikið er gefið út
af ákveðnum hlutum þá missa
þeir verðgildi sitt sem söfn-
unargripir. „Sem dæmi get ég
nefnt skákeinvígi Fischers og
Spasskys 1972. Þá voru stimpl-
uð yfir 200 þúsund umslög og
allir ætluðu að verða ríkir af
þessu. Þessi umslög sel ég nú á
fimmtíu krónur stykkið. Það var
offramleiðsla og múgsefjun sem
gerði það að verkum að þetta
hefur sáralítið söfnunargildi í
dag.“
Magni segir ennfremur að gaml-
ar myndir, til dæmis landslags-
myndir, hafi talsvert söfnunargildi í
dag, og eins gamlar myndir, sem
stundum fylgdu með í sígar-
ettupökkum. Sem dæmi megi nefna
myndir úr Teofani-samkeppninni svo-
nefndu frá 1930. Þá fylgdu Teofani-
sígarettupökkunum 50 myndir af ís-
lenskum stúlkum og notendur gátu
greitt atkvæði um það hver þeirra væri
fegurst með því að senda umboðinu mynd af þeirri
stúlku, sem viðkomandi vildi greiða atkvæði. Magni
lét þess getið að hann ætti í fórum sínum flestar
þessara mynda, en vantaði myndir númer 11, 29 og
38, ef einhver lumar á þeim …
Af nógu er að taka og við vinnslu þessarar greinar
bárust fjölmargar ábendingar um áhugaverð söfn,
allt frá hversdagslegum hlutum, svo sem pennum, og
upp í fágæta hluti sem kostar mikla fyrirhöfn að
safna. Bankastjóri einn var til dæmis sagður safna
sundlaugum, það er að segja hann reynir að komast í
allar sundlaugar sem verða á vegi hans, en hér er
maður líklega kominn út fyrir efnið.
Safnast
þegar
saman
kemur
Morgunblaðið/Ásdís
Magni R. Magnússon með gömul hlutabréf.
Íslensk blómarós úr Teofani-sam-
keppninni frá 1930.
Af nógu er að taka þegar söfnunar-
árátta manna er annars vegar enda
telur Magni R. Magnússon að varla sé
til sá hlutur sem ekki er safnað.
Sveinn Guðjónsson hitti hann að máli
og skoðaði nokkur söfn af ýmsu tagi.
svg@mbl.is
ÉG er að reyna að safna samanflugsögu Íslands og hinnaNorðurlandanna í gegnum
merkin,“ segir Eiríkur Líndal, sem hóf
söfnun á flugmerkjum fyrir fjórum ár-
um og á nú rúmlega 500 mismunandi
merki frá fjölmörgum norrænum flug-
félögum, sem stofnuð hafa verið frá
upphafi flugsögunnar. Eiríkur kvaðst
halda nákvæma skrá yfir merkin,
hverjir hafi gefið honum þau og allar
tiltækar upplýsingar um viðkomandi
flugfélag.
„Með þessari iðju hef ég orðið sífellt
fróðari um flugsöguna hér á landi og á
hinum Norðurlöndunum, hef útvegað
mér bækur og tímarit um þetta efni og
lesið mér mikið til um mörg þeirra
flugfélaga sem starfað hafa, jafnt þau
sem hafa liðið undir lok og hin sem enn
starfa. Svo hef ég orðið forvitnari og
forvitnari og þetta hleður sífellt utan á
sig,“ segir Eiríkur um þetta sérstæða
flugmerkjasafn. „Þetta er allt ná-
kvæmlega fært inn á tölvu, allt tölvu-
skráð með númerum og upplýsingum
um hvert merki,“ segir Eiríkur enn-
fremur, en auk þess hefur hann skann-
að myndir af öllum merkjunum inn á
tölvuna. „Ég er með útprentun af
myndunum í sérstakri möppu til að
auðvelda mönnum að sjá í fljótu bragði
hvaða merki eru til í safninu.“
Aðspurður kvaðst Eiríkur hafa haft
áhuga á flugi frá unga aldri og oft hafi
þeir leikfélagarnir úr Kópavoginum
labbað yfir Öskjuhlíðina til að skoða
flugvélar á Reykjavíkurflugvelli hér í
eina tíð. „Ég hugsaði svo ekkert sér-
staklega um flugið sem ungur maður
og það var ekki fyrr en fyrir um fjórum
árum að ég fór að safna þessum merkj-
um. Það var bara af rælni að ég spurði
EIRÍKUR LÍNDAL Á YFIR 500 FL
Flugið
heillar
Eiríkur Líndal með örlítið brot af flugme
VALGERÐUR Karlsdóttir átti639 kveikjara þegar blaða-maður Morgunblaðsins kom í
heimsókn, en 640 þegar hann fór.
Kveikjarinn, sem skilinn var eftir, var
að vísu ekki svo merkilegur í saman-
burði við marga þá sem finna má í
safni Valgerðar, en úrvalið er ótrú-
lega fjölbreytt. Þarna má sjá kveikj-
ara af öllum stærðum og gerðum og í
líki alls konar hluta svo sem farsíma,
sjónvarps, skipa, bíla, bjórkanna, bíl-
lykla, mótorhjóla og guð má vita hvað,
og þarna eru byssur af ýmsum gerð-
um og meira að segja handsprengja,
svo örfá dæmi séu nefnd. Svo á Val-
gerður líka nokkrar gerðir af hinum
klassísku Zippo kveikjurum og þann-
ig mætti lengi telja.
Árið 1998 fékk Valgerður blóðtappa í
höfuðið og lamaðist á vinstri hluta lík-
amans. Hún lá 11 vikur á spítala, en fór
síðan á Reykjalund þar sem hún býr
núna í sambýli og fer vel um hana þar
ásamt kveikjarasafninu og í rauninni
má segja að hún hafi verið heppin að
velja sér kveikjara til að safna, því þeir
taka minna pláss en margir aðrir hlutir
sem fólk safnar. Ef til vill má nota þá
líkingu að kveikjarasafnið hafi „lýst
upp“ tilveru Valgerðar í erfiðum veik-
indum í orðsins fyllstu merkingu.
„Ég átti nokkra kveikjara þegar ég
VALGERÐUR KARLSDÓTTIR Á 6
Ljós úr
ýmsum
áttum
Valgerður Karlsdóttir með einn af nýjust
safninu, en þessi er með ljósum. Á borðin
kveikjararnir í safninu, mótorhjól og seg
HAFDÍS Ólafsson er búsett áSiglufirði. Hún segist alltafhafa haft mikinn áhuga á
gömlum hlutum og þann áhuga hafi hún
kannski fengið frá móður sinni sem hafi
ógjarnan hent nokkrum hlut. Hafdís
byrjaði þó ekki að safna skipulega fyrr
en fyrir rúmum 25 árum. Upphaf þess
segir hún vera að amma hennar hafi
gefið henni gamla koparnál og til að
byrja með safanði hún fyrst og fremst
gömlum munum og áhöldum.
Núna er aðalmarkmið hennar að
safna íslenskum barmmerkjum af öllum
s
m
s
o
h
gerðum og því til sönnunar sýnir hún
viðmælanda spjöld með á annað þúsund
slíkum merkjum sem hún hefur eignast.
Sum þeirra eru orðin býsna gömul, en
önnur eru nýrri. Hún segist ekki vera
Upphafið
var gömul
koparnál
Hafdís Ólafsson með ýmsa gamla og áhug
HAFDÍS ÓLAFSSON SAFNAR Ö