Morgunblaðið - 21.09.2003, Page 4

4 B SUNNUDAGUR 21. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
F
ÁIR MÆLA því mót að
Björgvin Gíslason er með
fremstu gítarleikurum
landsins og hefur verið
svo í áraraðir eða allt frá
því hann sló í gegn með
Náttúru fyrir þrjátíu og
fjórum árum. Þá var hann talinn með
bestu gítarleikurum aðeins átján ára,
en hafði verið að frá því fyrir ferm-
ingu að hann féll flatur fyrir bítlinu.
Fyrir skemmstu sendi hann svo frá
sér sína fimmtu sólóskífu, en annars
hefur lítið heyrst af honum undan-
farin ár, hann segist hættur að spila
fyrir fólk, spili bara fyrir sjálfan sig.
Björgvin Gíslason segist hafa eign-
ast fyrsta gítarinn þrettán ára gam-
all, þá orðinn Bítlaaðdáandi og síðar
urðu Rolling Stones í miklu uppá-
haldi. „Ég var alltaf í kjallaranum að
æfa og missti samband við vinina því
ég sá ekkert annað en gítarinn,“ seg-
ir hann og kímir.
Æfingarnar í kjallaranum snerust
aðallega um það að reyna að spila
eins og Keith Richards, en síðan tók
Björgvin að fikra sig út í blús annars
vegar og svo í þyngra rokk. „Ég fíl-
aði blúsinn í botn, fékk áhuga á hon-
um frá því að hlusta á Stones.“
Björgvin lék í skólahljómsveit í
Austurbæjarskóla um tíma, en fór
svo af einhverjum ástæðum að spila
með strákum úr Kópavoginum, þar
sem mikil gróska var, og var í ýms-
um hljómsveitum þaðan þar til hann
gekk til liðs við Pops. Músíkina sem
þessar hljómsveitir léku segir Björg-
vin hafa verið dægurlög þess tíma,
lög eftir Small Faces og fleiri og svo
segir hann að mikið Who-tímabil hafi
hafist, „brjálæðislega flott hljóm-
sveit“ segir hann og bætir við að þeir
hafi verið vanmetnir í seinni tíð og
eins Small Faces. „Ég var alltaf að
leita að þyngri tónlist meðfram
blúsnum, Cream varð mín hljómsveit
þegar hún kom fram og svo enn
þyngri músík eins og King Crimson
og Pink Floyd, sinfóníupopp, mér
fannst það æðislegt,“ segir hann.
Zoo, Pops og Náttúra
Björgvin segir að af hljómsveit-
arfélögum sínum á þeim tíma séu
engir eftir í músíkinni. „Framan af
voru nokkrar hljómsveitir í gangi og
menn fóru mikið á milli hljómsveita,
en síðan komst þetta í nokkuð fastar
skorður í hljómsveitinni Flamingo
sem síðar þróaðist út í Zoo sem var
eiginlega fyrsta alvörubandið, var
þónokkuð að spila og við í því að
brjóta gítara og svoleiðis, stæla
Who,“ segir Björgvin og hlær. „Það
var mjög skemmtilegur tími en eng-
inn okkar hélt áfram í músík nema
ég,“ segir Björgvin og rifjar upp
nokkur nöfn: „Óli Torfa, Grand hótel
eigandi var í bandinu, söng, tromm-
arann hef ég ekki séð árum saman og
veit ekki hvað hann er að gera, Sissi
bassaleikari er smiður og Ari Krist-
insson sem spilaði á orgel er kvik-
myndagerðarmaður.“
Eftir Zoo kom hljómsveitin Pops
sem Björgvin gekk til liðs við 1968 og
var um tíma ein vinsælasta hljóm-
sveit landsins. Hann segir að það hafi
verið góður tími. „Við vorum allir
unglingar, vinsælir hjá ungum
krökkum og mikið í gangi, mjög
skemmtilegur tími.“ Hann langaði þó
að fást við þyngri músík, var á kafi í
framúrstefnu og þungu blúsrokki og
þegar Jónas R. Jónsson bauð honum
að vera með í Náttúru 1969 var hann
ekki lengi að slá til. „Mér fannst það
mikil upphefð að fá að spila með
þessum náungum, allir eldri en ég og
frægir gæjar,“ segir Björgvin.
Náttúra var þó ekki tilbúin að fara
að spila þegar Björgvin gekk til liðs
við sveitina, hún var enn að mótast
og hann segir að það hafi tekið
marga mánuði áður en menn voru
búnir að ákveða hvað þeir vildu gera.
„Það var mikið setið og talað og tal-
að, pælt í því hvað ætti að fara að
gera og hvernig ætti að gera það. Við
vildum ekki vera með hefðbundna
hljómsveit sem væri að spila venju-
legt popp, við vildum vera þungir.“
Þegar sveitin fór svo loks af stað
varð til nóg af frumlegri músík og
Náttúra tók mikið upp að því er
Björgvin segir. Þrátt fyrir það lauk
sveitin ekki við nema eina plötu, Ma-
gic Key, sem kom út fyrir jólin 1972,
en þá höfðu talsverðar mannbreyt-
ingar orðið í sveitinni. Sú plata hefur
ekki enn verið gefin út á geisladisk
og óljóst hvenær af því verður að því
er Björgvin segir, en fregnir eru af
því að hún sé seld á tugi þúsunda
milli íslenskra safnara og jafnvel á
enn hærra verði erlendis – Björgvin
segist hafa frétt af safnarabúið í Hol-
landi þar sem menn væru til í að
kaupa plötuna á um 70.000 kr.
Hann segist síðast hafa hlustað á
plötuna á síðasta ári, en þá voru
menn að velta því fyrir sér að gefa
hana út aftur í tilefni af þrjátíu ára
afmæli hennar. Fyrir ýmsar sakir
varð ekkert af því en Björgvin segir
að Magic Key hafi hljómað ágætlega,
þó að ýmislegt hefði svo sem mátt
fara betur, enda menn óvanir í hljóð-
veri og fyrir vikið hafi að hans mati
ekki tekist að skapa það einstaka
frelsi sem einkenndi tónlist sveit-
arinnar. Það hafi á móti komið hon-
um skemmtilega á óvart hve mikið af
tónleikaupptökunum var gott, mikil
spilagleði þó að hljómur hafi ekki
alltaf verið góður. „Það er kannski
ágætt að hafa þetta bara svona, það
voru gerð af plötunni 1.000 til 1.500
eintök, og láta bara þar við sitja, gefa
hana aldrei út aftur,“ segir hann og
kímir, enda á hann eintak sjálfur.
Tók poppið fram yfir tilraunirnar
Jónas R. hætti í Náttúru 1970 og í
hans stað kom Pétur Kristjánsson
sem hætti svo sjálfur 1972 til að
stofna Svanfríði. 1973 bað Pétur svo
Björgvin að stofna með sér nýja
hljómsveit, Pelican, og Björgvin sló
til, en segist sjá eilítið eftir því í dag
að hafa tekið poppið fram yfir til-
raunirnar.
Pelican varð strax gríðarlega vin-
sæl hljómsveit og kemur varla á
óvart að liðsmenn hennar hafi
snemma farið að spá í það að koma
sér á framfæri erlendis, sumir þeirra
að minnsta kosti, því Björgvin segist
ekki hafa velt því fyrir sér. „Þetta
skipti mig engu máli, ég var ekkert
að spá í þessa hluti á þessum tíma.
Það var þó svo sem mikið í gangi
þegar við tókum upp seinni plötuna
1975 Massachusetts því þá var allt
fullt af einhverjum útlendingum í
kringum okkur og alls konar menn
sem vildu gera við okkur samninga.“
Ekkert varð þó úr samningum að
sinn, Pétur var rekinn úr sveitinni og
Herbert kom í staðinn og svo hætti
Herbert og þeir voru fjórir eftir en
þá segir Björgvin að hljómsveitin
hafi verið þreytt og þá hætti hann.
Pelican, Paradís og Póker
Eftir Pelican kom Paradís og svo
Póker. Björgvin segist hafa átt ágæt-
an vin í Bandaríkjunum sem var allt-
af að hvetja hann til að koma út með
hljómsveit. Þegar Póker var stofnuð
1977 var það svo ekki síst til að ná ár-
angri í útlöndum og náði svo langt að
þeir Björgvin og Pétur fóru út til að
hitta lögfræðinga í New Orleans og
spiluðu fyrir þá prufuupptökur. Svo
leist mönnum á að þeir vildu gera við
sveitina milljónasamning en enn varð
ekkert úr þegar á reyndi, nú vegna
þess að einhverjir liðsmanna vildu
vera heima hjá óléttum eiginkonum í
stað þess að leggjast í hark í útland-
inu að því er Björgvin segir.
Björgvin tók upp fyrstu sólóskíf-
una á þessum tíma, platan kom út
1977 og bar nafn hans, en með hon-
um á skífunni voru gamlir félagar úr
rokkinu. Hann segir að lögin á plöt-
unni hafi verið ágæt, þar á meðal
Örævarokk, sem margir muna eftir,
en hljómurinn á henni er afskaplega
slæmur. Um það leyti sem sú plata
kom út segist Björgvin hafa verið
orðinn hvekktur á því hve illa gekk
að láta hlutina ganga upp þegar
tækifærin buðust svo hann einsetti
sér að reyna bara fyrir sér einn síns
liðs. Hann gifti sig 1980 og flutti svo
til Bandaríkjanna með konu og börn,
settist að í Bay St. Louis skammt frá
New Orleans og undi hag sínum vel
til að byrja með að minnsta kosti, það
var til einhver peningur svo hann gat
setið við að semja lög. Þegar gekk á
sjóðina fór hann að spila með hljóm-
sveitum, meðal annars með rokk-
sveit.
Ekki var Björgvin þó bara í rokk-
inu, hann spilaði líka með kántrísveit,
spilaði í partíum með ítölskum
bræðrum sem hann segir að hafi ver-
ið miklir furðufuglar og einnig með
tónlistarmanninum David Craig sem
hafði meðan annars starfað talsvert
með blúsaranum litríka Clarence
„Gatemouth“ Brown. Eitt sinn sem
oftar voru þeir Björgvin og Craig að
hita upp fyrir Gatemouth Brown
þegar píanóleikari þess síðarnefnda
forfallaðist og Björgvin var beðinn að
hlaupa í skarðið. Það lukkaðist allt
vel og nokkrum dögum síðar var
hringt í hann og hann beðinn að
koma með í tónleikaferð með Gate-
mouth og hljómsveit og átti þá að
leika á gítar og píanó.
Tónleikaferðin stóð í fimm vikur
og var spilað á hverjum degi, ný borg
og nýtt hótel á hverjum degi, ekki
nema einn dagur í frí. „Þegar ég kom
heim var ég búinn að fá nóg, vissi að
þetta væri ekki eitthvað fyrir mig –
við fórum heim til Íslands.“ Þetta var
1981 og Björgvin segir að við heim-
komuna hafi hann snarlega verið
sendur í sveit. „Íbúðin okkar var enn
í leigu þannig að við vorum eiginlega
húsnæðislaus. Við fórum því vestur á
Barðaströnd til systur konunnar
minnar og þar fór ég að vinna í
hrefnuskurði, það voru mikil við-
brigði,“ segir Björgvin eftir smá-
þögn, „en það var í lagi, ég hef alltaf
haft gaman af að breyta til,“ heldur
hann svo áfram og skellir upp úr.
Örugglega Björk
Haustið 1981 gerði Björgvin sína
aðra sólóskífu, Glettur, sem kom út
fyrir jól. Enn kallaði hann til gamla
félaga en sá nú um sönginn sjálfur,
„fannst það persónulegra“. Næsta
sólóskífa kom svo út 1983, Örugg-
lega, sem er þekktasta sólóskífa hans
hingað til að minnsta kosti. Á henni
syngur hann öll lög utan eitt sem
Björk Guðmundsdóttir syngur. „Það
er mest spilaða lag sem ég hef samið
og hefur elst vel, það var kannski
ekki svo slæmt eftir allt saman,“ seg-
ir Björgvin og kímir.
Frá 1983 hefur Björgvin leikið
með ýmsum hljómsveitum, meðal
annars Frökkunum sem hann segir
að hafi verið eina skemmtilegustu
hljómsveit sem hann hafi leikið með
og nefnir sérstaklega Mike Pollock,
„dúndursöngvari og frábær náungi“.
„Náttúra með Áskeli, Shady og Jó-
hanni G. og Frakkarnir eru þær
hljómsveitir sem mér hefur þótt
skemmtilegast að spila með.“
Nóg af harki
Björgvin hefur dregið úr spila-
mennsku á síðustu árum og segist
hafa fengið nóg af því að harka með
lög eftir aðra þegar hann var að spila
með hljómsveit sem kallaðist Blái
fiðringurinn. „Það var ágætt að spila
með þeirri sveit, en við vorum að
spila lög sem ég lærði að spila þegar
ég var við fermingu og ég var búinn
að fá nóg. Ég væri alveg til í að vera í
hljómsveit sem er að fást við frum-
samda pælingatónlist, en ekki meira
af lögum eftir aðra.
Annað sem fór í taugarnar á mér
var að vera sífellt að spila fyrir fólk
sem var að drekka.
Ég spila oftast með lokuð augun
og svo þegar ég opnaði augum var
eitthvert dauðadrukkið andlit ofan í
mér, ég kunni bara ekki að meta það.
Svo var ég bara orðinn skíthræddur
að vera á ferð í miðbænum um miðja
nótt eftir að hafa verið að spila,“ seg-
ir Björgvin, en hann hefur ekki stað-
ið á sviði í rúm tvö ár.
Fjórða sólóskífa Björgvins kom út
2001, þegar hann varð fimmtugur, í
50 tölusettum eintökum og líka á
Netinu – einskonar afmælisgjöf hans
til vina og velunnara. Um daginn
kom svo út fimmta platan, Punktur,
kveikjan að þessu spjalli. Á henni eru
lög frá ýmsum árum að því er hann
segir. „Elsta lagið á henni er frá því
ég var tvítugur, ég samdi það þegar
ég var í Náttúru, á henni er líka lag
sem ég samdi þegar ég var að vinna
með Kristjáni Frímann, lög frá
Frakkatímabilinu og svo nýrri lög.
Þetta eru lög sem ekki hafa passað
fyrir neitt annað og þessi plata er svo
sem út og suður, en mér finnst það
bara betra.“
Það stendur ekki til að halda neina
útgáfutónleika, hann segist ekki
hirða um hvort platan selst vel eða
illa, hann sé að gefa hana út fyrir
sjálfan sig. „Ég kann ágætlega við
mig í kjallaranum heima, þar get ég
verið að gera það sem ég vil í músík
og enginn skiptir sér af því. Þar get
ég lokað augunum og ímyndað mér
að ég sé að spila á Wembley og þar
birtist ekkert andlit þegar ég opna
augun, því ég er með herbergið lok-
að,“ segir hann og skellir upp úr.
Spila bara fyrir mig
Björgvin Gíslason tók upp gítarinn fyrir fjörutíu
árum. Hann sendi á dögunum frá sér sína fjórðu
sólóplötu, Punkt, en sagði Árna Matthíassyni að
nú orðið spilaði hann aðeins fyrir sjálfan sig.
Morgunblaðið/Jim Smart
BJÖRGVIN Gíslason hefur verið í
fremstu röð íslenskra tónlistar-
manna frá því hann gekk til liðs við
hljómsveitina Náttúru 1969, en með
þeirri hljómsveit léku margir af
þekktustu rokkurum landsins á átt-
unda áratugnum.

Fæddur 4. september 1951.

Fær fyrsta gítarinn 12 ára og raf-
magnsgítar um fermingu.

Fer að spila með hljómsveit
skömmu síðar í Austurbæj-
arskóla og síðan í eftirtöldum
hljómsveitum:

Flamingo 1966–67

Zoo 1967–68

Pops 1968–69

Náttúru 1969–73

Pelican 1973–75

Paradís 1976–77

Póker 1977

Íslenskri kjötsúpu 1979

Hljómsveit Clarence Gatemouth
Brown 1980

Friðryki 1981–82

Frökkunum 1983–84

Þremur á palli 1985

Gömlu brýnunum 1990–98

Bláa fiðringnum 1998

KK Band 1993
Plötur:
Fimm sólóplötur:

Björgvin Gíslason 1977

Glettur 1981

Örugglega 1983

Bíó (gefin út í 50 tölusettum
eintökum og á Netinu) 2001

Punktur 2003
Að auki lék Björgvin inn á eina plötu
með Náttúru 1972, tvær með Pelic-
an, 1974 og 1975, eina með Paradís
1976, Íslenska kjötsúpu 1979, plötu
Frakkanna 1984, og með KK Band
1993. Til viðbótar við þetta hefur
hann leikið inn á fjölmargar plötur
sem gítarleikari og verið upp-
tökustjóri og -maður á ýmsum plöt-
um.
Hver er Björgvin Gíslason?
arnim@mbl.is