Morgunblaðið - 21.09.2003, Page 8

Sælkeri á sunnudegi
Steingrímur Sigurgeirsson
Í tengslum við heimsókn landstjóra Kanada
hingað til lands 10.–15. október næstkomandi
verður efnt til kynningar á kanadískum vínum
hér á landi.
Eitt og eitt vín frá Kanada hefur af og til
fengist í vínbúðunum en telja má þó líklegt að
fæstir neytendur hafi hugmynd um að fram-
leidd séu vín í Kanada.
Í huga flestra tengist Kanada norðurslóðum
og vetraríþróttum frekar en vínrækt. Þegar
landakort eru skoðuð kemur hins vegar í ljós
að suðurhluti Kanada er á svipaðri breidd-
argráðu og suðurhluti Frakklands. Það ætti því
ekki að koma á óvart að þar skuli vera hægt að
rækta vín og jafnvel mjög góð vín.
Kanadísk vín eru framleidd á tveimur meg-
insvæðum. Annars vegar í suðurhluta Ontario-
fylkis þar sem landið teygir sig suður á milli
vatnanna stóru í átt að Niagara. Hins vegar
hefur vaxandi vínrækt verið í fylkinu Bresku
Kólumbíu á Kyrrahafsströnd Kanada. Þau vín-
ræktarsvæði eru rétt norður af vínhéruðum
Washington-ríkis í Bandaríkjunum.
Tveir sérfræðingar stjórnarinnar á sviði mat-
ar- og vínmála komu hingað til landsins á dög-
unum til að undirbúa heimsóknina. Mat-
reiðslumeistarinn Oliver Bartsch hefur starfað
fyrir landstjóraembættið um árabil og ferðast
vítt og breitt til að kynna Kanada, kanadíska
matargerð og kanadísk hráefni. Auk þess hef-
ur hann séð um opinberar veislur sem haldnar
eru í landstjórabústaðnum Rideau Hall. Meðal
verkefna hans hér var að undirbúa veislu sem
landstjórinn mun halda í Gerðarsafni.
Pierre Lamframboise hefur hins vegar um-
sjón með vínkjallara landstjórabústaðarins en
þar hefur verið tekin upp sú stefna að bjóða
eingöngu upp á kanadísk vín í veislum.
Þeir leggja í samtali áherslu á þann mikla
fjölbreytileika sem einkenni Kanada, jafnt
vegna landfræðilegra skilyrða sem menning-
arlegra aðstæðna. Kanada er gífurlega stórt
land og loftslagið fjölbreytilegt. Þar er því hægt
að finna flestar landbúnaðarafurðir sem hægt
er að ímynda sér að hitabeltisávöxtum und-
anskildum. Matargerðin tekur mið af hráefn-
unum og þar blandast engilsaxneskar og
franskar hefðir saman við matarmenningu
frumbyggja.
Vínin eru sömuleiðis fjölbreytt. Í Ontario er
ræktað mikið af Riesling-vínum og ekki síst er
héraðið þekkt fyrir oft á tíðum frábær ísvín eða
Eiswein. Þau eru framleidd með sömu aðferð
og í Þýskalandi, það er notaður er safi úr frosn-
um þrúgum. Aðstæður í Kanada eru þannig að
hægt er að treysta á að frost verði nægjanlegt
áður en þrúgurnar skemmast á runnunum og
því er hægt að framleiða ísvín í meira magni og
með minni áhættu en í Þýskalandi.
Þróunin er hröð í Kanada og þótt enn sem
komið er sé ekki mikið um útflutning stefna
Kanadamenn að því að koma sér á kortið al-
þjóðlega. Þegar rauðvín frá Bresku Kólumbíu
eru smökkuð er maður ekki lengi að sannfær-
ast um að þeim muni takast það.
Kanada á kortið
Morgunblaðið/Arnaldur
Pierre Lamframboise og Oliver Bartsch
kynna kanadískar kræsingar
Um þessar mundir er að koma út
bókin Vín eftir Þorra Hringsson,
þar sem fjallað er um vín, vín-
menningu og mörgum algeng-
ustu spurn-
ingunum er
brenna á
vörum al-
mennra neyt-
enda svarað á
auðskilj-
anlegan og
skilmerki-
legan hátt.
Fjallað er um
allt frá því hvernig vín er búið til
yfir í það hvað einkennir
ákveðnar þrúgutegundir, hvern-
ig glös eigi að nota, hvaða hita-
stig sé æskilegt, hvernig opna
eigi flöskur, hvort rétt sé að
geyma vín og jafnvel hvernig eigi
að opna flöskurnar. Mikil
áhersla er lögð á tengingu víns
og matar og fjallað um allt frá
víni í matargerð yfir í hvaða vín
geti átt við ólíka rétti.
Þorri hefur ritað pistla um vín
og veitingahús í Gestgjafann frá
því í september 1998 og eru því
nýliðin fimm ár frá því fyrsti
pistill hans birtist. Hann hefur á
síðastliðnum árum ferðast víða
um vínhéruð, jafnt í Evrópu sem
á fjarlægari slóðum, s.s. í Chile
og Argentínu. Að auki hefur
Þorri haldið fjölda vínnámskeiða
og smakkanir.
Vildi fjalla um íslenskar aðstæður
„Aðdragandinn að þessari bók
er sá að á vínsýningu er haldin
var á Hótel Loftleiðum í vor hitti
ég Dúa Landmark kvikmynda-
gerðarmann, sem ég kannaðist
við frá fornu fari. Við fórum að
spjalla um vín og viku síður þá
hringir Dúi í mig og segir: Ég er
með verkefni fyrir þig. Vildi
hann að ég tæki franska bók sem
hann væri með til þýðingar. Ég
var ekki mjög ginnkeyptur fyrir
þessari hugmynd en féllst engu
að síður á að hann sýndi mér
bókina. Eftir að hafa velt málinu
fyrir mér bauð ég honum að ég
myndi frekar rita svipaða bók
sjálfur fyrir sama pening og það
hefði kostað að þýða hana. Auð-
vitað leist honum betur á það.
Þetta var mjög frönsk bók sem
hann var með og tók alfarið mið
af frönskum veruleika og frönsk-
um neytendum. Hún hefði ekki
nema að takmörkuðu leyti getað
fjallað um íslenska markaðinn
enda aðstæður allar mjög frá-
brugðnar því sem gengur og ger-
ist í Frakklandi. Við náðum sam-
komulagi um að ég myndi skrifa
bók sem væri ítarleg en jafn-
framt, einföld og aðgengileg og
höfðaði til Íslendinga.“
Hvetur til tilraunastarfsemi
Þorri segir að við ritun bók-
arinnar hafi hann lagt mikla
áherslu á að reyna að fjalla um
vín út frá fjölmörgum hliðum.
Þannig sé fjallað ítarlega um það
hvernig vín passa með vissum
mat og fólki gefnar ákveðnar for-
skriftir sem það getur nýtt sér
og eigi ekki að óttast að taka
ákvarðanir. „Ég vil að bókin
verði hvatning til þess að fólk
þori að reyna eitthvað nýtt en
kaupi ekki bara sömu flöskuna
aftur og aftur. Fólk á að sjá að
það er alveg óhætt.“
Eftir að þeir Dúi og Þorri náðu
saman um útgáfu bókarinnar hóf
Þorri skriftir og segist hafa lokið
við megnið af textanum í maí.
Hafi bókin verið í vinnslu á þeim
tíma sem síðan er liðinn.
„Ég reyni að fara í alla helstu
þætti er koma víni við, víngerð-
ina sjálfa, úr hverju vínið er búið
til og hvernig það er búið til og
útskýri hvernig ólíkar aðferðir
hafa áhrif á lokaniðurstöðuna.
Þá er fjallað um íslenska mark-
aðinn og gefin góð ráð um hvern-
ig menn eigi að velja vín á veit-
ingahúsum. Ég reyni að eyða
ekki of miklu plássi í langt mál
um einstök atriði. Þess vegna
gæti bókin virkað of einföld en
ég held samt að hún spanni það
sem menn þurfa fyrstu tvö til
þrjú skrefin. Stefnan var sú að
hún væri jafnt yfirgripsmikil
sem einföld.“
Að sögn Þorra er bókinni beint
að hinum almenna neytanda,
sem oft þykist ekki hafa mikla
þekkingu en búi þó oft yfir meiri
þekkingu en hann vill við-
urkenna.
„Hún er ekki skrifuð fyrir
neina sérfræðinga heldur al-
menning, byrjendur í vín-
drykkju.“
Áhuginn spratt af mataráhuga
Þorri hefur sjálfur verið mikill
áhugamaður um mat og vín um
árabil. „Þetta er áhugi sem
sprettur upp úr áhuga er beind-
ist fyrst að mat. Þegar maður
hafði aldur til gat maður síðan
yfirfært hann yfir á góð vín.
Þetta er líka bara svo gaman.
Vínáhugi er fjölbreytt og stórt
svið, þetta er sambland af notk-
un skilningavita en maður er líka
að læra um sögu og menningu
landanna. Þá verður að við-
urkennast að vínáhuginn ber oft
jafnframt pínulítinn keim af
nördasöfnunaráráttu. Maður
hefur gaman af að komast yfir og
eiga réttu flöskurnar og njóta
þeirra síðan á réttum tímapunkti
í góðum félagsskap. Líklega
byrjaði þessi áhugi þannig að
maður smakkaði eina flösku og
síðan aðra sem var öðruvísi og
maður spurði sig: Hvað er það
sem útskýrir þennan mun?“
Þorri segist greinilega finna
fyrir því að Íslendingar velti öllu
er tengist víni mikið fyrir sér og
séu fróðleiksfúsir.
„Það sem maður finnur er að
það er stöðugt aukinn áhugi á
víni, ekki sem áfengum drykk
heldur sem hluta af almennum
lífsgæðum. Þar sem Ísland er
svolítið aftarlega á þessari meri
þá eru allar upplýsingar sem fólk
fær afskaplega vel þegnar. Það
finn ég til dæmis í vínsmökk-
unum sem ég hef haldið. Það er
gríðarlegur áhugi á víni. Bókin
er að mörgu leyti afleiðing þess
að maður fær alltaf svipaðar
spurningar, það eru alltaf sömu
atriðin sem fólk er að forvitnast
um. Það má segja að með þessari
bók leitist ég við að svara þeim
spurningum.“
Bókin heitir einfaldlega Vín og
er um 190 blaðsíður að lengd.
Hún verður seld í bókabúðum og
verslunum Hagkaupa. Það er
Landmark kvikmyndagerð sem
gefur hana út og myndir í henni
eru teiknaðar af Halldóri Bald-
urssyni.
Verðið er 1.490 krónur.

Ekki er eins auðvelt að
finna rétta vínið með osti og
margir halda. Hvítvín eru oft
mun betri með bragðmiklum
og mjúkum ostum en þau
rauðu og mild olía, t.d. sól-
blómaolía eða hunang, eru
mun heppilegra föruneyti
osta en vínber eða ávextir.
Með mjúkum ostum eru
ávaxtarík rauð- og hvítvín
best en því harðari og þéttari
sem ostarnir eru því betri
geta rauðvínin verið. Flestir
ostar eru ættaðir frá Evrópu
og þar sem vín eru einnig
ræktuð er því ómaksins vert
að athuga hvaðan osturinn er
og velja vínið frá svipuðum
slóðum. Ekki eyða of dýru
rauð- eða hvítvíni með ost-
unum, venjulega dugar einfalt
vín með þeim.
(Úr bókinni Vín)

Það er ekkert skrýtið að þeir sem eru að smakka sig áfram séu
hikandi við að kaupa sér ókunnug vín. Í hverjum mánuði bætast við
mörg vín og önnur hverfa úr hillum ÁTVR og þess vegna leggja menn
stundum allt sitt traust á eina þrúgu eða eitt fyrirtæki af því þeir
fengu einu sinni flösku sem þeim fannst góð. Fyrir utan hvað þessi
vani hlýtur að vera tilbreytingarlaus og lítið gefandi þá stuðlar hann á
endanum að minnkandi úrvali á vínum því það úrval sem við búum
við í dag ræðst eingöngu af því hvort vínin seljast eða ekki.
Í heiminum eru nokkur mjög stór vínfyrirtæki sem framleiða gríð-
arlegt magn vína og geta í krafti stærðar sinnar einokað viðkvæma
markaði þótt neytendur séu ekki mjög meðvitaðir um það, þar sem
vínin eru seld undir mörgum ólíkum heitum og vörumerkjum. Vissu-
lega gera mörg þessara fyrirtækja góð vín en oftar en ekki er megnið
af framleiðslunni ódýrt og persónuleikasnautt magnvín.
Þeir sem hafa raunverulegan áhuga á víni ættu að sjálfsögðu að
prófa sem flestar tegundir af víni því hver veit nema að besta vínið
sem þú hefur smakkað leynist einmitt í einni þessara flaskna sem þú
hefur horft á mörgum sinnum í hillum ÁTVR en aldrei þorað að
kaupa.
(Úr bókinni Vín eftir Þorra Hringsson)
Ég kaupi alltaf sama vínið, á
ég að þora að breyta til?
„Yfirgripsmikil en
einföld“ bók um vín
Morgunblaðið/Jim Smart
Ostur