Morgunblaðið - 23.09.2003, Blaðsíða 24
Mega nota félö
festa samhliða
ÞÓRUNN Guðmundsdóttir, lögmaðurLex lögmannsstofu, segir það hafalegið ljóst fyrir að forsvarsmennSamsonar eignarhaldsfélags vildu
halda því opnu að þeir gætu fjárfest í öðrum
fyrirtækjum hér á landi þótt félag þeirra eign-
aðist tæpan helming hlutafjár í Landsbanka
Íslands. Það hafi meðal annars komið fram í
viðræðum við Fjármálaeftirlitið þegar verið
var að meta hæfi Samsonar eignarhaldsfélags
til að kaupa hlut ríkisins í bankanum.
„Fjármálaeftirlitið beindi þeim tilmælum til
Samsonar ehf. að eigendur félagsins breyttu
samþykktum sínum á þann veg að tilgangur
þess væri takmarkaður við eignarhald á hluta-
bréfum í Landsbanka Íslands. Við féllumst á
það og sögðum að þá væri hægt að nota önnur
félög í aðrar fjárfestingar. Þessi skilyrði Fjár-
málaeftirlitsins miðuðust bara við Samson
eignarhaldsfélag. Það lagði engar hömlur á
önnur félög í eigu sömu aðila,“ segir Þórunn og
engin athugasemd hafi verið gerð af hálfu
Fjármálaeftirlitsins við þetta.
Því var upphaflegum samþykktum Samson-
ar eignarhaldsfélags breytt úr því að vera fé-
lag í almennri eignaumsýslu og fjárfestingar-
starfsemi í að halda einungis utan um
hlutabréfaeign í Landsbanka Íslands.
Í ákvörðun Fjármálaeftirlitsins, þegar Sam-
son ehf. var metið hæft til að fara með virkan
eignarhlut í Landsbankanum, segir að rík
áhersla sé lögð á að tryggt verði að eignarhlut-
ur Samsonar skapi félaginu ekki annan ávinn-
ing en þann sem felist í ávinningi hluthafa af
heilbrigðum og arðsömum rekstri bankans.
Þannig að eigendur, bankaráðsmenn eða
tengdir aðilar njóti ekki aðstöðu í bankanum
s.s. íhlutunar í viðskiptalegar ákvarðanir er
varða þá sjálfa eða tengd félög.
Verða áfram að geta fjárfest
Stærstu eigendur Landsbankans þeir
Björgólfur Guðmundsson, Björgólfur Thor
Björgólfsson og Magnús Þorsteinsson hafa í
gegnum annað fjárfestingarfélag, Samson
Global Limited, verið atkvæðamiklir í við-
skiptum með bréf í Fjárfestingarfélaginu
Straumi og Eimskip. Þau viðskipti hafa öll far-
ið sam
banka
Þóru
litsins
þessar
njóti e
aðra.
magna
Aðsp
greind
í fyrirt
bankan
Aðaleigendum Landsbankans ekki settar
Sigurjón Þ. Árnason og Halldór J. Kristjánsson, banka
24 ÞRIÐJUDAGUR 23. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
DAVÍÐ Oddsson for-sætisráðherra sagði ífréttum Sjónvarpsinsí gær að
ekki væri æskilegt
að bankar ættu stór
fyrirtæki til lengd-
ar. Hann sagði
einnig að honum
líkaði það illa að ís-
lenskur hlutabréfa-
markaður væri að
veikjast.
„Það er ekki
æskilegt að bankar
séu með stór fyr-
irtæki á sínum
snærum til lengdar,
ekki að mínu viti,
en hitt er annað mál
að bankar geta ver-
ið áhrifavaldar og
hreyfiafl í viðskiptalífinu og ég
hygg að það sé ekkert í sjálfu
sér á móti því ef það er gert af
varúð og af tillitssemi við alla
viðskiptamenn banka [...],“
sagði ráðherra í frétt Sjón-
varpsins.
Mikil öfugþróun
Fram kom í fréttinni að for-
sætisráðherra teldi Eimskip
vera gróið og gott fyrirtæki
sem hefði gert þjóðinni gagn frá
fyrstu tíð með því að tryggja
flutninga til og frá landinu.
„Það þýðir ekki að þetta fyr-
irtæki eigi að vera óumbreyt-
anlegt gagnvart framtíðinni,“
sagði ráðherra. „Ég sé ekkert á
móti því að Eimskip lúti sömu
forsendum á markaði eins og
önnur fyrirtæki.“
Þegar forsætisráðherra var
inntur eftir því
hvort honum fynd-
ist eignir sífellt vera
að færast á æ færri
hendur sagði hann:
„Kosturinn kannski
við það sem tengist
Björgólfi Guðmynd-
ssyni og þeim feðg-
um og því samstarfi
sem þeir eru í, sem
maður fagnar, er að
þeir eru að koma
með fjármuni til Ís-
lands. Þeir eru að
fjárfesta hér heima.
Það verður okkur
öllum til gagns. Ég
hef reyndar ekki
rannsakað nákvæmlega eða
kortlagt hvar eignarhaldið ligg-
ur núna, en ég held að það sé
ekki komið á neitt hættulegt
stig.“
Í fréttinni kom einnig fram að
Davíð teldi það mikla öf-
ugþróun að fyrirtæki leituðu
ekki mikið til almennra fjár-
festa á íslenskum hlutabréfa-
markaði um þessar mundir.
„Mér líkar það illa að mark-
aðurinn skuli vera að veikjast
og ég vona að hann styrkist aft-
ur. Það getur út af fyrir sig
gerst með nýjum fyrirtækjum
og með ýmsum öðrum breyt-
ingum gagnvart þeim fyr-
irtækjum sem nú eru á mark-
aði.“
Davíð Oddsson forsætisráðherra
Ekki æskilegt
að bankar eigi
stór fyrirtæki
til lengdar
Davíð Oddsson
VALGERÐUR dóttir, viðskiptaaðarráðherra, það sé ekki hen
verk að dæma um hvort
eignarhaldsfélag hafi fari
við þau atriði sem sett vo
úrskurði Fjármálaeftirlits
andi hæfi félagsins til að
virkan eignarhlut í Land
um. Það sé Fjármálaeftir
hafa eftirlit með að farið sé
skurðinum og hún treysti
þess.
Í ákvörðuninni kemur
það hafi haft áhrif á mat F
eftirlitsins á hæfinu að sa
um Samsonar eignarha
hafi verið breytt í þá ver
gangur félagsins sé takm
við eignarhald á Landsban
Valgerður sagði í sam
Morgunblaðið að hún hefði
hlutverk að vera eftirlitsa
viðskiptalífinu. Það hlutve
Fjármálaeftirlitið með
samkvæmt lögum. Hún h
Samson Landsbankann og
skurð Fjármálaeftirlitsins
að félagið væri hæft til að e
an eignarhlut. „Síðan er
irlitsstjórnvaldsins að fylg
því að það sé farið að úrsk
og hann sé ekki brotinn,“ s
gerður.
Hún sagðist aðspurð væ
að Fjármálaeftirlitið mynd
að það væri farið að þeim á
sem sett voru fyrir kaupu
sonar á Landsbankanu
treysti Fjármálaeftirlitinu
vel í sínu hlutverki í þessu
og öðrum,“ sagði Valgerðu
Geta ekki verið
kjölfestufjárfesta
Valgerður fjallar um
arnar í viðskiptalífinu að
Viðskiptaráð
FME
úrsku
BANKAR OG FYRIRTÆKI
Davíð Oddsson forsætisráð-herra sagði í fréttum ríkis-sjónvarpsins í gærkvöldi, að
hann teldi ekki æskilegt að „bankar
séu með stór fyrirtæki á sínum snær-
um til lengdar … en hitt er annað
mál, að bankar geta verið áhrifavald-
ar og hreyfiafl í viðskiptalífinu …“
Valgerður Sverrisdóttir viðskipta-
ráðherra fjallaði um sama mál á
heimasíðu sinni í gær og segir:
„Bankar geta ekki verið kjölfestu-
fjárfestar í öðrum fyrirtækjum en
fjármálafyrirtækjum. Þeir geta hins
vegar til skamms tíma tekið yfir
rekstur, sem er í erfiðleikum og einn-
ig geta þeir sinnt svokallaðri fjárfest-
ingarbankastarfsemi, þ.e. að kaupa
fyrirtæki í því skyni að sameina ann-
arri starfsemi, selja almenningi eða
umbreyta á annan hátt.“
Og ráðherrann segir ennfremur:
„Það er augljóst að það getur verið
mjög erfitt fyrir banka að eiga í fyr-
irtækjum vegna hugsanlegra hags-
munaárekstra. Það eru hins vegar
hagsmunir bankanna sjálfra að sjá til
þess, að traustið og trúverðugleikinn
sé til staðar. Einnig er það hlutverk
Fjármálaeftirlitsins að bregðast við
ef einstakir hagsmunir bankanna
rekast á.“
Morgunblaðið hefur undanfarnar
vikur ítrekað lýst áhyggjum vegna
þeirrar þróunar, sem orðið hefur að
bankar verða sífellt umsvifameiri
sem stórir hluthafar í fyrirtækjum og
m.a. vísað til misjafnrar reynslu
Þjóðverja af því fyrirkomulagi.Yfir-
lýsingar Davíðs Oddssonar og Val-
gerðar Sverrisdóttur sýna hins vegar
að ráðherrar í ríkisstjórn gera sér
glögga grein fyrir að um varasama
þróun er að ræða.
Viðskiptaráðherra segir einnig af
þessu tilefni: „Atburðir síðustu vikna
sýna þörfina fyrir öflugt opinbert eft-
irlit með bönkum og eigendum
þeirra. Fjármálaeftirlitið hefur í dag
þau tæki og tól sem það þarf til að
hafa öflugt eftirlit með bönkum og
eigendum þeirra. Í nýlegu áliti Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins kemur fram,
að búið sé að efla lög og reglugerðir
um fjármálastarfsemi ásamt því að
styrkja fjármálaeftirlit og gera um-
fangsmiklar umbætur í samræmi við
kjarnareglur Baselnefndar um
bankaeftirlit.“
Þessar ábendingar Valgerðar
Sverrisdóttur og yfirlýsingar hennar
og Davíðs Oddssonar verða áreiðan-
lega til þess, að stjórnendur bank-
anna gæta að sér að ganga ekki of
langt í þessum efnum enda fer ekki á
milli mála, að við verður brugðizt geri
þeir það.
Viðskipta- og atvinnulíf, sem bygg-
ist á því að ákveðinn fjöldi fyrirtækja
komi fram sem einhvers konar fylgi-
hnettir þriggja öflugra banka getur
varla verið eftirsóknarvert fyrir okk-
ur Íslendinga. Atvinnufyrirtækin eru
grundvöllurinn, sem afkoma okkar
byggist á. Bankarnir eru þjónustuað-
ilar við það atvinnulíf.
MIÐBORGIN SEM
UPPBYGGINGARSVÆÐI
Skemmtileg hugmyndaauðgi ríkirá sýningu Aflvaka hf. og hverf-
isráðs miðborgarinnar, sem hefur
verið opnuð í Bankastræti 5 og sagt
er frá á höfuðborgarsíðu Morgun-
blaðsins í dag. Á sýningunni er
kynnt stefnumótun um uppbyggingu
miðborgarinnar og þau tækifæri,
sem nýtt deiliskipulag fjölmargra
reita í miðbænum skapar. Ýmis
verkefni sem ýmist eru hafin eða að
komast á framkvæmdastig eru
kynnt, t.d. ný íbúðabyggð í Skugga-
hverfi, uppbygging atvinnuhúsnæðis
við Höfðatorg, sem sagt var frá í
Morgunblaðinu í gær, áform um
íbúðabyggð á Ölgerðarreitnum við
Njálsgötu, hugmyndirnar um tón-
listar- og ráðstefnuhús við Austur-
höfnina og þannig mætti áfram telja.
Jafnframt eru ýmsar hugmyndir
um uppbyggingu og framkvæmdir á
einstökum reitum kynntar, sem
margar hverjar eru skemmra á veg
komnar. Sagt er frá nokkrum þeirra
í blaðinu í dag.
Þar á meðal eru hugmyndir um að
nýta betur útivistarsvæði í miðborg-
inni; byggja tónleikasvið og veitinga-
stað í Hljómskálagarðinum og gera
sundlaugargarð með líkamsræktar-
stöð, rennibrautum og tilheyrandi
við Sundhöll Reykjavíkur. Hvort
tveggja eru þetta tillögur, sem miða
að því að nýta betur græn svæði,
sem til þessa hafa kannski verið bezt
fallin til heyskapar, og auka nota-
gildi þeirra fyrir borgarbúa. Þá eru
athyglisverðar hugmyndir um
göngugötu á milli Skólabrúar og
Austurstrætis, sem gæti orðið sól-
argata með útikaffihúsum, eins og
það er orðað í umfjöllun blaðsins í
dag.
Þegar sýningin er skoðuð, blasir
við að möguleikarnir í miðbænum
eru gífurlegir og hann á alla mögu-
leika á að ganga í endurnýjun lífdaga
á næstu árum. Líkt og haft er á orði í
kynningu Aflvaka, getur miðborgin
orðið eitt helzta uppbyggingarsvæði
borgarinnar í náinni framtíð. Það
var sannarlega kominn tími til; und-
anfarna áratugi hafa Reykvíkingar
um of beint kröftum sínum að því að
dreifa borginni um nærsveitirnar, en
vanrækt að hlúa að byggð og mann-
lífi í miðborginni.
Mikilvægt er að sú uppbygging,
sem áformuð er í miðborginni, fari
fram í góðri sátt við byggingararf-
leifð hennar og heildarsvip – í þeim
efnum hafa arkitektar og skipuleggj-
endur raunar lært mikið á undan-
förnum árum. Ekki eru þó allar hug-
myndir að breytingum góðar, eins og
Morgunblaðið hefur áður bent á.
Þannig væri það skaði, ef merk sögu-
leg bygging á borð við Austurbæj-
arbíó yrði að víkja fyrir íbúðablokk,
sem koma mætti fyrir víða annars
staðar. Krafti og dirfsku, sem ein-
kennir hugmyndir um uppbyggingu
og endurnýjun miðbæjarins, verður
að fylgja nærgætni gagnvart göml-
um verðmætum.