Morgunblaðið - 24.09.2003, Blaðsíða 15
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. SEPTEMBER 2003 15
Dansnámskeið hefst
mánudaginn 29. sept. n.k.
Kenndir verða gömludansarnir,
sérdansar ofl.
Barna- og unglinganámskeið
hefst þriðjudaginn 30. sept.
Kenndir verða gömludansarnir ásamt
íslenskum og erlendum þjóðdönsum ofl.
Þjóðdansafélag Reykjavíkur Álfabakka 14 A
LÆRIÐ
AÐ DANSA!
TAKIÐ ÞÁTT Í DANSINUM!
Þjóðdansar hefjast
fimmtudaginn
2. okt. n.k. kl. 20.30
Dansaðir eru íslenskir og erlendir
þjóðdansar ofl.
Opið hús þriðjudaginn
30. sept. n.k.
Við dönsum gömludansana frá kl. 20.30
Það er aukin skemmtun að dansa.
Upplýsingar og skráning í síma 587 1616, milli 17 og 21 Austurveri
Háaleitisbraut 68, sími 581 2101
Haust- og vetrarlitirnir
2003-2004
KYNNING Í DAG OG Á MORGUN, FIMMTUDAG
Það geta allir notað nýju litina. Klæðilegir litir sem eru einfaldir í notkun.
Auk nýju litanna verða kynntar margar spennandi nýjungar.
Frábær tilboð á helstu kremunum og flottir kaupaukar.
Snyrtifræðingur frá LANCÔME tekur vel á móti ykkur.
Heimsækktu www.lancome.com
MARGS konar erfið-
leikar og hættur steðja
að í Írak en það er líka
erfitt og varasamt að
vera með stjórn sem
hefur ekkert lýðræðis-
legt umboð. Þetta er
stjórn sem er að taka
mjög mikilvægar
ákvarðanir. Um helgina
lýsti hún því yfir að
verksmiðjur í Írak yrðu
einkavæddar, ekki þó
olíufyrirtæki og önnur
fyrirtæki sem nýta
náttúruauðlindir. Þetta
er augljóslega mjög
mikilvægt en hvernig
stendur á því að þetta er ákveðið af
hópi manna sem Bandaríkjamenn
hafa tilnefnt, án lýðræðislegs um-
boðs? Þeir hefðu átt að bíða með
þetta,“ segir breski blaðamaðurinn
Patrick Cockburn.
Hann flytur erindi á ráðstefnu
Fjölmiðlasambandsins á morgun,
fimmtudag en Cockburn er sérfræð-
ingur í málefnum Íraks og skrifar
m.a. í breska dagblaðið The Inde-
pendent. Ásamt bróður sínum,
Andrew Cockburn, ritaði hann bók-
ina Out of the Ashes sem kom út í
fyrra og fjallar um Saddam Hussein.
Cockburn er spurður hvort flokk-
ur Saddams, Baath, sé enn öflugur í
Írak, þrátt fyrir ósigurinn í stríðinu.
„Það eru teikn á lofti um að
Baathistum sé að vaxa ásmegin á
ný,“ svarar hann. „Þegar Saddam
var við völd hlýddu allir flokksmenn
boðum leiðtogans en nú bendir ým-
islegt til þess að félagar í flokknum
séu að endurskipuleggja starfið. Ég
á vini sem tengdust flokknum vegna
þess að þeir gegndu opinberum
störfum og þeir hafa í sínum hér-
uðum verið beðnir um að ganga aft-
ur til liðs við Baath.
Andúð meðal súnníta
Eftir að Bandaríkjamenn lögðu
Bagdad undir sig hefur arabískum
súnní-múslímum, þeim hluta þjóðar-
innar sem helst studdi Baath, fund-
ist sem Bandaríkjamenn væru að
ýta sér til hliðar. Herinn var leystur
upp, líka öryggissveitirnar, byrjað
var að losa um tök Baathista á sam-
félaginu. Andúðin er
því mikil meðal þessa
fólks.“
– En mátti ekki bú-
ast við þessu?
„Ekki að herinn yrði
leystur upp. Það var
furðuleg ráðstöfun,
þetta merkti að
skyndilega voru um
400 þúsund vopnaðir
og reiðir menn í land-
inu sem áttu allt sitt
undir því að losna við
hernámsliðið. Það er
enn óljóst hvers vegna
Bandaríkjamenn
gerðu þetta en þeir
virðast hafa haldið að þeir gætu ein-
faldlega fjarlægt herinn og sett á
laggirnar lítinn herafla, vinsamlegan
Bandaríkjamönnum og viðbrögðin
yrðu engin. Þetta var dæmalaust
heimskulegt.“
– Hvernig er staða íraskra sam-
taka sem börðust gegn Saddam úr
útlegð? Hver er staða þeirra í Írak?
„Andstöðuhópar fyrir stríðið voru
mjög ólíkir innbyrðis en þrír voru
afar mikilvægir. Kúrdarnir nutu,
jafnvel meðan Saddam var enn við
völd, eins konar sjálfstæðis. Þeir
höfðu sína eigin leiðtoga, stofnanir
og tekjur, réðu yfir eigin herjum.
Sjía-múslíminn Ahmed Chalabi
hafði áhrif vegna stuðnings sem
hann naut í Washington, fyrst og
fremst meðal ný-hægrimanna en
hann hafði litla fótfestu í Írak. Það
er hugsanlegt að Chalabi hafi viljað
að sumar stofnanir eins og herinn
yrðu leystar upp til þess að hann
ætti auðveldara með að hasla sér
völl. Kúrdar vildu einnig vegna
sinna eigin hagsmuna að herinn yrði
leystur upp.“
– Hverjir eru líklegir til að verða
áhrifamiklir í landinu?
„Lykilatriði í íröskum stjórnmál-
um er samskiptin milli helstu sam-
félagsfylkinga, milli Kúrda, sjíta og
súnníta. Sjítar eru meirihluti lands-
manna. Helstu trúarleiðtogar sjíta
vilja lýðræði og þeir hafa hvatt til
þess að þegar í stað verði efnt til
kosninga. En þetta gerir Banda-
ríkjamenn afar smeyka vegna þess
að þó að sigursælu flokkarnir verði
ef til vill með veraldlega forystu-
menn munu þeir að mestu starfa á
grundvelli trúarinnar. Þegar upp er
staðið verða sigurvegararnir andvíg-
ir bæði Bandaríkjamönnum og Ísr-
aelum.
Sjítar eru á hinn bóginn hræddir
um að Bandaríkjamenn muni reyna
að koma í veg fyrir að þeir komist til
valda, að enn einu sinni verði þeir
útilokaðir. Hinar fylkingarnar í
landinu, að Kúrdum undanskildum,
eru hræddar um að fá mjög lítið
fylgi í kosningum. Arabískir súnn-
ítar eru aðeins minnihlutahópur í
Írak.“
Hægt að kjósa innan
sex mánaða
– Hve fljótt álítur þú að hægt
verði að efna til kosninga?
„Það væri sennilega hægt innan
sex mánaða. Bandaríkjamenn hafa
talað um að fresta þeim og láta þær
fara fram seint á næsta ári. Vandinn
er að ef Bandaríkjamenn bíða of
lengi með að efna til kosninga eykst
hættan á því að bráðabirgðastjórnin
verði einfaldlega talin vera hópur
kvislinga. Tortryggni gagnvart
Bandaríkjamönnum gæti færst í
aukana, átök yrðu svæsnari, meira
yrði um hefndarárásir vegna þeirra
sem bandarískir hermenn hafa skot-
ið.“
– Skoðanakönnun var gerð í Írak í
sumar og þá sagði rúmur helmingur
landsmanna að hann vildi að her-
námsliðið yrði a.m.k. eitt ár í Írak.
Vitum við hvað fólki finnst núna?
„Ég held að margir Írakar vilji að
hermennirnir séu þarna áfram en
ekki í borgunum. Sumir reyndir
stjórnmálaleiðtogar í Írak hafa
stungið upp á því að bandarískir og
breskir hermenn færu út úr borg-
unum. Þá gætu þeir eftir sem áður
tryggt að liðsmenn Saddams næðu
ekki á ný völdum. Hernámsliðið
myndi þá ekki reyna að stjórna
landinu og mér finnst þetta skyn-
samleg leið.“
– Hernámsliðið yrði þá eins konar
baktrygging fyrir nýja stjórn í Írak?
„Já en það myndi verða stjórn
með raunverulegan myndugleika,
stjórn sem réði yfir eigin öryggis-
sveitum. Þetta gæti samt orðið mjög
snúið en það er ákveðin rökfesta að
baki hugmyndinni.“
– Hvað myndi gerast ef Samein-
uðu þjóðirnar fengju yfirstjórnina?
„Ef þetta yrði yfirstjórn sem m.a.
styddist við hermenn frá Frakklandi
held ég að áhrifin gætu orðið mikil
og til góðs. Þá myndi þetta ekki
lengur líta út eins og hernám hins
bandaríska heimsveldis og Bret-
lands. Írökum myndi ekki lengur
finnast þetta vera bara erlend yf-
irráð. En mér sýnist að sem stendur
vilji Bandaríkjamenn ekki færa
raunverulegt vald í hendur SÞ, þeir
nota frekar hugmyndina sem slag-
orð án merkingar.“
Fámennir en margir
andstöðuhópar
– Sumir andstöðuhóparnir sem
berjast gegn Bandaríkjunum eru
mjög litlir, að sögn fjölmiðla í araba-
ríkjum. En starfa þeir saman?
„Eitt af því sem gerir afskaplega
erfitt fyrir Bandaríkjamenn að
kveða þá niður er að andstaðan er
svo margslungin og menn berjast af
ólíkum ástæðum. Sumir hafa ef til
vill ekkert samband við aðra hópa og
berjast jafnvel gegn öðrum and-
stöðuhópum. Þetta geta verið fimm
menn, tíu menn í einhverjum bæn-
um eða þorpinu, sem ákveða af
trúarlegum ástæðum eða þjóðern-
isástæðum að ráðast á Bandaríkja-
menn. Flestir Írakar eiga vopn og
kunna að nota þau.
Betur skipulagðir hópar úr gömlu
öryggissveitunum geta verið þarna
og líka flokkar íslamskra trúarof-
stækismanna. Sennilega eru hópar
af öllum þessum gerðum á svæðinu,
stundum vinna þeir saman en lík-
lega berjast þeir yfirleitt hver fyrir
sig. Og Írakar hneigjast auk þess
mjög til að sýna stórfjölskyldunni og
ættbálkinum sínum hollustu, jafnvel
borginni sinni. Oft eru þeir þess
vegna að bregðast við mjög stað-
bundnum atburðum,“ segir Patrick
Cockburn.
Flokki Saddams
virðist vaxa ásmegin
Reuters
Syrgjandi ættingjar eins af þrem Írökum sem féllu í borginni Fallujah.
Bandarískir hermenn skutu mennina til bana sl. þriðjudag.
Breski blaðamaðurinn Patrick Cockburn er
blaðamaður og sérfræðingur í málefnum
Íraks. Kristján Jónsson ræddi við hann.
’ Ég held að margirÍrakar vilji að her-
mennirnir séu þarna
áfram en ekki í borg-
unum. ‘
Patrick Cockburn