Morgunblaðið - 24.09.2003, Blaðsíða 4

4 B MIÐVIKUDAGUR 24. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
bílar
S
TOFNANDI Cadillac var
Henry Martyn Leland,
fæddur 1843, en hann setti
á stofn verkfræðifyrirtæki
í Detroit árið 1890 ásamt
syni sínum Wilfred og tveimur sam-
starfsfélögum. Árið 1896 hóf fyrir-
tækið að framleiða eins sílendra bíl-
vélar fyrir bílaframleiðandann Olds,
en eftir að vélarnar voru komnar af
hönnunarstigi ákvað Olds að semja
ekki um kaup á vélunum og því þurfti
fyrirtæki Leland á öðrum kaupanda
að halda.
Á þessum tíma var Henry Ford að-
alverkfræðingur Detroit Automobile,
sem stofnað var árið 1899. Eftir að
Ford lenti í deilum við aðra eigendur
fyrirtækisins yfirgaf hann það og í
framhaldinu var ákveðið að selja það
til Leland í ágúst 1902. Detroit Auto-
mobil var þá endurhannað til að
framleiða eins sílendra Leland og
Faulconer bílvélar og útbúnar með
nýjum stjörnugírkassa slógu þær í
gegn og var fyrirtækið búið að selja
2.500 vélar við árslok 1903. Ári síðar
sameinuðu Leland og Faulconer
krafta sína með Cadillac Automobile
og stofnuðu Cadillac Motor Car
Company. Nafnið kemur frá Antoine
de la Mothe Cadillac, en hann stofn-
aði búgarð árið 1701, Villa D’etroit,
sem síðar varð að bílaborginni
Detroit.
Fyrstu bílar Cadillac voru ákaf-
lega vel smíðaðir en frekar einfaldir
að grunngerð. Góð sala bílanna árið
1905 gerði Cadillac að næststærsta
bílaframleiðanda í heimi á eftir Olds
og ári síðar var fyrirtækið farið að
starfrækja stærstu bílaverksmiðju í
heimi.
Hundrað ár liðin frá því að grunnur var lagður að Cadillac
Saga stórra glæsivagna,
öflugra véla og nýrrar tækni
Cadillac V16, árgerð 1930, þótti glæsismíð með stórkostlega útlitshönnun á vélinni. Í kjölfar kreppunnar datt þó salan niður á þessum eðalvagni, enda gæðin slík að
menn þurftu ekki að endurnýja í mörg ár. Þrátt fyrir kreppuna hélt þróun bílsins áfram og árið 1931 varð Cadillac fyrsti bíllinn með aflhemla.
Óhætt er að fullyrða að nafnið
Cadillac er sveipað ljóma
hinna stóru glæsivagna sem
marga dreymir um að aka og
eignast. Á þessu ári er öld lið-
in frá upphafi Cadillac-bílanna.
Eiríkur P. Jörundsson stiklar
hér á stóru í langri sögu Cad-
illac-eðalvagnanna.
AÐALSTEINN Ásgeirsson er mikill
áhugamaður um Cadillac, en hann rek-
ur bílaverkstæði í Kópavogi undir nafn-
inu Hjá Steina og er eigandi hvorki
meira né minna en þriggja Cadillac-bíla
og tvo þeirra hefur hann gert upp frá
grunni. Þar er um að ræða Cadillac
Sedan de Ville árgerð 1960, Cadillac
Eldorado árgerð 1968 og Eldorado ár-
gerð 1992. Ástæðan fyrir áhuganum á
Cadillac er einföld, að sögn Aðalsteins,
þetta séu einfaldlega bestu bílar sem
framleiddir hafi verið.
„Ég hef alltaf verið að dingla í bílum
og eftir að ég fór að gera við bíla að ráði
áttaði ég mig á því hvað væru bestu
bílarnir, þ.e. Cadillac, og þar af leiðandi
fór áhuginn þangað. Það er svo miklu
betur frá öllu gengið í þessum bílum og
eftir stuttan tíma áttaði maður sig á
því að þetta er einfaldlega það rétta.
Allt alveg pottþétt og margreynt. Ef
við tökum sem dæmi 1968 árgerðina,
þá var hann ekinn milljón kílómetra áð-
ur en hann var settur í framleiðslu. Í
dag eru bílar ekkert keyrðir, það er bara
kúnninn sem er látinn testa og það
kemur bara í ljós hvernig hann reyn-
ist.“
Aðalsteinn segist hafa átt Mustang í
átta ár og bæði 1947 og 1955 árgerðir
af Chevrolet auk fjölda annarra bíla, en
toppurinn sé einfaldlega Cadillac að
öllu leyti.
Fyrsti Cadillac-bíllinn sem Aðal-
steinn eignaðist var Eldorado árgerð
1968 en bílinn gerði hann upp eftir að
búið var að afskrá hann og henda. „Ég
gerði að gamni mínu að taka hann til
mín og gera hann alveg upp og það var
fjögurra ára vinna. Áður en ég lauk við
hann byrjaði ég á 1960 bílnum og áður
en ég lauk við hann byrjaði ég á
Corvettu, þannig að þetta búið að vera
svona í tíu ár án hléa.“
Ísamræmi við áhugann hefur Að-
alsteinn fylgst með Cadillac í gegnum
árin, enda sé Cadillac bara viðmiðunin
fyrir aðra bíla. „„Runs lika a Cadillac“,
það er bara notað úti um allan heim. En
það var fjarlægur draumur lengi að
eignast svona bíl. Síðan getur maður
það þegar maður fær einn ónýtan og
fær bara að nota puttana sína og þarf
ekki að nota mikla peninga. Það fylgdi
allt með, en bíllinn var orðinn mikið
ryðgaður og því var þetta allt unnið
hérna í höndunum og eins með hina bíl-
ana, þetta hefur bara verið unnið hér
alveg grimmt,“ segir Aðalsteinn.
Hann segir Cadillac-bílana nánast
alltaf hafa verið á undan sinni samtíð
og fremsta í flokki við innleiðingu á nýj-
ungum.
Árgerð 1959 var með stærstu vængina
Ásjötta ártug síðustu aldar settu
vængir ofan á afturbrettum bílanna
mikinn svip á útlitið. Að sögn Aðal-
steins var 1959 árgerðin með stærstu
vængina en árið 1960 komst betra
jafnvægi á útlitið. „59 bíllinn var brjál-
aðastur með stærstu vængina og al-
veg geggjaður, þá fer þetta upp í eitt-
hvert hámark í öllum amerískum bíl-
um. Á 1960 árgerðinni minnka þeir
vængina um tommu og það þykir fal-
legasta boddíið af þessum árgerðum,
þá er hann farinn að samsvara sér svo
vel. Í 60 bílnum er bókstaflega allt, raf-
magn í öllum rúðum, hann hækkar og
lækkar ljósin sjálfur, er sjálfskiptur með
cruise-control, sjálfleitara í útvarpi og
svo má lengi telja. Vélin er 390 cc, 325
hestöfl og með geysilegt tog. Hann er
alltaf tilbúinn, þú ýtir bara á bensínið
svo ferð þú af stað. Það er ljúft að
keyra þennan bíl, þetta er náttúrlega
teppi, eins og kallað er hér, það er
teppafílingur á þeim bíl,“ segir Að-
alsteinn.
Í 1968 árgerðinni er komið framdrif í
Cadillac og segir Aðalsteinn að hönn-
uðir bílsins hafi séð að þeir gátu keyrt
bílinn á 50% meiri hraða í beygjum og
hálku með framdrifi. Aðalsteinn segir
Aðalsteinn Ásgeirsson á þrjá
eðalvagna frá Cadillac
Cadillac er
einfaldlega
toppurinn
Morgunblaðið/Kristinn
Cadillac Eldorado, árgerð 1992, með 490 cc vél, 8 sílendra, 289 hestöfl og eyðir að sögn Aðalsteins um 11—12 á hundraðið.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Aðalsteinn Ásgeirsson undir stýri á Cadillac Sedan de Ville, árgerð 1960.
Morgunblaðið/Kristinn
Merki Cadillac á Eldorado 1992.