Morgunblaðið - 25.09.2003, Page 1

25. september 2003
Spjaldadælur
Einfaldar, tvöfaldar, þrefaldar
Stærðir: 6 - 227 cm3/sn.
T6 240 bar, T7 300 bar
Spilverk ehf.
Skemmuvegi 8, 200 Kópavogi,
sími. 544 5600, fax. 544 5301
Fiskvinnsla í Kína veldur titringi á
Vesturlöndum, lífslíkur undirmáls-
þorsks og síldin sýnir sig fyrir austan
Landiðogmiðin
Sérblað um sjávarútveg
úrverinu
EFTIRLITSMÖNNUM verður fækkað
um borð í rækjuveiðiskipum á Flæmingja-
grunni og sparast við það umtalsverðir fjár-
munir. Þetta var samþykkt á ársfundi Norð-
vestur-Atlantshafs fiskveiðistofnunarinnar
(NAFO) sem haldinn var í Dartmouth í Nova
Scotia í Kanada dagana 15.–19. september sl.
Fyrir fundinum lá tillaga um tilraunaverk-
efni um breytt eftirlit á samningssvæði
NAFO. Tillagan gerði ráð fyrir að draga
mætti verulega úr fjölda eftirlitsmanna gegn
mun nákvæmari upplýsingagjöf um veiðarn-
ar, í gegnum gervihnetti. Byggist tillagan á
hugmyndum
og tæknileg-
um útfærslum Ís-
lendinga og hefur verið til
umræðu á ársfundum NAFO í mörg ár.
Tillögur Íslendinga gerðu ráð fyrir
umtalsverðri fækkun eftirlitsmanna og
að gerður yrði samanburður á þeim skip-
um sem hefðu eftirlitsmenn um borð og
þeim sem einungis væru með gervihnattaeft-
irlit. Sú tillaga sem var samþykkt gerir ráð
fyrir að eftirlitsmenn verða í helmingi fiski-
skipa. Öll fiskiskip Íslendinga uppfylla
tæknileg skilyrði fyrir
þátttöku í þessu til-
raunaverkefni. Með
þessari breytingu er
áralangri baráttu
fyrir fækkun eftir-
litsmanna að skila ár-
angri og sparast mikið
fjármagn vegna eftirlits
með samþykktinni, bæði við
rækjuveiðar á Flæmingjagrunni
og einnig við úthafskarfaveiðar á NAFO-
svæðinu.
Fram kom hjá vísindanefnd NAFO að
ástand rækjustofnsins á Flæmingjagrunni er
gott. Samþykkt var óbreytt stjórn á veið-
unum fyrir árið 2003 og að dagafjöldinn yrði
sá sami. Ísland hefur frá því að NAFO sam-
þykkti að taka upp sóknarstýringu til stjórn-
unar á rækjuveiðum á Flæmingjagrunni árið
1995 mótmælt því fyrirkomulagi. Ísland
ítrekaði mótmæli sín við sóknarmarkskerfið
og mun áfram stjórna veiðunum einhliða með
aflamarki, sem ákveðið verður á næstu mán-
uðum. Formaður íslensku sendinefndarinnar
var Þórir Skarphéðinsson.
Eftirlitsmönnum fækkað á Flæmska
LEIGUVERÐ á ýsukvóta hefur
lækkað um 77% á einu og hálfu ári.
Þetta kemur fram í útreikningum
Útvegshússins á verðþróun afla-
marks á síðustu fimm fiskveiðiár-
um.
Útvegshúsið hefur reiknað verð-
vísitölu fyrir aflamark í botnfisk-
tegundum fyrir sl. ár. Með vísitöl-
unni er búið að taka saman í eina
tölu verð á aflamarki helstu botn-
fisktegunda. Hér er aðeins um
leigukvóta að ræða ekki aflahlut-
deild eða varanlegan kvóta. Króka-
aflamark smábáta er ennfremur
ekki meðtalið í þessum reikningum.
Grunnur vísitölunnar er reiknaður
m.v. verð á aflamarki í september
1998 þegar Kvótaþing tók til starfa.
Kvótaverð ýsu hefur sveiflast
mikið á tímabilinu og náði hámarki
á vorvertíð 2002 þegar verðið var
að meðaltali um 130 krónur kílóið
og hafði þá rúmlega fjórfaldast frá
því í september 1998. Síðan þá hef-
ur leiguverð ýsukvóta nánast hrun-
ið og í ágúst sl. var verðið að með-
altali aðeins 30 krónur. Lækkun frá
vorvertíðinni 2002 er því nærri
77%. Á sama tímabili hefur verð á
ýsu á fiskmörkuðum fallið um 68%,
úr 185 krónum í um 60 krónur,
miðað við slægðan fisk. Lækkunina
á fyrst og fremst rekja til batnandi
ýsuveiði og aukins framboðs á
kvóta, enda hefur ýsukvótinn aldrei
verið meiri en á fiskveiðiárinu sem
nú er nýhafið. Verð á úthafsrækju-
kvóta sveiflast verulega mikið og
ekki síst innan hvers fiskveiðiárs.
Leiguverð úthafsrækjukvóta er
jafnan hæst í upphafi fiskveiðiárs-
ins en lækkar þegar líða tekur á
fiskveiðiárið. Skýringin er vafa-
laust sú að undanfarin ár hefur
ekki tekist að veiða upp í kvótann.
Hátt verð í upphafi fiskveiðiárs má
hugsanlega rekja til þess að þá rík-
ir nokkur óvissa um hvort náist
nýta allan kvótann en þegar líða
tekur á fiskveiðiárið er hins vegar
útséð með hvort það tekst. Frá
nóvember 2001 hefur verð úthafs-
rækjukvóta fallið jafnt og þétt úr
35 krónum kílóið í aðeins 1 krónu í
sl. ágústmánuði.
Stöðugt verð á karfa
Ólíkt öðrum kvótategundum þá
hefur verð á karfa verið afar stöð-
ugt eða í kringum 40 krónur kílóið.
Í ágúst sl. kostaði karfakvótinn þó
um 34 krónur samanborið við 42
krónur í ágúst 2002. Kvótaverð
steinbíts var í sl. ágústmánuði um
41 króna en um 53 krónur í ágúst-
mánuði í fyrra. Kvótaverð steinbíts
er nú samt sem áður um helmingi
hærra en það var í september 1998.
Erfitt er að segja til með ná-
kvæmum hætti hvað ræður verði á
leigukvóta hverju sinni enda nokk-
uð margir þættir sem geta haft þar
áhrif. Hagnaður af veiðunum ætti
að ráða þar mestu, að því gefnu að
kvótinn takmarki veiðarnar að ein-
hverju ráði. Hagnaðurinn ræðst af
fiskverði og kostnaði við veiðarnar.
Þegar ekki næst að veiða upp í
heildarkvótann hefur það að sjálf-
sögðu afgerandi áhrif. Aflabrögð
hafa einnig áhrif og þegar vel
veiðist skapast eftirspurn eftir
kvóta sem leiðir til hækkunar.
Jafnframt geta reglur um tilfærslu
aflamarks milli tegunda haft mikil
áhrif og einnig væntingar manna.
Þá getur aflasamsetning viðkom-
andi veiða þar að auki haft áhrif,
m.a. hvort tegundin er meðafli eða
ekki.
Verð á ýsukvóta hefur hrunið
Hefur lækkað um 77% frá vorvertíðinni 2002 – einnig verðfall á ýsuverði

    





  



    



!
 "##
## $#### $###$ $##$#%
&

'

(



 ) * + ,-.

(





 
ÞAU eru mörg, náttúr-
unnar furðuverk. Í fljótu
bragði virðist ekkert at-
hugavert við þessa mynd en
ef vel er að gáð sést að
sandkolinn til vinstri snýr
öfugt, ef svo má að orði
komast, en sá sem er til
hægri snýr rétt. Kolinn
veiddist í Faxaflóa á dög-
unum og segjast sjómenn
stundum verða varir við
slík afbrigði. Jónbjörn Páls-
son, fiskifræðingur á Haf-
rannsóknastofnuninni, segir
þetta ekki algengt en þó
ekki einsdæmi meðal sand-
kola. Þegar myndbreyting
eigi sér stað af lirfustigi
lendi augu sandkolans á
„rangri“ hlið. Jónbjörn seg-
ir „öfuga“ sandkola komast
jafnt af í lífsbaráttunni og
þeir sem rétt snúa, enda
megi líkja þessu við þegar
fólk er örvhent.
Augun á rangri hlið
Morgunblaðið/Jim Smart
29 SÆNÁLAR hafa nú bætzt í
fjölskrúðugt safn lifandi fiska í
Fiska- og náttúrufæðisafni Vest-
mannaeyja. Það var áhöfnin á
Portlandi VE sem færði safninu
þessa fremur fágætu fiska, en þeir
fundust í þangdræsu sem kom í net
bátsins á fimm faðma dýpi við
Sandinn milli lands og Eyja.
Kristján Egilsson, forstöðumað-
ur safnsins, segir að frekar sjald-
gæft sé að lifandi sænálar veiðist
hér við land, hvað þá svona marg-
ar í einu. Sænálin er eins og nafnið
gefur til kynna öll á lengdina og
verður 20 til 30 sentímetrar að
lengd hér við land en getur orðið
tvöfalt lengri í heimskynnum sín-
um í hlýrri sjó, en útbreiðslusvæði
hennar nær allt suður til Azora-
eyja og Marokkó. Talið er að aukin
hlýindi sjávar hér við land skýri
vaxandi gengd sænála við landið.
Sænálin er í ætt við sæhest og
syndir upprétt í sjónum. Hrygnan
hrygnir 400 til 1.000 hrognum og
límir þau á hænginn, oft fleiri en
einn ef hrognin eru mörg. Hæng-
urinn sér svo um að klekja þeim út.
Kristján segir að sænálarnar
þrífist vel, að minnsta kosti enn
sem komið er, en þær lifa á ör-
smáum svifdýrum, sem hann hefur
fengið frá Fiskeldi Eyjafjarðar
sem notar þau í fæðu fyrir lúðu-
seiði. Kristján hefur notað þetta
fóður fyrir hrognkelsa- og stein-
bítsseiði og hefur það reynzt vel.
Festir hrognin á hænginn
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
Sænálar eru í ætt við sæhesta og synda
uppréttar í sjónum.