Morgunblaðið - 29.09.2003, Blaðsíða 22

MINNINGAR
22 MÁNUDAGUR 29. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Fallinn er frá góður
og traustur vinur, Þór-
ir Sigurðsson.
Ég kynntist Þóri
fyrst er ég hóf mynd-
listarkennslustörf í
upphafi níunda áratug-
arins í Reykjavík. Þórir var nám-
stjóri í mynd- og handmennt. Oft
leitaði maður til hans í sambandi við
myndlistarkennslumálin og alltaf
var hann jafn jákvaæður og hjálp-
samur.
Jafnframt námstjórastarfinu
kenndi Þórir einnig fáeinum bekkj-
um myndlist í Laugarnesskóla í
Reykjavík og hélt þannig góðum
tengslum við nemendur og skóla í
námstjórastarfinu. Á þeim árum
kenndi ég einnig myndlist í Laug-
arnesskóla (sem og Hlíðaskóla) og
um nokkurra ára skeið vorum við
samkennarar. Traust og gott sam-
starf einkenndi samskipti okkar í
kennslunni í Laugarnesskóla.
Það var langt frá því að samskipti
okkar lognuðust út af, þótt ég flytti
búferlum til Finnlands. Við vorum í
mjög góðum netsamskiptum og
stundum náðum við að hittast. Sum-
arið 1999 er ég kom með finnskan
ferðahóp til Íslands var það Þórir
sem sá um leiðsögnina með okkur
um Reykjavíkurborg, á farsælan og
athyglisverðan hátt. Eins og traust-
um vini sæmir tók hann það hlut-
verk að sér með glöðu geði.
Þegar Þórir fór á eftirlaun settist
hann alls ekki í helgan stein. Áhugi
hans stefndi í auknum mæli að ætt-
fræðirannsóknum, sem hann stund-
aði af miklum áhuga síðustu árin.
Einnig var hann mjög virkur í
stjórn félags kennara á eftirlaunum
og formaður félagsins um nokkurra
ára skeið. Undir hans stjórn fóru fé-
lagsmenn í margar ferðir til hinna
Norðurlandanna, á samnorræna
fundi norrænu félaganna. Í einni
slíkri ferð hingað til Finnlands sum-
arið 2001 hitti ég hann ásamt Pirjo
konu minni, í borginni Lappeenr-
anta við Saimaa-vatnið. Einnig hitt-
um við herbergisfélaga hans í ferð-
inni, hann Óla Kr. Jónsson fyrrum
skólastjóra. Það var virkilega gam-
an að hitta hina hressu félaga sem
slógu á létta strengi, þrátt fyrir að
vera nýkomnir úr strembinni dags-
ferð til Rússlands. Þetta var í síð-
asta skiptið sem við Þórir hittumst,
en góð netsamskipti héldu áfram.
Nú þegar góður vinur er fallinn
frá minnist ég hans fyrir alla já-
kvæðu kostina hans. Blessuð sé
minning hans. Fjölskyldu Þóris
sendi ég mínar innilegustu samúð-
arkveðjur.
Björgvin Björgvinsson.
Kær vinur og samstarfsmaður er
látinn. Þórir hóf kennslu við Laug-
arnesskóla árið 1949 og kenndi þar
sem fastur kennari til ársins 1969 en
tók þá að sér umsjón með mynd-
menntakennslu og safnakennslu á
skyldunámsstigi í Reykjavík og árið
1974 réðst hann til starfa við skóla-
rannsóknadeild og var námstjóri í
mynd- og handmennt á grunnskóla-
stigi. Þó að hann væri tekinn við
starfi sem var mjög yfirgripsmikið
og tímafrekt þá kenndi hann einn
dag í viku myndmennt í Laugarnes-
skóla mörg næstu ár eða allt til árs-
ins 1983. Þetta gerði hann til að
halda tengingu við skólakennsluna
svo að hann væri nær þeim vett-
vangi sem hann síðan var að leið-
beina á. Ég tel að þessi tilhögun
Þóris að halda áfram að kenna til að
geta sannreynt síbreytilega
kennslufræði greinarinnar hafi ver-
ið einsdæmi.
Þórir var í upphafi fyrst og fremst
ÞÓRIR LAXDAL
SIGURÐSSON
✝ Þórir Laxdal Sig-urðsson fæddist
á Akureyri 24. júlí
1927. Hann lést á
Landakotsspítala 18.
september síðastlið-
inn og var útför hans
gerð frá Áskirkju 26.
september.
myndmenntakennari
enda var hann mjög
flinkur teiknari en
smám saman tók hann
að sér fleiri greinar, og
er þá kennsla í skrift
fremst í flokki en Þórir
var sjálfur listaskrifari
og gat þá kennt þá
grein með mikilli
færni.
Á meðan kennsla í
Laugarnesskóla var
aðalstarf Þóris var
hann ævinlega í for-
göngu um skipulag á
sýningum sem oft voru
hafðar í skólanum við ýmis tæki-
færi. Þar fékk skólinn notið þekk-
ingar hans og listfengi, auk þess var
hann fljótur að vinna og hafði glöggt
auga fyrir því hvað fór vel hverju
sinni.
Þegar Þórir kom til starfa við
skólann var nýlega hafin útgáfa á
skólablaði. Blaðið var allt handunnið
og kom sér þá vel að fá til liðs við þá
vinnu mann með þekkingu, hæfni og
áhuga sem Þórir hafði. Skreytingu
Laugarnesskóla á jólum þekkja allir
sem í skólanum hafa verið en Þórir
hannaði og skipulagði það verk með
nemendum og kennurum skólans á
fyrsta starfsári sínu við skólann og
er þar arfur sem Þórir skildi eftir til
framtíðar.
Eftir að hann hætti föstu starfi
við skólann kom hann oft til liðs við
okkur sem þar störfuðum. Á fimm-
tíu ára afmæli skólans 1985 tók
hann að sér að vera í ritnefnd fyrir
rit sem var gefið út í tilefni tímamót-
anna þar sem rakin var saga skólans
í máli og myndum.
Þá var Þórir einstakur félagi í
skólanum var oft í forustu þegar
kennarar breyttu útfrá venjubundn-
um degi. Oft settust menn að tafli ef
færi gafst milli tíma, jafnvel í frí-
mínútum, þar var einn vettvangur
Þóris, hann var góður skákmaður og
hvatti kennara til að vera með og sá
um það í mörg ár að skáklið kæmi
frá skólanum til að taka þátt í skák-
mótum kennara.
Ég þakka Þóri fyrir samfylgdina
og sendi börnum hans og barna-
börnum mínar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Jón Freyr Þórarinsson.
Jafnt og þétt fækkar samstarfs-
og samferðamönnum.
Í dag kveðjum við Þóri Laxdal
Sigurðsson, fyrrverandi teiknikenn-
ara og námstjóra.
Við Þórir vorum samkennarar um
áratugaskeið. Báðir hófum við
kennslu við Laugarnesskóla haustið
1949. Með Þóri er genginn listrænn
merkur skólamaður. Hann var mik-
ill áhugamaður um mynd- og hand-
mennt og forystumaður um fræðslu
í þeirri grein í grunnskólum. Hann
stjórnaði endurmenntunarnám-
skeiðum fyrir mynd- og hand-
menntakennara um árabil og sat í
nefndum og ráðum á þessu sviði.
Þórir var námstjóri í mynd- og
handmennt frá 1975–1992.
Þórir var teiknikennari í Laugar-
nesskóla frá 1949–1969 og í fjölmörg
ár stundakennari við skólann eftir
að hann tók við öðru starfi. Í Laug-
arnesskóla markaði hann djúp spor.
Það var ómetanlegt fyrir skólann að
hafa jafnfjölhæfan og frábæran
teiknikennara. Þórir byrjaði strax
fyrir jólin 1949 að setja upp teikn-
ingar á handriðið kringum salinn í
skólanum og mynd fyrir stóra
gluggann. Þessar teikningar, sem
sannarlega voru listaverk, tengdust
jólunum og sköpuðu hátíða- og
helgiblæ. Ég gleymi aldrei hvað ég
varð djúpt snortinn er ég leit í
fyrsta sinn alla þessa fegurð. Það er
of sjaldan í hraða nútímans sem við
fyllumst lotningu og huga okkar
grípur helgi. Ég fullyrði að þessar
myndskreytingar, sem Þórir hafði
veg og vanda af, hjálpuðu mörgum
til að öðlast slík geðhrif.
Þórir var félagslyndur og bóngóð-
ur og sat oft í stjórn kennarafélags
okkar. Hann var listaskrifari og allt-
af var leitað til Þóris ef eitthvað
þurfti að skrautrita. Ég fann glöggt
í síðasta samtali okkar, áður en
hann veiktist, hvað hann var bund-
inn Laugarnesskóla sterkum bönd-
um. Þá töluðum við um gömlu góðu
dagana í Laugarnesskóla og vorum
sammála um að við fyrrverandi
kennarar þar hefðum átt að hafa
framtak í okkur að hittast til að við-
halda góðum og gömlum kynnum.
Það þýðir ekki að deila við dómar-
ann. Þórir var alltof snemma burt-
kallaður. Á síðustu árum tók hann
virkan þátt í starfi Félags kennara á
eftirlaunum og var formaður félags-
ins í nokkur ár. Það var gott að vera
í návist Þóris. Hann var alltaf hinn
góði félagi, látlaus í allri framgöngu
og viðmót hans var hlýtt.
Að leiðarlokum þakka ég Þóri fyr-
ir samfylgdina og einlæga vináttu.
Blessuð sé minning hans.
Börnum, öðrum ættingjum og
vinum sendi ég samúðarkveðjur.
Þorsteinn Ólafsson.
Í nokkur ár hefur hópur fyrrver-
andi starfsfólks í menntamálaráðu-
neytinu (skólarannsókna/skólaþró-
unardeild) komið árlega saman til
fagnaðar. Þá rifjast upp minningar
frá sérstakri samvinnu að mörgum
verkefnum og atburðum, sem tengja
okkur svo nánum böndum, að við
viljum halda áfram að hittast þótt
fyrra samstarfi okkar sé lokið og
deildin niðurlögð. Þórir hafði starf-
að lengi á þessum vettvangi og list-
fengi hans og smekkvísi notið sín vel
þar. Þegar námskrá fyrir grunn-
skóla var gefin út 1989 hlaut bókin
litskrúðuga kápu. Þar var teiknuð
litmynd af börnum að leik við skóla.
Höfundurinn var 9 ára nemandi við
Laugarnesskóla. Þar kom Þórir að
verki. Eins naut listrænt næmi hans
sín vel, þegar hann með öðrum valdi
myndverk til að prýða húsnæðið í
Sölvhóli þegar deildin flutti þangað.
Rithönd hans og formskyn nýttist
þegar áríðandi var að gera vel.
Hann var reiðubúinn til liðveislu,
gjarnan í samvinnu við aðra. Mér
virtist hann oft hlédrægur á form-
legum fundum, en njóta sín betur í
þrengri hópi.
Tungutakið vitnaði um norðlensk-
an uppruna og uppeldi – og hann gat
tjáð sig tæpitungulaust ef á reyndi.
Samt hefði mátt búast við því oft-
ar miðað við hæfni hans og uppruna.
Þórir var vanur að hlýða kalli
bjöllunnar. Skólaklukkunnar á Ak-
ureyri í bernsku og síðar sem nem-
andi eða kennari í mörgum skólum.
Bjalla er sameiningartákn okkar
fyrrum starfsfólks deildarinnar.
Þessi bjalla er farandgripur falinn
þeim sem stendur fyrir samfundi
hvers árs.
Þórir varðveitti bjölluna á síðasta
ári og stóð fyrir eftirminnilegum
gleðskap með ljúflegri reisn. Hann
naut sín vel í þessum hópi og við
nutum þess að vera saman. Við
munum minnast hans og sakna þeg-
ar við komum saman síðar. Hann
var geðbætir og gleðigjafi.
Þórir hefur nú hlýtt hinsta kalli.
Líkaböng lífs hans ómar í Laug-
arásnum í dag. Tregablandinn end-
urómur minninganna í hugum okk-
ar. Við höldum áfram í von um
endurfundi.
Svo er endar ógn og stríðin,
upp mun renna sigurtíðin,
oss þá kallar heim til hallar,
himna Guð, er lúður gjallar.
(Fr. Fr.)
Ingólfur Guðmundsson.
Þórir Sigurðsson, góður vinur
okkar, er nú allur eftir löng og erfið
veikindi. Við vorum um skeið sam-
starfsmenn í menntamálaráðuneyt-
inu og þar mótaðist sú vinátta sem
fylgt hefur okkur æ síðan.
Þórir var um margt einstakur
maður, traustur, ljúfur og skemmti-
legur félagi. Hann var námstjóri í
list- og verkgreinum og þreyttist
aldrei á að vinna þessum greinum
gagn. Hann benti samferðamönnum
á gildi list- og verkmenntunar og
lagði áherslu á hagnýti þeirra og þó
ekki síður menningarlegt gildi. Svo
sannfærandi var hann í öllum mál-
flutningi að áheyrandi átti bágt með
að mæla þessu mót.
Þórir var listunnandi og fagurkeri
og bar íslenskt handbragð mjög fyr-
ir brjósti og vildi veg þess sem mest-
an. Hann stóð dyggan vörð um ís-
lenskan heimilisiðnað og átti létt
með að færa rök fyrir gildi hans.
Hann var einnig mikill áhugamaður
um skrift og skriftarkennslu og var
annar höfunda að því, kennsluefni í
skrift sem mest hefur verið notað í
skólum landsins undanfarna tvo
áratugi. Öll þessi áhugamál hans
voru tíðrædd á fundum okkar og oft
var glettni með í för þar sem sum
okkar reyndu að malda í móinn og
reyna að telja honum trú um að
þetta væri ekki eins mikilvægt og
hann vildi vera láta. Ekkert dugði.
Þóri tókst alltaf að sannfæra fé-
lagana um að það væri full ástæða til
að standa vörð um þá menningu
heimila og skóla sem fólst í hand-
verki og listum.
Sumir okkar yfirgáfu ráðuneytið
og hófu störf annars staðar. Fljót-
lega fórum við að hittast og úr varð
smám saman traustur hópur fyrr-
verandi námstjóra og maka þeirra.
Sá hópur hefur síðan komið saman
reglulega á heimilum okkar til
skiptis og ekki hefur liðið sá Þor-
láksmessudagur að hópurinn hafi
ekki farið á veitingastað í hádegi til
að snæða skötu, skemmta sér og
óska mönnum gleðilegrar hátíðar.
Þessar samkomur einkenndust af
skemmtilegum samræðum og sög-
um frá námstjóraárunum. Sumar
voru sagðar aftur og aftur. Þær áttu
það til að verða ævintýralegri með
hverju árinu sem leið. Sögur af vetr-
arferðum námstjóra um landið urðu
einna svæsnastar og nú er svo kom-
ið að sumar þessara ferða teljast til
hreinna svaðilfara. Þarna var ald-
ursforsetinn, Þórir, hrókur alls
fagnaðar. Lengi verður í minnum
höfð glaðværð hans og smitandi
hlátur.
Á næsta fundi okkar verður vinar
sárt saknað. Það er þó huggun að
sögurnar verða áfram sagðar og þar
verður Þórir eftir sem áður ein af
aðalpersónunum. Þó að stóll hans
verði auður á hann fastan sess í
minningunni og þar með verður
hann áfram hluti af hópnum.
Með virðingu og þakklæti kveðj-
um við og fjölskyldur okkar góðan
vin og sendum börnum hans og öðr-
um aðstandendum samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Þóris Sigurðs-
sonar.
Guðmundur B. Kristmundsson,
Ingimar Jónsson,
Júlíus Sigurbjörnsson,
Kristján Guðjónsson,
Njáll Sigurðsson.
Við lát Þóris Sigurðssonar fyrr-
verandi námsstjóra í mynd- og
handmennt er skarð fyrir skildi,
hann var sá maður er ötullegast
barðist fyrir og vann að að bættri
menntun á sviði mynd- og hand-
mennta hérlendis í marga áratugi.
Nýútskrifaður myndmennta-
kennari átti ég því láni að fagna að
kynnast Þóri sem þá var formaður
Félags ísl. myndmenntakennara.
Það var upphafið að hlýrri og ein-
lægri vináttu og þriggja áratuga
samstarfi okkar á ýmsum sviðum er
snertu vöxt og viðgang myndlistar-
kennslu. Vandfundinn er betri og
vandaðri drengur en Þórir var.
Hann vildi hvers manns vanda leysa
og gerði, hlýr, raungóður og mátti
ekki vamm sitt vita. Samviskusamur
með afbrigðum, allt er hann tókst á
hendur stóð sem stafur á bók og var
leyst á þann hátt að sómi var að.
Enda var honum trúað fyrir mörg-
um vandasömum störfum og
ábyrgðarfullum verkefnum. Sem
námsstjóri mynd- og handmennta
leituðu eflaust allir sem kenndu slík-
ar greinar í smiðju til hans og þar
fór enginn bónleiður til búðar. Sama
var hvort fagleg vandamál eða per-
sónuleg voru til umfjöllunar. Starfi
sínu sinnti hann á þann veg að ein-
stakt hlýtur að teljast og var óþreyt-
andi að hvetja alla er til hans leit-
uðu.
Við áttum langt samstarf innan
Félags ísl. myndmenntakennara og
ótal voru fundirnir, ráðstefnur og
námskeið, allt í þá veru að bæta og
efla myndlistarkennslu. Starfað var
innan Nordisk samråd sem saman-
stóð af stjórnum norrænu myndlist-
arkennarafélaganna, Nordisk bild-
institut sem var vettvangur
rannsóknastarfs á sviði myndlistar-
kennslu og Nordisk kurs sem er ár-
leg vikulöng ráðstefna myndlistar-
kennara á Norðurlöndum haldin í
hverju landi á fimm ára fresti og
Þórir átti stóran þátt í að koma á
laggirnar á sjöunda áratug síðustu
aldar. Mörg hundruð norrænna
myndmenntakennarar hafa sótt
landið heim á þeim vettvangi og ís-
lenskir myndmenntakennarar hafa
verið iðnir að sækja ráðstefnur
þessar og það reynst okkur ómet-
anlegur hvati í starfi. Saman stóðum
við ásamt fjölda mætra kennara að
listahátið barna á Kjarvalsstöðum
1979 og samnorrænni farandsýn-
ingu á myndlist unglinga í Norræna
húsinu 1982. Við sömdum leiðbein-
ingabæklinga fyrir kennara um
barnateikningar og leirmótun.
Þórir stýrði mörgum endur-
menntunarnámskeiðum fyrir kenn-
ara og ætíð var hvetjandi og
skemmtilegt að kenna þar undir
hans verkstjórn. Hann var um ára-
bil prófdómari við kennaradeild
Myndlista- og handíðaskóla Íslands
og ævinlega ráðhollur um bætta
menntun kennaranema. Þórir lét
sér ekki norrænt samstarf duga til
að hafa víðari sýn, heldur sótti hann
ráðstefnur og þing INSEA sem er
alþjóðleg samtök myndlistarkenn-
ara og var þar fulltrúi Íslands.
Í gegnum þau samtök fór hann ut-
an með hópa íslenskra grunnskóla-
nemenda í vinnuferðir þar sem þeim
gafst kostur á að starfa með erlend-
um nemendum og kynnast ólíkum
menningargrunni. Óþreytandi var
Þórir við að sækja allar sýningar í
grunnskólum hérlendis og mynda-
vélin ætíð með í för. Myndasafnið
hlýtur að vera ótrúlegt að vöxtum
en sama gilti með það og annað, öllu
haldið skilmerkilega til haga, merkt,
skráð og á vísum stað. Örskotsstund
tók að finna gögn hver sem þau
voru, allt fært til bókar og sambönd
ræktuð. Alltaf var hann sami þol-
inmóði og þrautseigi félaginn og átti
vini um allan heim enda ólatur að
heimsækja vini sína erlendis og
einnig hýsa þá hér.
Ljúfar minningar eru um sam-
verustundir heima hjá þeim Her-
borgu og á ferðum okkar erlendis og
naut sín þá húmoristinn Þórir. Miss-
ir Þóris var mikill við fráfall Her-
borgar en þau voru afar samhent
jafnt innan heimilis sem utan enda
var Herborg hannyrðakennari.
Börn þeirra og fjölskyldur þeirra
sjá nú á bak öðlingi sem og allir
hans vinir.
Heiðríkja tengist minningu Þóris
Sigurðssonar, veri hann kært
kvaddur.
Edda Óskarsdóttir.
Nú er fallinn frá elskulegur vinur
minn og fjölskyldu minnar, Þórir
Sigurðsson. Við höfum nokkra menn
þekkt með því nafni en svo sterkan
sess átti hann í lífi okkar að þegar
einhver nefndi Þóri, án föðurnafns,
vissu allir á heimilinu við hvern var
átt.
Fyrstu kynni mín af Þóri voru í
lok sjöunda áratugar síðustu aldar
þar sem ég varð þess aðnjótandi að
vera einn af mörgum nemendum á
námskeiði sem hann skipulagði. Þá
strax varð mér ljóst hversu öflugur
fagmaður hann var og sterkur
brautryðjandi vegna sinna miklu og
fjölþættu hæfileika. Það var sama
hvaða verkefni honum voru falin öll
leysti hann þau af hendi með ná-
kvæmni fagmannsins, af samvisku-
semi og setti einnig sitt sterka per-
sónulega mark á þau öll. Þegar mér
stóð til boða að taka þátt í störfum
hóps á vegum menntamálaráðu-
neytisins, sem Þórir átti sæti í,
þurfti ég enga umhugsun. Þau fræ
sem hann hafði skömmu áður sáð í
minn faglega þanka gerðu það afar
eftirsóknarvert að fá að starfa frek-
ar með svo heilsteyptum fagmanni
sem Þórir var.
Upp frá þessu var hann minn fag-
legi lærifaðir sem hefur síðan verið
lán mitt í lífinu á vettvangi skóla-
mála og ekki síst í okkar sameig-