Morgunblaðið - 05.10.2003, Blaðsíða 21

enskukennari í gagnfræðaskólanum
í Gimli, verið mikil innspýting auk
þess sem Blanche Bristow, amma
hans í föðurætt, hafi verið rithöfund-
ur. Hún hafi meðal annars skrifað
leikrit og ljóð og ferðast um með
leikhóp, sem ekki hafi verið algengt í
hópi kvenna upp úr 1920. „Síðan var
ég með mjög góða kennara í United
College sem síðar varð Winnipeg-há-
skóli, menn eins og Walter Swayze
og Bob Hallstead, sem voru meðal
annars við stjórnina í rithöfunda-
félaginu. Ég gekk í félagið og eitt
leiddi af öðru. Ég öfunda suma nem-
endur mína um leið og ég virði þá því
þó þeir séu ekki nema kannski 18 ára
vita þeir hvað þeir vilja gera. Sömu
sögu er ekki að segja af mér. Ég vissi
aldrei hvað ég vildi gera eða hvað ég
vildi verða. Það bara gerðist. Ég kom
efni frá mér í útgáfu og þegar ég sá
nafn mitt á prenti kitlaði það hé-
gómagirndina og ég hélt áfram að
gefa út bækur.“
Flutningurinn til Victoria fyrir
tæplega 30 árum var líka tilviljun, að
sögn Bills, sem og það að kennara-
starfið varð að ævistarfi, en áður en
hann flutti til vesturstrandarinnar
kenndi hann í Riverton, Iowa, Gimli
og Missouri. Hann segir að hann hafi
verið atvinnulaus og þegar hann eitt
sinn hafi verið í atvinnuleit í miðbæ
Winnipeg hafi hann hitt skólanefnd-
arformann frá Nýja Íslandi. „Skól-
arnir byrja eftir fjóra daga og mig
vantar kennara í Gimli, Riverton og
Árborg,“ sagði hann. „Þar sem þú
ert frá Gimli geturðu ekki fengið
kennarastarf þar en hvort viltu fara
til Riverton eða Árborgar?“ „Ég
þekki ekkert til í Árborg en er kunn-
ugur í Riverton og fer þangað,“ svar-
aði ég. Fjórum dögum síðar var ég í
skólastofu í skólanum í Riverton og
lét sem ég væri kennari. Rúmlega 40
árum síðar er ég enn að vinna við það
að læra að verða kennari.“
Mikilvæg símtöl
Bill segir að símtöl hafi haft áhrif á
flutninga sína og lífsins ferðalag.
„Það var hringt í mig og ég beðinn að
koma til Missouri til að kenna rit-
leikni í kvennaskóla. Það var frábær
reynsla og mér leið vel þarna í öðru-
vísi umhverfi en ég hafði áður
kynnst. Fjórum árum síðar breytti
símtal stefnunni enn á ný. Maður
með enskan hreim hringdi og spurði
hvort ég vildi koma aftur til Kanada.
Ég sagðist vera tilbúinn til þess og
þá sagði hann að staða biði mín í
Victoria. Ég fór þangað með kannski
tvö ár í huga en er þar enn. Svona er
lífið. Sumir skipuleggja líf sitt út í
ystu æsar en hjá mér hefur það verið
á annan hátt. Síminn hringir um
miðja nótt og viðmælandinn segir að
mér sé boðið til gömlu Sovétríkj-
anna. Ég þakka gott boð og fer aftur
að sofa en þegar ég vakna um morg-
uninn spyr ég sjálfan mig hvort þetta
símtal hafi átt sér stað. Nokkrum
mánuðum síðar er ég á leiðinni til
Kiev og farið er um mig silkihöndum
rétt eins og ég væri rokkstjarna. Ég
fer um allt, sé allt og upplifi stórkost-
legt ævintýri á tveimur vikum en
þegar ég kem aftur heim spyr ég
sjálfan mig hvort þetta hafi gerst.
Þessar óvæntu uppákomur hafa auð-
veldað mér ritstörfin. Þessar ferðir
sýna líka hvað ég hef haft mikil sér-
réttindi sem rithöfundur. Ég hef
fengið tækifæri til að ganga beint inn
í líf annarra. Ekki sem ókunnugur
maður heldur sem sérstakur gestur.
Gestgjafarnir hafa farið með mig á
staði og sýnt mér ýmislegt sem
ókunnugir hafa ekki tækifæri til að
sjá. Þetta eru forréttindi.“
Að undanförnu hefur Bill einbeitt
sér að barnasögum. „Kannski af því
að ég er orðinn afi, en annars eru
börn frábærir hlustendur og það er
sérstaklega gefandi að skrifa fyrir
þau. Þau eru óhrædd við að spyrja og
láta ánægju sína í ljós. Einu sinni
svaraði ég ótrúlega mörgum spurn-
ingum fjölmargra barna, en svo fór
að það fækkaði í hópnum og á end-
anum voru aðeins þrír krakkar eftir í
salnum. Þar á meðal var stúlka í
bleikri peysu sem hafði staðið
álengdar allan tímann, horft og
hlustað, en allt í einu hljóp hún til
mín, faðmaði mig, sleppti síðan tak-
inu jafnsnögglega og hún hafði hert
að og hljóp út ganginn á eftir hinum
krökkunum. Svona viðbrögð gleym-
ast ekki og það er alltaf ánægjulegt
geri maður einhverjum eitthvað gott.
Fullorðnir hlustendur eru líka gef-
andi og ég hef verið mjög heppinn
hvað þetta varðar. Sérstaklega hafa
áheyrendur í íslensk-kanadíska sam-
félaginu reynst mér vel og þeir hafa
kunnað vel að meta sögur mínar.“
Áhrif frá íslenska umhverfinu
Þó að Bill búi í Victoria er hann
tíður gestur í Gimli og eins og sjá má
í verkum hans hefur umhverfið þar
haft mikil áhrif á hann. „Allt mitt líf
hef ég verið að læra um þetta sam-
félag og talað um það í ræðu og riti.
Einu sinni heimsótti ég 15 skóla í
Norður-Ontario á einni viku og hélt
erindi fyrir meira en 2.200 nemend-
ur. Alls staðar var landakort uppi á
vegg og ég sýndi þeim hvar Ísland
var og sagði þeim frá landi og þjóð.
Síðan sýndi ég þeim leiðina sem Ís-
lendingarnir fóru þegar þeir fluttu til
Kanada á síðari hluta 19. aldar og í
byrjun 20. aldar og las fyrir þá sögur
eftir mig. Þetta er í hnotskurn það
sem ég hef gert um tíðina og ég hef
haldið því áfram vegna þess að við-
brögðin hafa verið þess eðlis. Efnið
hefur fallið í kramið hjá hlustendum,
en fyrrnefndir nemendur í Norður-
Ontario höfðu aldrei áður heyrt á Ís-
land minnst og flestir þeirra hafa
sennilega aldrei heyrt Ísland nefnt á
nafn síðan. En það má alltaf segja
þeim sögu.“
þeim sögu“
steg@mbl.is
’ Það er auðvelt aðvera rithöfundur í ís-
lensk-kanadíska um-
hverfinu. Við söfn-
um ekki fé en fáum
viðurkenningu sam-
félagsins. ‘
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5. OKTÓBER 2003 21
Moggabúðin
Reiknivél, aðeins 950 kr.
kynnir námsstefnu um
„PARTNERING“
nýjar samningaleiðir við framkvæmdir
í stað hefðbundinna útboða
Knud Erik Busk, verkefnisstjóri nýrrar bækistöðvar Danmarks
Radio (multimediehus) í Örestaden á Amager, formaður
„Byggherreforeningen“ í Danmörku og höfundur
handbókarinnar „Partnering – handbog for byggherrer“ heldur
erindi um þessa nýju leið við verklegar framkvæmdir er varða
samstarf og verklag allt frá forsögn til verkloka. Stuðst verður
við Danmarks Radio verkefnið í máli og myndum. Danir kalla
þetta „Partnering“ og hafa þróað aðferðina nokkuð sjálfstætt.
Námsstefnan, sem haldin verður á ensku, hefst í
Norræna húsinu fimmtudaginn 9. október kl. 9:00
og mun standa til kl. 12:00. Húsið opnað kl. 8:30
og skal þátttökugjald, kr. 5.000, greitt við innganginn.
Skráning fer fram á asdis.i@fsr.is og frekari upplýsingar
er að finna á www.fsr.is.
Stjórn NBD á Íslandi
NORRÆNN
BYGGINGARDAGUR
Á ÍSLANDI – NBD