Morgunblaðið - 08.10.2003, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. OKTÓBER 2003 11
FORSVARSMENN Landssíma Ís-
lands hf. og verkefnisins UD, upp-
lýsingatækni í dreifbýli, hafa und-
irritað samkomulag um að efna til
þriggja ára samstarfsverkefnis um
sameiginlegt átak um þróun upp-
lýsingatækni í dreifbýli. Verkefnið
felur m.a. í sér að Síminn býður
bændum um allt land afslátt af
búnaði og þjónustu Símans vilji
þeir skipta yfir í svokallað stafrænt
ISDN-samband. Skv. upplýsingum
Símans nemur afslátturinn allt að
40% sé miðað við að viðkomandi
bændur séu með venjulegan heim-
ilissíma.
Verkefnið UD er átaksverkefni á
vegum landbúnaðarráðuneytisins í
tölvu- og tæknivæðingu til sveita.
Verkefninu er beint að íbúum á
lögbýlum í landinu sem eru nú um
4.300 talsins. „Hlutverk verkefnis-
ins er að búa til aukin verðmæti
með upplýsingatækninni og það
hefur tekist vel,“ segir Árni Gunn-
arsson, framkvæmdastjóri verk-
efnisins. „Samningurinn við Sím-
ann markar ákveðin þáttaskil í
okkar starfi. Í fyrsta skipti er öll-
um bændum á landinu boðin net-
tenging en þessi hópur hefur verið
útundan. Þeim hefur ekki staðið til
boða þessi möguleiki hingað til. Nú
er Síminn að koma til móts við
þennan viðskiptamannahóp með
því að bjóða honum ISDN-lausn-
ina. Við sem höfum daglegan að-
gang að ljósleiðara eigum kannski
erfitt með að setja okkur í þeirra
spor, en nú opnast alveg nýr heim-
ur fyrir þessum hópi. Með netteng-
ingu opnast möguleikar á að vinna
hluti yfir netið, t.d. að færa gögn
inn í ýmis fagforrit.“
Árni segir að viðbrögð við samn-
ingnum hafi verið mjög góð og að
hann muni auka verðmætasköpun.
Námskeið haldin fyrir bændur
Meginstarf verkefnisins til þessa
hefur verið að niðurgreiða nám-
skeiðahald sem haldin eru í sam-
starfi við búnaðarsambönd og Sí-
menntunarmiðstöðvar. Þátttaka í
námskeiðunum hefur verið mjög
góð og þau hafa nú sótt um 1.300
manns. „Það er miklu betri þátt-
taka en bjartsýnustu menn gerðu
nokkurn tímann ráð fyrir,“ segir
Árni.
Á námskeiðunum er þátttakend-
um kennt að nota fagforrit Bænda-
samtakanna og einnig hefðbundin
skrifstofuforrit og stýrikerfi. Þá er
þeim einnig leiðbeint um notkun
Netsins.
Árni segir að samningurinn við
Símann verði kynntur bændum á
haustnámskeiðum UD.
Þá hefur einnig verið undirrit-
aður rammasamningur milli UD og
Félags ferðaþjónustubænda.
Samningurinn kveður á um sam-
starf þessara aðila vegna síteng-
ingar á bókunar- og viðskipta-
mannakerfi fyrir bændur í
ferðaþjónustu. Dæmi eru um að
80% gesta bóki gistingu hjá ferða-
þjónustubændum í gegnum Netið
og því felst mikil verðmætasköpun
í því að fleiri hafi aðgang að Net-
inu.
Nokkur fyrirtæki hafa að sögn
Árna stutt vel við bakið á UD-
verkefninu, t.d. Búnaðarbankinn,
Rarik og Olís.
Landssíminn og Upplýsingatækni í dreifbýli hafa undirritað samkomulag
Bændur verði tölvuvæddir
Morgunblaðið/Ásdís
Árni Gunnarsson, framkvæmdastjóri UD, Brynjólfur Bjarnason, forstjóri
Símans, Sturla Böðvarsson samgönguráðherra og Guðni Ágústsson land-
búnaðarráðherra undirrituðu samninginn um nettengingu bænda.
SIGURÐUR Guðmundsson land-
læknir hefur sent frá sér yfirlýsingu
vegna máls barns sem lést úr heila-
himnubólgu sl. vor, en málið hefur
verið til umfjöllunar í fjölmiðlum síð-
ustu daga.
„Landlæknisembættið hefur að
undanförnu haft til meðferðar mál
barns er lést úr heilahimnubólgu sl.
vor. Drög að áliti landlæknis hafa
verið send málsaðilum og hafa máls-
aðilar tiltekinn frest til að gera at-
hugasemdir við drögin. Drög þessi
hafa hins vegar ratað á fjörur fjöl-
miðla þar sem þau hafa verið til um-
ræðu. Landlæknir telur að hér sé um
um rof á eðlilegri málsmeðferð að
ræða þar sem andmæli og athuga-
semdir hafa enn ekki borist frá öllum
þem er að málinu komu og því liggur
endanlegt álit ekki fyrir. Landlæknir
harmar fjölmiðlaumræðu um við-
kvæm mál af þessu tagi áður en með-
ferð þeirra er lokið af hálfu embætt-
isins.“
Yfirlýsing frá landlækni
Málsmeðferð
ekki lokið
IRENE Doomo og Madanyang Sal-
omon eru bæði kennaramenntuð en
eru atvinnulaus og hafa kennt í sjálf-
boðavinnu á heimaslóðum. Þar
kenna þau við erfiðar aðstæður, ým-
islegt vantar til starfsins, vegalengd-
ir eru miklar og engar almennings-
samgöngur.
Þau komu til Íslands fyrir tveimur
vikum og er þetta í fyrsta skipti sem
þau ferðast frá Pókot og í fyrsta sinn
sem þau stíga um borð í flugvél, en
þau voru valin úr hópi umsækjenda
til þess að koma og taka þátt í þessu
fræðsluverkefni. Hér á landi búa
þau hjá íslenskum fjölskyldum og fá
þar að kynnast ýmsu sem þau hafa
ekki aðgang að heima hjá sér, eins
og t.d. Netinu og tölvupósti.
Í samtali við Morgunblaðið sagði
Madanyang að sér virtist Ísland góð-
ur staður en hér væri kalt í veðri og
stundum þyrfti að klæða sig mjög
vel til að halda á sér hita. Þau Mad-
anyang og Irene eru mjög ánægð
með heimsóknina og sagði Irene að
fermingarbörnin væru mjög opin og
virk og óttuðust ekki að spyrja
spurninga. „Í okkar landi hlaupa
börnin oftast í burtu ef þau sjá
hvítan mann,“ sagði Irene.
Hún sagði Ísland vera mjög frá-
brugðið Pókot, hér eigi allir góð hús
með rafmagni og símum, en slíkt
þekkist varla í Pókot.
„Það eru 100 hundrað kílómetrar
í næsta síma frá þorpinu mínu og
maður þarf að fara fótgangandi alla
þá leið til að hringja úr síma,“ segir
Madanyang.
Aðspurð hvort fólk fái nóg að
borða í Pókot segir Irene að í fjöll-
unum sé meira regn og þar geti fólk
ræktað maís og fái kannski að borða
tvisvar á dag, en á sléttunum sé al-
gengt að fólk borði bara einu sinni á
dag. „Á sléttunum er meira vanda-
mál að útvega fæðu vegna þess að
þar er ekki nægt vatn til ræktunar,
en fólk fær mjólk úr kúm og stund-
um ná menn að veiða antilópur til
matar,“ segir Irene.
Madanyang er alinn upp á slétt-
unni og segir að þar sé mjög heitt og
suma daga sé ekkert annað til matar
en einn bolli af mjólk. Það ástand
komi því miður oft upp að fólk fái
ekki nóg að borða þegar vatnsból
þorna upp og því sé mikilvægt að fá
aðstoð.
Aðeins einn mjólkurbolli
til matar suma daga
Morgunblaðið/Kristinn
Madanyang Salomon og Irene Doomo sögðu fermingarbörnum í Digra-
neskirkju frá högum sínum í Kenýa og vöktu frásagnir þeirra athygli.
FERMINGARBÖRN úrKópavogi fengu óvenju-lega heimsókn í Digra-neskirkju í gær þegar tvö
ungmenni frá Kenýa mættu í ferm-
ingarundirbúning hjá sr. Gunnari
Sigurjónssyni og sögðu frá kjörum
sínum og uppvexti í Pókot-héraði í
Kenýa. Þetta voru þau Irene
Doomo og Madanyang Salomon
sem hingað eru komin á vegum
Hjálparstarfs kirkjunnar, en þau
ætla að fræða fermingarbörn víða
um landið á næstum vikum um
kjör fátæks fólks í fátækum lönd-
um.
Þetta er í fimmta skiptið sem
fermingarbörn fræðast um fátæk
lönd og hinn 4. nóvember nk.
ganga þau í hús og safna fyrir
hjálparstarfi í Afríku. Í fyrra söfn-
uðu fermingarbörn 4,7 milljónum
króna.
Irene Doomo sagði börnunum
fyrst frá Pókot og sjálfri sér, en
hún er 22 ára gömul og er menntuð
sem kennari. Hún sagði að í Kenýa
byggju 30 milljónir manna en í
Pókot búa um 300.000 manns. Í
máli hennar kom fram að á síðustu
tveimur til þremur áratugum hafi
kristniboðar unnið gott starf í Pók-
ot og margt breyst til batnaðar á
þeim tíma, m.a. séu ungar stúlkur
ekki lengur þvingaðar í hjónabönd
og færri þurfi að upplifa hræðileg-
ar afleiðingar þess að vera um-
skornar. Þrátt fyrir að vera bannað
samkvæmt lögum í Kenýa tíðkast
umskurður stúlkna ennþá, en þar
sem Irene er kristinnar trúar var
hún ekki þvinguð í hjónaband og
gifti sig fyrr á árinu og lenti ekki í
að vera umskorin.
Þá útskýrði Irene fyrir ferming-
arbörnunum hvernig aðstæður eru
í Pókot. Sjálf bjó hún í fjallahér-
uðunum en þar er meira um vatn
og því auðveldra að rækta t.d. ma-
ís. Á sléttunum er hins vegar mun
heitara og erfiðara að rækta, en
þar eru kýr mikilvægar til fram-
færslu. Flestir búa í leirkofum með
stráþökum, en í þorpunum eru
komin nýtískulegri hús, að sögn
Irene, úr steini og með bárujárns-
þökum. Þá sagði hún nútímann far-
inn að gægjast inn í héraðið og fólk
gæti nú séð bíómyndir þar.
Kristindómur breytt
mörgu til batnaðar
Madanyang Salomon er 25 ára
og einnig menntaður sem kennari.
Hann er einn átta systkina og í
hans fjölskyldu fengu bræðurnir að
ganga í skóla. Tvær eldri systurnar
voru hins vegar giftar og voru
kýrnar sem foreldrar þeirra fengu
fyrir notaðar til að greiða skóla-
göngu bræðranna. Tveir yngri
bræður hans vildu síðan komast í
háskóla en áttu síðan engan kost
annan en að fá sér vinnu sem her-
menn í kenýska hernum.
Foreldara Madanyang eru ekki
kristnir en sjálfur er hann krist-
innar trúar og segir kristindóminn
hafa breytt mörgu til hins betra í
Pókot. Hann segist feginn því að
hafa náð að mennta sig og þakkar
guði fyrir að lenda ekki í svipuðum
aðstæðum og margir jafnaldrar
hans, sem fara í næstu héruð til að
ræna þar kúm til að verða ríkir.
Fermingarbörnin voru óðfús til
að spyrja þau Irene og Madanyang
eftir að þau höfðu lokið málið sínu
og eftir að hafa fengið að vita að
Madanyang hefði séð ljón með eig-
in augum, lá þeim mest á hjarta að
vita meira um afleiðingar um-
skurðar. Þau fengu þá að vita að
reynt er að sporna gegn umskurði
stúlkna, en hins vegar væri um-
skurður drengja manndómsvígsla
og sagði Madanyang að þeim
drengjum sem ekki væru um-
skornir væri strítt og þeir kallaðir
hugleysingjar. Var greinilegt að
drengjunum leist ekki meira en svo
á blikuna, sérstaklega þegar upp-
lýst var að drengirnir í Pókot
fengju enga deyfingu.
Tvö ungmenni frá Kenýa heimsóttu íslensk fermingarbörn í Digraneskirkju
Fræða ferm-
ingarbörn um
fátæk lönd
RÍKISLÖGREGLUSTJÓRI hefur
gefið út ákæru á hendur 44 ára
reykvískum karlmanni fyrir brot
gegn lögum um virðisaukaskatt,
tekju- og eignarskatt og fyrir bók-
haldsbrot. Manninum er gefið að
sök að hafa ekki staðið skil á um
þremur milljónum króna til skatta-
yfirvalda.
Ætluð brot voru framin á ár-
unum 1998 og 1999 þegar maðurinn
var framkvæmdastjóri og stjórnar-
maður í fyrirtæki. Hann er m.a.
sakaður um að hafa gefið út nótur
fyrir viðskiptum sem aldrei fóru
fram og að hafa oftalið rekstrar-
gjöld til að lækka tekjuskatt fyr-
irtækisins.
Ákærður
fyrir brot á
skattalögum
ÖLLUM sem koma á slysa- og bráða-
móttökuna í Fossvogi er sinnt eftir
bestu getu en læknisaðstoð í gegnum
síma er aðeins gefin tengist málið
ákveðnum sérverkefnum sem deildin
hefur tekið að sér. Jón Baldursson,
yfirlæknir á slysa- og bráðamót-
tökunni, segir gilda um þetta strang-
ar vinnureglur. „Við veitum síma-
þjónustu í sérverkefnum sem við
höfum tekið að okkur,“ útskýrir Jón.
Innan deildarinnar er starfrækt
símaþjónusta upplýsingamiðstöðvar
um eitranir, varðandi áfallahjálp,
neyðarmóttöku vegna nauðgana og
fyrir sjófarendur og loftför. „Þetta
eru sérverkefni sem við höfum tekist
á hendur. Svo svörum við fólki í gegn-
um síma sem er nýbúið að vera í með-
ferð hjá okkur og þarf aðstoð. Öðrum
er ekki svarað en þeim sem eru með
bráðavandamál er velkomið að koma
á deildina.“
Jón segir að á árum áður hafi verið
veitt almenn símaþjónusta en það hafi
gefist illa. „Eftir að við skoðuðum
málið vandlega komumst við að þeirri
niðurstöðu að þetta væri ekki í okkar
verkahring, við höfum öðrum hlut-
verkum að gegna.“
Jón bendir á að á daginn eigi fólk að
snúa sér til sinnar heilsugæslustöðvar
eða heimilislæknis með almenna
símaráðgjöf. „En mikilvægasti sím-
svarandinn í landinu er Neyðarlínan,
112, ef fólk er með alvarleg bráðaer-
indi og því liggur á að fá þjónustu.“
Slysa- og bráðamóttaka
LSH í Fossvogi
Veita síma-
þjónustu
í sérverk-
efnum
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦