Morgunblaðið - 09.10.2003, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 2003 B 5
























































































NVIÐSKIPTI ATHAFNALÍF
rst og fremst á því að
frí eða heimsóknir til
rfleifð frumkvöðla og
fni og viðskipti út í
verið áberandi í við-
ðir voru áreiðanlega
ð og Flugleiðir eru í
sem um 75% af far-
ndum mörkuðum og
Íslandi. Önnur dótt-
í útrás, bæði ferða-
nda ferðamenn og fé-
Frakt. Það er einmitt
tæðunnar og hinna
smái íslenski mark-
afar veikur grunnur
gna höfum við ráðist
óðlega markaði og
kur viðskipti þangað
gna höfum við haslað
í fleiri atvinnugrein-
um alþjóðaáætlunar-
egir Sigurður.
lækka stöðugt
hvort samruni eða
Air France og KLM
áhrif á rekstur Ice-
tturfélags Flugleiða,
urður telja að félögin
sem tvö aðskilin fé-
síðan megi búast við
keppni við KLM yfir
sjáum ekki að sam-
afa bein áhrif á rekst-
r hörð samkeppni og
fargjöld lækka stöð-
rist þetta hins vegar
ækkandi flugfargjöld
ölgar. Ferðaþjónusta
Ég sé fyrir mér mik-
a allt að tvöföldun á
ér verði um 600 þús-
ur.
í millilandaflugi sé
i útrás, og það leið-
ni, er grundvallarvið-
sland að skiptistöð í
g Bandaríkjanna. Við
náum í lítið brot af þeim tugum þúsunda farþega sem dag-
lega fara á milli þessara meginlanda. Með þessum farþegum
náum við upp tíðni og fjölda áfangastaða sem setti Ísland í
alfaraleið og gerir það að verkum að unnt var að hefja hér
sókn í ferðaþjónustu. En ekkert af þessu gerist af sjálfu sér.
Ef við myndum slaka á í markaðs- og sölustarfinu á erlend-
um mörkuðum, draga úr tíðninni og fækka áfangastöðunum
þá yrði hér hrun í ferðaþjónustunni. Það er nánast engin
sjálfvirk spurn eftir Íslandsferðum úti í heimi. Það þarf
ótrúlega mikla elju og útsjónarsemi og mikla þekkingu til
þess að ná í farþegana.
En þarna liggja líka tækifærin – í útrásinni. Við höfum
tvöfaldað þann fjölda ferðamanna sem hingað kemur á inn-
an við áratug og þeir eru nú komnir yfir 300 þúsund á ári.
Þessi fjölgun hefur gert ferðaþjónustuna að alvöru atvinnu-
grein á Íslandi. En 300 þúsund er varla mælanlegt brot af
öllu því fólki sem ferðast um heiminn. Við ætlum okkur að ná
langtum fleirum. Það tekur tíma og er ekki auðvelt, en við
erum stöðugt að bæta við okkur reynslu og þekkingu og höf-
um á að skipa miklu hæfileikafólki. Við höfum breytt fyr-
irtækinu og brotið það upp í þeim tilgangi að takast á við
þetta verkefni með hagkvæmum og arðsömum hætti,“ segir
Sigurður.
Tónlistarhús mikilvægt
Auk þeirrar uppbyggingar sem Flugleiðir hafa staðið fyrir í
flugrekstri og ferðaþjónustu á liðnum árum hafa fjölmargir
aðrir aðilar lagt hönd á plóginn, að sögn Sigurðar. „Mik-
ilvægasta verkefnið sem nú er í uppsiglingu er bygging tón-
listar- og ráðstefnumiðstöðvar í Reykjavík ásamt og með
fyrsta flokks hóteli í tengslum við það. Þetta mun gerbreyta
ásýnd Reykjavíkur og opna leið inná stærri markað. Það má
segja að fyrsta skrefið hafi verið stigið með uppbyggingu
Nordica hótelsins á þessu ári, þar sem óvenju mikið var lagt
í alla aðstöðu og aðbúnað til að höfða til þeirra sem vilja
fyrsta flokks ráðstefnuaðstöðu. Við segjum stundum að
Nordica sé fyrsta alþjóðlega ráðstefnuhótelið í Reykjavík.
Nýja tónlistar- og ráðstefnumiðstöðin mun síðan bæta við
algerlega nýjum kafla í þessa sögu.“
Hvað með hvalveiðar Íslendinga?
„Það þarf ekki að koma neinum á óvart að við höfum
áhyggjur af hvalveiðum Íslendinga. Aðgerðir alþjóðlegra
hvalverndunarsamtaka hafa gjarnan beinst gegn ferðaþjón-
ustufyrirtækjum og það er mikilvægt að hafa í huga að ís-
lensk ferðaþjónusta byggist á ímynd óspilltrar náttúru og
höfðar til fólks sem hefur áhuga á náttúrunni. Við þurfum að
gæta okkar að fórna ekki meiri hagsmunum fyrir minni.“
Markmiðið 20 vélar
Í vetur verða dótturfélög Flugleiða með 16 þotur í flug-
rekstri á leiðum til og frá Íslandi og í alþjóðlegu leiguflugi og
fraktflugi. en markmiðið er að komast upp í 20 vélar sem er
hagkvæm stærð að sögn Sigurðar. Hann segir félagið sífellt
leita nýrra leiða til að fjölga ferðamönnum til Íslands og ein
þeirra sé að fjölga áfangastöðunum um sex næsta sumar.
„Við eigum von á því að útlendum ferðamönnum muni
fjölga verulega til Íslands við það. Eitt af því sem gerir það
að verkum að við getum bætt við áfangastöðum og um leið
fjölgað ferðamönnum til Íslands er sú aukning sem orðið
hefur á hótelrými á höfuðborgarsvæðinu því það hefur oft
verið flöskuhálsinn í að fá fólk til að sækja Ísland heim, það
hafi einfaldlega ekki verið nægt gistirými fyrir alla þá sem
höfðu hug á að koma hingað til lands.“
Hann segir að þrátt fyrir að félagið sjái mikinn vöxt í að
flytja fleiri farþega til Íslands þá sé einn helsti vaxtarbrodd-
urinn leiguflugsverkefni á vegum Loftleiða. „Uppbygging
Loftleiða hefur gengið hægt en
teljum að þar verði breyting á. Í
dag eru sjö þotur með íslensk-
um áhöfnum í verkefnum fyrir
félagið víða um heim. Má þar
nefna verkefni í Portúgal þar
sem flogið er með farþega í or-
lofsferðir til Brasilíu, Kúbu og
Dóminikanska lýðveldisins. Þá
eru verkefni í Kólumbíu,
Bandaríkjunum og á fleiri stöð-
um.“
Tap af Loftleiðum
Á fyrstu sex mánuðum ársins
var tap af rekstri Loftleiða en útlit fyrir að á síðari hluta árs-
ins verði hagnaður af rekstrinum en niðurstaða ársins í heild
sé tap. Aftur á móti geri áætlanir félagsins ráð fyrir því að
Loftleiðir verði rekið með hagnaði á næsta ári.
Nú í haust hafa Loftleiðir flogið leiguflug frá Japan til Ís-
lands. Segir forstjóri Flugleiða að á næsta ári sé búist við
frekari fjölgun japanskra ferðamanna og stefnt að tíu ferð-
um á næsta ári.
Í áætlunarflugi Icelandair fer markaðsstarfið erlendis að-
allega fram í gegnum skrifstofur félagsins erlendis og salan í
vaxandi mæli í gegnum Netið, segir Sigurður. „Þetta er
breyting frá þeim tíma sem við seldum mest í gegnum ferða-
skrifstofur erlendis þar sem við greiddum allt að 10% um-
boðslaun. Nú greiðum við ekki lengur umboðslaun í Banda-
ríkjunum og í Skandinavíu og þau eru tiltölulega lág annars
staðar. Netið hefur skipt sköpum hjá okkur og um helm-
ingur sölu okkar á Íslandi fer í gegnum Netið. Annar þáttur
í þróun sölukerfis Flugleiðasamstæðunnar eru ferðaheild-
sölur sem fyrirtækið á og rekur í mörgum löndum Evrópu.
Þær selja fyrst og fremst pakkaferðir til Íslands. Starfsemi
þeirra verður sameinuð undir einu fyrirtæki, Íslandsferðum
ehf., um áramót og það verður tólfta dótturfyrirtæki Flug-
leiða. Við væntum okkur mikils af starfsemi Íslandsferða í
sókn á alþjóðlegan ferðamannamarkað. Við höfum séð gríð-
arlega fjölgun ferðamanna frá útlöndum yfir vetrarmán-
uðina og hefur helsta aukningin síðustu fimm árin verið á
tímum sem voru illa nýttir áður,“ að sögn Sigurðar.
Mikill viðsnúningur hefur orðið á rekstri Flugfélags Ís-
lands en ekki eru nema tvö ár síðan forráðamenn Flugleiða
veltu því fyrir sér hvort réttast væri að fara alfarið útúr inn-
anlandsflugi. Farið var í aðgerðir til að rétta reksturinn af,
félagið var endurskipulagt fjárhagslega, flugleiðum fækkað
og dregið úr tíðni. Þetta hefur skilað árangri og er nú verið
að fjölga ferðum á staði eins og Egilsstaði. Sigurður segir að
vegna framkvæmdanna á Austurlandi hafi ferðum þangað
verið fjölgað og nýtingin hafi einnig batnað. Eins sé verið að
koma á laggirnar beinu flugi milli Egilsstaða, Akureyrar og
Keflavíkurflugvallar .
Útflutningshöfnin í flugi
Afkoma Flugleiða Fraktar hefur farið batnandi á þessu ári
eftir erfitt rekstrarár í fyrra. Að sögn Sigurðar er fyrirsjá-
anlegur vöxtur í fraktflugi, einkum í flutningi á ferskum fiski
frá Íslandi. Nú er verið að taka í notkun nýja fraktvél og
verður þá beint fraktflug til Boston til viðbótar þeim 10
tonnum sem hingað til hafa verið flutt þangað daglega í far-
þegafluginu. „Keflavíkurflugvöllur gæti orðið ein mikilvæg-
asta útflutningshöfn Íslendinga fyrir sjávarafurðir en það er
í vaxandi mæli verið að flytja fiskinn ferskan til útlanda. Nú
er laxinn að koma til viðbótar sem og bleikjan. Ég tel að við
eigum möguleika á alþjóðlegum fraktmarkaði sem kannski
tengist Íslandi ekki neitt nema sem miðstöð. Í hverri viku
flytjum við 20 tonn af lifandi humri frá Halifax í Kanada til
Liege í Belgíu sem síðan er seldur í Belgíu og Frakklandi.
Erum að gera svipaða hluti í fraktinni og við höfum gert í
millilandafluginu. Ísland sem miðstöð flutninga milli meg-
inlands Evrópu og Ameríku.“
Kostnaður lækkaður á einingu
Sigurður segir að vegna þess að Flugleiðir hafi leitað út fyrir
landsteinana sé félagið að sjálfsögðu háð duttlungum heims-
markaða og heimsástandsins. „Við fundum til dæmis mjög
harkalega fyrir bæði stríðinu í Írak og HABL lungnabólgu-
faraldrinum í vetur og vor. Ég held að fá önnur íslensk fyr-
irtæki hafi fundið fyrir því með ámóta hætti. Þróunin í al-
þjóðafluginu hefur um árabil öll beinst að því að lækka verð.
Fargjöldin lækka og fleiri og fleiri ferðast.
Þetta er vaxtargrein og við höfum verið að vaxa hraðar en
aðrir í þessum heimshluta. Við ætlum okkur að lækka kostn-
að Icelandair um 1,5 milljarða á einu ári, það er fram til loka
júní á næsta ári. Eina leiðin til að ná þeim árangri er að
lækka kostnað við að framleiða hvert fljúgandi farþegasæti
hraðar en sem nemur verðlækkunum. Við erum ekki að sjá
miklar breytingar á sjálfri flugtækninni og kostnaður við
flugið, þ.e. flugvélakostnaðurinn og eldsneytið, breytist lítið.
Það er á öðrum sviðum sem við verðum að ná árangri – í
sölutækninni t.d. með Netinu, í farþegaþjónustunni og í bók-
haldi og fjárreiðum þar sem tæknibreytingar eru örar.
Kostnaður okkar er langtum lægri en hefðbundnu evrópsku
þjóðarflugfélaganna og liggur nálægt því sem gengur og
gerist hjá lággjaldafélögunum,“ segir Sigurður.
„Ásamt því að ná niður kostnaði hefur aukinn sveigjan-
leiki verið eitt helsta markmið okkar undanfarin ár. Eins og
áður sagði erum við háð þeim kröftum sem alheimsmark-
aðurinn lýtur. Breytingar á eldsneytisverði, vöxtum og
gengi, og svo eftirspurnin sem m.a. hreyfist eftir heims-
pólitíkinni – allt eru þetta kraftar sem við höfum engin áhrif
á, en geta breytt afkomunni hjá okkur til hins betra eða
verra. Til að takast á við þessar sveiflur verður því fyr-
irtækið að vera straumlínulagað og sveigjanlegt.
Skiptingin upp í sjálfstæð
fyrirtæki hjálpar til við þetta,
það gerir okkur mun snarari í
snúningum en áður var. Við
sáum eftir 11. september
hversu miklu máli þetta skipt-
ir, og það sýndi okkur líka
hversu langt við höfum náð í
samanburði við flugfélögin í
kring. Við vorum fljót að
bregðast við og ná rekstrinum
á gott skrið, mörg flugfélög
eru enn í rúst og munu aldrei
ná sér án stórkostlegrar rík-
isaðstoðar. En þessar sveiflur
þýða að þetta er og verður áhættusamur rekstur,“ segir Sig-
urður.
Vanir samkeppni
Spurður um samkeppni og niðurstöðu áfrýjunarnefndar
Samkeppnismála segir Sigurður að Flugleiðir kunni ekki
annað en vera í harðri samkeppni. „Flugið til og frá landinu
er öllum opið og frjálst, og síðastliðið sumar flugu hingað að
minnsta kosti 9 erlend flugfélög í reglubundnu farþegaflugi
og sum þeirra eru langtum stærri en Icelandair. Það kemur
sumum á óvart.
Hér á íslenska markaðinum erum við stærsti aðilinn en
víðast hvar erlendis erum við lítið fyrirtæki á heimamarkaði
risanna. Við erum vön því að þurfa að hafa fyrir hlutunum,
að berjast fyrir því að ná árangri í harðri samkeppni. Við
kunnum ekki annað og gefum ekkert eftir, enda er margur
knár þótt hann sé smár,“ segir Sigurður Helgason.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
t annað fyrirtæki en Flugleiðir fyrir 5 árum og nánast óþekkjanlegt frá þeim Flugleiðum sem störfuðu fyrir tíu árum.
tartækifæri víða
ndra ferðamanna á Íslandi á næstu 7 árum og gera Keflavíkurflugvöll að einni mikilvægustu fiskútflutningshöfn Íslands.
a sögu sinni og um síðustu áramót var öll starfsemi þess flutt í sjálfstæð dótturfyrirtæki til að styrkja sókn að nýjum mark-
arfsmenn samstæðunnar eru nú á þriðja þúsund, en hjá móðurfélaginu Flugleiðum starfa 5 manns við stefnumörkun og
son, forstjóra Flugleiða, um þær breytingar sem eiga sér stað í flugrekstri hér á landi sem og annars staðar.
.......................................
Í d a g k o m a u m 5 5 % a f r e k s t r -
a r t e k j u m F l u g l e i ð a f r á m i l l i -
l a n d a f l u g i I c e l a n d a i r o g v i ð
t e l j u m a ð þ a ð h l u t f a l l m u n i
l æ k k a þ ó a ð h e i l d a r v e l t a I c e -
l a n d a i r m u n i a u k a s t .
.......................................
guna@mbl.is