Morgunblaðið - 09.10.2003, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 2003 C 3








































































































NÚR VERINU – Ferðaþjónusta –
Hverjar eru horfurnar
með hliðsjón af hvalveiðum?
Útflutningsráð Samtaka verslunarinnar boðar til hádegis-
verðarfundar mánudaginn 13. október kl. 12:00 í Skálanum,
HótelSögu.
Framsögumaður á fundinum verður Einar K. Guðfinnsson,
alþingismaður og formaður Ferðamálaráðs Íslands.
Að loknu framsöguerindi verða fyrirspurnir og umræður.
Þátttökugjald með hádegisverði er kr. 2.500.
Vinsamlega tilkynnið þátttöku á netfang: lindabara@fis.is
eða í síma 588 8910.
Samtök verslunarinnar
FJÓRIR nýir menn voru kjörnir
í stjórn Samtaka fiskvinnslustöðva
á aðalfundi samtakanna í síðustu
viku.
Þeir Guðmundur Smári Guð-
mundsson framkvæmdastjóri, Guð-
mundar Runólfssonar á Grund-
arfirði, Jóhannes Pálsson,
framkvæmdastjóri landvinnslu
Síldarvinnslunnar í Neskaupstað,
Óskar Garðarsson, fjármálastjóri
Eskju á Eskifirði, og Örn Viðar
Skúlason, aðstoðarframkvæmda-
stjóri SÍF, voru kjörnir í stjórn í
stað þeirra Björgólfs Jóhanns-
sonar, Neskaupstað, Elfars Að-
alsteinssonar, Eskifirði, Jóhann-
esar Más Jóhannessonar,
Reykjavík, og Þórðar Jónssonar,
Siglufirði.
Þá voru þeir Gunnar Tómasson,
Grindavík, Jón E. Friðriksson,
Sauðárkróki, Kristján G. Jóakims-
son, Ísafirði, Sigurður Viggósson,
Patreksfirði og Svavar Svav-
arsson, Reykjavík, endurkjörnir í
stjórn til næstu tveggja ára.
Aðrir í stjórn SF eru þeir Að-
alsteinn Helgason, Akureyri, Ein-
ar Jónatansson, Bolungarvík, Ell-
ert Kristinsson, Stykkishólmi,
Gunnar Larsen, Akureyri, Her-
mann Stefánsson, Hornafirði,
Kristján Hjaltason, Reykjavík, og
Róbert Guðfinnsson, Siglufirði.
Arnar Sigurmundsson, Vest-
mannaeyjum, er formaður stjórnar
SF.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ný stjórn Samtaka fiskvinnslustöðva.
Fjórir nýir í stjórn Sam-
taka fiskvinnslustöðva
kolmunninn magur fisk-
mt hráefni. Þess vegna
erfitt að koma með hann
í landi. Hold kolmunn-
já þorski eða ýsu, þó ögn
mjög áþekk. Svokallaður
gengur í kolmunna en
en selormur sem þekkt-
u og því meira áberandi.
ninn er smár gæti
einsa hann til fulls.
munna og frysta hefur
að verka hann í skreið.
onar, hjá Rann-
rins, voru þannig hert
m miðjan 8. áratuginn
u. Þá var einnig gerð til-
munnaflök sem hefð-
nlandsmarkaði og voru
gerðar tilraunir til að
salta kolmunnann og vinna hann í marning.
Vegna smæðar kolmunnans hefur reynst flók-
ið og tímafrekt að beinhreinsa hann. Sigurjón
segir að þess vegna sé marningsvinnsla mjög
áhugaverður kostur þegar farið verði að huga að
manneldisvinnslu. „Kolmunninn er mjög áhuga-
verð viðbót við hráefni okkar og möguleikarnir
eru margir. Það þarf hinsvegar að besta þá
möguleika sem koma til greina með tilliti til
markaðsmöguleika, flutningsleiða og svo fram-
vegis. Þessi mál eru stöðugt í skoðun í samvinnu
okkar og iðnaðarins og þegar aðstæður leyfa
munu menn án nokkurs vafa stökkva á þau tæki-
færi sem gefast,“ segir Sigurjón.
Surimivinnsla gefist vel í Færeyjum
Framleiðsla á surimi úr kolmunna hefur gengið
vel í Færeyjum og hafa Færeyingar hug á að
auka vinnsluna enn frekar. Surimi er massi, sem
unninn er úr holdi fisksins með ákveðnum að-
ferðum og er hann algjörlega bragðlaus. Þessi
massi er síðan notaður í eftirlíkingar af humri
eða krabba, svo dæmi séu tekin, og er þá bland-
að í hann tilheyrandi bragðefnum. Surimi er
reyndar hægt að nota í nánast hvað sem er með
réttum bragðefnum.
Færeyingar hafa unnið surimi úr kolmunna
um borð í færeyska togaranum Næraberg um
nokkurra ára skeið, lengst af með miklu tapi en
nú virðist vera að rofa til. Reynslan af þessari
vinnslu hefur nú orðið til þess að nú hefur verið
stofnað nýtt fyrirtæki, Viking Fish Protein, sem
hyggst framleiða surimi úr kolmunna í Fugla-
firði. Verksmiðja félagsins verður við hlið fiski-
mjölsverksmiðjunnar Havsbrún en þar er ár-
lega landað umtalsverðu magni af kolmunna.
Bandarískir fjárfestar hafa m.a. lagt fé í hið
nýja félag en auk þeirra hafa heimamenn lagt fé
í verkefnið. Fyrri tilraunir Færeyinga til mann-
eldisvinnslu á kolmunna hafa farið út um þúfur
en nú þykir sýnt, eftir reynsluna um borð í
Næraberg, að hægt er að vinna surimi úr kol-
munna sem er að fullu samkeppnisfært á mark-
aði fyrir surimi í Japan. Alls voru framleidd um
5.800 tonn af surimi um borð í Nærabergi árið
2001 og hafa fengist um 19 danskar krónur fyrir
kílóið eða um 230 íslenskar krónur.
Surimimarkaðir eru einkum í Bandaríkj-
unum, Austurlöndum fjær og Austur-Evrópu en
markaðir fyrir surimi innan Evrópusambandins
hafa verið að stækka. Kröfuharðasti markaður-
inn er þó í Japan.
Möguleiki á vinnslu í Kína
Að undanförnu hefur töluverð umræða farið
fram hérlendis um vaxandi samkeppni við kín-
verska fiskvinnslu, viðbrögð við henni, ógnanir
og tækifæri. Á það hefur verið bent að íslensk
sjávarútvegsfyrirtæki gætu hafið samstarf við
kínversk fyrirtæki um fiskvinnslu í Kína, líkt og
japönsk sjávarútvegsfyrirtæki hafa gert til
marga ára. Slík samvinna gæti t.d. stuðlað að því
að auka nýtingu flestra tegunda uppsjávarfisks
til manneldis auk vinnslu á þeim hluta botnfisks
sem ekki er hagkvæmt að vinna hérlendis vegna
of mikils launakostnaðar.
Dæmi eru um að sjófrystur kolmunni af evr-
ópskum skipum hafi verið sendur til Kína þar
sem hann er þýddur upp og handflakaður í roð-
laus flök, með eða án beina. Þetta hefur þótt
ágæt afurð en vandamálið er að það er töluvert
af ormi í kolmunnanum og því er hráefnið mjög
vandmeðfarið. Kínverjar hafa hinsvegar yfir
miklu mannafli að ráða og launakostnaður þar
er mjög lár. Kolmunninn hefur hinsvegar ekki
verið seldur inn á þá markaði í Evrópu sem
borga hæsta verðið, heldur hefur hann einkum
farið til Austur-Evrópu.
Rætt er um að hár flutningskostnaður yrði
Þrándur í Götu manneldisvinnslu á íslenskum
kolmunna í Kína. Þó er ýmislegt sem bendir til
að hægt sé að draga úr flutningskostnaði. Hug-
myndir um flutningsleið frá Evrópu til Asíu í
gegnum Norður-Íshaf gætu verið skref í þá átt.
Í erindi sínu á aðalfundi Samtaka fisk-
vinnslustöðva benti Svavar Svavarsson, fram-
leiðslustjóri Granda, á að leiðandi fyrirtæki í
hönnun hraðskreiðra flutningaskipa eru nú að
vinna að hönnun og frumsmíði gámaskipa sem
eiga að geta siglt á 40 sjómílna hraða á klukku-
stund. Slíkt skip á að geta siglt frá Íslandi til
Rotterdam á rúmum sólarhring og á milli
Bandaríkjana og Evrópu á rúmum 3 sólar-
hringum. Ef þessi hraðskreiðu skip koma á
markað á næstu 5 til 10 árum mun það skipta
verulegu máli fyrir okkur Íslendinga.
mannamatur
u, þrátt fyrir góða möguleika á verðmætari nýtingu
Morgunblaðið/Friðþjófur Helgason
olmunninn þó eingöngu verið nýttur til mjöl- og lýsisframleiðslu.
t
anneldis og var af því tilefni haldin sérstök kolmunnavika á veit-
irra sem göldruðu fram ljúfmeti úr þessum vannýtta fiski.
hema@mbl.is
landi, enda hann tiltölulega við-
m við gerðum þessar tilraunir og í
kapphlaup um að ná kvótanum. Það
nnslu til hliðar.
g strandríkin keppast um að ná sem
ökstutt það að eyða orku skipanna í
ð landi. Þar fyrir utan hefur afkoma
aleg og aflabrögð ágæt að und-
ningin um hvort, heldur hvenær
unnastofnsins.
með því að veiðunum verður sjálf-
man um veiðarnar hef ég trú á að
nig gera má úr þessum fiski meiri
Fjölmargir möguleikar á nýtingu
Björgólfur segir sjófrystiskipin eiga meiri möguleika á því að vinna kol-
munnann til manneldis, enda nái þau fiskinum mun ferskari. Hann segist
engu að síður sannfærður um að kolmunni verði unninn í landi í framtíð-
inni. „Niðurstaðan úr rannsóknum okkar var að það eru góðir mögu-
leikar til manneldisvinnslu á kolmunna. Kolmunninn er ágætt hráefni og
það eru fjölmargir nýtingarmöguleikar.
Okkur sýndist á sínum tíma farsælast að nýta hann í marning. Eins
væri hugsandi að framleiða úr honum samflök eða svokallaða „flapsa“
líkt og gert er við síld, og líklega verður það sú vinnsla sem menn munu
horfa mest til.“
Björgólfur segir ennfremur koma til greina að hausa og slógdraga
kolmunnann í landi en senda hann síðan frosinn til frekari vinnslu í
Kína.
pphlaupinu lýkur
FISKISTOFA svipti tvö
skip leyfi til veiða í atvinnu-
skyni í septembermánuði. Það
voru Sindri SF og Lukkuláki
SH sem voru svipt veiðileyfi
vegna afla umfram aflaheim-
ildir.
Sindri SF fékk leyfið að
nýju þegar aflamarksstaða
skipsins var lagfærð en leyf-
issvipting Lukkuláka SH gild-
ir þar til aflamarksstaða skips-
ins verður lagfærð.
Tveir
sviptir
RAÐAUGLÝSINGAR
KENNSLA
Slysavarnaskóli sjómanna
Endurmenntunarnámskeið í öryggisfræðslu
sjómanna verða haldin í Reykjavík dagana
28.—29. október og 25.—26. nóvember.
Skráning og allar nánari upplýsingar fást
í síma 562 4884.