Morgunblaðið - 12.10.2003, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. OKTÓBER 2003 17
Í AFTAKAVEÐRI um miðja nótt
tók ég eina afdrifaríkustu ákvörðun
ævi minnar. Ég horfði á son minn fár-
sjúkan með háan hita og sívaxandi
bólgu í augntóft svo augað var farið
að ganga út og ákvað að fara með
hann á bráðavaktina – hvað sem leið
ummælum tveggja
lækna sem fyrr um
kvöldið höfðu
ákveðið að allsendis
óþarfi væri fyrir
mig að hafa nokkr-
ar áhyggjur af sjúk-
leika drengsins.
Út fór ég með
hann í óveðrið og
glerhálku svo varla
var hægt að fóta sig að bílnum, lét
hann setjast inn og lagði af stað.
Tvisvar drap bíllinn á sér í vatnsgangi
á Reykjanesbrautinni en mér tókst
að koma honum í gang aftur. Sjálf-
virka rafmagnshurðin opnaðist ekki
þegar ég kom að slysadeildinni við
Borgarsjúkrahúsið sem þá var, –
kannski vegna þess að rafmagnið
hafði farið af fyrr um nóttina. Ég
barði af öllum kröftum á hurðina og
nokkru síðar kom stúlka og hleypti
okkur inn. Það mátti ekki á tæpara
standa, drengurinn var kominn með
42 stiga hita og við dauðans dyr. Það
voru skjótráðir og flinkir menn sem
síðan tóku stjórnina og björguðu lífi
sonar míns með vasklegri framgöngu
sinni og vel heppnaðri en sjaldgæfri
aðgerð.
Einn sérfræðinganna sem töluðu
við mig að aðgerð lokinni um morg-
uninn sagði við mig: „Þú tókst hár-
rétta ákvörðun á hárréttum tíma,
hefðir þú komið með hann, þó ekki
hefði verið nema svolitlu síðar, hefði
ekki þurft að spyrja að leikslokum.“
Forsaga þessa máls var að sonur
minn fékk bólgu í auga daginn áður,
sem óx, jafnframt því sem hann fékk
hækkandi hita. Ég hringdi í lækna-
vaktina síðari hluta dags og bað um
lækni. Við mig talaði hjúkrunarfræð-
ingur sem sagði að óþarfi væri að
hafa áhyggjur, best væri að gefa
drengnum hitalækkandi og setja
bakstur við augað og sjá til, mikið
væri að gera og auk þess ódýrara fyr-
ir mig að fara til heimilislæknis dag-
inn eftir. Ég beið í klukkustund en þá
hafði bólgan í auganu vaxið talsvert
svo ég hringdi aftur og óskaði eftir að
fá lækni strax. Röskum tveimur tím-
um síðar kom loks vaktlæknir og
kvað hann eftir skoðun að sjúkleiki
drengsins stafaði sennilega af bólgn-
um kirtli við augað. Til staðfestu sjúk-
dómsgreiningar sinnar hringdi hann í
augnlækni og spurði hann álits. Sá
tók undir að þetta væri ábyggilega
bólginn kirtill sem engin ástæða væri
til að hafa áhyggjur af en hann vildi
þó líta á daginn eftir. Ég spurði vakt-
lækninn hvort honum fyndist ekki
rétt gefa drengnum fúkkalyf, hann
væri með háan hita og mér sýndist
eins og um sívaxandi bólgu væri að
ræða sem benti til sýkingar. Hann
taldi algeran óþarfa að gefa fúkkalyf,
ráðlagði hitalækkandi og bakstra, –
en sagði svo við útidyrnar að ef mér
fyndist bólgan vaxa þá þyrfti að at-
huga þetta betur, þá skyldi ég hringja
í augnlækninn sem væri á bakvakt.
Bólgan í auganu hélt áfram að vaxa
og um miðnætti hringdi ég í augn-
lækninn og bað hann að koma því
drengurinn væri augljóslega mikið
veikur og færi hratt versnandi. Augn-
læknirinn neitaði að koma, „þú getur
komið með hann á stofu til mín á
morgun,“ sagði hann og við það sat.
Mér varð ekki svefnsamt í óveðrinu
sem geisaði þessa nótt, heldur vakti
áhyggjufull og fylgdist með drengn-
um. Um klukkan fjögur tók ég hina
afdrifaríku ákvörðun og fór með hann
sem fyrr sagði á slysadeildina.
Því verður ekki á móti mælt að son-
ur minn fékk ranga sjúkdómsgrein-
ingu hjá tveimur læknum, þar af hjá
öðrum í gegnum síma. Sá læknir neit-
aði að koma og skoða hann þrátt fyrir
að hann væri á bakvakt sem augn-
læknir á svæðinu. Þessi ranga sjúk-
dómsgreining og ákvörðun augn-
læknisins að neita að koma kostaði
son minn næstum lífið. Hefði ég ekki
treyst hyggjuviti mínu og farið með
hann á slysadeild í trássi við ummæli
og ráðleggingar læknanna tveggja
væri hann ekki lifandi og heill heilsu í
dag.
Á sjúkrahúsinu var ég af læknum
hvött til að kvarta til landlæknis yfir
slælegri frammistöðu augnlæknisins
og gerði það, sem og kvartaði ég yfir
hinni röngu sjúkdómsgreiningu og
því að hjúkrunarfræðingar lækna-
vaktar hefðu tafið meðferð. Þrátt fyr-
ir að hafa leitað eftir svörum um hvað
hefði komið út úr athugun á umkvört-
unum mín þá hef ég ekki enn í dag
heyrt neitt frá Landlæknisembætt-
inu um þetta mál.
Einn af framámönnum læknavakt-
ar kom hins vegar til mín upp á
sjúkrahúsið meðan ég sat yfir syni
mínum sem þá barðist enn fyrir lífi
sínu. Fulltrúi læknavaktarinnar til-
kynnti mér að eftir þetta mál yrði öll
samtöl utan úr bæ til læknavaktar
hljóðrituð.
Nær tíu ár eru liðin frá þessari
hræðilegu nótt sem aldrei mun
hverfa mér úr minni hversu gömul
sem ég verð. Enn hugsa ég með
hryllingi til þess sem gerst hefði ef ég
hefði sett allt mitt traust á ummæli
læknanna tveggja og ekki farið með
drenginn minn á slysadeildina.
Mér fannst þó eitt gott af þessum
hörmungum leiða, - það að öll samtöl
yrðu hér eftir hljóðrituð og aldrei
þyrfti neinn að lenda í því sem ég lenti
í – að reynt væri að draga úr því sem
ég sagði þegar ég vísaði í samtöl mín
við starfsfólk læknavaktar sem ekki
vildu senda mér lækni fyrr en seint
og um síðir.
Nú hefur komið til umræðu annað
svipað mál þar sem foreldrar gerðu
það sem í þeirra valdi stóð fyrir
fársjúkt barn sitt en fengu að þeirra
mati ekki þá aðstoð sem eðlileg mátti
teljast. Barnið dó og foreldrarnir hafa
kvartað til landlæknis vegna meintra
mistaka við sjúkdómsgreiningu og
meðferð sem barnið fékk. Vonandi
fær umkvörtun þeirra skjótari
afgreiðslu en mín hefur fengið.
Mér til furðu las ég að samtölin
sem foreldrarnir áttu við starfsmenn
læknavaktar hefðu ekki verið
hljóðrituð eins og mér var sagt á
sínum tíma að alltaf yrði gert þaðan í
frá.
Hvernig má vera að einföld og til-
tölulega ódýr tækni eins og hljóðritun
símtala skuli vefjast svona fyrir
starfsfólki, sem þó ætti að hafa alla
hagsmuni af að eiga hljóðrituð öll
samtöl af þessu tagi – ef illa færi?
Allir eru mannlegir og mistök geta
átt sér stað og það eru mishæfir og
misábyrgir aðilar í öllum stéttum. En
það ætti að vera keppikefli að reyna
að læra af mistökum – og kannski
væri heppilegt að fólk gæti auðveld-
legar náð í lækna í síma til að ræða við
þá í vafatilvikum. Í krafti menntunar
sinnar ættu þeir að eiga hægara með
sjúkdómsgreiningu en annað heil-
brigðisstarfsfólk. Stundum koma upp
veikindi sem eru sjaldgæf og aðeins á
færi útvaldra að greina frá þeim sem
hættuminni eru. Slík þjónusta gæti
kannski bjargað mannslífum.
Nóttin hræðilega
ÞJÓÐLÍFSÞANKAR/Hefur ekkert breyst?
eftir Guðrúnu
Guðlaugsdóttur
J
Ó
N
S
S
O
N
&
L
E
’M
A
C
K
S
|
IC
E
0
0
6
Húsgögn
Ljós
Gjafavara
Mörkinni 3, sími 588 0640
www.casa.is
Opið mán.-fös. 11-18, lau. 11-15.
Nýbýlavegi 12 • 200 Kópavogi • Sími 554 4433
Opið virka daga 10-18, laugardaga 11-15
Föt fyrir
allar konur
Mikið úrval af
fallegum
rúmfatnaði
Skólavörðustíg 21, Reykjavík, sími 551 4050