Morgunblaðið - 13.10.2003, Blaðsíða 2

2 C MÁNUDAGUR 13. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐFasteignir Efnisyfirlit
Austurbær ................................... 8
Ás .................................................. 5
Ásbyrgi ...................................... 28
Berg ........................................... 44
Bifröst ....................................... 29
Borgir ....................................... 6-7
Búmenn ..................................... 28
Eignaborg ................................. 27
Eignamiðlun ...................... 24-25
Eignaval ....................................... 9
Fasteign.is .............................. 4-5
Fasteignamarkaðurinn .... 30-31
Fasteignamiðstöðin ................ 23
Fasteignasala Mosfellsbæjar
....................................................... 27
Fasteignasala Íslands ............ 43
Fasteignastofan ...................... 47
Fjárfesting ................................. 12
Fold ............................................... 3
Foss ............................................ 22
Garður .......................................... 8
Garðatorg .................................. 41
Gimli ..................................... 18-19
Heimili ....................................... 45
Híbýli ......................................... 42
Hóll ........................................ 16-17
Hraunhamar ...................... 34-35
Húsakaup ....................... 19 og 39
Húsavík ..................................... 40
Húsið .......................................... 38
Höfði ................................... 36-37
Kjöreign ...................................... 13
Lundur ................................... 10-11
Lyngvík ...................................... 46
Miðborg ............................... 20-21
Remax ................................. 32-33
Skeifan ...................................... 48
Smárinn ..................................... 38
Stakfell ....................................... 19
Valhöll .................................. 14-15
Xhús ........................................... 26
GREIÐSLUMAT er forsenda um-
sóknar um húsnæðislán Íbúðalána-
sjóðs og hefur svo verið allt frá
stofnun sjóðsins. Áður var greiðslu-
mat einnig forsenda þess að fá lána-
fyrirgreiðslu frá Húsnæðisstofnun
ríkisins þótt fyrirkomulag greiðslu-
mats hafi verið annað á þeim tíma
en á starfstíma Íbúðalánasjóðs.
Þrátt fyrir þetta kemur reglan
um greiðslumat sumum við-
skiptavinum Íbúðalánasjóðs í opna
skjöldu. Þá ber enn á misskilningi
um núverandi fyrirkomulag
greiðslumatsins þar sem við-
skiptavinir sjóðsins telja að það fyr-
irkomulag sem ríkti í tíð Húsnæð-
isstofnunar sé enn við lýði. Það er
ekki óeðlilegt þar sem þeir sem áttu
síðast í fasteignaviðskiptum í tíð
Húsnæðisstofnunar taka eðlilega
mið af reynslu sinni á þeim tíma.
Í ljósi þess er ekki úr vegi að rifja
upp núverandi fyrirkomulag
greiðslumats, en greiðslumat fer
fram hjá banka eða sparisjóði í upp-
hafi kaupferils.
Greiðslumat er tvíþætt
Greiðslumatið er tvíþætt.
Í fyrsta lagi felst greiðslumatið í
því að reikna út mögulega greiðslu-
getu umsækjenda. Í öðru lagi er
gert ráð fyrir að þjónustufulltrúar
banka og sparisjóða veiti ráðgjöf á
grundvelli útreikninganna þar sem
farið er yfir helstu þætti varðandi
lántökuna og áætlaða greiðslubyrði.
Markmiðið er að leggja raunhæft
mat á mögulega lántöku vegna fyr-
irhugaðrar fjárfestingar og veita
ráðgjöf sem dregur úr líkum á of-
fjárfestingu og greiðsluerfiðleikum.
Útreikningur greiðslugetu
Útreikning greiðslugetu í
greiðslumatinu er unnt að setja upp
í eftirfarandi hátt: Heildartekjur,
þ.e. laun, barnabætur, meðlag,
námslán og fjármagnstekjur, eru
dregnar frá útgjöldum, þ.e. stað-
greiddum sköttum, framfærslu-
kostnaði, kostnaði við rekstur bif-
reiða, afborganir eldri lána og
kostnaði við rekstur fasteignar. Út-
koma þessa sýnir hver hámarks-
greiðslugeta viðkomandi aðila er til
húsnæðiskaupa.
Lágmarksframfærslu-
kostnaður
Við greiðslumat vegna lána
Íbúðalánasjóðs er gert ráð fyrir að
greiðslumatið byggist á raunveru-
legum framfærslukostnaði hvers
umsækjanda fyrir sig. Þó gerir
greiðslumatið ráð fyrir örygg-
ismörkum sem taka mið af lág-
marksframfærslukostnaði sam-
kvæmt reynslutölum
Ráðgjafarstofu heimilanna.
Þess ber að geta að ekki er tekið
tillit til nema bráðnauðsynlegustu
þátta í rekstri heimilis í lágmarks-
framfærslukostnaði.
Mikilvægt er að hafa það í huga
þegar gengið er í gegnum greiðslu-
mat.
Greiðslumat ÍLS
Morgunblaðið/Arnaldur
Markaðurinn
eftir Hall Magnússon,
sérfræðing stefnumótunar og
markaðsmála Íbúðalánasjóðs/
hallur@ils.is