Morgunblaðið - 16.10.2003, Qupperneq 1

16. október 2003
Alls hafa 29 fiskiskip verið seld úr
landi á árinu, SH eykur hlut sinn á
Ítalíu og verð á fiski til vinnslu lækkar
Landiðogmiðin
Sérblað um sjávarútveg
úrverinu
VERÐ á sjófrystum þorski hefur
lækkað verulega í Bretlandi á þessu
ári. Nemur lækkunin 10 til 20% í
enskum pundum og verðlækkun á
ýsu er enn meiri. Skýringin er mikið
framboð, meðal annars úr Barents-
hafi, með tilheyrandi birgðasöfnun
og fyrir vikið eru íslenzkar útgerðir
farnar að nýta aflaheimildir sínar í
þorski í auknum mæli í aðra vinnslu.
Magni Geirsson, framkvæmda-
stjóri Icelandic UK, dótturfélags
SH, segir stöðuna slæma og ekki
bæti úr skák að samstöðu skorti
meðal íslenzkra seljenda inn á mark-
aðinn.
Mikið framboð úr Barentshafi
„Veiði í Barentshafinu hefur verið
mjög góð nú alveg fram á haustið.
Síðan hafa Rússar ákveðið að auka
þorskkvóta sinn með því að gefa út
svokallaðan vísindakvóta eins og
undanfarin ár. Færeyingar og Norð-
menn eiga einnig eitthvað óveitt svo
ljóst er að framboðið úr Barentshaf-
inu minnkar ekki í haust. Frystiskip-
in sem þar eru að veiðum hafa lítið
sem ekkert svigrúm til að beina
framleiðslu sinni annað en inn á sjó-
frystimarkaðinn í Bretlandi. Þau
geta bara valið um að frysta flök inn
á hann eða heilfrysta fyrir kínverska
vinnslumarkaðinn,“ segir Magni.
Hann segir ennfremur að ljóst sé
að íslenzkar útgerðir hafi dregið úr
sjófrystingu á þorski og reyni að
nýta þorskaflaheimildir sínar í aðra
framleiðslu eins og ferskan fisk eða
saltfisk. Staðan í landfrystingunni sé
betri þótt einhver birgðasöfnin sé
staðreynd og þrýstingur kominn á
verðið þar líka, einkum á blokkinni.
Sundurlyndið slæmt
„Það er í raun ósköp eðlilegt að þetta
gangi svona. Góð veiði í Barentshaf-
inu, kvótaaukning við Ísland og lík-
lega veruleg aukning veiðiheimilda í
Barentshafi á næsta ári. Það sem er
svo verst er sundurlyndi útflytjenda
frá Íslandi. Það eru óvenjumargir að
bjóða sjófrystan fisk að heiman og
sumir jafnvel að bjóða til sölu sama
fiskinn. Svona vinnubrögð ganga
þegar skortur er á fiski, en í offram-
boði leiðir það beint til verðlækkun-
ar. Mér sýnist að við séum farnir að
haga okkur eins og Norðmenn og
það kann ekki góðri lukku að stýra,“
segir Magni.
Takmarkaðir markaðir
Loks segir Magni að mikil aukning á
framboði af ýsu leiði bara til verð-
lækkana eins og staðan sé. Markaðir
fyrir ýsu séu afar takmarkaðir, að-
eins svæðisbundir markaðir á aust-
urströnd Bandaríkjanna og í Bret-
landi. Aukið framboð leiði ekki til
aukinnar neyzlu nema verðið lækki.
Þrátt fyrir mikla verðlækkun skili
það sér ekki til neytenda, að minnsta
kosti ekki í veitingageirarnum, þótt
verð til framleiðenda hafi lækkað
verulega.
Verð á sjófrystum fiski
lækkað um 10 til 20%
Íslenzkar útgerð-
ir farnar að
draga úr sjófryst-
ingu á þorski
Morgunblaðið/Kristján
Unnið við löndun úr Baldvini Þorsteinssyni EA á Akureyri.
NÆR allur vöxtur í framboði á fiskmeti mun
koma frá þróunarlöndunum til ársins 2020.
Megnið af þessum afurðum mun koma úr ým-
iskonar eldi, samkvæmt skýrslu sem nýlega
var gefin út í Bandaríkjunum af International
Food Policy Research Institute og the World
Fish Center.
Í skýrslunni er spáð fyrir um framboð og
eftirspurn eftir fiski og fiskafurðum á næstu
tveimur áratugum og áhrifum þess á veiðar og
eldi. Skýrsluhöfundar segja að þetta sé í fyrsta
sinn sem staðan sé metin í ljósi örra breytinga
á heimsvísu og með hliðsjón af markaðslög-
málunum.
Samkvæmt tölvuútreikn-
ingum munu íbúar í þróunar-
löndunum neyta um 77% allra
sjávarafurða í heiminum og
munu framleiða 79% afurð-
anna. Þannig mun hlutur þróunarlandanna
vaxa stöðugt og til þess verða stjórnvöld í bæði
ríkum löndum og fátækum að taka tillit við
mótun sjávarútvegsstefnu á næstu áratugum,
að mati höfunda skýrslunnar.
Að mati þeirra mun fisk-
neyzla í þróunarlöndunum
aukast um 57% og fara þann-
ig úr 62,7 milljónum tonna í
98,6 milljónir árið 2020. Á
hinn bóginn er fiskneyzla í
þróuðu löndunum aðeins talin munu aukast um
4% á sama tíma og fara úr 28,1 milljón tonna í
29,2 milljónir. Þessu veldur mikil mannfjölgun,
fjölgun í borgum og bæjum í þróunarlöndun-
um, en með henni mun framboð og eftirspurn
eftir kjöti og fiski aukast verulega.
Til að mæta aukinni eftirspurn mun fisk-
eldið halda áfram að vaxa og dafna, þar sem
flestir fiskistofnar heims eru fullnýttir eða of-
nýttir. Því verði það svo að árið 2020 verði 40%
fiskneyzlunnar eldisfiskur enda mun eldið
nærri tvöfaldast á þessu tímabili og fara úr
28,6 milljónum tonna árið 1997 í 53,6 milljónir
2020.
Þróunarlöndin sjá um aukninguna
NOKKRAR blikur eru á lofti á
rækjumarkaðnum í Bretlandi. Útlit
er fyrir að rækju kunni að skorta á
næstu mánuðum, en nú eru fram-
leiðendur á Íslandi að framleiða
upp í fyrirframgerða samninga til
afhendingar fyrir jól og áramót.
Verð á smærri rækjunni hefur eitt-
hvað þokazt upp, en slíkrar þróun-
ar gætir að minnsta kosti ekki enn
í þeirri stærri.
Eitthvað hefur þó borið á skorti
á einfrystri rækju þar sem Kan-
adamenn hafa fullnýtt lækkun á
tollakvótum sínum. Einnig er útlit
fyrir minna framboð þar sem
rækjuveiðar í Djúpinu verða ekki
leyfðar í ár. Þetta hefur gert það
að verkum að verð á einfrystri
rækju hefur styrkst heldur.
Magni Geirsson, framkvæmda-
stjóri Icelandic UK, dótturfyr-
irtækis SH í Bretlandi, segir að
enn sé ekki orðinn skortur á
rækju. Kanadamenn hafi hins veg-
ar veitt um 75% af kvóta sínum og
gera megi ráð fyrir að verulega
fari að draga úr veiðum þeirra
vegna vetrarveðra. Það sé ekki
ljóst hvað gerist detti Kanada-
mennirnir tímabundið út, en verð-
hækkanir á þessu ári séu ólíklegar
þar sem menn séu flestir að fram-
leiða upp í gerða samninga um
ákveðið magn, verð og afhending-
artíma. Svo virðist sem útflutn-
ingur frá Íslandi sé svipaður og á
sama tíma í fyrra. Hins vegar hafi
eitthvað glaðnað yfir innlendum
framleiðendum þegar gengi krón-
unnar tók að lækka seinnipart
sumars. Einhverjir hafi verið
komnir niður í eina vakt á sólar-
hring, þar sem þeir hafi ekki feng-
ið neitt út úr vinnslunni, en nú séu
þeir komnir á tvær vaktir á ný.
„Það er töluverð óvissa um fram-
vinduna, en ljóst virðist að horfur
eru skárri en oft hefur verið. Því
veldur bæði minnkandi framboð og
hagstæðara gengi krónunnar,“
segir Magni Geirsson.
Morgunblaðið/Guðlaugur Albertsson
Nú virðist sem skortur á rækju gæti orðið á helztu mörkuðunum í Bretlandi og Dan-
mörku. Hér er verið að frysta iðnaðarrækju um borð í Eldingu á Flæmska hattinum.
Óvissa ríkir á
rækjumarkaði
SAMHERJI hf. hefur nýtt sér
skilarétt í kaupsamningi sem félag-
ið gerði um kaup á frystitogaranum
Akrabergi af Framherja Spf. í Fær-
eyjum og hefur skipinu þegar verið
skilað til fyrri eigenda. Skipið var
gert út á úthafskarfaveiðar og fór
eina veiðiferð á vegum Samherja.
Samherji á þriðjungshlut í Fram-
herja. Í kaupsamningi um skipið
var ákvæði um skilarétt innan 3
mánaða frá undirritun.
Akrabergi skilað