Morgunblaðið - 18.10.2003, Blaðsíða 16

ERLENT
16 LAUGARDAGUR 18. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
TRÚARSAMTÖK í Bandaríkjunum
hafa farið þess á leit við forsetaemb-
ættið að undirofursti í hernum verði
áminntur fyrir að hafa á opinberum
vettvangi lýst stríðinu gegn hryðju-
verkastarfsemi í heiminum sem átök-
um á milli kristilegra gilda og Satans.
Yfirmaður bandaríska herráðsins
kveðst ekki telja að undirofurstinn,
William G. Boykin, hafi brotið neinar
reglur.
Boykin er nýskipaður aðstoðarund-
irráðherra í varnarmálaráðuneytinu
og stjórnar þar deild sem hefur það
verkefni að hafa uppi á hryðjuverka-
manninum Osama bin Laden, Sadd-
am Hussein, fyrrverandi Íraksfor-
seta, og fleiri vel þekktum mönnum.
Deilurnar spruttu upp eftir að frétta-
stofa NBC-sjónvarpsins og dagblaðið
The Los Angeles Times greindu frá
ummælum hans nú í vikunni.
Samkvæmt fregnum þessara miðla
sagði Boykin er hann ávarpaði trúar-
samkomu í Oregonríki í júní sl., að
róttækir íslamistar hötuðu Bandarík-
in „vegna þess, að við erum kristin
þjóð…og óvinur okkar heitir Satan“.
Í janúar ávarpaði Boykin samkomu í
Flórída, þar sem hann ræddi m.a. um
baráttu Bandaríkjamanna við ísl-
amskan stríðsherra í Sómalíu 1993,
og sagði: „Ég vissi að minn Guð var
stærri en hans. Ég vissi, að minn Guð
var raunverulegur guð, en hans guð
var einungis skurðgoð.“
Ennfremur hefur Boykin sagt, að
Bandaríkjamenn muni því aðeins
geta sigrast á „andlegum óvini sín-
um“ ef þeir berjist við hann í nafni
frelsarans. Þá mun hann og hafa látið
þau orð falla, að George W. Bush væri
forseti Bandaríkjanna vegna þess að
Guð hefði ákveðið það.
Richard B. Myers, hershöfðingi og
yfirmaður bandaríska herráðsins,
sagði á fréttamannafundi í varnar-
málaráðuneytinu, þar sem um fátt var
talað annað en ummæli Boykins, að
„við fyrstu sýn [væri] ekki útlit fyrir
að neinar reglur hafi verið brotnar“.
Donald Rumsfeld varnarmálaráð-
herra kvaðst ekki hafa kynnt sér mál-
ið nógu vel til að geta tjáð sig um það.
Fregnirnar af ummælum Boykins
ollu mikilli hneykslan meðal múslima
í Bandaríkjunum, og hvöttu borgara-
réttindasamtökin Council on Americ-
an-Islamic Relations Bush forseta til
að víkja Boykin úr embætti.
„Allir eiga rétt á að hafa sínar eigin
trúarskoðanir, hversu óupplýstar
sem þær eru eða þröngar, en það er
óviðunandi að þessar skoðanir hafi
áhrif á mikilvægar ákvarðanir sem
taka þarf í stríðinu gegn hryðjuverka-
starfseminni í heiminum,“ sagði fram-
kvæmdastjóri samtakanna, Nihad
Awad.
Á fréttamannafundinum í varnar-
málaráðuneytinu vildi Rumsfeld
hvorki átelja Boykin né segja til um
hvort hann hefði yfirleitt kynnt sér
ummæli hans. Sagði Rumsfeld að
starfsmenn hersins, venjulegir borg-
arar, þingmenn og ráðherrar létu oft
sínar eigin skoðanir í ljósi. Slíkt væri
eðlilegt í Bandaríkjunum.
„Við erum frjáls þjóð. Og einmitt
það er svo stórkostlegt við þetta land.
Ég held að það sé rangt af fólki að
æða um og halda að það sé hægt að
hafa stjórn á þessu,“ sagði varnar-
málaráðherrann.
AP
Donald Rumsfeld, varnarmálaráðherra Bandaríkjanna (t.v.), og Richard
Myers hershöfðingi ræða við fréttamenn í varnarmálaráðuneytinu.
Trúarleg ummæli
kveiktu deilur
Bandarískur hershöfðingi lýsti stríðinu gegn hryðju-
verkum sem átökum á milli kristilegra gilda og Satans
Washington. The Los Angeles Times, The Washington Post.
’ Ég vissi að minnGuð var stærri
en hans. ‘
Í SKOPJE, höfuðborg Makedóníu,
eru allir sammála um, að móðir
Teresa hafi verið kaþólsk. Um allt
annað er deilt, ekki síst um upp-
runa hennar, hvort kalla eigi hana
Albana, Makedóníumann eða jafn-
vel Vlacha, sem er enn eitt þjóð-
arbrotið á Balkanskaga.
Á morgun, sunnudag, mun Páll
páfi II lýsa því yfir við athöfn á
Péturstorginu, að móðir Teresa sé
ein á meðal hinna blessuðu á himni
en það er undanfari þess, að hún
verði tekin í dýrlingatölu. Af því
tilefni eru þjóðarbrotin í Makedón-
íu komin í hár saman og að þessu
sinni um það hvað eigi að standa á
fótstalli nýrrar styttu af henni.
Styttuna af móður Teresu og frið-
arverðlaunahafa Nóbels ætlar
Makedóníustjórn að gefa Róma-
borg í tilefni af athöfninni á sunnu-
dag.
„Þetta er allt ósköp leiðinlegt,“
sagði systir Petra, félagi í hjálp-
arsamtökum móður Teresu, sem
starfa meðal annars mikið fyrir fá-
tækt fólk í Skopje. „Hún boðaði ást,
einingu og frið, sem sagt allt annað
en þetta rifrildi gengur út á.“
Foreldrar móður Teresu voru
Albanar frá Kosovo en þeir fluttust
til Makedóníu þegar landið var enn
hluti af tyrkneska Ottómanaríkinu.
Hún fæddist í Skopje 1910 og kall-
aði sig ýmist Albana eða „Skopj-
anka“, það er að segja Skopjebúa.
Deilan um uppruna móður Ter-
esu hófst þegar albanskt dagblað
skýrði frá því, að á fótstalli stytt-
unnar ætti að standa „dóttir Make-
dóníu“. Menntamenn meðal alb-
anska minnihlutans í landinu risu
þá upp og sögðu, að með því væri
verið að gera lítið úr albönskum
uppruna hennar. Það flækti svo
málið enn þegar því var haldið
fram, að faðir móður Teresu hefði
alls ekki verið Albani, heldur
Vlachi, og á það bent, að sem emb-
ættismaður hefði hann verið
fulltrúi hverfis, sem var byggt
Vlöchum.
Vitleysa eða ekki vitleysa
Saso Cholakovski, talsmaður
Makedóníustjórnar, segir, að hún
hafi aðeins viljað heiðra minningu
hennar. „Hefði kannski verið í lagi
að kalla hana „dóttur Skopje“? Eða
kannski hálfan Vlacha, hálfan Alb-
ana, hálfan Makedóníumann?
Þetta er nú meiri vitleysan.“
Arben Xhaferi, einn af leiðtog-
um albanska minnihlutans, er ekki
á því, að hér sé um einhverja vit-
leysu að ræða, heldur djúphugsaða
samsærisáætlun.
„Það er engin tilviljun, að reynt
skuli að fela uppruna móður Ter-
esu. Hér er um að ræða þrauthugs-
aða áætlun um að undiroka alb-
anska minnihlutann,“ sagði
Zhaferi.
Katarina Pina Marku, tæplega
níræð frænka móður Teresu, segir,
að hún hafi verið Albani og ekkert
annað. Þær voru leikfélagar í
æsku, hún og Agnes Gonxhe Boj-
axhiu eins og móðir Teresa hét
réttu nafni.
Þótt íbúar Albaníu sjálfrar séu
að meirihluta múslímar, þá finnst
þeim svo mikið koma til móður
Teresu og athafnarinnar á sunnu-
dag, að þeir ætla að halda upp á
það í heilt ár. Hafa þeir meira að
segja bætt einum frídegi við af
þessum sökum.
Til stendur að gera húsið þar
sem móðir móður Teresu bjó einu
sinni að safni og á sunnudag munu
fjallgöngumenn klífa Korab-fjall,
sem er 2.781 metra hátt, og koma
þar fyrir styttu af henni. Í bænum
Letnica er kirkjan þar sem móðir
Teresa baðst fyrir áður en hún
ákvað að gerast nunna og þar
fjölgar pílagrímunum ár frá ári.
Almenningur í Makedóníu veit
alveg um hvað rifrildið um móður
Teresu snýst. Ekki um kristilegu
kærleiksverkin hennar, heldur er
þetta bara gamla úlfúðin milli þjóð-
arbrotanna á Balkanskaga.
„Hún kom mörgu góðu í verk um
sína daga,“ sögðu tvær ungar kon-
ur í Skopje. „Þess ættum við að
minnast.“
Í hár saman út af móður Teresu
Verður tekin í
tölu blessaðra en
í Makedóníu log-
ar allt í illdeilum
út af áletrun
Skopje. AP.
AP
Monika Besra og systir Lyn undir mynd af móður Teresu í klaustri í
Róm. Báðar eru þær indverskar en Besra læknaðist á óskiljanlegan hátt
af krabbameini í maga 1998 eftir að hafa beðið til móður Teresu.
Reuters
Börn skoða styttur af móður Teresu í Tirana í Albaníu. Hún verður tekin
í tölu hinna blessuðu á morgun og í Albaníu verður 2004 „Ár móður Ter-
esu“. Þá verður 19. október framvegis almennur hátíðisdagur.
’ Um að ræðaþrauthugsaða
áætlun um að undir-
oka albanska
minnihlutann. ‘