Morgunblaðið - 18.10.2003, Blaðsíða 6

DAGLEGT LÍF
6 B LAUGARDAGUR 18. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
A
NDI sköpunargleðinnar
svífur yfir vötnum í
Myndlistaskólanum í
Reykjavík. Hér er líka
fólk á öllum aldri, af
báðum kynjum og úr ólíkum þjóð-
félagshópum að veita sköpunarþörf
sinni útrás, frá morgni til kvölds.
Starfið er í rauninni þríþætt: Í barna-
og unglingadeild er boðið upp á nám
fyrir börn á grunnskólaaldri, sex til
sextán ára. Í fullorðinsfræðslu/sí-
menntun er boðið upp á kvöldnám-
skeið fyrir eldri en sextán ára. Forn-
ámsdeild býður upp á árs nám fyrir
ungt fólk, til undirbúnings háskóla-
námi. Að auki er verið að þróa
kennslu fyrir þriggja til fimm ára
börn í samstarfi við leikskólann
Dvergastein. Það verkefni hefur ver-
ið styrkt af menntamálaráðuneyti og
þróunarsjóði dagvistar barna,
Reykjavíkurborg. Ennfremur hefur
Myndlistaskólinn haft samstarf við
Ljósmyndasafn Reykjavíkur og
skipulagt ljósmyndanámskeið með
því.
„Nemendur skólans eru á aldrin-
um þriggja ára og upp í áttrætt, úr
öllum stéttum og starfsgreinum sam-
félagsins,“ segir Þóra Sigurðardóttir
skólastjóri. „Má segja að hver læri af
öðrum, því margvíslegar úrlausnir
verkefna frá nemendum á öllum aldri
eru að jafnaði sýnilegar í skólahús-
næðinu, þar sem nemendur eru að
fást við grunnþætti sjónlista í tvívídd
og þrívídd, hver aldur á sínum for-
sendum. Kennsluumhverfi Mynd-
listaskólans í Reykjavík er því sér-
stakt að þessu leyti og ekki margir
skólar sem starfa með þessum hætti.“
Máli sínu til stuðnings gengur Þóra
með blaðamanni og ljósmyndara um
skólahúsnæðið og þar má glöggt sjá á
veggjum listaverk á mismunandi
þroskastigum, allt frá „höfuðfætlum“
hinna yngstu til margbrotnari verka
þeirra sem lengra eru komnir í sjón-
tækni og skynjun á umhverfi sínu.
Hjarta skólans
„Hér erum við komin í hjarta skól-
ans og kennarar nota sér safnið
óspart,“ segir Þóra þegar komið er í
bókasafn skólans. „Kennslan byggist
á reynslu sem mótast hefur á löngum
tíma og kennslufræði sem þróast hef-
ur í samstarfi margra framúrskar-
andi myndlistamanna og myndlista-
kennara. Námið í skólanum byggist á
persónulegu sambandi kennara og
nemenda á verkstæði. Unnið er út frá
nánasta umhverfi með áþreifanleg
efni, en fléttað inn í verklega námið
listasögu og fræðiþáttum. Bókasafnið
gegnir þar mikilvægu hlutverki, jafnt
í barnastarfi sem fullorðinsfræðslu.
Við erum líka með fyrirlestra hérna
og stundum við kennsluna bregðum
við upp litskyggnum hérna í
tengslum við ákveðin viðfangsefni og
verkefni.“
Þóra segir ennfremur að markmið
Myndlistaskólans í Reykjavík sé að
veita fræðslu og þjálfun í grunnþátt-
um skapandi sjónlista, innsýn í lista-
sögu, ýta undir persónulega listræna
tjáningu á forsendum nemandans og
þannig stuðla að aukinni menntun og
meðvitund um gildi lista og menning-
ar og víxlverkun þessara þátta við
samfélagið, manngert umhverfi þess
og náttúru.
„Myndlistarskólar gegna ákaflega
mikilvægu hlutverki í samfélagi nú-
tímans,“ segir Þóra ennfremur.
„Sjónlistir snerta alla þætti sam-
félagsins, varla er til sá manngerði
hlutur í umhverfi okkar sem ekki hef-
ur verið teiknaður í upphafi, áður en
hann fékk á sig efnislegt form. Þau
atriði sjónlista sem kennd eru á nám-
skeiðum við skólann eru þeir þættir
sem leggja grunn að skilningi á
myndlist, byggingarlist, hönnun og
listasögu og gildir þá einu hvort nem-
andi hefur hugsað sér að byggja upp
tómstundaáhugamál sitt eða stefnir á
framhaldsnám.
Grunnþættir náms á sviði sjónlista
snúast um að efla skynjun, athygli og
næmi nemandans fyrir eigin upplifun
og umhverfi, ásamt því að ýta undir
hæfni til að tjá sig myndrænt og
skapandi.“
Sígild viðfangsefni
Þetta kvöld eru fjögur námskeið í
gangi í fullorðinsfræðslu- og símennt-
unardeild. Leiðin liggur fyrst í Teikn-
ingu 1, þar sem Hilmar Guðjónsson
leiðbeinir byrjendum að
beita blíanti. „Hér er
grunnurinn lagður, enda
er teikning undirstaða
allra sjónlista,“ segir Þóra
skólastjóri. „Hún er tæki
til að greina form og hlut-
föll, rúmtak og byggingu
hluta og skilja fjarvídd. Það fer engin
í málunardeild nema að hafa tekið
fyrst námskeið í teikningu.“ Hilmar
kennari býður blaðamanni að taka
sér blýant í hönd og prófa. „Hér er
byrjunarreiturinn og það sakar ekki
að prófa. Hver veit nema að í þér
leynist mikill listamaður?“ Nemend-
ur eru hér að læra að finna „tóna“
með blýantinum. Hann er nefnilega
ekki bara grár, heldur hefur mismun-
andi blæbrigði eftir því hvernig hon-
um er beitt.
Í Módelteikningu er Margrét H.
Blöndal að leiða nemendur í allan
sannleika um leyndardóma mannslík-
amans. Aðspurð hvers vegna nakinn
mannslíkami hafi ávallt, á öllum tím-
um og skeiðum listasögunnar, skipað
svo veigamikinn sess í myndlist sem
raun ber vitni segir Þóra meðal ann-
ars: „Mannslíkaminn er klassískt við-
fangsefni enda kemur hann okkur öll-
um við. Við erum öll með einn slíkan.
Það að æfa og þjálfa þessa skynjun
sem sjónin er, með því að horfa á
mannslíkamann, er mjög áhrifaríkt.
Með því að horfa á aðra manneskju
sérðu sjálfan þig um leið. Tilgangur-
inn með módelteikningunni er að
nemendur tileinki sér aðferðir til að
mæla hlutföll og til að átta sig á sam-
ræmi hlutfalla og forma.“
Sigtryggur B. Baldvinsson ræður
ríkjum í salnum þar sem Málun 4 fer
fram. Hér eru nemendur sem lengra
eru komnir á listabrautinni og nú eru
þeir, ásamt kennara sínum, að skoða
og velja ljósmyndir, sem nemendur
höfðu tekið í vikunni áður, annars
vegar úti í náttúrunni í Elliðaárdaln-
um og hins vegar í manngerðu um-
hverfi í Kringlunni. Þegar búið er að
velja úr besta myndefnið hefjast
nemendur handa við trönur sínar
með pensil og olíuliti og útfæra við-
fangsefnið eftir eigin höfði. „Í þessu
námskeiði, Málun 4, er leitast við að
auka skilning nemenda á möguleik-
um málverksins sem tjáningarmiðils
og ýtt undir sjálfstæð vinnubrögð
með fjölbreyttum verkefnum,“ segir
Þóra.
Leirkerakúnstnerinn mikli
Leirkerarennsla á framhaldsstigi
er í fullum gangi undir leiðsögn Guð-
bjargar Káradóttur. Hér sitja nem-
endur við rafknúna rennibekki og
móta leirinn með höndunum. Í gólf-
inu er fótstig, sem stjórnar hraðanum
á hjólinu. Þetta leiðir hugann að forn-
um menningarþjóðum,
eins og frá mínosarmenn-
ingunni í Knossos á Krít,
sem löngu fyrir Krists-
burð bjuggu til fágætar
skálar og vasa án þess að
nokkuð væri rafmagnið.
Guðbjörg kennari segir
að í rauninni sé tæknin ennþá sú
sama. Munurinn er bara sá að í þá
daga var hjólinu snúið með höndun-
um. „Það krefst töluverðrar æfingar
að læra að renna leirnum þannig að
hann verði að nothæfu íláti eða list-
rænum grip,“ bætir hún við.
Greinarhöfundi bauðst að taka þátt
í leirkerarennslunni og fannst sjálf-
um býsna vel til takast að forma skál í
leirinn, en hefur líklega verið einn um
þá skoðun. Skálin varð nefnilega dá-
lítið skökk, en í slíkum tilfellum er
alltaf hægt að segja að hún hafi átt að
vera svona. Þetta sé eins konar fram-
úrstefnuverk. Nú bíður greinarhöf-
undur bara þess að skálin þorni og þá
kemur hann aftur í skólann til að
glerja hana. Síðan verður skálin
væntanlega gefin í jólagjöf, eða þá
hún fer upp á hillu til minningar um
skemmtilega kvöldstund í Myndlista-
skólanum í Reykjavík.
Sjónlist
Í Myndlistaskólanum í
Reykjavík fer fram
þróttmikið kennslustarf
í listsköpun. Sveinn
Guðjónsson fann knýj-
andi þörf fyrir að hlýða
kalli listagyðjunnar og
brá sér í skólann eina
kvöldstund.
Skólastjórinn: Þóra Sigurðardóttir, myndlistarmaður.
í tvívídd og þrívídd
Myndlistar-
skólar gegna
mikilvægu
hlutverki í nú-
tíma samfélagi
svg@mbl.is
„Ég hef verið á
vinnumarkaði í
hartnær tuttugu ár,
aðallega við það að
nota höfuðið og
miðla staðreyndum, sem getur ver-
ið ákaflega ástríðulaust til lengdar
og stundum þarf maður einfaldlega
að jarðtengja sig og vinna með
höndunum. Það er varla hægt að
hugsa sér betri aðferð til að hvíla
hugann en að móta leir og vinna
með formið,“ sagði Sigrún Björns-
dóttir. Hún nam fjölmiðlafræði í
Danmörku á sínum tíma og eftir
heimkomuna hefur hún meðal ann-
ars starfað hjá fréttastofu Rík-
isútvarpsins og við upplýsinga-
miðlun.
„Það er afskaplega sefjandi og
róandi að sitja svona og renna leir-
inn, leika sér með formið og ná tök-
um á því að móta efnið með hönd-
unum,“ sagði Sigrún ennfremur og
bætti því við að hún hefði einnig
formað á annan veg en í rennslu.
„Þetta gerir allt aðrar kröfur til
rýmishugsunar, ef svo má að orði
komast. Þetta er bara í stuttu máli
sagt óskaplega gaman.“
Sigrún kvaðst lengi hafa haft
mikinn áhuga á myndlist almennt
og verið á ýmsum
myndlistarnám-
skeiðum áður.
„Þetta er þriðji vet-
urinn minn í leirn-
um hér í skólanum. Maður verður
eiginlega háður þessu, vinnuferlinu
og hvernig hlutirnir mótast og
verða til.“ Aðspurð um hvort hún
eigi þá ekki orðið kynstrin öll af
leirkrúsum og leirstyttum sagðist
hún gefa mest af því sem hún býr til
á námskeiðunum. „Ég er nú samt
ekki í þessu til að verða mér úti um
heimatilbúnar afmælisgjafir heldur
fyrst og fremst til að skapa og njóta
stundarinnar. Leirinn er svo lifandi
efni og það er mikil gleði sem fylgir
því að ná tökum á forminu, geta bú-
ið til það form sem maður virkilega
vill. Svo er alltaf stóri verkurinn að
glerja leirinn því það er heilmikil
efnafræði. Á því sviði er maður
endalaust að læra og ég tel mig
vera algeran byrjanda í glerj-
uninni. Maður þarf að byggja upp
ótakmarkaða þolinmæði í öllu
þessu vinnsluferli, því það er svo
margt sem getur farið úrskeiðis.
Þess vegna er þetta líka góð
kennslustund í þolinmæði,“ sagði
Sigrún Björnsdóttir.
Leirkerarennsla: Sigrún ásamt leiðbeinandanum, Guðbjörgu.
Leirinn er lifandi efni
Sigrún Björnsdóttir
fjölmiðlafræðingur
ÞÓRA Þorgilsdóttir
lauk stúdentsprófi
frá Menntaskólanum
í Reykjavík síðast-
liðið vor og starfar í vetur í apóteki í
vesturbænum. „Ég ákvað að taka
mér hvíld frá bóknámi í eitt ár, en
stefni á að hefja nám í Háskóla Ís-
lands næsta haust. Ég hef dálítið
verið að velta verkfræðinni fyrir
mér, en annars er það óráðið. Ég
ætla aðeins að hugsa málið. Hugs-
anlega fer ég út í eitthvað sem teng-
ist teikningunni, arkitektúr eða
hönnun af einhverju tagi.“
Þóra kvaðst hafa stundað kvöld-
námskeið í Myndlistarskólanum í
Reykjavík öll menntaskólaárin.
„Þetta er góð hvíld frá lestri skóla-
bókanna. Ég byrjaði í almennri
teikningu og fór svo í módelteikn-
ingu í fyrra og ákvað að fara aftur
núna í vetur. Það er endalaust hægt
að bæta við sig í svona teikningu.
Svo er þetta svo góð þjálfun í sjón-
tækni og bara allt öðruvísi en að
vera að læra bókmenntir eða ein-
hvern utanbók-
arlærdóm í skól-
anum,“ sagði hún.
Þóra kvaðst hafa
meiri áhuga á að teikna en mála.
„Ég hef aldrei málað neitt að ráði,
en hef haft áhuga á teikningu frá því
ég var lítil.“ Þóra á reyndar ekki
langt að sækja myndlistargáfuna því
móðir hennar er Inga Jónsdóttir
myndlistarmaður. Það má því segja
að hún hafi drukkið í sig myndlist-
aráhugann með móðurmjólkinni.
„Mamma hvatti mig til að teikna
þegar ég var lítil og hún tók mig
studnum með í skólann. Hún sagði
einmitt að það hefði verið svo þægi-
legt að taka mig með, því ég gat allt-
af dundað mér við að teikna hvar
sem var.“
Þóra kvaðst vera mjög ánægð
með námskeiðið. „Það er svo þægi-
legt að koma hingað á kvöldin og
þetta er góð aðferð til að hvíla hug-
ann frá daglegu amstri,“ sagði hún.
„Maður gleymir stað og stund við að
teikna svona.“
Módelteikning: Þóra Þorgilsdóttir mundar blýantinn.
Góð þjálfun í sjóntækni
Þóra Þorgilsdóttir
vinnur í apóteki