Morgunblaðið - 20.10.2003, Blaðsíða 16

LISTIR
16 MÁNUDAGUR 20. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
NÝJU bókaforlagi, PublishIslandica, var hleypt
af stokkunum um helgina með útgáfu bóka eftir
þrjá nýja íslenska höfunda en á undanförnum
mánuðum hefur forlagið gert samninga við 15 ís-
lenska höfunda. Íslensku höfundarnir þrír eru
Anna Dóra Antonsdóttir, Jón Skúli Traustason og
Hólmgeir Helgi Hákonarson. Auk þess hefur
PublishIslandica gert samning um útgáfu sænskr-
ar þýðingar skáldsögunnar Stúlka með fingur eft-
ir Þórunni Valdimarsdóttur sem tilnefnd var til
Bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs árið
2000.
Móðurfyrirtæki hins íslenska forlags er banda-
rískt útgáfufyrirtæki, PublishAmeríka, sem stað-
sett er í Maryland í Bandaríkjunum en er einnig
með starfsemi í Noregi og Hollandi og mun hafa
eina 5000 höfunda innan sinna vébanda.
Í tilefni af útgáfu hins íslenska dótturforlags
kom hingað til lands 40 manna hópur rithöfunda
og starfsmanna fyrirtækisins frá Bandaríkjunum,
Hollandi og Noregi og hélt forseti Íslands þeim
móttöku að Bessastöðum á laugardaginn.
Íslenskur bókamarkaður
býður mörg spennandi tækifæri
Forstjóri PublishAmerica og jafnframt aðaleig-
andi PublishIslandica, Willem Meiner, fór fyrir
erlenda hópnum og hann sagði í samtali við Morg-
unblaðið að eina svarið sem hann hefði við spurn-
ingunni hvers vegna hann vildi stofna útgáfufyr-
irtæki á Íslandi væri að hann elskaði Ísland. „Ég
kom hingað fyrst árið 1976 sem fréttaritari til að
fjalla um þorskastríðið. Síðan hef ég elskað land-
ið. Við leggjum áherslu á að opna leið fyrir hæfi-
leikaríka, áður óþekkta höfunda til þess að láta í
sér heyra og alþjóðleg tengsl okkar veita höf-
undum okkar tækifæri til að ná eyrum umheims-
ins. Ég sé einnig mörg spennandi tækifæri í bóka-
útgáfu hérlendis sem ég vil grípa. Tækifærin
felast í því að nýta sér stafræna prenttækni til
hins ýtrasta, prenta bækur í samræmi við eft-
irspurn og liggja þannig aldrei með lager af bók-
um. Ég hef heldur ekki áhuga á því að taka þátt í
því verðstríði sem hér geisar á bókamarkaði fyrir
jólin. Við munum gefa út okkur bækur jafnt og
þétt árið um kring,“ segir Willem Meiner bókaút-
gefandi.
Nýtt íslenskt bókaforlag
Morgunblaðið/Þorkell
Erlendir höfundar og starfsmenn PublishAmerica heimsóttu forseta Íslands á Bessastöðum.
Ambáttin – sönn
saga um þræla-
hald á okkar tím-
um er eftir Mende
Nazer og Damien
Lewis. Þýtt hefur
Kristín Thorlac-
ius.
Þetta er saga
um nútímaþræla-
hald. Mende Nazer, ung Núbastúlka
frá Súdan, segir hér sögu sína. Eftir
áralangt þrælalíf í Khartoum í Afríku
var hún send til fjölskyldu í London
sem hún þjónaði sem ambátt, þar til
hún eygði undankomuleið.
Á bókarkápu segir m.a.: Um nætur
var hún læst inni í skítugu skýli eins
og hver önnur skepna. Henni var
þrælað út frá morgni til kvölds, barin
og niðurlægð við minnsta tilefni. Hún
mátti ekki stíga út fyrir hússins dyr.
Hún var öllu svipt, nema síðustu von-
inni…“
Útgefandi er JPV útgáfa. Bókin er
260 bls., prentuð í Odda. Verð: 3.980
kr.
Dætur Kína –
bældar raddir er
fyrsta bók Xinran.
Helga Þórarins-
dóttir þýddi.
Xinran var með
útvarpsþátt í átta
ár og byggir bók-
ina á viðtölum þar
sem fjöldi kvenna
hafði samband
við hana og afhjúpaði fyrir henni lífs-
skilyrði sín í skjóli nafnleyndar; lífs-
skilyrði sem engan gat órað fyrir að
þær byggju við undir oft og tíðum
sléttu og felldu yfirborði.
Konurnar sögðu henni frá skelfi-
legri lífsreynslu sinni, ofbeldi, nauðg-
unum, skipulögðum hjónaböndum,
aðskilnaði frá börnum sínum og
botnlausri fátækt og allsleysi undir
oki pólitískrar kúgunar og hefða. En
þær töluðu líka um ástina, drauma
sína og væntingar, og hvernig þeim,
þrátt fyrir hörmungar og neyð, tókst
að lifa af.
Xinran fæddist í Beijing árið 1958
en hefur verið búsett í London síðan
1997.
Útgefandi er JPV útgáfa. Bókin er
240 bls., prentuð í Odda. Verð:
3.980 kr.
Frásagnir
Skugga-Baldur
nefnist skáld-
saga eftir Sjón.
Sagan er róm-
antísk og gerist
um miðja 19.
öld. Aðalpersón-
urnar eru prest-
urinn Baldur,
grasafræðing-
urinn Friðrik og
vangefna stúlkan Abba sem tengist
lífi og örlögum mannanna tveggja
með afdrifaríkum hætti. Í frétta-
tilkynningu segir að Sjón sýni á sér
nýjar og óvæntar hliðar og vinni
með skemmtilegum hætti úr ís-
lenskri þjóðsagnahefð.
Útgefandi er Bókaforlagið Bjartur.
Kápumynd er eftir Benedikt Grön-
dal. Hönnun á kápu annaðist Snæ-
björn Arngrímsson en skreyting á
saurblöðum er eftir Sjón. Bókin er
prentuð í prentsmiðjunni Odda hf.
Verð: 3.680 kr.
Skáldsaga
Tímarit Máls og menningar er kom-
ið út og eru þetta 3. og 4. hefti 64.
árgangs. Meðal efnis er grein Valdi-
mars Tr. Hafstein um endursköpun
fortíðarinnar. Valdimar vekur athygli
á því hvernig sjálfsmynd þjóða er
sköpuð í þágu samtímans. Sjálfs-
myndin er líka viðfangsefni Bjarna
Bjarnasonar í greininni „Íslands-
mýtan“.
Fortíð og samtíð fléttast saman í
grein Katrínar Jakobsdóttur um rapp
sem hluta af íslenskri menningu.
Tónlistin kemur líka við sögu í grein
Michaels S. Gibbons þar sem borg-
aralegir bóhemar eru teknir á beinið.
Samspil fortíðar og nútíðar er einnig
að finna í grein Olgu Holowniu um
Hringadróttinssögu og Völuspá. Á
sama hátt tengir
Ásgeir Jónsson
nýja tíma og
gamla í grein um
Villta vestrið á
Íslandi; Shake-
speare og höf-
und Njálu.
Kristján B.
Jónasson fjallar um íslensk ljóð, Þor-
gerður E. Sigurðardóttir skrifar um
hryllingsbarnabækur, Úlfhildur Dags-
dóttir um sæberpönk og Þorleifur
Hauksson um stílfræði.
Þetta er síðasta heftið sem Edda
– útgáfa stendur að. Bókmennta-
félagið Mál og menning hefur tekið
við tímaritinu og standa vonir til að
hægt verði að halda útgáfu þess
áfram strax á næsta ári, eins og
fjallað er um í heftinu.
Tímarit
HINN 17. júní árið 2001 voru
níutíu ár liðin frá því Háskóli Ís-
lands var settur í fyrsta sinn. Það
gerðist er öld var liðin frá fæðingu
Jóns Sigurðssonar forseta, 17. júní
1911, og hófst kennsla í Alþingis-
húsinu við Austurvöll þá um haust-
ið. Í tengslum við afmælið vaknaði
sú hugmynd að gefa út rit í tilefni
þess og eftir allnokkrar umræður
varð niðurstaðan sú, að það ætti
vera ritgerðasafn með heillaóska-
skrá, en þó fremur afmæliskveðja
en hefðbundið afmælisrit. Í for-
málsorðum lýsir ritnefndin mark-
miðum sínum svo:
„Í upphafi setti ritnefndin sér
þau markmið að efni bókarinnar
ætti allt að tengjast Íslandi 20. ald-
ar, vera sem fjölbreytilegast, þó
með nokkurri áherslu á umhverf-
ismál og kvenréttindi. Höfundar
máttu gjarnan taka munninn full-
an, vera afdráttarlausir svo auðvelt
væri að lesa álit þeirra út úr skrif-
unum sem er forsenda skoðana-
skipta. Með öðrum orðum, Kveðja
til Háskóla Íslands á að vera rit
sem ekki verður gengið fram hjá í
framtíðinni þegar talið berst að 20.
öldinni á Íslandi. Og þar sem þetta
á að vera kveðja til Háskóla Ís-
lands, og allra þeirra sem eiga þar
starfsvettvang, var ekki leitað til
kennara skólans um efni í ritið.“
Skemmst er frá því að segja, að
mér virðist ritnefndinni hafa tekist
vel upp. Afmæliskveðjan hefur að
geyma alls nítján ritgerðir og er
fjölbreytileg að efni. Greinarnar
eru þó langflestar úr heimi hugvís-
inda og því er ekki að neita, að ég
sakna nokkuð efnis af sviði nátt-
úru- og raunvísinda, sem svo mjög
hafa sett svip á starfsemi Háskól-
ans undanfarna áratugi. Við því er
þó ekkert að gera og líkast til borin
von að fá fulltrúa allra greina, sem
kenndar eru við Háskóla Íslands,
til að skrifa í rit sem þetta.
Ekki ætla ég mér þá dul að
reyna að fjalla um einstakar grein-
ar í bókinni, enda vart við hæfi.
Þær eru allar stórfróðlegar og
gefa, að minni hyggju, dágóða
mynd af þeirri fjölbreytilegu
fræðastarfsemi, sem fram fer hér á
landi. Höfundar eru úr ýmsum
greinum atvinnulífs og fræða og
eru á ýmsum aldri, hinir yngstu
munu enn vera við nám, hinir elstu
eru komnir vel á áttræðisaldur. Þá
er það og skemmtilegt og til merk-
is um gróskuna í akademískri
starfsemi hér á landi hve margir
starfsmenn Háskólans á Akureyri
skrifa í ritið.
Allur frágangur þessarar bókar
er smekklegur. Hún er prentuð á
góðan pappír og bundin í fallegt
band.
Síðbúið
afmælisrit
BÆKUR
Afmælisrit
Bókaútgáfan Hólar, Akureyri 2003.
390 bls.
AFMÆLISKVEÐJA TIL HÁSKÓLA
ÍSLANDS
Jón Þ. Þór
Á HÁDEGISTÓNLEIKUNUM í
Íslensku óperunni s.l. þriðjudag voru
fluttar umskriftir og útsetningar á
bandarískri sönglist, negrasálmum
(Burleigh), þjóðlögum og söngvum
eftir Gershwin, Kern, og Clutsam.
þarna gat að heyra umritanir, sem
fylgdu upprunahljómunum og svo út-
setningar, er voru mjög smekklega
útfærðar af Daníel Bjarnasyni, er
einnig lék með á píanó. Því hefur ver-
ið haldið fram, sérstaklega af banda-
rískum tónlistarmönnum, að þá fyrst
hafi Evrópubúar kunnað að meta t.d.
negrasálma, þegar þeir höfðu verið
útsettir samkvæmt evrópskum tón-
listarvenjum, t.d. klæddir í fallegar
kórútsetningar, því upprunaleg
„gospelútfærsla“ þeirra hafi framan
af þótt ófín og frumstæð, nokkuð sem
nú er þó komið í tísku, hér á landi.
Þrátt fyrir að margt væri mjög vel
gert í útfærslum Davíðs, voru þær
einstaklega evrópskar, ekki síst
hljóðfæraskipanin og leikmátinn.
Sem sagt langt frá hinu alþýðlega og
hráa en oft áhrifamikla efni. Það má
einnig segja um sönginn, sem var á
köflum mjög góður, að hann var auð-
vitað evrópskur. Lögin sem voru
sungin, voru; My curly headed baby,
eftir Clutsam, þjóðlagið Weeping
Mary, negrasálmurinn Didńt my
Lord deliver Daniel, sérkennileg út-
setning á Go down Moses, sem er eitt
af mörgum negralögum, sem Henry
(Harry Thacker) Burleigh útsetti og
er ekki ljóst hvort útsetningin var að
öllu leyti eftir Daniel, en ólík var hún
því sem gerist um þennan vinsæla
söng. Vel hefði mátt gæta meiri ná-
kvæmni í efnisskrá, varðandi útsetn-
ingarnar, hvort um var að ræða um-
ritanir eða frumgerðar útsetningar,
bæði hvað varðar hljómskipan og
raddfærslu.
Á seinni hluta efnisskrár voru tvö
lög eftir Gershwin. It aint necessarily
so og I got plenty ó nuttiń en bæði
þessi lög eru úr óperunni Porgy and
Bess. Mörg lög úr þessari ágætu
óperu hafa því miður oft fengið frem-
ur illa og afbakaða meðferð, þó hér
væri blessunarlega farið vel með
þessi vinsælu lög. Það væri verðugt
verkefni fyrir Íslensku óperuna, að
færa upp frumgerð verksins, eins og
höfundurinn gekk frá því. Lokavið-
fangsefni tónleikanna var Ol’ man riv-
er, eftir Jerome Kern, gott bassalag,
sem Davíð Ólafsson söng ágætlega.
Í heild voru þetta góðir tónleikar,
ekta evrópsk útfærsla á sérstæðri
sönglist „vesturfara“ en vel fram
færðir, nokkuð varfærnislega, enda
hljóðfæraleikarnir nemendur og lítt
reyndir í konsertuppfærslum. Davíð
er vaxandi söngvari og gerði margt
mjög vel og verður fróðlegt að fylgj-
ast með tónleikaröð hans, enda þá til
meðferðar evópsk sönglist.
Nú er það svart,
maður!
TÓNLIST
Íslenska óperan
fluttir af Davíð Ólafssyni við kvartett-
undirleik undir stjórn Daniels Bjarnason-
ar. Þriðjudagurinn 14. október. 2003.
BANDARÍSKIR SÖNGVAR
Jón Ásgeirsson
Betra sjálfsmat –
Lykillinn að betra
lífi er eftir Nathan-
iel Branden. Þóra
Sigríður Ingólfs-
dóttir þýddi.
„Kjarkur, öryggi,
árangur: Allt byrjar
það með góðu
sjálfsmati – og
sjálfsmatið á upptök sín innra með
þér. Sjálfsmyndin hefur afgerandi
áhrif á lífshlaup okkar, vinnu, ást-
armál, foreldrahlutverk og árangur í
lífinu,“ segir í tilkynningu frá útgef-
anda.
Útgefandi er JPV-útgáfa. Bókin er
173 bls., prentuð í Odda. Jón Ásgeir
hannaði kápu. Verð: 3.980 kr.
Handbók