Morgunblaðið - 23.10.2003, Blaðsíða 33

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. OKTÓBER 2003 33
FYRIR tæpum fjórum árum fór þverpólitískur hópur fólks að koma reglu-
lega saman til að ræða nauðsyn þess að stofna samtök velunnara Rík-
isútvarpsins. Ástæðan fyrir tilurð þessa hóps voru m.a. hugmyndir um að
gera Ríkisútvarpið að hlutafélagi. Lögð var áhersla á að snúa vörn í sókn og
efla Ríkisútvarpið til að gegna því hlutverki sem það hefur
skv. núgildandi lögum, svo það megi áfram vera ríkisútvarp í
almannaeign og hornsteinn menningar og lýðræðis í land-
inu. Þessi hópur stofnaði síðan samtökin Hollvinir Rík-
isútvarpsins haustið 2002 á fjölmennum fundi í Norræna hús-
inu.
Lýðræðisleg skylda RÚV
Mikilvægasta hlutverk Ríkisútvarpsins er í þágu lýðræðisins,
sem endurspeglast í því að Ríkisútvarpinu ber samkvæmt lögum að gæta
óhlutdrægni, vernda skoðanafrelsi og halda uppi fjölbreyttum skoðunum.
Um lögbundið hlutverk stofnunarinnar segir svo í 3. gr. laga um Rík-
isútvarp:
Ríkisútvarpið skal leggja rækt við íslenska tungu, sögu þjóðarinnar og
menningararfleifð. Ríkisútvarpið skal halda í heiðri lýðræðislegar grund-
vallarreglur og mannréttindi og frelsi til orðs og skoðana. Það skal gæta
fyllstu óhlutdrægni í frásögn, túlkun og dagskrárgerð.
Það má eflaust deila um það hvort Ríkisútvarpið leitast ávallt við að rækja
þessa skyldu. Hins vegar er óumdeilanlegt að fjölmiðlar í einkaeigu hafa
engar slíkar skyldur. Þeir ákveða sjálfir hverjir fá að tjá sig og þeir geta birt
efni að eigin geðþótta.
Það er óhætt að fullyrða, að enginn ljósvakafjölmiðill stendur Rík-
isútvarpinu framar hvað varðar fjölþætta og vandaða dagskrárgerð. Hug-
myndir um einkavæðingu hefðu það líklega í för með sér að þetta vandaða
efni hyrfi að mestu, vegna þess að það er ekki nógu ,,markaðsvænt“ í augum
eigenda á frjálsum markaði. Markmið einkareksturs er nefnilega aðeins eitt:
Að skila eigendunum fjárhagslegum hagnaði.
Sporin hræða
Erfitt hefur reynst að fá gild rök fyrir því að breyta Ríkisútvarpinu í hluta-
félag.
Þó hafa þær röksemdir heyrst að stofnunin þurfi að geta brugðist skjótt
við í samkeppni og verið skjót til ákvarðana. Hvað er því til fyrirstöðu að
stofnun sé breytt þannig að hún bregðist skjótt við samkeppni þó svo að hún
sé ekki gerð að hlutafélagi? Í hlutafélagi felst hins vegar að til greina kæmi
að selja það hlutafélag. Það er óhætt að segja að sporin hræði ef um væri að
ræða hlutafélag í eigu ríkisins, því hingað til hafa slík hlutafélög undantekn-
ingarlaust verið seld. Minnsta vísbending í þá átt er að mati okkar sem
stöndum að Hollvinasamtökum RÚV beinlínis hættuleg fyrir íslenska menn-
ingu, fyrir öryggi landsmanna og ekki síst fyrir fjölmiðla landsins með tilliti
til ríkjandi samþjöppunar í þeim geira. Lýðræðisþróun í landinu er hætta bú-
in ef frjálst Ríkisútvarp verður lagt af sem stofnun í eigu þjóðarinnar allrar.
Aðalfundur samtakanna verður haldinn í Norræna húsinu sunnudaginn
26. október nk. kl. 16 og eru allir velunnarar stofnunarinnar hvattir til að
mæta og leggja með því málefninu lið. Kosin verður ný stjórn og vænta má
fjörugra umræðna um hlutverk samtakanna í framtíðinni.
Framtíð Ríkisútvarpsins
Eftir Margréti K. Sverrisdóttur
Höfundur er stjórnarmaður í Hollvinasamtökum Ríkisútvarpsins.
ÞEGAR fjallað var á Alþingi í
janúar 2001 um viðbrögð löggjaf-
ans við dómi Hæstaréttar í ör-
yrkjamálinu voru fjölmargir lög-
fræðingar kallaðir til ráðuneytis.
Meðal þeirra vorum við fjór-
menningarnir, sem sömdum
frumvarp ríkisstjórnarinnar, þ.e.
auk mín þeir Jón Sveinsson hrl.,
Baldur Guðlaugsson ráðuneyt-
isstjóri og Þórir Haraldsson, að-
stoðarmaður heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra. Á fund
allsherjarnefndar komu svo líka
prófessorarnir við lagadeild HÍ,
Sigurður Líndal og Eiríkur Tóm-
asson, sem og lektorinn Skúli
Magnússon og stundakennarinn
Guðrún Gauksdóttir. Að auki var
lögfræðingurinn Oddný Mjöll
Árnadóttir kallaður til.
Allir þessir lögfræðingar voru
á einu máli um, að frumvarp rík-
isstjórnarinnar uppfyllti kröfur
stjórnarskrár. Í hóp með þessum
lögfræðingum og með sömu
skoðun á þessu, má setja marga
aðra fræðimenn í lögfræði, sem
að vísu tjáðu sig ekki um þetta
tiltekna frumvarp, en hafa tjáð
sig almennt og fræðilega um
lagaatriði sem þetta varða. Meðal
þeirra er til dæmis Ólafur Jó-
hannesson.
Í ræðu sem Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir varaþingmaður flutti
á Alþingi föstudaginn 17. október
sl., í umræðum utan dagskrár um
nýfallinn dóm Hæstaréttar, nafn-
greindi hún mig einan sem ráð-
gjafa ríkisstjórnarinnar í málinu.
Það er eins og hún telji mig eina
lögfræðinginn á Íslandi sem
mark er á takandi. Það eitt skipti
máli hvað ég hafi talið og ráðlagt.
Ég tel mig til þess knúinn að
taka upp þykkjuna fyrir hina.
Þeir eru allir vandaðir og hæfir
lögfræðingar sem hafa getið sér
án undantekninga gott orð fyrir
störf sín á vettvangi lögfræð-
innar. Það er því afar óverð-
skuldað og ranglátt af varaþing-
manninum að nefna þá ekki til
sögunnar, þegar hún fjallar um
þetta málefni. Nema þetta hafi
bara verið yfirsjón?
Yfirsjón?
Höfundur er prófessor
við lagadeild HR.
Jón Steinar Gunnlaugsson
Síðumúla 21
Sími 588-9090
Suðurlandsbraut 52
Sími 530-1500
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
E
H
F.
/S
IA
.I
S
-
SK
U
2
07
60

09
/2
00
3
Fjárfesting til framtíðar
í hjarta
borgarinnar
www.101skuggi.is
Kringlan 8-12, 3. hæð
Sími 575 9000
Nánari upplýsingar:
Íbúðir til afhendingar í september 2004.
* Íbúðin afhent tilbúin án gólfefna. ** Íbúðin afhent tilbúin til innréttingar.
26,5
milljónir kr.
*
126 m2
19,8
milljónir kr.
*
96 m2
34,5
milljónir kr.
**
136 m2
34,9
milljónir kr.
**
164 m2
25,5
milljónir kr.
**
139 m2
26,9
milljónir kr.
**
136 m2