Morgunblaðið - 25.10.2003, Blaðsíða 28

LISTIR
28 LAUGARDAGUR 25. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÁEFNISSKRÁ afmæl-istónleika Sinfón-íuhljómsveitar Norður-lands eru fjögur verk.
Fyrst verður flutt lítil svíta fyrir
hljómsveit, Jeux d’enfants, Barna-
leikir, eftir Bizet, samin árið 1871.
Við tekur Trompetkonsertinn eftir
Haydn en einleikari er Ásgeir H.
Steingrímsson, þá er það verkið Am-
or galdrakarl, El amor Brujo, eftir
Manuel deFalla og loks flytur hljóm-
sveitin „Dansa frá Galanta“ eftir
ungverska tónskáldið Zoltán
Kodaly.
„Þetta eru allt ekta hljómsveit-
arverk, verk þar sem mikið er lagt
upp úr að nýta krafta hljómsveit-
arinnar og möguleika hennar. Það
má segja að öll þessi verk séu kon-
fektmolar,“ sagði Guðmundur Óli
Gunnarsson hljómsveitarstjóri, en
hann hefur gegnt starfi aðal-
hljómsveitarstjóra Sinfóníu-
hljómsveitar Norðurlands frá upp-
hafi.
Trompetkonsert Haydns er vel
þekkt verk og glæsilegt að sögn
Guðmundar Óla. „Þetta er eðall á
meðal verka frá klassíska tímanum.
Hann býður bæði upp á fallegar mel-
ódíur og fjörmikinn lokakafla,“ sagði
Guðmundur Óli. Hin verkin þrjú eru
öll í rómantískum anda, þó svo að
verk Ungverjans Kodaly sé samið
þegar nokkuð var liðið á 20. öldina.
Verk hans „Dansar frá Galanta“ hef-
ur ekki áður verið flutt hér á landi að
því er hljómsveitarstjórinn best veit.
„Þetta er glæsiverk fyrir sinfón-
íuhljómsveit. Dregur dám af síg-
aunatónlist, er bæði angurvært og
fjörmikið,“ sagði Guðmundur Óli.
Verkið eftir deFalla er upp-
runalega balletttónlist og flutti
hljómsveitin það fyrir fáeinum ár-
um. „Þetta er afskaplega spænsk
tónlist, með flamengótakti en líka
svolítið márísk með dulúðugum tat-
arablæ,“ sagði hann, en í þessu verki
er hinn frægi Elddans sem margir
þekkja. Barnaleikir Bizet voru upp-
haflega tólf smálög fyrir píanó, en
hann umritaði fimm þeirra síðar í
verk fyrir hljómsveit. „Þetta verk
býður upp á ýmsar ólíkar stemmn-
ingar.“
Höfðu þörf fyrir að spila
Fyrstu tónleikar Sinfóníu-
hljómsveitar Norðurlands voru í Ak-
ureyrarkirkju 24. október 1993.
Hljómsveitin var arftaki Kammer-
hljómsveitar Akureyrar sem starfað
hafði nokkur ár þar á undan, eða frá
1987, og komið fram á um þrjátíu
tónleikum víða á Norðurlandi.
Starfsemin hefur á þeim tíu árum
sem liðin eru farið vaxandi og sem
dæmi þar um má nefna að fjár-
framlög til hljómsveitarinnar voru
tvær milljónir króna á ári í upphafi
og haldnir voru tvennir til þrennir
tónleikar. Nú eru að jafnaði haldnir
allt að átta tónleikar og eru skóla-
tónleikar þá ekki taldir með. Á síð-
asta ári námu framlög til hljómsveit-
arinnar átján milljónum króna.
„Þetta var eins og oft er með menn-
ingarstarfsemi á Íslandi, hún byrjar
af hugsjón og eldmóði einum sam-
an,“ sagði Guðmundur Óli og benti á
að á fyrstu dögum Kammerhljóm-
sveitarinnar hefðu menn spilað án
þess að fá greiðslu „bara af því þeir
höfðu þörf fyrir að spila“. Síðan hefði
smám saman verið hægt að inna lág-
ar greiðslur af hendi og það gengi í
skamman tíma. „En þegar menn
ákveða að byggja hljómsveitina upp
til frambúðar færa menn sig æ meir
inn á atvinnumennskuna, m.a. með
því að greiða hljóðfæraleikurum fyr-
ir vinnu sína.“ Nokkuð skortir þó
enn að sögn Guðmundar Óla upp á
að greitt sé að fullu eftir töxtum, „en
við erum alltaf að færast nær og nær
því marki“.
Engir fastráðnir hljóðfæraleik-
arar eru í SN, þeir eru ráðnir fyrir
hvert verkefni fyrir sig. Fastur
kjarni hljóðfæraleikara hefur leikið
með SN síðasta áratug, um þrjátíu
manns og flestir á Norðurlandi, allt
austur til Vopnafjarðar. Um er að
ræða kennara við tónlistarskólana á
svæðinu en Guðmundur Óli sagði að
eins væri leitað til kennara við tón-
listarskóla víða á landsbyggðinni,
þannig væru hornleikari frá Hvols-
velli og óbóleikari frá Reyðarfirði
fastir spilarar í hljómsveitinni. Loks
væri leitað til hljóðfæraleikara á
suðvesturhorni landsins, en yfirleitt
væri þá um að ræða fólk sem ætti
rætur að rekja norður, hefði lært við
Tónlistarskólann á Akureyri eða
kennt við hann. Lengra komnir
nemendur við skólann fá einnig
tækifæri til að spreyta sig með
hljómsveitinni og sagði Guðmundur
Óli það mjög þýðingarmikið. „Þeir fá
mun meiri hljómsveitarþjálfun en al-
mennt gerist í tónlistarskólum.“
Bjartsýni vegna fyrirhugaðs
menningarhúss
Ákvörðun liggur fyrir um að reisa
menningarhús á Akrueyri og sagði
Guðmundur Óli að í ljósi þess horfðu
menn vongóðir fram á veginn, því
það sem helst hefði háð starfsemi
hljómsveitarinnar væri bág aðstaða
til tónleikahalds. „Það háir okkur
ótrúlega mikið, einkum eftir að tón-
leikum hefur fjölgað og þá finnum
við að þolinmæði starfsmanna t.d.
kirkna og íþróttahúsa þar sem við
helst höldum okkar tónleika fer
þverrandi,“ sagði Guðmundur Óli og
vitnaði til Hávamála í þeim efnum:
„Ljúfur verður leiður er lengi situr
annars fletjum á.“ Hann sagði mikla
orku og peninga fara í að bera til
stóla og hljóðfæri fyrir æfingar og
tónleika. Tónlistarfólk hlakkaði því
mikið til þegar sá draumur þess yrði
að veruleika að menningarhúsið risi
þó svo að enn séu í það nokkur ár.
„Tilfellið er að við erum oft í stórum
vandræðum vegna húsnæðisleysis,
það hefur háð starfsemi okkar mest
þannig að við erum mjög glöð nú
þegar við sjáum fram á að húsið
verður byggt,“ sagði Guðmundur
Óli.
Síðustu fjögur ár hefur SN leikið
á 30 skólatónleikum á ári, spilað fyr-
ir grunnskólabörn á Akureyri, Eyja-
firði og Suður-Þingeyjarsýslu auk
þess sem skagfirsk skólabörn voru
heimsótt eitt árið. „Tilgangurinn er
að kynna börnum, framtíðarhlust-
endum okkar, klassíska tónlist. Eins
að börnin fari ekki út í lífið án þess
að hafa upplifað og kynnst því hvað
tónleikar eru, hvað það er að hlýða á
lifandi tónlist,“ sagði Guðmundur
Óli. Hann sagði viðbrögðin hafa ver-
ið mjög jákvæð og börnin væru
ánægð með tónleikahaldið.
Hljómsveitin hefur einu sinni leik-
ið utanlands, farið var til Grænlands
á síðasta ári og leikið þar á nokkrum
tónleikum. „Þessi ferð gerði hljóm-
sveitinni ansi mikið gott, henni fór
ótrúlega mikið fram og við munum
búa lengi að þessari reynslu,“ sagði
Guðmundur Óli. Auk þess sem SN
hefur leikið á Akureyri hefur hún
heimsótt nokkra þéttbýlisstaði á
Norðurlandi, leikið í Reykjavík og
þá sagði Guðmundur Óli að hugur
manna stæði til þess að heimsækja
Austurland og það væri á stefnu-
skránni. „Sennilega hefði verið rétt
að nefna hljómsveitina Sinfón-
íuhljómsveit landsbyggðarinnar,
miðað við þann metnað sem við höf-
um fyrir hennar hönd, við vildum
gjarnan sjá hljómsveitina sinna
landsbyggðinni allri. Við teljum að á
vissan hátt höfum við sterkari metn-
að og séum betur í stakk búin til að
sinna því en Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands,“ sagði Guðmundur Óli. „Það
er kannski af því við erum úti á
landsbyggðinni og erum alltaf að
spila þar. Okkur finnst þetta standa
okkur nær.“
Fjölbreytt efnisskrá í vetur
SN mun á þessu starfsári efna til
sex tónleika, auk skólatónleikanna,
en þeir næstu verða í lok nóvember
þar sem flutt verður efnisskrá af
skólatónleikum haustsins. Í febrúar
flytur hún m.a. Sinfóníu nr. 2 eftir
Brahms og er það í fyrsta sinn sem
hljómsveitin fæst við Brahms-
sinfóníu. „Eftir því sem hljómsveit-
inni hefur vaxið fiskur um hrygg
hefur hún meiri möguleika á að tak-
ast á við þekktari sinfóníur, verk
sem menn vilja ekki leika nema
hægt sé að gera það sómasamlega.“
Þá verða strengjasveitartónleikar
í mars, dagskrá tónleika sem verða í
apríl er óákveðin, en starfsárinu lýk-
ur með þátttöku í Kórastefnu í Mý-
vatnssveit þar sem hljómsveitin flyt-
ur óratóríuna Sköpunina eftir
Haydn ásamt hátíðarkór og ein-
söngvurum.
Byrjaði af hug-
sjón og eldmóði
einum saman
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands heldur
fyrstu tónleika vetrarins á morgun,
sunnudaginn 26. október, kl. 16 í Akur-
eyrarkirkju en með þeim heldur hljóm-
sveitin upp á 10 ára afmæli sitt. Margrét
Þóra Þórsdóttir spjallaði við Guðmund
Óla Gunnarsson hljómsveitarstjóra
um tónleikana, söguna og framtíðina.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Hápunkturinn. Sálumessa Verdis flutt í Íþróttahöllinni á Akureyri. Einsöngvarar: Björg Þórhallsdóttir, Anna-
maria Chiuri, Kristján Jóhannsson og Kristinn Sigmundsson, Sinfóníuhljómsveit Norðurlands og kórar.
Morgunblaðið/Skapti
Guðmundur Óli Gunnarsson hljómsveitarstjóri stjórnar Requiem (Sálu-
messu) eftir Giuseppe Verdi í Íþróttahöllinni á Akureyri síðastliðið vor.
maggath@mbl.is
HÁPUNKTUR í starfsemi Sin-
fóníuhljómsveitar Norðurlands
var síðastliðið vor þegar hljóm-
sveitin flutti Sálumessu Verdis í
Íþróttahöllinni undir stjórn Guð-
mundar Óla. „Þetta er tvímæla-
laust stórbrotnasta verk sem
ráðist hefur verið í að flytja á
Akureyri,“ sagði Jón Hlöðver Ás-
kelsson í dómi um tónleikana í
Morgunblaðinu. Alls tóku þátt í
flutningi um 200 manns, 70 í
hljómsveit og 130 í kór. Ein-
söngvarar voru þau Annamaria
Chiuri, Björg Þórhallsdóttir,
Kristinn Sigmundsson og Krist-
ján Jóhannsson.
Sömu helgi flutti Sinfóníu-
hljómsveit Íslands Sálumessu
Benjamins Britten, undir stjórn
Vladimirs Azhkenasys.
Jafnan fær SN til liðs við sig
hljóðfæraleikara af landsbyggð-
inni, en þar sem um stóra tón-
leika var að ræða hafði verið leit-
að liðsinnis meðal spilara úr
Sinfóníuhljómsveit Íslands. Þeir
áttu svo ekki heimangengt eftir
að búið var að færa til tónleika
sveitarinnar.
„Það kom svo í ljós þegar við
fórum að skoða þetta að það eru
til í landinu tvær stórar sinfón-
íuhljómsveitir þegar á þarf að
halda. Það eru talsverð tíðindi í
íslensku tónlistarlífi. Mér fannst
merkilegt að komast að því að til
væri svo mikið af góðu tónlist-
arfólki í landinu að hægt er að
manna tvær stórar sinfón-
íuhljómsveitir,“ sagði Guð-
mundur Óli.
Um 1700 manns sóttu Verdi-
tónleika hljómsveitarinnar. „Það
er á engan hallað þó að Guð-
mundur Óli Gunnarsson sé sér-
staklega nefndur töframaður
þessara tónleika, því það er mik-
ið afrek að skila sálumessunni
með slíkum eldmóði og túlk-
unarlegri fulkomnun sem hann
gerði,“ sagði Jón Hlöðver í dómi
sínum. Eins sagðist hann hafa
gert ráð fyrir góðum flutningi,
„en að hann færi svo langt fram
úr mínum væntingum og næði að
örva mínar eitthvað kosn-
ingaslæptu taugar og kynda í
mér eld svo um munaði bjóst ég
ekki við“.
Tvær stórar sinfóníuhljómsveitir
Morgunblaðið/Kristján
Ásgeir H. Steingrímsson