Morgunblaðið - 31.10.2003, Blaðsíða 36

LISTIR
36 FÖSTUDAGUR 31. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
J
æja, nú fer að koma að
því, gamla mín. Þetta
fer að skella á. Héðan af
er þetta bara allt „down
hill“. Karlmennirnir
hverfa og hrukkurnar koma í
staðinn. Svona er lífið. Þú getur
ekki látið sjá þig á bar lengur. All-
ir yngri en þú! Best þú farir bara
að kynna þér bingókvöldin, vinan.
Ekki kaupirðu föt í þessum búð-
um í Kringlunni? Þú verður bara
að fara að fá þér pöntunarlista,
það gera gamlingjar. Ekki finnst
þér Justin Timberlake sætur? Já,
en hann gæti verið sonur þinn! Ha
ha!“
Já, ha ha. Það er sko hægt að
gera endalaust grín að einhleypri
konu sem er að verða þrítug.
Brandararnir eru óteljandi og
snúast flestir um að útlitið sé
svart fram-
undan. Lífið
sé búið. „It’s
all down hill
from here.“
Ég hef
fengið minn
skammt af
bröndurum sem snúast um aldur
undanfarið ár eða svo. Ástæðan er
sú að innan örfárra daga skríð ég
yfir hápunktinn, þrítugasta af-
mælisdaginn og inn í svartnætti,
eymd og einmanaleika, ef marka
má skotin sem dunið hafa á mér.
Eftir örfáa daga verð ég ekki við-
ræðuhæf um neitt sem skiptir
ungt fólk máli, enda verð ég þá
komin úr þeirra hópi, inn í vetur
ævi minnar. Það er vissulega nap-
urleg tilhugsun. Héðan af verð ég
litin hornauga ef ég fer á tónleika
með Scooter. Mig dauðlangaði
nefnilega á tónleika með Scooter
um daginn en vissi ekki hvert vin-
konurnar ætluðu. „Oh my god,
Sunna. Þú ert að verða þrítug!“
Ég lét þessi ummæli sem vind um
eyru þjóta en hætti snarlega við
að kaupa miða þegar ég komst að
því að tónleikarnir áttu víst að
höfða sérstaklega til ungs fólks á
aldrinum 18–28 ára (og þaðan af
yngra). Þetta unga fólk gat tekið
þátt í alls kyns skemmtilegum
netleikjum og unnið miða á tón-
leikana. En við gamla fólkið, sem
vorum orðin 29 ára, áttum þess
ekki kost. Ég hef líka nýlega verið
spurð að því hvort sautján ára
systir mín sé dóttir mín og trúið
mér, sá aðili fékk að mæta augna-
ráði sem drepur. Svo finnst mér
líka undarlegt hvað ungt fólk er
farið að gera það gott í ýmum
störfum. T.d. Auddi, annar þátta-
stjórnenda Popptíví, sem er fædd-
ur 1980. Ég hélt að hann hlyti að
vera undrabarn (mjög líkamlega
þroskað undrabarn) þar til mér
var bent á að hann væri ekkert
svo ungur, fólk fætt 1980 væri jú
komið með bílpróf og gott betur
en það, orðið 23 ára. Ég heyrði
líka af dýralækni um daginn sem
var fæddur 1970 og krossbrá.
„Svona ungur dýralæknir? Hann
hefur tekið þetta á hraðferð!“ Nei,
aftur var ég leiðrétt, fólk fætt
1970 er 33 ára gamalt og í þeirra
hópi er því vissulega lang-
skólagengið fólk. Að því er virðist.
Þetta er svolítið sjokkerandi fyrir
unga konu eins og mig að
heyra …
Smám saman hefur sem sagt
safnast í sarpinn hjá mér tilefni til
að hafa örlitlar áhyggjur af því að
nú sé ég að verða þrítug. Þegar
saman koma endalaus skot frá
vinum og kunningjum, höfnun
vegna aldurs á tónleika, misskiln-
ingur varðandi skyldleika svo
ekki sé talað um að ég er löngu
komin úr hópi þeirra sem geta
ferðast á sérlega ódýrum flugfar-
gjöldum, hef ég orðið þess
áskynja að eitthvað stórt, eitthvað
ótrúlega magnað, er í uppsigl-
ingu. Hef eiginlega komist að því
að það hljóti að vera algjör út-
skúfun úr samfélaginu. Í það
minnsta samfélagi ungs fólks.
Það hefur undanfarið verið inn-
prentað í mig í gegnum ofantalið
að ég eigi hreint og beint að hafa
áhyggjur af aldri mínum. Ég á að
vera með það sem í daglegu tali er
kallað „aldurskomplexar“. Og það
er alveg sama hversu mikið ég
berst á móti, set upp kæruleys-
islegan svip og segist fagna áfang-
anum, þroskanum sem ég hef öðl-
ast, fólk samhryggist mér samt
sem áður innilega. Síðast í fyrra-
dag ræddi ég við vinkonu mína
sem spurði mig hvernig mér liði
að vera að verða þrítug. „Vel,“
svaraði ég um hæl. Hún átti varla
orð: „Í alvöru? Ég er nú bara 27
en er þegar orðin kvíðin. Þú ert
algjör hetja.“
Já, ég er algjör hetja. Því að
þrátt fyrir að vinir mínir séu dug-
legir við að minna mig á um-
skiptin framundan, (hamskipti er
í raun nærri lagi) þá er það helst
ég sem geri grín að þessu. Mér
finnst brandarar um aldur og
áhyggjur sem honum fylgja
fyndnir. Mér finnst sniðugt að ég
hafi ekki getað tekið þátt í
„skemmtilegum leik“ til að kom-
ast á Scooter-tónleikana. Mér
finnst jafnvel svolítið sætt að ein-
hverjum finnist við Odda systir
svo líkar að við gætum verið
mæðgur. Eða já … svona næstum
því!
Það allra fyndnasta er að mér
finnst ég ekkert hafa breyst eða
þroskast síðan ég var tvítug. Mér
finnst ég sami kjáninn, hef jafn-
gaman af djamminu um helgar og
hugmyndir um að stofna fjöl-
skyldu (þ.e. stækka fjölskylduna!)
eru jafnfjarri mér í dag og þær
voru þá. Og hvað segir þetta mér?
Að það skiptir ekki máli hversu
gamall maður er í árum talið held-
ur hvernig manni líður í hjartanu.
Ég fékk samt smáuppreisn æru
um daginn í Vínbúðinni. Ég kom
að kassanum, rétti fram veig-
arnar og afgreiðslukonan leit
snöggt á mig og spurði: „Ertu
með skilríki?“ Í eitt andartak hlýt
ég að hafa ljómað eins og sól í
heiði og gerði mig líklega til að
draga upp ökuskírteinið, aldri
mínum og þroska til staðfest-
ingar. En Adam var ekki lengi í
Paradís (eða Eva …) „Æ, fyr-
irgefðu, þú þarft ekkert að sýna
skilríki,“ sagði afgreiðslukonan,
sem hafði fengið betri tíma til að
virða mig fyrir sér. Ég eyddi dá-
góðum tíma fyrir framan speg-
ilinn það kvöldið að rýna í andlit
mitt. Er það þroskinn sem ég ber
svona utan á mér? Eða eru það
einfaldlega hrukkur?
Áhyggjur
af aldri
Ég eyddi dágóðum tíma fyrir framan
spegilinn það kvöldið og rýndi í and-
lit mitt. Er það þroskinn sem ég ber
svona augljóslega utan á mér? Eða
eru það einfaldlega hrukkur?
VIÐHORF
Eftir Sunnu Ósk
Logadóttur
sunna@mbl.is
Á TÍBRÁR-TÓNLEIKUM í Saln-
um í kvöld kl. 20 leikur gleðisveitin
Rússíbanar. Að sögn Guðna Franz-
sonar, klarinettuleikara Rússíbana,
hefur sveitin ekki spilað mikið sam-
an að undanförnu, en er nú komin á
fullt skrið aftur og með nýjan gít-
arleikara, Kristin H. Árnason, inn-
anborðs. „Segja má að tónleikar
kvöldsins séu nokkurs konar „come-
back“ sveitarinnar,“ segir Guðni og
bætir við: „Við ætlum að bregða út af
vananum og spila talsvert af nýju
efni, en við höfum nánast ekkert spil-
að af frumsömdu efni eftir hljóm-
sveitarmeðlimi áður. Þannig munum
við t.d. frumflytja tvö ný lög eftir
Kristin, tvö lög eftir Tatu harmon-
ikuleikara okkar og lag eftir Einar
Kristján Einarsson, fyrrverandi gít-
arleikara sveitarinnar, sem kvaddi í
fyrra,“ segir Guðni.
„En auðvitað verðum við líka með
gamla slagara á prógramminu og
munum t.d. taka nokkra ungverska
dansa eftir Brahms, auk þess að vera
með klezmer, balkanmúsík og eitt
búlgarskt lag þar sem við túlkum
búlgarskan kvennakór með hljóð-
færum okkar,“ segir Matthías Hem-
stock slagverksleikari. „Auk þess
verðum við með tvö ný lög eftir dul-
arfullan mann sem ekki má nafn-
greina,“ segir Kristinn H. Árnason
gítarleikari leyndardómsfullur. „Við
munum flytja dansa eftir tónsmið
sem betur er þekktur að því að gagn-
rýna verk annarra en að opinbera sín
eigin. Annars er spurning hvort tón-
skáldið sjálft geti þekkt lögin sín í
okkar útfærslu,“ segir Guðni og
hlær.
Stíllinn býður upp á
ákveðið frelsi
Spurðir hvernig það leggist í þá að
spila frumsamið efni virðast hljóm-
sveitarmeðlimir á einu máli um að
það hafi komið þeim þægilega á
óvart hve vel það hafi gengið. „Við
höfum náttúrlega aldrei unnið svona
áður, þ.e. verið að semja hver ofan í
annan, en það hefur reynst mjög
skemmtilegt. Það er mun meira að
gerast á æfingum og við prófum
fleiri hluti, en auðvitað hefur sá sem
samdi verkið úrslitavald á endanum.
Hinir geta þó verið býsna frekir og
haft ákveðnar skoðanir á hlutunum,“
segir Guðni.
„Síðan er nýskipaður hljómsveit-
arstjóri okkar, Tatu, náttúrlega séní
í útsetningum og hefur komið með
hverja snilldarútsetninguna á fætur
annarri,“ segir Matthías. „Samt, eins
og Guðni segir, þá eru menn svolítið
frekir. Ég skrifa aðeins hluta út og
síðan finna hinir út úr því hvað þeir
vilja gera,“ segir Tatu Kantomaa
harmonikuleikari. „Enda býður
þessi músík náttúrlega upp á það, því
það er ekki eins og við séum að spila
tónsmíðarnar algjörlega nótu fyrir
nótu. Stíllinn býður upp á ákveðið
frelsi,“ segir Matthías. „Og þreifing-
ar með form,“ bætir Kristinn við.
Dansað með andlitinu
„En þótt við séum að spila nýtt
efni þá fellur nýja tónlistin vel að
tónlistarstíl okkar,“ segir Guðni og
Jón Skuggi bassaleikari tekur undir
þetta. „Ég held að þessi nýja músík
okkar sé ekki samin vísvitandi til
þess að passa inn í fyrri stíl okkar,
það vill bara þannig til að hún pass-
ar,“ segir Jón. „Á tímabili vorum við
einmitt að spekúlera í því hvort
áheyrendur, sem eru vanir ákveðinni
Rússíbana-tónlist, fengju sjokk þeg-
ar við kæmum með frumsmíðar. Ég
held samt að svo sé ekki. Ég held að
enginn þurfi að verða fyrir neinu
áfalli við að heyra nýju Rússíbana-
lögin,“ segir Guðni og bætir við: „Og
auðvitað skiptir mestu máli að við
semjum tónlist sem við „fílum“ en
séum ekki bara að reyna að þóknast
einhverjum áhangendum.“
Inntir eftir því hvort hljómsveit-
armeðlimir hafi ekki áhyggjur af því
að áheyrendur muni eiga erfitt með
að sitja kyrrir í sætum sínum meðan
hin rytmíska og hressa tónlist dunar
glotta félagarnir hver til annars.
„Áheyrendum er náttúrlega frjálst
að dansa uppi á stólum og sveifla sér
í ljósakrónunum,“ segir Kristinn og
hlær. „Reyndar verð ég nú að taka
ofan fyrir íslenskum áheyrendum
fyrir hvað þeir geta oft haldið sér
fast í stólana. Fyrir stuttu spilaði ég
á tónleikum þar sem leikin var kúb-
önsk tónlist og þar sátu allir sem
fastast, en þörfin fyrir hreyfingu
kom greinilega út í brosinu á andlit-
um áheyrenda. Fólk hreinlega dans-
aði með andlitinu,“ segir Matthías.
Morgunblaðið/Jim Smart
Rússíbanarnir Guðni Franzson, Kristinn H. Árnason, Matthías Hemstock,
Tatu Kantomaa og Jón Skuggi spila á tónleikum í Salnum í kvöld.
Rússíbanar á nýrri braut
silja@mbl.is
SÝNING Ólafs Elíassonar í Tate Modern-listasafninu í London heldur áfram að kalla á já-kvæð viðbrögð breskra gagnrýnenda og sagði
Guardian í gær verkið þegar orðið að goðsögn.
„Ekkert býr mann undir þá nánast geðleitnislegu
umbreytingu á mannlegri hegðun sem nú á sér stað þar
sem túrbínur raforkustöðvarinnar við Bankside drundu
áður. „Verkefni um veðrið“ [sýning] Ólafs Elíassonar
var opnuð fyrir aðeins hálfum mánuði en er þegar orðin
að goðsögn. Sýningargestir virðast telja að þeir séu á
sögulegri hátíð frá sjöunda áratugnum – varnir bresta
og stífnislegri kurteisi er skipt út við innganginn fyrir
kjánalega dulspeki og ást, ást, ást. Undir logandi stórri
sólu í þurrísskýjum liggja þeir sem njóta þess og horfa
upp á nokkuð sem hlýtur að teljast stærsta speglaloft í
heimi og komast að þeirri niðurstöðu að, hey, kannski
séum við öll raunverulega búin til úr stjörnum. Skalinn
er svo stór að það er erfitt að skynja verk [Ólafs] Elías-
sonar sem list – það líkist meira náttúrunni sjálfri, og
við sem erum fyrir neðan gerum úr því list,“ segir í um-
fjöllun blaðsins.
Að mati Guardian er list í dag að breytast í eins kon-
ar andlegan fjöldaviðburð og segir blaðið eitthvað raun-
verulega að gerast á sýningu Ólafs. „List á tíunda ára-
tugnum var árásarkennd einstaklingshyggja og í
helgimyndastíl – henni var ætlað að fræða um líf og til-
finningar skapara hennar,“ segir gagnrýnandinn. Hann
tekur „Rúmið mitt“ eftir Tracy Emin sem dæmi og
heldur því næst áfram, „kannski fjallar list við upphaf
21. aldarinnar meira um áhorfendur en listamanninn.“
Guardian telur þannig að túlkun á verki Ólafs bygg-
ist ekki á þekkingu á listamanninum. Verksins megi
njóta án þess að hafa hugmynd um hver höfundurinn
er.
„En áhugaverðara er að lýsingin á „Verkefni um
veðrið“ í sýningarskránni, sem Tate Modern gefur út, á
lítið sameiginlegt við þá upplifun sem svo margir heill-
aðir áhorfendur skynja. Okkur er ætlað að yfirgefa sal-
inn uppfull af hugleiðingum um náttúruna og menningu
og að skynja að á meðan [Ólafur] Elíasson skapar sýn
sem líkist því að ganga inn í rómantískt málverk eftir
Turner eða Friedrich þá sýnir hann okkur að það er
allt gert með þurrís, gulleitri flúorlýsingu og speglum.
Áhorfendur hafa hins vegar sjálfkrafa sammælst um að
þetta sé ekki, eins og Tate Modern heldur, gagnrýni á
rómantíska list. Þetta er einfaldlega rómantísk list.“
Guardian um Verkefnið um veðrið í Tate Modern-safninu
Verk Ólafs
þegar orðið
goðsögn
Ljósmynd/Ari Magg