Morgunblaðið - 02.11.2003, Blaðsíða 47

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. NÓVEMBER 2003 47
PÉTUR, stofnandi ogfyrsti biskup safn-aðanna í Antíokkíu ogRóm, mun hafa veriðlíflátinn árið 64 eða 67
að flestra áliti, og telja rómversk-
kaþólskir menn að Péturskirkjan
sé reist á gröf hans á Vatíkan-
hæð. Eldri kirkjan var reist á 4.
öld (verkið hafið á árunum 326–
333 og því lokið um 30 árum síð-
ar), en brotin niður árið 1506 og
ný reist á staðnum, fullbyggð árið
1615. Allt þar til nýlega var hin
nýja Péturskirkja í Róm stærst
allra kirkna, eða þar til Frúar-
kirkjan í Yamoussoukro á Fíla-
beinsströndinni var reist.
Í Matteusarguðspjalli (16:18–
19) segir Jesús við Pétur:
Þú ert Pétur, kletturinn, og á þessum kletti
mun ég byggja kirkju mína, og máttur helj-
ar mun ekki á henni sigrast. Ég mun fá þér
lykla himnaríkis, og hvað sem þú bindur á
jörðu, mun bundið á himnum, og hvað sem
þú leysir á jörðu, mun leyst á himnum.
Þessi orð meistarans eru
ástæða þess, að umrædd bygging
reis á Vatíkanhæð, og jafnframt
grundvöllur þeirrar túlkunar
rómversk-kaþólskra manna, að
eftirmenn Péturs á stóli hafi tek-
ið það allt í arf, sem honum var
gefið. En biskupinn í Róm var frá
upphafi talinn æðstur slíkra í
kirkjunni. Páfaheitið kemur af
gríska orðinu papas, sem merkir
„faðir“. Það fór snemma að tíðk-
ast sem formlegur titill biskupa
og jafnvel presta og er enn notað
í grísku kirkjunni yfir patríark-
ann í Alexandríu.
Páfinn, eða il papa eins og
hann er kallaður á ítölsku, er
sumsé höfuð rómversk-kaþólsku
kirkjunnar og hæstráðandi í
Páfagarði. Hann er jafnframt
biskup Rómar með aðsetur í Jó-
hannesarkirkjunni í Lateran
(San Giovanni in Laterano), dóm-
kirkju borgarinnar. Hann býr í
Vatíkaninu, sem er minnsta ríki
heims (öðlaðist sjálfstæði frá
Ítalíu 11. febrúar 1929), ekki
nema 0,44 ferkílómetrar að
stærð, og er hans þar gætt af
svissneskum varðmönnum, sem
enn klæðast búningum frá því
Júlíus II páfi stofnaði til mála-
liðsins snemma á 16. öld. Íbúar
eru um 1.000 talsins og opinbert
mál latína. Páfinn er kjörinn af
samkundu kardínála.
Af 264 viðurkenndum páfum
latnesku kirkjunnar hafa 207 ver-
ið ítalskir, 19 franskir, 14 grískir,
8 sýrlenskir, 5 þýskir, 3 afrískir,
2 spænskir, 1 austurrískur, 1
enskur, 1 hollenskur, 1 palest-
ínskur, 1 portúgalskur og 1
pólskur.
Nöfnin sem páfarnir hafa valið
sér í gegnum tíðana eru mörg,
eins og gefur að skilja, en algeng-
ust er þó Jóhannes (23), Gregor
(16) og Benedikt (15). Merkilegt
er, að enginn tók upp nöfn hinna
frumpostulanna, en 6 þeirra báru
nafnið Páll sem einnefni. Ein-
ungis tveir páfar hafa borið tvö
nöfn, Jóhannes Páll I (1978) og II
(1978). Alls sáust 43 nafnanna
bara í eitt skipti.
Elstur til að verða kjörinn páfi
var Adríanus I, þá 80 ára gamall
(772), en yngstur Benedikt IX, þá
12 ára að aldri (1032), að því er
fornar heimildir segja. Lengst
hefur setið á páfastóli Píus IX,
alls 32 ár (1846–1878), (þ.e.a.s. ef
Pétur er ekki með talinn, en sum-
ir hafa reiknað honum 34–37 ár),
en styst Úrban VII, 13 daga (15.–
27. september 1590).
Hér mætti skjóta því inn, að
þegar Íslendingar tóku op-
inberlega við rómversk-kaþólskri
kristni, árið 999 eða 1000, var
Sylvester II (999–1003) páfi í
Róm, og þar af leiðandi æðsti yf-
irmaður landsmanna í trúar-
legum efnum. En við siðbreyt-
ingu, 1550, þegar evangelísk-
lútherskur siður tók yfir, var Júl-
íus III (1550–1555) kominn í það
sæti. Og þar á milli hafði svo ver-
ið 81 páfi.
Árið 2000 gerði hið víðfræga
rit The Evangelist könnun á með-
al nokkurra bandarískra fræði-
manna, um hver væri mestur
allra páfa sögunnar. Hlutskarp-
astur varð Jóhannes XXIII
(1958–1963) og í öðru sæti Greg-
oríus mikli (590–604).
Núverandi páfi er Karol Jósef
Wojtyla. Hann fæddist í Wadow-
ici í Póllandi 18. maí 1920, tók
prestsvígslu 1. nóvember 1946,
skipaður vígslubiskup í Kraká 4.
júlí 1958, vígður biskup 28. sept-
ember 1958, skipaður erkibiskup
í Kraká 13. janúar 1964, til-
nefndur kardínáli 26. júní 1967,
kjörinn páfi 16. október 1978 og
settur í embætti biskups í Róm
22. október 1978 og átti því 25
ára afmæli á páfastóli fyrir
skemmstu. Hann er fyrstur „út-
lendinga“ til að gegna þessu
embætti í 455 ár. Þegar hann var
kjörinn til hins mikla starfa, tók
hann sér nafnið Jóhannes Páll II.
Hann er afar vinæll, kann
fjöldann allan af tungumálum,
hefur ferðast meira og víðar en
allir forverar hans, og er sagður
vera þekktasti núlifandi ein-
staklingur jarðarinnar. M.a. kom
hann til Íslands 3. og 4. júní 1989,
fyrstur allra páfa.
Mun almennt viðurkennt að
Jóhannes Páll II hafi lagt drjúg-
an skerf að mörkum til friðar í
heiminum, m.a. átt ríkan þátt í
falli alræðisstjórnar kommúnista
í heimalandi sínu, Póllandi, er
síðan hafði óhjákvæmilega áhrif á
frelsisbyltinguna í Austur-
Evrópu. En íhaldssamur þykir
hann, einkum í siðferðismálum.
Ljóst er, að hans á eftir að
verða minnst sem eins ljúfasta og
ötullasta páfa rómversk-kaþólsku
kirkjunnar frá upphafi.
Páfinn í Róm
Reuters
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Pétur Jónasson, odd-
viti lærisveinanna
tólf og fyrsti biskup í
Rómaborg, var jafn-
framt fyrsti páfi
kirkjunnar og – að
skilningi rómversk-
kaþólskra manna –
því staðgengill Krists
á jörðu. Sigurður
Ægisson lítur í dag á
þau mál.
HUGVEKJA
Hinn 1. október sl.
lést á Sjúkrahúsi Sauð-
árkróks Rögnvaldur
Jónsson, bóndi og
skólastjóri frá Flugu-
mýrarhvammi í Akrahreppi í
Skagafirði.
Rögnvaldur var fæddur 29. ágúst
1908 og var því 95 ára þegar hann
lést, kona hans var Ingibjörg María
f. fædd 9. júlí 1908, hún lést 1999.
Börn þeirra eru tvö Sigurveig og
Jón, bæði búsett í Reykjavík.
Sigurveig var gift Ólafi Þórarins-
syni frá Ríp í Hegranesi, börn
þeirra eru 6, þau skildu.
Jón er kvæntur Ásdísi Björns-
dóttur frá Hólum í Hjaltadal og eiga
þau 2 börn.
Mörg eru nú orðin árin síðan ég
kynntist þeim heiðurshjónum Ebbu
og Valda í Hvammi eins og þau voru
alltaf kölluð af þeim sem þau
þekktu.
Kynni okkar hófust þegar ég 14
ára stráklingur vann í bygginga-
vinnu í vinnuflokki Sigurðar Sigfús-
sonar á Sauðárkróki við að byggja
nýtt íbúðarhús í Flugumýrar-
hvammi.
Þetta var um hásumar en fyrr á
árinu hafði það gerst að bærinn í
Flugumýrarhvammi brann til
kaldra kola og misstu þau Ebba og
Valdi þar allar eigur sínar sem í
bænum voru.
Mér er þessi tími í Flugumýrar-
hvammi sérstaklega minnisstæður, í
fyrsta lagi hversu vel mér líkaði að
vera hjá þessu góða fólki og líka það
að við sem unnum við bygginguna
urðum að sofa í hlöðunni þar sem
ekki var um annað að gera vegna
brunans, en í litlum bragga sváfu
hjónin og börnin og þar var líka eld-
að og þar mataðist allur hópurinn,
RÖGNVALDUR
JÓNSSON
✝ RögnvaldurJónsson fæddist í
Réttarholti í Skaga-
firði 29. ágúst 1908.
Hann lést á Heil-
brigðisstofnuninni á
Sauðárkróki 1. októ-
ber síðastliðinn og
var útför hans gerð
frá Flugumýrar-
kirkju 11. október.
byggingamenn og
heimafólk.
Ég er nú ekki frá því
að sótt hafi á okkur
nokkur kláði meðan við
sváfum þarna í heyinu,
eitthvað voru menn
stundum að barma sér,
en allir sættu sig nú
samt ágætlega við
þetta enda gleymdist
þetta nú fljótt þegar
við vorum búnir að fá
góða morgunhressingu
og farnir að vinna.
Annað sem mér er
sérstaklega minnis-
stætt er bíllinn hans Valda en það
var Dodge Cariol, herbíll sem hafði
verið sjúkrabíll hjá bandaríska
hernum.
Á þessum bíl sótti hann bæði mat-
föng og aðra aðdrætti vegna bygg-
ingarinnar til Sauðárkróks eftir því
sem pláss í bílnum leyfði.
Mér sem var með óstöðvandi bíla-
dellu þótti þetta afar merkilegur bíll
enda fáir slíkir í Skagafirði á þeim
tíma ef það var þá nokkur. Ein-
hverjar ferðir fékk ég að fara með
Valda á þessum bíl og var auðvitað
alsæll.
Ég minnist þess sérstaklega hvað
mér fannst Valdi góður og gætinn
bílstjóri, ég komst líka að því síðar
þegar ævistarf mitt var orðið að
gera við bíla, að hann fór afar vel
með bíla og entust þeir oft betur hjá
honum en öðrum.
Allmörgum árum síðar lágu leiðir
okkar Valda saman á ný, þegar ég
fór að syngja með Karlakórnum
Feyki sem starfaði í framhéraði
Skagafjarðar austan Héraðsvatna
og æfði á Stóru-Ökrum.
Ég var settur í annan bassa en
þar var Valdi ásamt fleiri góðum
söngmönnum, vegna þess að ég var
töluvert hærri var ég settur upp á
söngpall fyrir aftan hann.
Það getur verið óþægilegt að
standa framan við nýja söngmenn
sem eru að byrja því oft láta þeir
gamminn geisa og hef ég sjálfsagt
ekki verið nein undantekning í þeim
efnum, aldrei varð ég var við að
Valdi hefði nein orð um það, í mesta
lagi að hann færði sig örlítið til þeg-
ar hávaðinn var sem mestur en fljót-
lega lærðist nú að samlagast félög-
unum.
Í öðrum bassa sungum við Valdi
saman í um 30 ár fyrst í Feyki og
síðar í Heimi en hann byrjaði að
syngja með þeim kór árið 1939 og
telst mér til að hann hafi sungið með
þessum kórum í um 50 ár. Hann
hafði brennandi áhuga á kórstarfinu
og lét sig helst aldrei vanta á æfing-
ar eða tónleika, hann var einn þess-
ara manna sem alltaf mátti treysta
á, hann var ákaflega hógvær maður
og gaf oft ráð sem dugðu vel.
Hann var einn af þessum gamla
harða kjarna kórsins en þeir eru nú
að hverfa á braut einn af öðrum.
Þessir menn lögðu mikið á sig til
þess að halda starfinu gangandi
þrátt fyrir afar erfiðar aðstæður oft
á tíðum.
Það voru einmitt þeir sem hvöttu
okkur til dáða þegar verið var að
leggja drög að löngum ferðum inn-
anlands og til útlanda, öfugt við það
sem seinna varð þegar einstaka
yngri félagar gerðu stundum hvað
þeir gátu til þess að slíkar ferðir
yrðu ekki farnar.
Valdi var gerður að heiðursfélaga
Karlakórsins Heimis 25. nóv. 1968.
Árið 1993 var hann sæmdur gull-
merki kórsins fyrir langt og farsælt
starf.
Þessar viðurkenningar sýna
glöggt hversu mikils störf hans voru
metin innan kórsins Um 40 ára
skeið var hann kirkjuorganisti í
kirkjum í Akrahreppi auk þess
leysti hann stundum af organista í
næstu sveitum.
Kennari var hann við Stóru-Akra-
skóla um árabil og síðar skólastjóri,
hann þótti umhyggjusamur lærifað-
ir og stjórnandi.
Mér hefur verið sagt af kunnug-
um að Valdi hafi verið ágætur bóndi
og látið sér mjög annt um allar
skepnur.
Ég er þess fullviss að það voru
sérstök forréttindi að fá að kynnast
og starfa með þessum valinkunna
heiðursmanni sem Valdi var.
Vertu sæll, vinur. Og hafðu bestu
þakkir fyrir góð kynni.
Aðstandendum færi ég innilegar
samúðarkveðjur frá mér og fjöl-
skyldu minni.
Útför Rögnvaldar var gerð frá
Flugumýrarkirkju 11. október sl. að
viðstöddu fjölmenni.
Þorvaldur G. Óskarsson,
fyrrverandi formaður Heimis.
Ég kynntist Lillý
þegar ég var barn. Ég
bjó þá hjá ömmu minni
Guðrúnu Benedikts-
dóttur að Freyjugötu 3
í Reykjavík. Amma var þá orðin
ekkja.
Hjá ömmu bjó sonur hennar Ólaf-
ur ásamt eiginkonu sinni Lillý Pjet-
ursson og börnum þeirra þremur
þeim Guðrúnu, Ósvald og Pétri.
Þar sem amma var orðin gömul
kona, sá Lillý um allt á þessu stóra
heimili, en mikið var um góða gesti.
Lillý var á fullu allan daginn að
elda, baka, þrífa og taka á móti
gestum með pomp og prakt. Þá
saumaði hún mikið. Eitt sinn saum-
aði hún sparikjóla mjög fallega á
okkur Guðrúnu, sem voru alveg
eins. En ekki nóg með það, þá
saumaði hún eins dúkkukjóla á
uppáhalds dúkkurnar, og á ég minn
dúkkukjól enþá, og má þar sjá
glæsilegt handbragð Lillýar.
Við Guðrún dóttir Ólafs og Lillý-
ar vorum á svipuðu reki og lékum
við okkur saman alla daga frá
LILLÝ ALBERTINE
PJETURSSON
✝ Lillý AlbertinePjetursson fædd-
ist í Bodö í Noregi
20. maí 1926. Hún
lést á Landspítala –
háskólasjúkrahúsi
við Hringbraut 12.
október síðastliðinn
og fór útför hennar
fram í kyrrþey, að
ósk hinnar látnu.
morgni til kvölds í
frjálsum leik. Stundum
vorum við nú smá
óþekkar, en þá kenndi
Lillý okkur að syngja á
norsku, setti krullur í
hárið og dúllaði við
okkur.
Ég flutti síðar í
Kópavoginn, en Lillý,
Ólafur og börn þeirra
fluttu að Heiðargerði
30.
Þrátt fyrir aðskilnað
okkar sá Guðrún um
að tengslin milli okkar
alllra héldust. Þær
voru ófáar ferðirnar sem Guðrún
kom að heimsækja Siggu frænku í
Kópavoginn, enda var vinátta okkar
ávallt gagnkvæm.
Við Lillý áttum eftir að kynnast
betur síðar á ævinni og var hún ein
af mínum góðu vinum og skipti ald-
ursmunur okkar engu máli.
Lillý var mikill dugnaðarforkur
eins og áður er getið. Allt lék í
höndunum á henni hvort sem það
var matargerðarlist, kökubakstur,
saumaskapur og síðast en ekki síst
allir fallegu hlutirnir sem hún bjó til
til styrktar Barnaspítala Hringsins.
Henni féll aldrei verk úr hendi.
Lillý var litríkur persónuleiki,
sjarmerandi og skemmtileg. Hún
var ekki skaplaus kona, og sagði
hún meiningu sína hvar og hvenær
sem var.
Lillý varð fyrir mjög mikilli sorg
þegar eina dóttir hennar Guðrún
lést 6. janúar árið 2000. Sorg Lillýar
var svo mikil og djúp, að hún missti
heilsuna og náði sér ekki eftir það.
Það var líka mikið áfall fyrir okkur
hin. Ég sakna þeirra mæðgna mjög.
Ég vil hér með þakka Lillý fyrir
hversu vel hún reyndist móður
minni Sigríði þegar hún gekk í
gegnum einn erfiðasta kaflann í lífi
sínu.
Enginn reyndist móður minni
betur. Í bréfum mínum frá móður
minni talar hún oft um hve Lillý
reyndist henni vel. Þá vil ég einnig
þakka fyrir mig, en Lillý var sannur
vinur bæði í gleði og sorg. Ég geymi
vel perlurnar og perlulokkana sem
Lillý gaf mér einn daginn, ásamt
dúkkukjólnum góða, sendibréfunum
og öðrum minningum.
Blessuð sé minning hennar. Hvíl í
friði.
Sigríður Brynjúlfsdóttir
(Sigga frænka).
Afmælis- og minningargreinum má skila í tölvupósti (netfangið er minning@mbl.is, svar er
sent sjálfkrafa um leið og grein hefur borist) eða á disklingi. Ef greinin er á disklingi þarf út-
prentun að fylgja. Nauðsynlegt er að tilgreina símanúmer höfundar og/eða sendanda (vinnu-
síma og heimasíma). Þar sem pláss er takmarkað getur þurft að fresta birtingu greina, enda
þótt þær berist innan hins tiltekna frests. Nánari upplýsingar eru á mbl.is. Um hvern látinn
einstakling birtist formáli og ein aðalgrein af hæfilegri lengd á útfarardegi, en aðrar greinar
skulu ekki vera lengri en 300 orð, u.þ.b. 1.500 slög (með bilum) eða um 50 línur í blaðinu (17
dálksentimetrar). Tilvitnanir í sálma eða ljóð takmarkast við eitt til þrjú erindi. Einnig er
hægt að senda örstutta kveðju, HINSTU KVEÐJU, 5–15 línur, og votta virðingu án þess að
það sé gert með langri grein. Greinarhöfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki
stuttnefni undir greinunum.