Morgunblaðið - 02.11.2003, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 2. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÓHANN Georg Jóhanns-
son fagnar á þessu ári fjörutíu
ára tónlistarferli og að auki eru
þrjátíu ár liðin síðan hann sendi
frá sér sitt frægasta lag, Don’t
Try to Fool Me. Upphaf tónlist-
arferils síns miðar Jóhann við
það þegar hann hóf nám í Sam-
vinnuskólanum á Bifröst haustið
1963, fór að leika með hljómsveit
skólans og semja lög. Hann var þó
búinn að spá í tónlist áður en að því
kom, segir að á heimili sínu hafi ver-
ið orgel og móðir hans, sem var mjög
músíkölsk og hafði fallega söngrödd,
hafi glætt með honum áhuga á tónlist.
Hann fékk því snemma tónlistaráhuga og
einnig Eiríkur bróðir hans. „Eiríkur var
duglegur við að reyna að pikka upp lög, læra
að spila þau eftir eyranu, en mér fannst meira
spennandi að búa eitthvað til,“ segir hann og á
lög á snældum sem hann samdi mjög ungur.
Jóhann segir að þótt þeir hafi báðir verið
áhugasamir um tónlist hafi henni ekki verið
haldið neitt sérstaklega að þeim og hvorugur
lærði á hljóðfæri. Hann var líka ekki síður gef-
inn fyrir að teikna og segir að teiknikennari
hans í barnaskóla hafi lagt rækt við þá krakka
sem sýndu hæfileika í teikningu og það hafi
glætt með honum áhuga á myndlist. „Svo kom
Presley og þá kom tónlistaráhuginn aftur
hálfu meiri,“ segir Jóhann.
Feiminn söngvari
Jóhann gekk í Gagnfræðaskólann í Keflavík
og þar var líflegt tónlistarlíf, meðal annars
voru þeir samtíma honum Gunnar Þórðarson
og G. Rúnar Júlíusson. Í Gagnfræðaskólanum
æfði Jóhann, þá fjórtán ára gamall, um tíma
með hljómsveit sem söngvari en frestaði því
einatt að koma fram því hann var svo feiminn.
Þess má geta að Skuggar urðu síðan söngv-
aralaus gítarhljómsveit eins og mjög var í
tísku á þeim árum.
Veran í Gagnfræðaskólanum í Keflavík og
hljómsveitareynsla þaðan, þótt ekki hafi hún
verið mikil og Jóhann ekki kunnað nema tvö til
þrjú grip að hann segir sjálfur, urðu til þess að
þegar hann kom á Bifröst þótti mönnum svo
mikið um að hann var þegar ráðinn í skóla-
hljómsveitina sem gítarleikari. „Við sátum
þegar við vorum að spila, vorum gítarhljóm-
sveit, en eftir að hafa séð Hljóma í Krossinum
í Keflavík í jólafríinu mínu var ég ekki sami
maðurinn – kom fullur af hugmyndum aftur
vestur, stofnaði Bítlakvartett og lagði til að við
stæðum allir. Þetta þótti svakalega mikil og
góð hljómsveit,“ segir Jóhann og kímir að
minningunni.
Jóhann var tvö ár í Samvinnuskólanum og
þegar náminu lauk hélt hljómsveitin áfram,
kallaði sig Straumar, og gerði út frá Borgar-
nesi. Hann langaði til að feta sig inn í þyngri
tónlist og svo fór að hann stofnaði nýja hljóm-
sveit með Eiríki bróður sínum og kallaði hana
Óðmenn. Aðrir í hljómsveitinni voru Valur
Emilsson og Engilbert Jensen, Valur og Ei-
ríkur léku á gítara, Jóhann á bassa og Eng-
ilbert á trommur. Engilbert hætti svo í hljóm-
sveitinni 1966 og fór í Hljóma. Pétur
Sigurðsson kom í hans stað og svo Pétur Öst-
lund vorið 1967.
Fyrstu lögin
Óðmenn tóku upp sín fyrstu lög fyrir Ríkis-
sjónvarpið skömmu eftir að Pétur kom til liðs
við sveitina og tók upp sex lög sem sýnd voru í
Sjónvarpinu. Aukamenn við sjónvarpsupptök-
urnar voru þeir Rúnar Georgsson saxófónleik-
ari og Magnús Kjartansson trompetleikari en
fjögur laganna voru svo gefin út á smáskífunni
Án þín þá um haustið.
Skömmu síðar hætti Eiríkur í hljómsveit-
inni og reyndar hætti hann hljómsveitarstússi
almennt, en Magnús Kjartansson kom í hans
stað og síðar slóst Shady Owens í hópinn. Hún
staldraði þó ekki lengi við, hætti til að ganga í
Hljóma 1968, og í kjölfarið hættu Óðmenn að
starfa um hríð en vorið 1969 endurvakti Jó-
hann hljómsveitina með þeim
Finni Torfa Stefánssyni gítarleik-
ara og Ólafi Garðarssyni trommu-
leikara. Sú gerð Óðmanna tók svo
upp lög fyrir sjónvarpið um haust-
ið, þar á meðal lögin Spilltur heim-
ur og Komdu heim, og léku nú
þungt blúsgrunnað rokk. Svavar
Gests gaf út tveggja laga plötu
með Spilltum heimi og Komdu
heim snemma árs 1970 og svo aðra
tveggja laga plötu með lögunum
Bróðir og Flótti.
Þegar hér var komið sögu var
Ólafur genginn í Náttúru, en í hans
stað kom Reynir Harðarson. Um
vorið samdi Jóhann lög og texta
fyrir Poppleikinn Óla sem frum-
sýndur var á Listahátíð í Reykja-
vík um sumarið, en Óðmenn fluttu
tónlistina í söngleiknum. Þegar
sýningum lauk hugðist sveitin fara
í hljóðver til að taka upp plötu, en
fékk engan útgefanda í bili og sum-
arið fór í ballspilamennsku til að
hafa í sig og á meðan beðið var eft-
ir samningi.
„Við vissum að hljómsveitin
myndi ekki lifa lengi,“ segir Jó-
hann, „en ætluðum að skilja eftir
okkur bautastein og vorum til-
búnir að vaða eld og brennistein til
þess að ná því takmarki. Við vild-
um ekki spila til að lifa, við lifðum
til að spila.“
Breiðskífan langþráða var hljóð-
rituð í Danmörku, enda lítið um að-
stöðu til slíks hér á landi, en á skíf-
unni voru lög úr söngleiknum og
spunaverk sem tók heila plötuhlið.
Þetta var það síðasta sem heyrðist
frá Óðmönnum, því hljómsveitin
hætti skömmu síðar og Jóhann
gekk til liðs við Tatara, en tók
einnig upp pensilinn að nýju og
hélt sína fyrstu einkasýningu sum-
arið 1971.
Mikill metnaður
Snemma árs 1972 var Jóhanni
boðið að ganga í Náttúru og einnig
gekk Áskell Másson í sveitina.
Metnaður Náttúrumanna var mik-
ill á þessum tíma og má nefna að
hljómsveitin æfði upp söngleik
með Leifi Þórarinssyni. „Því miður
var söngleikurinn, sem hét Cesar
Borgia, aldrei fluttur og ekki tek-
inn upp heldur, en við lögðum
gríðarlega vinnu í þetta, æfðum
dag eftir dag í Tjarnarbíói,“ segir
Jóhann. „Ég man ekki vel hvað
Óðmenn II: Reynir Harðarson, Jóhann G.
Jóhannsson og Finnur Torfi Stefánsson.
Lifað til að spila
Óðmenn I: Pétur Östlund, Valur Emilsson,
Magnús Kjartansson, Jóhann G.
Jóhannsson og Shady Owens.
Morgunblaðið/Kristinn
„Það hefur aldrei átt vel við mig að vera í þessu hljómsveitaharki,“ segir Jóhann G. Jóhannsson.
Á þessu ári heldur Jóhann
G. Jóhannsson upp á
tvöfalt tónlistarafmæli;
fagnar fjörutíu árum sem
tónlistarmaður og þrjátíu
árum sem höfundur
lagsins fræga Don’t Try to
Fool Me. Árni Matthíasson
ræddi við hann um
ferilinn langa.
J