Morgunblaðið - 04.11.2003, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 ÞRIÐJUDAGUR 4. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐAMIKIL flugslysaæfing var haldin í Vest-
mannaeyjum um helgina og gekk hún vel að
sögn Heimis Más Péturssonar, upplýsingafull-
trúa Flugmálastjórnar. Sett var á svið flugslys
og æfð viðbrögð við því að flugvél með fimm-
tíu farþega hlekkist á við flugvöllinn í Eyjum.
Æfðar voru björgunaraðgerðir þar sem um
var að ræða látna farþega, mikið slasaða,
minna slasaða, óslasaða, sem og aðhlynningu
við aðstandendur og samskipti við fjölmiðla.
Á æfingunni reyndi á samhæfingu vegna
flutnings slasaðra frá Vestmannaeyjum, sem
og á boðunarkerfi, störf fólks á vettvangi,
stjórnun, fjarskipti, rannsóknir og fleira. Á
æfingunni tókst að finna nokkra veikleika
sem gott var að fá fram í dagsljósið. Ljóst er
að endurnýja þarf t.d. fjarskiptabúnað lög-
reglu og annarra viðbragðsaðila og huga bet-
ur að flokkun slasaðra. Í lokin var síðan hald-
inn rýnifundur þar sem farið var yfir öll
atriði æfingarinnar. „Þessi æfing var mik-
ilvægur hlekkur í því að gera áætlun um
hvernig megi bæta einstök atriði,“ sagði
Heimir Már.
Hátt í 200 manns tóku þátt í æfingunni en
æft var í fyrsta skipti eftir nýrri flugslysa-
áætlun fyrir Vestmannaeyjar, sem tók form-
lega gildi hinn 27. júní síðast liðinn. Áætlunin
byggist á samræmdu starfsskipulagi fyrir alla
neyðaraðila á Íslandi, svokölluðu SÁBF-kerfi,
sem stendur fyrir stjórnun, áætlanir, bjargir,
framkvæmdir.
Að æfingunni komu fulltrúar ríkislög-
reglustjóra, Landspítala – háskólasjúkrahúss,
flugrekenda, Rannsóknanefndar flugslysa,
Rauða kross Íslands, Biskupsstofu, lögregl-
unnar í Reykjavík, Neyðarlínunnar, Slysa-
varnafélagsins Landsbjargar, Slökkviliðs Ak-
ureyrar og Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins.
Um 50 „slasaðir“ á viðamikilli flugslysaæfingu í Vestmannaeyjum
Fjarskiptamálin þarf að laga
Æfingin byggðist á því að flugvél með um fimmtíu farþega hefði hlekkst á við flugvöllinn í Vestmannaeyjum.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Sumir þátttakendur í æfingunni
voru mikið slasaðir.
AÐ MATI embættis ríkislögreglu-
stjóra er dómsmál sem nú er til með-
ferðar hjá EFTA-dómstólnum og
varðar tollalagabrot á Íslandi dæmi
um að milliríkjasamningar og al-
þjóðastofnanir séu komnar með hlut-
verk í meðferð refsimála á Íslandi.
Þetta mál sýni vel að regluverk um
atvinnurekstur á Íslandi sé sífellt að
verða flóknara og það geri ríkar kröf-
ur til þeirra sem þar starfa um þekk-
ingaröflun og öflun sérfræðiþjón-
ustu.
Fyrir helgi fór fram málflutningur
fyrir EFTA-dómstólnum í Lúxem-
borg vegna fyrsta refsimálsins sem
kemur til kasta dómstólsins. Málið
barst EFTA-dómstólnum frá Hér-
aðsdómi Reykjaness á grundvelli 34.
gr. samnings EFTA-ríkjanna um
stofnun eftirlits stofnunar og dóm-
stólsins. Í lagagreininni er heimild
fyrir dómstóla aðildarríkja EFTA til
að beina beiðnum til EFTA-dóm-
stólsins um ráðgefandi álit á skýr-
ingu EES-samningsins og reglna
sem á honum byggja. Umrætt
ákvæði hefur það að markmiði að
tryggja einsleita framkvæmd EES-
reglna á öllu Evrópska efnahags-
svæðinu.
Grunur um útflutning á fiski
með rangan uppruna
Samkvæmt upplýsingum frá emb-
ætti ríkislögreglustjóra, er umrætt
mál rekið fyrir Héraðsdómi Reykja-
ness á grundvelli ákæru ríkislög-
reglustjórans á hendur þremur
mönnum. Um er að ræða fram-
kvæmdastjóra íslensks útflutnings-
fyrirtækis og tvo fyrirsvarsmenn
fiskvinnslufyrirtækis en þeim er gef-
ið að sök að hafa á árunum 1998 og
1999 brotið gegn tollalögum og al-
mennum hegningarlögum þegar þeir
fluttu út í 76 skipti samtals 803.962
kg af söltuðum þorskafurðum til
fimm landa Evrópusambandsins með
rangan tilgreindan uppruna. Hráefn-
ið hafði útflutningsfyrirtækið flutt
inn frá Rússlandi og Bandaríkjunum
og flutt út aftur eftir að fiskurinn
hafði verið þíddur upp, flattur eða
flakaður og saltaður af fiskvinnslu-
fyrirtækinu.
Mönnunum er gefið að sök að hafa
komið félögunum undan greiðslu að-
flutningsgjalda við innflutning til
Evrópusambandsríkjanna, samtals
tæplega 57 milljónir króna, með því
að tilgreina upprunann á útflutnings-
pappírum sem íslenskan þrátt fyrir
að hann uppfyllti ekki skilyrði milli-
ríkjasamninga til að geta talist ís-
lenskur. Samningar Íslands við Evr-
ópusambandið, þ.e. bókun 9 við
EES-samninginn, og ákvæði fríversl-
unarsamnings Íslands og Evrópu-
sambandsins frá 1972 tryggja ís-
lenskum sjávarafurðum tollfríðindi
en það sama á ekki við um fiskafurðir
sem aflað er utan lögsögu EES-
ríkjanna af skipum annarra þjóða.
Í tilkynningu ríkislögreglustjóra
segir, að mál þetta sé dæmi um sífellt
flóknara regluverk um atvinnurekst-
ur á Íslandi sem geri ríkar kröfur til
þeirra sem þar starfa um þekking-
aröflun og öflun sérfræðiþjónustu.
Enn fremur sé þetta mál dæmi um að
milliríkjasamningar og alþjóðastofn-
anir séu komnar með hlutverk í með-
ferð refsimála á Íslandi. Hlutverk
þeirra í þessu máli hvíli á því að efnis-
reglur þær, sem ákærðu sé gefið að
sök að hafa brotið, eru hluti af EES-
samningnum. EFTA-dómstóllinn
hafi síðan það hlutverk að gefa ráð-
gefandi álit um skýringar reglnanna
sem dómstólum aðildarríkjanna ber
að taka tillit til í úrslausnum sínum.
Af sömu ástæðum verði rannsókn-
ir sakamála, þar sem reyni á hið
flókna regluverk, sífellt flóknari og
geri meiri kröfur til þekkingar rann-
sóknaraðila lögreglu og eftirlitsaðila
auk þess sem rannsóknir þessara
brota þurfi að fara fram í góðu sam-
starfi lögreglu og eftirlitsaðila. Enn-
fremur geri mál sem þessi miklar
kröfur til sækjenda málanna sem
þurfi að búa málin í þann búning að
til skila komist auk þess að færa fram
sönnur fyrir dómi um hin flóknu brot.
Þá þurfi dómarar, sem fá slík mál til
meðferðar, að setja sig inn í reglu-
verkið sem starfsemin lúti og hafi
þekkingu til að fjalla um málin.
Í tilkynningu frá efnahagsbrota-
deild ríkislögreglustjóra segir að rík-
islögreglustjóri hafi lagt áherslu á að
byggja upp slíka þekkingu bæði hjá
rannsakendum og ekki síður sækj-
endum deildarinnar. Slík þekkingar-
öflun sé dýr og krefjist tíma auk þess
sem regluverkið sé sífelldum breyt-
ingum undirorpið svo þekkingaröfl-
uninni ljúki í raun aldrei heldur sé
hún sífelld.
EFTA-dómstóllinn tekur fyrir íslenskt tollalagabrot
Sýnir hve regluverk
um atvinnurekstur
er orðið flókið
STANGAVEIÐIFÉLAGIÐ Lax-á er
með athyglisverða tilraun í gangi í
Tungufljóti í Árnessýslu, en í sumar
var þar tilraunaslepping á nokkur
þúsund gönguseiðum og gera lax-
ármenn sér vonir um að eitthvað
skili sér í ána að ári. Verður sá lax
allur veiddur í gildru og notaður í
kreistingu vegna enn stærra rækt-
unarátaks.
Árni Baldursson hjá Lax-á segir
að í sumar hafi tekist að afla tíu lítra
af hrognum úr löxum á Hvítár/
Ölfusársvæðinu og tryggi það slepp-
ingar upp á 50-60.000 gönguseiða
árið 2005, en stefnt sé að enn stærri
sleppingum í framtíðinni. Fljótið sé
afar fallegt og fjölbreytt, það sé í
kaldari kantinum og því erfitt fyrir
lax að ná þar fótfestu. Þetta sé því
sams konar ræktun og stunduð er í
Rangánum með frábærum árangri.
Laxastigi er í fossinum Faxa sem
er neðst í ánni. Hann var smíðaður
fyrir mörgum árum, er Stangaveiði-
félag Reykjavíkur gerði tilraun til
að koma upp laxveiði í ánni. Stiginn
virkaði ekki og seiði sem sleppt var
skiluðu sér ekki. Stiginn verður nú
lagfærður og notaður til þess að ná
þeim laxi sem skilar sér næstu sum-
ur. Verður gildra í stiganum og lax-
inn notaður í klak. Síðustu tvö sum-
ur hafa nokkrir stangaveiðimenn
farið um ána og leitað að heppileg-
um veiðistöðum. Dálítið er af mjög
vænum silungi í ánni, mest urriða
sem er mikið á bilinu 2 til 5 punda.
Lax-á er líka leigutaki Ytri-
Rangár og þar hefur nú verið ráðist
í að lengja laxveiðisvæði árinnar.
Var það gert með því að bæta við
fjórum sleppitjörnum á nýjum slóð-
um, ofar en nokkur tjörn hefur verið
til þessa. Þar bætast nú við tvö laxa-
svæði sem heita Geldingarlækur og
Heiði. 80.000 gönguseiðum var
sleppt í þessar tjarnir í sumar og má
því fastlega búast við því að þarna
verði meiri eða minni veiði næsta
sumar. Menn vita þó sjaldnast fyr-
irfram hvernig einstakar tjarnir
skila af sér.
SVFR með opinn fund
Stangaveiðifélag Reykjavíkur
boðar til opins fundar á morgun,
miðvikudaginn 5. nóvember, á
Grand Hóteli í Reykjavík. Hefst
hann kl. 20. Yfirskriftin er: Er sjó-
kvíaeldi ógn við villta laxinn? Össur
Skarphéðinsson verður fundarstjóri
og fundurinn hefst með ávarpi
Guðna Ágústssonar landbún-
aðarráðherra. Framsögumenn
verða Óðinn Sigþórsson, formaður
Landssambands veiðifélaga, Vigfús
Jóhannsson, formaður Lands-
sambands fiskeldisstöðva, Guðni
Guðbergsson, fiskifræðingur og
deildarstjóri hjá Veiðimálastofnun,
og Gísli Jónsson, dýralæknir fisk-
sjúkdóma hjá Tilraunastöðinni á
Keldum.
Verður Tungu-
fljót laxveiðiá?
Garðar Geir Hauksson sleppir stór-
um hæng sem hann veiddi í Selá.
Var fiskurinn áætlaður 18 pund.
ERU
ÞEIR AÐ
FÁ’ANN?
UPPLÝSINGAFUNDUR um
hjartarafstuðtæki fyrir almenning til
notkunar utan sjúkrahúsanna verð-
ur haldinn í Hringsal Landspítala –
háskólasjúkrahúss í dag. kl. 10.30.
Fundurinn er ætlaður þeim sem
koma að endurlífgun.
Tækin eru alsjálfvirk og mjög ein-
föld í notkun og hafa gefið góða raun
erlendis. Endurlífgunarráð land-
læknisembættisins hefur mælt með
því að tækjunum verði dreift utan
sjúkrahúsanna t.d. á þá staði þar
sem bíða þarf lengur en í 5 mínútur
eftir sjúkrabíl ef einhver lendir í
hjartastoppi. Nokkur tæki eru þegar
komin til landsins og hafa verið for-
rituð til að „tala“ íslensku við þann
sem beitir þeim á sjúking.
Ekki tæki til að
gefa hjartahnoð
Sagt var frá málinu í frétt Morg-
unblaðsins í gær og var jöfnum
höndum talað um tækin sem hjarta-
rafstuðtæki og hjartahnoðtæki.
Réttnefni er hjartarafstuðtæki og er
beðist velvirðingar á mistökunum.
Kynning-
arfundur
um hjarta-
rafstuðtæki
♦ ♦ ♦
ELDUR kom upp í gluggatjöldum í
íbúð í Engihjalla 9 í Kópavogi í gær.
Talið er að kviknað hafi í út frá kerti
en húsráðandi var búinn að slökkva
eldinn þegar slökkviliðið bar að
garði. Skemmdir voru minniháttar.
Bruni í
Kópavogi