Morgunblaðið - 06.11.2003, Blaðsíða 22
AUSTURLAND
22 FIMMTUDAGUR 6. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hrunamannahreppi | Kúabændur í
Hrunamannahreppi og margir góðir
gestir minntust þess að kvöldi fyrsta
nóvember í Félagsheimilinu á Flúð-
um að eitt hundrað ár eru liðin frá
stofnun Nautgriparæktarfélags
Hrunamanna.
Í tilefni afmælishátíðarinnar var
haldin ráðstefna á vegum Bún-
aðarsambands Suðurlands um naut-
griparækt á Íslandi í eina öld, frá
1903 til 2003 þar sem færustu vís-
indamenn á sviði nautgriparæktar
héldu gagnmerk erindi.
Páll Lýðsson bóndi og fræðimaður
í Litlu-Sandvík flutti inngangserindi
en hann tók að sér að skrifa bók um
100 ára sögu og starfsemi Naut-
griparæktarfélagsins. Bókin er hin
vandaðasta og geymir mikinn fróð-
leik í máli og myndum. Hún er ætluð
til sölu fyrir almenning.
Sveinn Sigurmundsson, fram-
kvæmdastjóri Búnaðarsambands-
ins, flutti yfirgripsmikið erindi um
nautgriparæktarstarfið á Suður-
landi. Kom meðal annars fram hjá
honum að fyrsta rjómabúið á land-
inu var stofnað hér í sveitinni en það
var á Syðra-Seli. Þá minntist hann
farsæls starfs Páls Zóphóníassonar
sem tók við starfi nautgriparækt-
arráðunautar 1928 og gegndi því í
áratugi. Sveinn ræddi m.a. um sögu
sæðingastöðvarinnar í Laug-
ardælum og starfsemi hennar. Einn-
ig um tilraunastöðina að Stóra-
Ármóti sem Búnaðarsambandið rek-
ur.
Jón Viðar Jónmundsson ráðu-
nautur ræddi um þátt Hrunamanna í
íslenskri nautgriparækt. Einkum þó
um merkiskúna Huppu frá Kluftum
sem var fædd árið 1926. Allar mjólk-
urkýr á Íslandi eiga ættir að rekja til
þessa einstaka grips að einhverju
leiti. Tilurð Huppu er sveipuð æv-
intýraljóma, enda talin komin út af
huldunauti.
Stefán Aðalsteinsson flutti erindi
um litarerfðir nautgripa og þau
Bragi Líndal Ólafsson og Emma Ey-
þórsdóttir um próteinarfgerðir
mjólkur.
Þá talaði Ágúst Sigurðsson erfða-
fræðingur um erfðaframfarir í ís-
lenska kúastofninum. Kom meðal
annars fram hjá honum að erfða-
framfarir á síðustu öld hefðu verið
Ráðstefna um nautgriparækt á Flúðum
Nautgriparækt-
arfélag Hruna-
manna 100 ára
Góð gjöf: Sveinn Sigurmundsson færir Jóni Viðari Finnssyni, formanni fé-
lagsins, listaverk eftir systurnar Helgu og Ragnhildi Magnúsdætur. Þar er
Huppa við bæinn sinn Kluftir. Gjöfin er frá Búnaðarsambandi Suðurlands.
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
Við stjórnvölinn: Stjórn Nautgriparæktarfélags Hrunamanna við málverk
af hinni landskunnu Huppu frá Kluftum. Þau halda á 100 ára afmælisritinu.
F.v. Esther Guðjónsdóttir, Þórunn Andrésdóttir og Jón Viðar Finnsson.
LANDIÐ
Á
GÚST Ármann Þorláks-
son hefur verið skóla-
stjóri Tónskóla Nes-
kaupstaðar frá árinu
1981.
Hann er organisti og rokkari frá
gamalli tíð og segir orgelið vera það
hljóðfæri sem honum þyki vænst
um. Hann kennir þó mest á píanó og
kennir sjálfur 28 nemendum af þeim
120 sem skólann sækja. Að lang-
mestu leyti eru það börn sem stunda
tónlistarnám við skólann, en einnig
eru nokkrir fullorðnir nemendur.
„Við erum nokkuð góð í því sem
við erum að gera hér og veitum
ágæta alhliða kennslu,“ segir Ágúst
þegar hann er inntur eftir skóla-
starfinu. „Við erum þó ekki með
strengjahljóðfæri, sem kennt er á í
tónlistarskólunum á Eskifirði og
Reyðarfirði. Við erum nýbyrjuð að
kenna einsöng og erum hér með
mjög öfluga poppdeild. Það helgast
af því að karlpeningurinn sem hér
kennir er allur gamlir popparar. Í
því samhengi tel ég mikilvægt að
popparar fái almennilega kennslu í
þeim geira fremur en að þeir gangi
sjálfala í fræðunum. Það er líka
skemmtilegt að ég hef fengið til mín
nemendur sem hafa byrjað að læra
klassíska tónlist einvörðungu og
endað sem popparar og líka á hinn
veginn, að þeir sem byrjuðu í popp-
inu enduðu í klassískri tónlist.
Poppið vanmetin kennslugrein
Ég hef sjálfur mjög gaman af
rokk- og popptónlist, ef hún er vönd-
uð og vel flutt er virkilega gaman að
henni. Ef þú nærð aldrei í skottið á
poppurunum ertu að afsala þér rétt-
indum til að ná í margt músíkalsk-
asta og mest lifandi fólkið í þorpinu.
Mér finnst endilega að tónlistarskól-
arnir eigi að reyna að ná í þetta
fólk,“ segir Ágúst og lætur að því
liggja að poppið sé nánst vanmetin
kennslugrein innan tónlistar-
skólageirans. Aðspurður um hvers
vegna rokkið þrífist svo vel í Nes-
kaupstað sem raun ber vitni segir
Ágúst að rokklífið standi þar á göml-
um merg. „Hér var til dæmis ein
besta dixielandhljómsveit Íslands á
sínum tíma, HG sextettinn, og upp
úr 1960 urðu rosalega sterk popp-
einkenni í Fjarðabyggð. Það var til
hljómsveit frá Eskifirði sem hét
Como, önnur á Reyðarfirði, Ómar
var hún kölluð og enn önnur hér á
Neskaupstað sem hét Fónar. Síðan
gerðist það, svo merkilegt sem það
nú er, að þetta stækkaði og dafnaði
hér, en rénaði annars staðar. Við
þessir gömlu popparar ílentumst í
tónlistarbransanum og snerum okk-
ur sumir að tónlistarkennslu. Sjáðu
bara Smára Geirsson; hann er nú til
dæmis gamall poppari og einn af
ráðamönnum Austurlands, einn af
gráhærðu poppurunum hérna!“
Ágúst er einn af stofnendum og
aðalburðarásum Blús-, rokk- og
jazzklúbbsins á Neskaupstað,
BRJÁN, sem var stofnaður árið
1990 og lifir góðu lífi.
„Við viljum gera okkar besta og
teljum okkur nokkuð góða í þessu,“
segir Ágúst. „Þetta er til að mynda í
fjórtánda skiptið sem BRJÁN setur
upp rokkveislu, sem sýnd er nokkr-
um sinnum hér og svo farið með suð-
ur á Broadway. Við erum að velta
því fyrir okkur að fara með rokk-
veisluna til Grænlands í ár vegna
þess að forseti þjóðþingsins græn-
lenska bauð okkur heim eftir að hafa
setið rokkveislu í Neskaupstað
kampakátur. Í því boði virðist því
miður ekki um neina kostun að ræða
og því hugsanlega of dýrt dæmi fyr-
ir okkur. BRJÁN fór til Færeyja
síðasta sumar og það kostaði okkur
sjö hundruð þúsund krónur sem er
mikill peningur fyrir klúbbinn.
Grænlandsferðin virðist að svo
komnu máli geta kostað þrjár til
fjórar milljónir og ég held ekki að
við höfum bolmagn til þess ef við
Ágúst Ármann, skólastjóri Tónskóla Neskaupstaðar og tónlistarfrömuður, tekinn á tóneyrað
Gráhærður rokk-
arinn organisti
inni við beinið
Morgunblaðið/Kristín Ágústsdóttir
Í góðum gír á rokkveislu BRJÁN í Neskaupstað: Guðmundur Bjarnason,
bæjarstjóri Fjarðabyggðar, fagnar ákaft með borðnautum sínum.
Á leið með rokkveisluna til Græn-
lands: Ágúst Ármann Þorláksson,
skólastjóri Tónskóla Neskaup-
staðar, er bjartsýnn og vongóður
með tónlistarlífið á Austurlandi.
lægsta sem gerist á Íslandi. Skóla-
gjöld fyrir heilt nám við Tónskóla
Neskaupstaðar eru 27.500 krónur
meðan tölur fyrir samsvarandi nám
geta verið allt að hundrað þúsund
kr. á höfuðborgarsvæðinu,“ heldur
Ágúst áfram. „Sveitarfélögin hér
standa sig bara miklu betur. Bæði
er aðgengið að skólunum þægi-
legra hér, vegna nærveru við
grunnskóla getum við tekið nem-
endur út úr tímum í langflestum til-
fellum og námið er ódýrara. Aðal-
ástæðan er velvilji sveitarstjórna
hér.“
Ágúst segist hafa áhyggjur af því
hvernig svo virðist sem þrengt sé
að tónlistarkennurum og tónlist-
„SVEITARFÉLÖGIN á Austurlandi
hafa í langflestum tilfellum staðið
miklu betur að rekstri tónlistar-
skóla heldur en gert er annars stað-
ar á landinu og greitt hlutfallslega
meira niður en önnur sveitarfélög á
Íslandi hafa gert,“ segir Ágúst Ár-
mann Þorláksson, skólastjóri Tón-
skóla Neskaupstaðar.
Í könnun sem Félag tónlistar-
skólakennara lét vinna kemur fram
að mun fleiri börn stunda tónlist-
arnám á landsbyggðinni en á höf-
uðborgarsvæðinu og skarar Aust-
urland þar framúr, þar sem 45%
barna á grunnskólaaldri stunda
tónlistarnám.
„Skólagjöld hér eru með því
arnámi í Reykjavík. „Þetta kom til
þegar verið var að auka framboð í
skólunum, verið að breyta úr 650
tímum í 685. Borgarstjórnin í
Reykjavík tók sig þá til og stytti
skólaárið úr 36 vikum í 34. Tónlist-
arkennarar verða nú að bæta við
sig einu til tveimur nemendum á
viku til að ná sömu launum og áður
sem er í raun kennsluskylduhækk-
un. Reykjavík er eina sveitarfélagið
sem hefur gert þetta, ásamt því að
lækka framlög til tónlistarskól-
anna.“
Ágúst segir þann mikla velvilja
sem sveitarstjórnir eystra sýni tón-
listarnámi tilkominn vegna þess að
menn telji að þeir þurfi að gera vel
til að halda fólkinu ánægðu. „Þetta
er liður í meðvitaðri stefnu til þess
að hafa íbúana ánægða. Sama gildir
um flest önnur gjöld sveitarfélag-
anna, íþróttahús og alla hluti, þau
eru langtum lægri hér en á höf-
uðborgarsvæðinu. Þetta er vegna
þess að sveitarfélögin hér leggja
meira á sig til að halda íbúunum,
heldur en hinir.“
Ágúst segir 8,5% Norðfirðinga
vera í tónlistarskóla og 10% Seyð-
firðinga, svo dæmi sé tekið. Sam-
kvæmt því segir Ágúst að um 9-12
þúsund manns ættu að vera í tón-
listarskólum í Reykjavík, en eru að-
eins rétt rúm 4.000 samkvæmt
könnun tónlistarskólakennara.
Liður í meðvitaðri stefnu sveitarfélaga eystra til að halda íbúum ánægðum
Flestir í tónlistarnámi á Austurlandi