Morgunblaðið - 06.11.2003, Side 1

6. nóvember 2003
Spjaldadælur
Einfaldar, tvöfaldar, þrefaldar
Stærðir: 6 - 227 cm3/sn.
T6 240 bar, T7 300 bar
Spilverk ehf.
Skemmuvegi 8, 200 Kópavogi,
sími. 544 5600, fax. 544 5301
Ekki er allt sem sýnist þegar flutn-
ingur kvóta er skoðaður og svelti
veldur ótímabærum kynþroska þorsks
Landiðogmiðin
Sérblað um sjávarútveg
úrverinu
SKAGINN hf. á Akranesi og
Faroe Real Estate (FRE) í Kolla-
firði í Færeyjum undirrituðu fyr-
ir skömmu samning um sölu á
fullkomnum búnaði fyrir vinnslu
uppsjávarfiska. Samningsupphæð
nam um hátt á þriðja hundrað
milljóna íslenskra króna og mun
búnaðurinn verða afhentur í Fær-
eyjum ársbyrjun 2004. Í byrjun
ársins var sambærilegur búnaður
seldur til fyrirtækisins Lofoten
Pelagiske í Noregi.
Um er að ræða nýja tækni þar
sem blandað er saman blást-
ursfrystingu og plötufrystingu.
Búnaður Skagans tengist við nú-
verandi vigtarkerfi verksmiðj-
unnar sem skilar afurðunum í 20
kílóa skömmtum í plastpoka.
Pokarnir eru lagðir í plastbakka
sem afurðirnar eru frystar í.
Sjálfvirkur búnaður flytur bakk-
ana á álhillur sem staflað er sam-
an 20 í hæðina. Lofti er blásið í
gegnum hillurnar, en afurðin fær
snertingu við ál frá báðum hlið-
um. Með því styttist frystitíminn
frá hefðbundinni blástursfryst-
ingu. Stæðurnar fara á brautum í
gegnum frystinn og tekur tæpar
12 klukkustundir að frysta af-
urðina. Sjálfvirkur búnaður tekur
bakkana af álhillunum, slær
frysta blokkina úr og flytur hana
að pökkunarbúnaði sem er til
staðar í verksmiðjunni. Bakkar
og álhillur eru flutt til baka og
ný hringrás hefst. Mikil sjálf-
virkni er í kerfinu.
Í samningnum á milli Skagans
og FRE var kveðið á um að Skag-
anum bæri að leggja fram
ábyrgðir vegna viðskiptanna.
Bæði var um að ræða ábyrgð á
fyrirframgreiðslu sem FRE innti
af hendi og svokallaða verk-
lokaábyrgð sem þarf að vera virk
í eitt ár frá afhendingu búnaðar-
ins. Landsbanki Íslands Akranesi,
viðskiptabanki Skagans, gaf um-
ræddar ábyrgðir út en Trygging-
ardeild útflutnings veitti Lands-
bankanum bakábyrgðir.
Skaginn selur
búnað til Færeyja
Sigurður Guðni Sigurðsson, framkvæmdastjóri Skagans, Þorkell Steinsson
frá Landsbanka Íslands, Ingibjörg Hrund Þráinsdóttir frá Trygginga-
lánasjóði og Þorgeir Jósefsson, fjármálastjóri Skagans.
SKIPVERJAR á Smáey VE fengu sjald-
séðan fisk í trollið á Víkinni á dögunum. Þetta
reyndist vera augnsíld, hvorki meira né
minna en 54 sentimetrar á lengd. Yfirleitt
verður síld þessi ekki nema 50 sentimetrar að
lengd en oftast er hún 20 til 40 sentimetrar að
lengd.
Augnsíldin er stærri en sú síld sem við eig-
um að venjast og heldur hún sig yfirleitt
sunnar í Evrópu. Heimskynni hennar eru
meðfram öllum ströndum Evrópu frá Bisk-
eina síld sunnan við Reykjavík. Síðan varð
hennar ekki vart fyrr en árið 1977, en þá
veiddist augnsíld á stöng í Eyjafirði.
Augnsíld lifir líkt og laxinn, ýmist í sjó eða í
ám. Hún hrygnir í árósum, en fer aldrei langt
upp í árnar til hrygningar.
Nytsemi er frekar lítil því að augnsíldin
þykir ekkert sérstaklega góð til átu og auk
þess eru beinin flestum hvimleið.
Heimild: Íslenskir fiskar eftir Gunnar
Jónsson.
lands. Fyrst er hennar getið hér við land 1829
við Vestmannaeyjar, þá 1933, en þá veiddi
þýzkur togari 30 augnsíldir við Reykjanes.
Nokkrum árum seinna veiddi sami togari
ajaflóa, jafnvel Marokkó í Afríku, umhverfis
Bretlandseyjar, við Skandinavíu, í Eystra-
salti allt inn í Kirjálabotn. Ýmis afbrigði eru
til af henni og flækist hún stundum til Ís-
Augnsíld við Vestmannaeyjar
TILRAUNIR Samskipa og
tveggja íslenzkra sjávarútvegsfyrir-
tækja hafa nú leitt í ljós að hægt er að
flytja fersk fiskiflök utan í gámum
þannig að sölutími flakanna sé fimm
dagar eftir að þau eru komin í búðir
ytra. Gæði þeirra eru fyllilega sam-
bærileg við gæði flaka sem hafa farið
utan með flugi, en sölutími flugflak-
anna er 6 til 7 dagar. Kostnaður á
hvert kíló í gámum er 30 til 40 krónur
en 100 til 120 með flugi.
Þessar tilraunir hafa verið sérstakt
verkefni hjá útflutningsdeild Sam-
skipa og hafa Hinrik Ö. Bjarnason
deildarstjóri og Mikael Tal Grétars-
son verkefnisstjóri leitt verkefnið.
Þeir segja að það hafi snúizt um það
hvort hægt væri að viðhalda nægri
kælingu og ferskleika í gámunum til
að geymsluþol flakanna yrði nægilegt
eftir að út væri komið. Ljóst sé að
með svokallaðri undirkælingu sé
hægt að ná þeim árangri sem stefnt
hafi verið að. „Nú þegar hafa nokkrar
útgerðir og sölufyrirtæki byrjað að
flytja flök og hnakkastykki með þess-
um hætti og fara nokkrir gámar með
undirkælingu þegar utan í viku hverri
til Evrópu. Stöðug aukning hefur ver-
ið í þessum flutningum viku frá viku
og byggist aukningin á því að kaup-
endur eru búnir að átta sig á því að
gæði fisksins eru mjög mikil.“
Þeir segja að það sé hins vegar
mikilvægur þáttur að fiskurinn sé vel
kældur strax og hann hefur verið
veiddur til að undirkælingin náist sem
fyrst, en þá er hitastigi í fiskinum náð
niður fyrir frostmark allt að tveimur
gráðum í mínus. Með því móti haldist
gæði fiskins mjög vel. Því þurfi þeir
sem ætli sér að notfæra sér þessa
flutningsleið að taka mjög vel á kæl-
ingu um borð og best væri ef hægt
væri að vinna fiskinn um borð fyrir
dauðastirðnun. Þetta væri til dæmis
hægt um borð í frystiskipum. Þau
gætu þá notað eins og tvo síðustu
daga veiðiferðar til vinnslu á ferskum
flökum til útflutnings.
„Það að forvinna fiskinn betur og
laga ýmsa þætti í útgerð og vinnslu til
að auka gæðin enn frekar en það sem
nú er. Þeir þættir hafa ekki verið
beinir áhrifaþættir á árangur í verk-
efninu okkar til þessa, þar sem við
skoðuðum aðeins flutningsþáttinn.
En vitað er að þessir þættir geta skil-
að mjög miklu.
Við höfum sýnt fram á að þetta er
vel hægt með þeim tilraunum sem við
höfum gert. En það þurfa fleiri að
koma að málum og þetta er engin
bylting sem skellur á á næstu vikum
eða mánuðum. Það þarf að þróa þess-
ar leiðir áfram og í þessu felast svo
margir þættir sem hægt er að laga til
að ná enn betri árangri. Í þessu felast
hins vegar töluverð tækifæri til að
víkka út markaðinn fyrir ferskan fisk
í Evrópu. Flutningskostnaður er mun
lægri en með flugi og það gefur líka
tækifæri til að senda út ódýrari teg-
undir, sem ekki hafa staðið undir flug-
fraktinni. Þetta gæti ennfremur verið
svar okkar við samkeppninni við
ódýra frysta fiskinn frá Kína.“
Lax til Bandaríkjanna
Það er hægt að ná kælingunni í gám-
unum með ýmsum hætti. Hægt er að
nota frystigáma þar sem kuldastigið
er nákvæmlega stillt og helzt hið sam-
an allan tímann. Einnig er hægt að
nota ískrapa sem undirkælingu og þá
þarf ekki frystigám. Þriðji möguleik-
inn er að nota koltvísýring og virðist
hann gefa mesta geymsluþolið. „Við
höfum prufað að nota koltvísýring í
sendingu af ferskum laxi til Banda-
ríkjanna. Eftir 16 daga í gámnum var
hann nánast eins og glænýr. Þessi að-
ferð gæti opnað markaðinn á austur-
strönd Bandaríkjanna fyrir eldislax
frá Íslandi og skapað íslenzkum fram-
leiðendum ákveðið forskot þar á
helztu keppinautana, Noreg og Chile,
vegna meiri nálægðar við markaðinn.
Við teljum okkur hafa sýnt fram á að
útflutningur á flökum, flakastykkjum
og heilum fiski með þessum hætti
gengur upp. Nú er annarra að taka
við og vinna nýja markaði. Við sjáum
um að koma fiskinum út,“ segja þeir
Samskipamenn.
Sparnaður 70 til 80
krónur á hvert kíló
Útflutningur ferskra flaka í gámum gengur vel