Morgunblaðið - 10.11.2003, Blaðsíða 12

ERLENT
12 MÁNUDAGUR 10. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
AÐILDARRÍKI Evr-
ópusambandsins,
ESB, ættu að læra af
velgengni Breta í efna-
hagsmálum, draga úr
hömlum í viðskiptalíf-
inu, auka samkeppni
og leggja af hugmyndir
um að samræma skatt-
lagningu í ríkjunum, að
sögn Gordons Brown,
fjármálaráðherra
Bretlands. Hann ritaði
nýlega grein í The
Daily Telegraph þar
sem hann gagnrýndi
drög að stjórnarskrá
sambandsins fyrir að
þar væri óljóst hvort
aðildarríkin myndu áfram hafa fullt
sjálfstæði í skattamálum.
Ummælin þykja sýna ásamt öðru
að ágreiningur vaxi nú milli Browns
og Tony Blairs forsætisráðherra.
Nýlega kom Blair í veg fyrir að
Brown væri kjörinn í framkvæmda-
stjórn Verkamannaflokksins.
Dagblaðið The Guardian sagði frá
því á vefsíðu sinni í gær að John
Prescott aðstoðarforsætisráðherra
hefði miðlað málum og
fengið mennina tvo til
að hittast á fimmtudag
yfir miðdegisverði enda
hefðu deilurnar verið
orðnar svo alvarlegar
að þær ógnuðu ríkis-
stjórninni, að mati
Prescotts. Hann hvatti
þá eindregið til að
slíðra sverðin. Heimild-
armenn segja að Blair
sé ekki reiðubúinn að
hvika neitt í deilum um
umbætur á skipulagi
velferðarþjónustu sem
er eitt af deiluefnum
hans og Browns.
Sagt er að Blair hafi
sagt hranalega við Brown sem lengi
hefur verið sagður stefna að því að
taka við af Blair: „Ég er forsætisráð-
herrann.“
Brown segir í grein sinni að
reynslan hafi sýnt að vegna vaxandi
hnattvæðingar sé brýnt að Evrópu-
ríkin geri umbætur á rígbundnu at-
vinnu- og efnahagslífi sínu til að
standast samkeppni frá öðrum
heimshlutum. Og hafna beri úreltum
hugmyndum um að sameiginlegi
markaðurinn leiði „með ófrávíkjan-
legum hætti til samræmingar skatta,
sameiginlegra fjárlaga og síðan sam-
bandsríkis“.
Ekki sam-
hljóða Blair
Blair styður stjórnarskrárhug-
myndirnar og segja fréttaskýrendur
að ummæli fjármálaráðherrans geti
jafnvel orðið vopn í höndum íhalds-
manna sem berjast fyrir því að Blair
efni til þjóðaratkvæðagreiðslu um
stjórnarskrá ESB en hann hefur vís-
að þeirri tillögu á bug.
Brown segir í grein sinni að lítill
hagvöxtur í Evrópu og minni fram-
leiðni en í Bandaríkjunum sýni að
ESB haltri á eftir og sé of upptekið
af eigin málum. Álfuna megi ekki
daga uppi sem lokaður klúbbur sem
standi sig ekki í alþjóðlegri sam-
keppni. Menn verði að hugsa hnatt-
rænt. Ekki gangi til lengdar að halda
fast í staðnaða samfélagsgerð í Evr-
ópu þar sem um 40% atvinnulausra
hafi verið lengi án vinnu en samsvar-
andi hlutfall sé aðeins um 5% í
Bandaríkjunum.
„Ég er forsætis-
ráðherrann“
Merki um aukinn ágreining Browns og Blairs
Tony Blair, forsætisráð-
herra Bretlands.
TALIÐ er að minnst 17 manns, þar
af fimm börn, hafi látið lífið og rúm-
lega 120 eru særðir eftir sjálfs-
morðsárás í íbúðahverfi við Riyadh,
höfuðborg Sádi-Arabíu, á laugar-
dagskvöld. Meðal hinna látnu eru
auk Sáda Egyptar, Líbanar og Súd-
anar. Sjö Kanadamenn og nokkrir
Bandaríkjamenn eru meðal hinna
særðu en einnig eru í þeim hópi fólk
frá Bangladesh og mörgum öðrum
múslímalöndum í Asíu og Afríku.
Yfirvöld í Sádí-Arabíu telja að al-
Qaeda, hryðjuverkasamtök Osama
bin Ladens, hafi staðið að tilræðinu
en engin samtök höfðu síðdegis í gær
lýst verkinu á hendur sér. Hermd-
arverkamennirnir komu á tveimur
bílum, hlöðnum sprengiefni, inn í
Muhaya-íbúðahverfið í borginni en
þar býr margt útlendinga. Voru
mennirnir klæddir einkennisbúning-
um öryggisvarða og bílarnir merktir
sádískum öryggissveitum.
Bandaríkjamenn vöruðu
við fyrir helgi
Bandarískir embættismenn vör-
uðu þegar fyrir helgina við því að lík-
ur væru á tilræði í Sádi-Arabíu og
lokuðu í bili skrifstofum sínum í
landinu. Fengu sendiráðsmenn fyr-
irmæli um að halda sig inni á lóðum
húsanna sem eru vandlega víggirtar.
Breskir sendifulltrúar fengu einnig
boð um að vera mjög á varðbergi.
Í maí í sumar létu 35 manns lífið í
þremur sprengjutilræðum í Riyadh.
Sérfræðingar í málefnum hryðju-
verkasamtaka segja ljóst að hafið sé
stríð gegn stjórnvöldum í Sádi-Arab-
íu og miklar líkur á að samtök bin
Ladens, sem sjálfur er Sádi, skipu-
leggi árásirnar.
„Þetta er orðið stríð gegn stjórn-
inni, hernaður sem á að breyta land-
inu í nýtt Afganistan þar sem komið
verður á stjórn í anda talibana,“
sagði Dawood al-Shirian sem er
Sádi.
Ráðamenn í landinu hafa á und-
anförnum vikum staðið fyrir var-
færnislegum lagalegum og pólitísk-
um umbótum og rætt er um að efna
til kosninga til ráðgefandi þings.
Benda fréttaskýrendur á að öfga-
menn í trúmálum óttist að ef umbæt-
urnar verði að veruleika muni þeir
einangrast og missa fylgi en sam-
kvæmt skoðanakönnunum hafa
margir Sádar mikið álit á bin Laden.
Markmiðið með sprengjutilræðum,
þar sem fórnarlömbin eru aðallega
arabar, sé að skapa ringulreið og
rugla fólk í ríminu.
Harðlínuklerkar múslíma for-
dæmdu árásina í gær ekki síður en
veraldlegir ráðamenn í arabaheim-
inum enda þykir það lýsa óvenju
mikilli hörku að gera slíka árás í
helgum mánuði múslíma, ramadan.
Konungsætt Sádi-Arabíu styðst
við einstrengingslega grein af íslam,
stefnu wahabíta og samfélagið minn-
ir að mörgu leyti fremur á miðaldir
en nútímann, þrátt fyrir mikil auðæfi
vegna olíulindanna. Síðustu áratugi
hafa sádískir valdhafar forðast að
ráðast til atlögu gegn öfgafullum
múslímum og eru oft sakaðir um að
hafa keypt sér frið, stutt skólahald
öfgamanna með fé víða um heim í
trausti þess að þá yrði ekki ráðist á
Sádi-Arabíu. En síðustu mánuði hafa
öryggissveitir upprætt nokkra
hryðjuverkahópa og oft komið til
harðra bardaga. Í liðinni viku
sprengdu tveir liðsmenn hermdar-
verkahóps sig í hinni helgu borg
Mekka fremur en að láta handtaka
sig.
Minnst sautján fórust
í Riyadh-tilræðinu
Reuters
Maður gengur fram hjá rústum í Riyadh í gær. Sjálfsmorðingjarnir notuðu tvo bíla sem hlaðnir voru sprengiefni.
Hryðjuverka-
menn taldir vilja
fella konungsætt
Sádi-Arabíu
Riyadh, Kaíró. AP, AFP.
KARL Bretaprins hefur falið lög-
fræðifyrirtæki að undirbúa mál-
sókn á hendur George Smith, fyrr-
verandi þjóni prinsins, en Smith
hefur gefið til kynna að hann hafi
orðið vitni að siðferðisbroti Karls.
Dómstólar í Bretlandi hafa bannað
fjölmiðlum á Englandi og í Wales
að skýra frá eðli þessa meinta brots
en fjölmiðlar í öðrum löndum eru
ekki bundnir af banninu og heldur
ekki skoskir fjölmiðlar. Skoska
blaðið Sunday Herald hefur fjallað
um málið og fullyrðir að Karl sé
sagður hafa átt í kynferðislegu
sambandi við karlmann.
Talsmenn prinsins hafa gefið í
skyn að sögusagnirnar megi rekja
til starfsmanns sem hafi átt við
áfengisvanda og geðsjúkdóm að
stríða eftir að hafa barist í Falk-
landseyjastríðinu 1982. Smith var
hermaður í umræddu stríði og mun
nú vera áfengissjúklingur. Blaðið
Sunday Telegraph hefur eftir hátt-
settum aðstoðarmönnum prinsins
að verið sé að undirbúa málshöfðun
á hendur Smith fyrir trúnaðarbrot.
Skrifstofa Karl prins í Clarence
House í London sendi frá sér yf-
irlýsingu í síðustu viku þar sem
fréttunum var vísað á bug þótt þá
hefði ekki komið fram í hverju
brotið ætti að vera fólgið. Michael
Fawcett, fyrrverandi aðstoð-
armaður prinsins, fór fram á lög-
bannið á fréttaflutning en sögu-
sagnir eru um að Fawcett sé
umræddur ástmaður prinsins. Þess
var einnig krafist að fjölmiðlar
nefndu ekki nafn Fawcetts en fallið
var frá þeirri kröfu. Fjölmiðlar
fullyrtu í fyrra að áðurnefndur
Smith, sem segist vera gagnkyn-
hneigður, hafi kvartað undan því
að Fawcett hafi margsinnis áreitt
sig kynferðislega og eitt sinn
nauðgað sér.
Blaðið News of the World skýrði
frá því í gær, að sir Michael Peat,
einkaritari prinsins, hefði spurt
Mark Bolland, sem áður var að-
stoðarmaður Karls, hvort prinsinn
kynni að vera samkynhneigður eða
hneigðist að báðum kynjum. Svarið
var nei, að sögn blaðsins. Um var
að ræða rannsókn, sem Peat hafði
með höndum í kjölfar þess að rétt-
arhöld gegn hirðþjóninum Paul
Burrell fóru út um þúfur í fyrra.
Samkynhneigður
eða tvíkynhneigður?
„Heldurðu að Karl sé tvíkyn-
hneigður?“ spurði sir Michael Peat
er hann ræddi við Bolland sem seg-
ist hafa orðið furðu lostinn yfir
spurningunni. Hann hafi svarað að
ekki benti nokkur skapaður hlutur
til þess að prinsinn væri annað en
gagnkynhneigður.
Karl prins var væntanlegur heim
í gær úr opinberri heimsókn til
nokkurra Asíulanda. Sérfræðingar
í málefnum konungsfjölskyldunnar
segja að hvort sem eitthvað sé hæft
í orðróminum eða hann ósannur
hafi Karl og ráðgjafar hans brugð-
ist rangt við. Áður hafi í mesta lagi
nokkur hundruð manns vitað hvað
fólst í umræddum orðrómi en nú
viti milljónir manna um hvað málið
snúist. Virðuleg þögn hefði verið
skynsamlegri en opinberar yfirlýs-
ingar sem hafi aðeins orðið til að
æsa forvitni almennings.
Karl prins mun
höfða mál vegna
sögusagna
Breski ríkisarfinn sagður hafa
átt í ástarsambandi við karlmann
London. AFP.
Karl Bretaprins Michael Fawcett