Morgunblaðið - 13.11.2003, Page 1

STOFNAÐ 1913 308. TBL. 91. ÁRG. FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
Hárið upp
næsta sumar
Hópur ungra leikara tryggir sér
sýningarréttinn Fólk 58
Lágstemmt
og ljúft
Ragnheiður Gröndal treður upp
með tríói í kvöld Listir 26
Púðursykur
og prótein
Katla er að nálgast fimmtugt og
allir þekkja kakóið Viðskipti 10
HÁKON Noregsprins og eiginkona hans
Mette Marit, sem ber nú barn þeirra undir
belti, munu að öllum líkindum heimsækja
Ísland í næsta sumar.
Meðal þeirra viðburða sem ræddir hafa
verið er möguleg heimsókn norður á
Siglufjörð, í tilefni af 100 ára afmæli síld-
arsöltunar þar í bæ, en Norðmenn áttu
stóran þátt í tilkomu síldarsöltunar á
Siglufirði. Yrðu Hákon og Mette þá heið-
ursgestir síldarhátíðarinnar á Siglufirði,
sem haldin er síðustu helgina í júlí.
Vissrar óvissu gætir þó með það hvenær
hjónin komast til Íslands og óljóst hvort
heimsókn þeirra hitti á hátíðina þótt að
því sé stefnt. Að sögn Örnólfs Thorssonar,
skrifstofustjóra skrifstofu forseta Íslands,
liggja nánari atriði, svo sem tímasetningar
og dagskrá, enn ekki fyrir.
Reuters
Hákon prins og
Mette Marit
til Siglufjarðar
Hákon Noregsprins og kona hans Mette
Marit ásamt Mariusi, syni Mette.
KOMIST hefur upp um mikið hneyksli innan
sænsku áfengiseinkasölunnar og virðist það
vinda stöðugt upp á sig. Nú eru meira en 80
starfsmenn, aðallega verslunarstjórar, grun-
aðir um að hafa látið áfengisinnflytjendur
múta sér til að hampa sérstaklega vörum frá
þeim í verslununum.
Sænski saksóknarinn Eva Nyhult sagði í
gær, að „mjög líklegt“ væri, að tala grun-
aðra ætti eftir að hækka en um er að ræða
mesta mútumál í sænskri sögu hvað varðar
fjölda þeirra, sem tengjast því.
Fram kemur í sænskum fjölmiðlum, að
útibússtjórunum hafi verið mútað með
ókeypis lúxusferðum til útlanda, þar á meðal
sérstökum vínsmökkunarferðum og alls kon-
ar dýrum varningi. Sem dæmi um það nefnir
Aftonbladet, að innflytjendur hafi látið versl-
unarstjórana fá lista yfir varning, sem þeir
gætu fengið, seldu þeir ákveðið magn af til-
tekinni áfengistegund eða -tegundum. Fyrir
4.000 einingar gátu þeir til dæmis fengið
stafræna myndavél og fyrir 15.000 lítið vél-
hjól.
Per Bill, þingmaður sænska Hægriflokks-
ins, sagði í viðtali við sænska ríkisútvarpið í
gær, að hugsanlega yrði þetta mál banabiti
sænsku ríkiseinkasölunnar. Minnti hann á,
að Svíar hefðu fengið sérstaka undanþágu
hjá Evrópusambandinu til að viðhalda henni.
Þáðu áfengissalarnir mútur?
Stokkhólmi. AFP.
SÉRSTÖK þingnefnd í Litháen
hefur komist yfir sönnunargögn
sem sýna að skrifstofa Rolandas
Paksas, forseta
landsins, hefur
haft tengsl við
skipulögð
glæpasamtök.
Þá hefur nefndin
einnig séð gögn
sem sýna að
fjármögnun al-
þjóðlegra
hryðjuverka-
samtaka hefur
farið fram í gegnum Litháen. For-
maður þingnefndarinnar, Aloyzas
Sakalas, greindi frá þessu.
Sakalas sagði að nokkrir ráð-
gjafa forsetans hefðu sannanlega
verið í slagtogi með „vafasömum
einstaklingum“. Nefndi hann þjóð-
aröryggisráðgjafann, Remigijus
Acas, sérstaklega í þessu sam-
bandi og sagði að verið væri að
skoða mál annarra betur.
Tilkynna afsögn
Fyrr í gær hafði einn ráðgjafa
Paksas, Rosvaldas Gorbaciovas,
upplýst að hann hygðist, ásamt
fimm öðrum ráðgjöfum forsetans,
segja af sér vegna ásakana um að
forsetaskrifstofan tengdist skipu-
lögðum glæpasamtökum.
Leyniþjónusta Litháens sendi
frá sér skýrslu fyrir tveimur vik-
um þar sem ásakanirnar á hendur
forsetaskrifstofunni komu fyrst
fram.
Paksas verður sjálfur yfirheyrð-
ur í næstu viku en þá kemur hann
fyrir dómara sem nú er að rann-
saka mál Jurijus Borisovas, eins
helsta fjárhagsbakhjarls Paksas í
forsetakosningunum í janúar. Bor-
isovas leikur lykilhlutverk í þess-
um hneykslismálum, sem nú hrista
stoðir stjórnkerfisins í Litháen, en
hann er grunaður um að hafa kom-
ið að ólöglegri vopnasölu til Afr-
íkuríkisins Súdan.
Forseti Litháens
í kröppum dansi
Ráðgjafar Paksas
tengdir við skipu-
lögð glæpasamtök
Vilnius. AFP.
Rolandas Paksas
PAUL Bremer, æðsti yfirmaður her-
námsliðs Bandaríkjanna í Írak, sagði
eftir fund með George W. Bush
Bandaríkjafor-
seta í gær að
stefnt væri að því
að færa aukin völd
í Írak sem fyrst í
hendur heima-
manna. Bremer
viðurkenndi að
staðan í Írak væri
erfið og var þar
m.a. að vísa til
sprengjutilræðis í Nasiriyah í suður-
hluta landsins snemma í gær en
a.m.k. 26 manns biðu bana þegar
tankbíl, hlöðnum sprengiefni, var ek-
ið að aðalstöðvum ítalskra lögreglu-
manna í borginni.
Bremer hafði óvænt haldið til
skyndifundar við ráðamenn í Wash-
ington en þar hafa menn áhyggjur af
vaxandi óöryggi í Írak. Þá er sögð
ríkja nokkur óánægja með frammi-
stöðu framkvæmdaráðs Íraks, sem
skipað er Írökum sem Bandaríkja-
menn tilnefndu, en Bremer neitaði
þeim fregnum að vísu í gær.
Valdaafsal „fyrr en áætlað var“
Fundur Bremers með Bush virtist
benda til að Bandaríkjamenn væru að
endurskoða stefnu sína í Íraksmálun-
um. Vöktu athygli í því samhengi um-
mæli Jacks Straws, utanríkisráð-
herra Bretlands, en hann sagði í
samtali við BBC að stefnt væri að því
að fela Írökum völdin í eigin landi sem
fyrst. Sagði Straw að þetta gæti gerst
„fyrr en áætlað var“.
Vitað er að a.m.k. átján Ítalir fórust
í tilræðinu í Nasiriyah í gær, auk
a.m.k. átta Íraka. Kröfur heyrðust
þegar um það að allir Ítalir yrðu kall-
aðir heim frá Írak en ítalski forsætis-
ráðherrann, Silvio Berlusconi, sagði
að ekkert fengi hnikað þeirri ákvörð-
un Ítala að hjálpa Írökum að byggja
land sitt upp á ný. Um er að ræða
versta mannfall í röðum ítalskra her-
manna frá því í síðari heimsstyrjöld.
Ítalir
felmtri
slegnir
18 Ítalir og 8 Írakar
féllu í tilræði í Írak
Washington, London, Róm. AP, AFP.

Yfir tuttugu/13
Paul Bremer
ÞESSAR stúlkur voru í þungum
þönkum yfir taflinu en þær voru í
hópi fjölda barna sem tefla á Hót-
el Loftleiðum. Þar eru á ferðinni
nemendur í skákskóla Hróksins
sem stendur yfir meðan á einvígi
Friðriks Ólafssonar og Bents Lar-
sens stendur. Nemendurnir fá
fræðslu í skákskýringarsal og
tefla síðan tjöltefli við liðsmenn
Hróksins. Í gær mættu skák-
mennirnir ungu Predrag Nikolic,
Reginu Pokornu og Tómasi
Björnssyni, sem var í sveit nýbak-
aðra Íslandsmeistara Hróksins.
„Við fáum til okkar um 1.500
krakka úr 27 skólum Reykjavíkur
og nágrennis. Þetta eru fjórðu
bekkingar sem fengu frá okkur
bókina Skák og mát í fyrra. Þetta
heldur áfram á morgun og föstu-
dag svo það iðar allt af skáklífi
þessa dagana,“ segir Hrafn Jök-
ulsson, formaður Hróksins.
Iðandi líf í skákskóla Hróksins
Morgunblaðið/Ásdís
STEFNT er að því að minningarsafn um
Halldór Laxness verði opnað á Gljúfra-
steini í ágúst á næsta ári að því er Davíð
Oddsson forsætisráðherra sagði í fyr-
irspurnartíma á Alþingi. Davíð sagði að
búið væri að auglýsa eftir safnstjóra og
margar umsóknir hefðu borist en jafn-
framt væri verið að vinna að viðgerðum og
endurbótum á húsi skáldsins á Gljúfra-
steini.
„Meðal þess sem rætt hefur verið er að
kanna möguleika þess að fræðasetrið
verði staðsett í næsta nágrenni við
Gljúfrastein. Með þeim hætti mætti sam-
ræma og samhæfa betur þá starfsemi sem
lýtur að varðveislu og miðlun upplýsinga
um ævi og störf Halldórs Laxness,“ sagði
forsætisráðherra.
Morgunblaðið/Sverrir
Davíð Oddsson forsætisráðherra og Auð-
ur Laxness, ekkja Halldórs Laxness.
Minningarsafn
um Halldór
Laxness opnað
á næsta ári

Fræðasetur/10