Morgunblaðið - 13.11.2003, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 2003 C 3








































































































NÚR VERINU ambærileg að
rist á Vestur-
eð handflökun,
það gefur okk-
við þurfum að
ða Danmörku,
il Evrópu eða
stnaður minni
unakostnaður
a í vinnslu þar
gu. Þetta for-
reytast og því
ð fiskvinnslu í
ndi eða Noregi
ð höfum. Ná-
ft að bregðast
þarf á fiski að
eik. Við getum
til vinnslu frá
ja fiskinn sjó-
leiðina til Kína. Þar sem við erum svo langt frá fiski-
miðunum í Atlantshafi, og mörkuðunum í Evrópu og
Bandaríkjunum, verðum við að kaupa hráefni inn
með miklum fyrirvara. Við verðum alltaf að vera með
um sex mánaða birgðir til að vera vissir um að hafa
annars vegar alltaf nóg til að vinna og til að geta svar-
að kröfum markaðsins og óskum þegar hann þarf á
flökum að halda. Eftir að varan er svo framleidd er
hún einhvern tíma í kæligeymslum en það tekur svo
aðra 45 daga að koma fiskinum á markaðina í Evrópu
og Bandaríkjunum. Eftir að fiskurinn hefur svo verið
afhentur kaupanda er ákveðinn greiðslufrestur,
þannig að það getur tekið heilt ár frá því fiskurinn er
keyptur á Vesturlöndum og þar til hann kemur aftur
á markaðinn þar eftir vinnsluna í Kína og við fáum
greitt fyrir hann. Það er mikið fjármagn bundið í
þessu brigðahaldi og kostnaður en það er okkur
nauðsynlegt til að við getum tryggt stöðuga vinnslu
og boðið upp á jafnt flæði afurða inn á markaðina.
Engu að síður er það ljóst að Vesturlönd geta ekki
keppt við Kína í frumvinnslu eins og flökun og til að
bæta stöðu okkar þurfum við líka að auka vinnslu-
virði afurða okkar eins og með því að skera flökin í
samvalda bita og fleira slíkt.“
Möguleikar í Kína
Telur þú að innanlandsmarkaðurinn fyrir fisk í Kína
fari vaxandi og geti orðið góður kostur fyrir íslenzka
útflytjendur?
„Kínverjar munu auka fiskneyzlu með auknum
kaupmætti og hröðum uppgangi í efnahagslífinu.
Þetta leiðir til þess að Kínverjar auka neyzlu á dýrari
afurðum. Árið 1991 þegar við byrjuðum að selja fisk á
innanlandsmarkaði, lögðum við áherzlu á ódýrar af-
urðir til að geta þjónað fjöldanum. Fiskinum var
mjög vel tekið og salan varð strax mikil og jókst ár
frá ári. Með batnandi efnahag hefur svo eftirspurn
eftir dýrum og betri vörum farið vaxandi. Við hófum
því framleiðslu á slíkum afurðum til að svara eft-
irspurninni og nú er þróunin orðin þannig að það er
stöðug aukning í dýrari afurðunum, en sala á þeim
ódýrari stendur í stað.
Íslendingar geta boðið upp á mikið af gæðafiski og
fiskafurðum og því ætti að vera möguleiki fyrir þá að
hasla sér völl á kínverka markaðnum. Við höfum ekki
getað skapað slíkt svigrúm fyrir fisk frá Íslandi, því
við höfum ekki getað náð samkomulagi um slík við-
skipti við Íslenzk fyrirtæki. Það er of algengt að út-
gerðir og fiskvinnsla hugsi eingöngu um að losna við
fiskinn sem fyrst á hæsta mögulega verði í stað þess
að gefa sér tíma til að byggja upp markaði. Okkur
hefur tekizt að byggja upp markað fyrir alaskaufsa,
síld og fleiri dýrari tegundir með því að tryggja okk-
ur hráefniskaup til langs tíma. Við höfum mikinn hug
á því að auka fiskkaup úr Norður-Atlantshafi og þar
gætu Ísland og Noregur skipað stórt hlutverk,“ segir
Ng Joo Siang.
m á vinnslu fiskafurða fyrir vestræna markaði á skömmum tíma.
ar í heiminum
Fiskvinnsla í
Kína er vissulega
ógn við fiskvinnslu
hér á landi en til
lengri tíma litið
gætu skapast
spennandi mögu-
leikar fyrir ís-
lenskt sjávarfang í
Kína að mati Arn-
ars Sigurmunds-
sonar, formanns
Samtaka fisk-
vinnslustöðva.
Arnar var í ís-
lenskri viðskipta-
sendinefnd sem
skoðaði fisk-
vinnslur í Kína á
dögunum og segir hann að þar
hafi margt komið sér á óvart.
Hann segir að föruneytið hafi
fyrir brottförina til Kína aflað
sér ýmiskonar upplýsinga um
fiskvinnsluna í Kína og því hafi
sumt komið kunnuglega fyrir
sjónir en enn fleira á óvart. „Það
kom okkur á óvart hversu öflug
þessi fyrirtækis virðast vera,
skipulag er gott og gerðar eru
strangar kröfur til
hreinlætis. Í sum-
um tilfellum ann-
ast kaupendurnir
og fulltrúar sölu-
fyrirtækjanna eft-
irlit með fram-
leiðslunni. Það
kom kannski ekki
á óvart hversu fjöl-
menn þessi fyrir-
tæki voru, en í
þeim fyrirtækjum
sem við heimsótt-
um unnu frá 200
og upp í 700 manns. Þar var unn-
ið af miklum krafti, yfirleitt níu
til tólf klukkustundir á dag með
40 mínútna neysluhléi, sex daga
vikunnar, ellefu mánuði á ári.
Launakjörin eru að jafnaði um
100 dollarar á mánuði á hvern
starfsmann eða á milli 7 til 8 þús-
und krónur. Með öllum launa-
tenglum er kostnaður við hvern
starfsmann um 1.500 dollarar á
ári, miðað við þær upplýsingar
sem við fengum. Í einu fyrir-
tækjanna sem við heimsóttum
var unnið eftir bónuskerfi.
Í öllum fyrirtækjum fengum
við að taka myndir og ræða við
stjórnendur, ganga um vinnslu-
sali og skoða tækjabúnað sem er
nú reyndar ekki mikill. Þarna
sáum við til að mynda hvergi
gaffallyftara. Húsakynnin voru
hins vegar víðast hvar mjög
myndarleg. Það
vakti einnig athygli
að hitastigið í
vinnslusölunum var
jafnan mjög lágt og
starfsfólkið því
kappklætt.“
Kínverjar selja
afurðir sínar að ein-
hverju leyti á sömu
markaði og Íslend-
ingar, meðal annars
selja þeir mikið til
Japans en einnig til
Evrópu og Banda-
ríkjanna. Arnar seg-
ir að í fiskvinnslu
Kínverja felist hins
vegar bæði ógnanir
og tækifæri fyrir Íslendinga.
„Nú um stundir eru Kínverjar að
vinna og frysta fisk í beinni sam-
keppni við okkur, einkum karfa
og ufsa. Ég sé hins vegar ekki
fyrir mér að þeir muni keppa við
okkur í saltfiskframleiðslu. En
eflaust eiga Kínverjar eftir að
láta meira að sér kveða í framtíð-
inni og vera þannig áfram ógn
við okkur á mörkuðunum. En á
hinn bóginn má líta
svo á að Kínverjar
eru fjölmenn þjóð,
þar er mikill hag-
vöxtur og þar hlýtur
að opnast markaður
fyrir hvers kyns
sjávarafurðir í
framtíðinni. Kín-
verjar eru um 1.300
milljónir talsins og
þó ekki verði nema
10% þjóðarinnar
efnuð er það engu
að síður gríðarstór
markaður. Þarna gætu því skap-
ast spennandi möguleikar, sér-
staklega varðandi uppsjávarfisk-
inn að mínu mati.“
Arnar segir nefndina alls stað-
ar hafa fengið mjög góðar við-
tökur og í öllum heimsóknum
hafi fulltrúar íslenska sendiráðs-
ins í Kína verið með í för, með
Eið Guðnason sendiherra í
broddi fylkingar. „Það gaf þess-
ari heimsókn mun meiri vigt en
ella og við fengum alls staðar
mjög höfðinglegar móttökur,
ekki síst þegar við heimsóttum
héraðsstjórnir Dalina og
Qingdao,“ sagði Arnar og bætti
því við að Útflutningsráð Ís-
lands, ásamt Viðskiptaþjónustu
utanríkisráðuneytisins og sendi-
ráði Íslands í Kína ættu þakkir
skildar fyrir góða skipulagningu
og vandaðan undirbúning.
Spennandi
tækifæri í
framtíðinni
Arnar Sigurmundsson,
formaður stjórnar SF.
Vinnulaun í fiskvinnslu í Kína eru afar lág og því er mannshöndin mikið notuð. Mánaðarlaunin eru aðeins um 10.000 krónur.
Mikil áhersla er lögð á hreinleika og vöruvöndun í kínversku fiskvinnslunni og stenst hún fyllilega samanburð við þá vestrænu.