Alþýðublaðið - 07.04.1922, Page 1

19»
Oeng-ismálið.
(Stðari grein.)
Til þess p.ð takmarka cotkun
erleads gjaldeyris — sem er sama
sem að takmarlca framboð íslenzkr
ar krónu — hafa vertð lögð inn
•Hutaingshöft á svonefndan óþarfa.
En ráðstöfun þeisi kemur“|að
engu haldi í fyrsta lagi af því
að takmörkun sú er af þeisu leið-
ir er of lítil til þess að hafa áhrif
á gengið. í öðru lagi af þvf, að
innflutningur á óþarfa takmarkast
nokkuð af sjálfu sér, í landi með
lágu gengi. Um leið og gengið
fellur, hækkar útlenda varan, og
þar með kaupgeta almennings
gagnvart henni. Og niðurstaðan
verður, að menn kaupa minoa af
óþarfa. Bara sá munurino, að hér
verður það hver einstakur, sem
ræður því sjálfur hvað hann telur
„óþarfa*.
Annars er það býsna hlægilegt
að skiftu vörunum í óþarfa og
ckki óþarfa, og ssmkvæmt þvi
banna innfiutning á sumum vörum,
en leyfa innfiutning á öðrum.
Langtum fremur væri ástæða til
bess að banna incflutning á vondri
vöru. Það er kunnugt að fyr meir
fiuttust eingöngu lökustu vöruteg
undirnar til landsins Á þessu er
aú orðia breyting, sem betur fer,
þvi iélegasta og ódýrasta vöru-
tegundin er nær ávalt dýrasta teg
undin í notkun. Samt eru ennþá
kaupmenn hér sem fiytja aitaf inn
það lakasta sem þeir eiga kost á
að fá eriendis, og er það afar
bagalegt, sérstaklega þegar um
matvæli eða fatnað er að ræðs,
því almenningur hefir sjaidan
nægilega vöruþekbingu til að bera.
t raun og veru er því miklu
sneíri ástæða til þess að banna
innfiutuiag á nærbuxum, sem
gliðna í sundur á þriðja degi, eða
skóai, seaj eru ónýtir eftír 4 vik-
ur, heldur en á flestu því sem
•venjuiega ér icallað óþarfi.
IaDfiutsingshöft eru oftast tví
Föstudaginn 7. apríl.
8 i tölubiað
eggjað sverð. Þ^u eru aitaf sama
sem að setja upp verðið á við-
komvndi vöruteguud; þau gefa
þeiin kaupmönuum eða heildsöl-
um, sem eiga birgðir af henni,
tækifæri til þess að fá aukagróða
á almenningskostnað.
Innfiutningahöft eru þvi ekki ráð
tll þess að bæta gengið, og al-
menningi eru þau ætið skaðieg:
þau gera vöruna dýrari eins og
sjálf gengislækkunin.
Ráð til þess að bæta gengið
væri að auka framleiðsluna, en
það er aðeins ráð, sem lítur vei
út á pappirnum. Raunverulega
þýðingu hefir það ekki, því það
er ekki hlaupið að þvi að auka
hana — ekki svo fljótt að það
hafi áhrif á gengið Hitt er snnað
mál, og er mjög mikilvægt atriði
i málinu, að gera ekki leik að
þvl að minka framletðsluna, eins
og útgerðarmenn gerðu I fyrra
með því að bisda togarana við
land. Enda er enginn vafi á þvi
að ein af helztu orsökum þess að
gengi íslenzku krónuunar er nú
svona lágt er það, að togararnir
framleiddu ekkert siðastl. sumar.
Eina ráðið til þess að takmarka
framboð á isl krónu og bæta
gengið, er ai tmka lán til lengri
tima. Það voru þau lán, og ekk
ert annað, sem oili þvf fyrir strið,
að jaínvægi hélst á gengi hinna
ýmsu landa, og eins verður það
að vera nú. Margir sem ekki
skilja þetta mál tala uns að ekki
dugi að taka uý lán; það dugi
ekki að auka skuidir eilendis En
þelr athuga ekki, að það, að taka
lán til þess að bæta gengið, er
alls eiki að auka skuldir er-
lendis, Slikt lán gengur eingöugu
til þess að borga með aðrar er
lendar skuldir, sem falinar eru i
gjalddsga, og eykur því alls ekki
útlendu skuldirnzr. Gengislán er
þvi ekki annað cn að breyta óhag-
kvæmum láaum í hagkvæm lán.
Brcyta skuldutn, sesn fallnar eru
í gjalddaga, f skuldir með góðum
borgunarskilmálum. Það cr af
Dökkum öllum, er sýndu
Hinu íslenzka prentara-
félagi virðing og samúð á
aldarfjórðungsafmœli pess.
Stjórnin.
mörgum áíitið, að það muni vera
um fimm miljóna kr. skuldir, sem
nú eru að þvælast fyrir okkur,
sem þyrfti að bieyta í lán til
lengri tíma, til þess að koma
genginu i lag. Eg skal ekkert full
yrða um það hvort 5 milj. króna
gengislán nægði, en sennilegt er
; ð við kæmumst langt með því.
En það er ekkett gert til þess
að bæta gengið Orsökiu er sum
part hið fádæma þekkingarleysi
meirihluta þingmsnna á tnálinu,
og sennilega einnig skilningsleys-
is meirihlutans i landsstjórninni.
Aialersekin er samt sú, að „kraft-
urinn inn á bak við tjöldin*, þeir
eiginlegu stjórnendur landsins, út-
gerðarmennirnir, hafa hag af því
ai gengii si lágt, og eru þvi á
móti þvi að nokkuð sé gert til þess
að bæta það. Þegar ísl. krónan
stendur iágt, fá eigendur fram-
leiðslutækjanna aukagróða. Fá t.
d núna 40 kr. isl. i ofanálag fyrir
hverjar 100 kr. sem þeir selja
fyrir vörur f Danmörku (og gróð-
inn er i hlutfalii við það, i hverju
öðru landi, sem þeir seija í ísi.
afurðir).
En hvaðsn kemur útgerðar
mönnum þessi aukagróði? Hann
kernur úr vösum ísienzks launa
lýðs. Gengismálið er þvf sérstak-
lega mál sem alþýðuna varðar,
en það er hætt við, að það verði
erfitt að fá þvi komið i lag, af
því að eigcndur framleiðslutækj
anna — hið eiginlega auðvald —
htfa hag af því að gengi krón*
unnar haldist lágt
Ólafur Fríðriksson.