Morgunblaðið - 16.11.2003, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 2003 15
Umræðan berst að vinnutilhögun
við samningagerð. „Fólki finnst
stundum að við og atvinnurekendur
eigi að vera andstæðingar en þú sem-
ur ekki við andstæðinga þína. Við-
semjendur ná ekki saman á hótunum
og þvergirðingshætti. Affarasælasta
leiðin felst í því að báðir aðilar stefni
að sama markmiðinu. Auðvitað var
miklu léttara að vera verkalýðsfor-
ingi þegar maður gat bara barið sér á
brjóst og heimtað 25% kauphækkun.
Núna myndum við ekki hafa sam-
visku til að taka slíku tilboði fyrir alla
því slík hækkun myndi einfaldlega
verða til þess að verðbólgan hlypi upp
á nýjan leik. Margt hefur líka breyst,
t.d. er með aðstoð reiknilíkana hægt
að reikna út hvaða afleiðingar ákveð-
in hækkun hefur á efnahagslífið.
Þessi nýja leið veldur því að núorðið
er oftast ekki svo mikill munur á mati
verkalýðshreyfingarinnar og at-
vinnurekenda á áhrifum samninga.
Við getum ekki bara stungið höfðinu í
sandinn heldur verðum við að horfast
í augu við afleiðingarnar.“
Ingibjörg ákveður að taka Tinna í
fangið áður en hún svarar því hvort
áherslurnar í starfinu fyrir ASÍ verði
fleiri en jafnréttismál. „Ég hef alltaf
haft gífurlegan áhuga á menntunar-
málum, t.d. hef ég setið í skólanefnd
Verzlunarskólans frá því árið 1979,“
segir hún og bætir því við að ein af
meginforsendunum fyrir jafnrétti í
víðri merkingu sé menntun. „Heim-
urinn tekur stöðugum breytingum.
Sífellt er verið að leggja niður ein-
hverja eina tegund af störfum og
skapa önnur. Starfsfólk verður að
vera tilbúið að bæta við sig menntun
til þess að eiga ekki á hættu að missa
af lestinni í þessu breytingarferli.
Verkalýðshreyfingin þarf sjálf að
ástunda fagleg vinnubrögð og vera
vakandi fyrir því hvað framtíðin ber í
skauti sér. Mikilvægur liður í því er
þátttaka í erlendu samstarfi. Við höf-
um talsvert gert af því að leita í
smiðju félaga okkar á Norðurlöndun-
um í gegnum árin og nú nýlega einnig
í Bretlandi og Bandaríkjunum. Við
reynum að nýta þessar upplýsingar
inn í undirbúning kjarasamninganna
og annað starf okkar innan verka-
lýðshreyfingarinnar. Við styðjum fé-
lagsmenn okkar með því að halda
námskeið, senda út upplýsingar í
prentuðum máli og birta auglýsingar
bæði í sjónvarpi og dagblöðum. Aðal-
áherslan gengur í rauninni út á að
sitja ekki eftir í gærdeginum heldur
að vera alltaf tilbúin að mæta morg-
undeginum. Að við séum hreyfanleg
verkalýðshreyfing sem getur mætt
fólkinu núna.“
Ingibjörg segir að því miður hafi
margir verslunareigendur ekki næg-
an metnað til þess að hafa sérhæft
starfsfólk í vinnu. Sú staðreynd valdi
því að örfáir stefni að því að gera af-
greiðslustörf að ævistarfi sínu. Veru-
leg fækkun hafi orðið meðal af-
greiðslufólks síðustu árin. „Ekki alls
fyrir löngu þegar ég var á ferð í Am-
eríku var mér sýnd sjálfsafgreiðslu-
búð þar sem fólk renndi vörunum sín-
um sjálft í gegnum skanna og borgaði
svo með kortinu sínu við útganginn.
Næsta stig er að sjálfsskönnun inn-
kaupakarfa. Eina hindrunin fyrir því
að þessu hefur ekki enn verið hrint af
stokkunum er að ennþá er of dýrt að
setja merkin á ódýrasta varninginn í
búðunum.“
Valkvæðir kjarasamningar
Hverjar verða áherslur verslunar-
manna í næstu kjarasamningum?
„Við erum einmitt að hefja umræð-
urnar formlega á þingi Landssam-
bands verslunarmanna um helgina.
Annars á ég almennt von á því að
áherslurnar verði svipaðar og síðast,
þ.e. á áframhaldandi stöðugleika og
langan samningstíma. Verkalýðs-
hreyfingunni gefst meira svigrúm til
annarra starfa í lengri samningum.
Ég man þá tíð að ég var kannski 9
mánuði af 12 að semja fyrir Lands-
sambandið. Maður gerir ekki mikið
með þessa þrjá mánuði. Árangurinn
af lengri samningum hefur líka verið
mjög góður. Línurnar skýrast vænt-
anlega enn frekar þegar nær dregur.
Pólitíkusarnir hafa talað góðærið upp
og atvinnurekendur hafa talað góð-
ærið niður þannig að maður er ekki
alveg farinn að sjá miðlínuna. Ég
hlakka sérstaklega til að heyra erindi
fulltrúa Handel og Kontor í Dan-
mörku á þinginu um þeirra áherslur í
komandi kjarasamningum. Kjara-
samningar sambandsins eru lausir á
svipuðum tíma og okkar,“ segir Ingi-
björg og játar því að hún hafi haft
njósnir af nýjum hugmyndum frá
Danmörku. „Danirnir hafa farið nýja
leið í samningi við slátrarageirann
með svokölluðum valkvæðum hluta
kjarasamnings. Þar getur starfsmað-
ur valið að nýta launahækkunina með
valkvæðum hætti, í orlof, lífeyris-
sjóðsiðgjald eða launahækkun.
Starfsmaðurinn getur valið að nýta
þennan hluta í laun annað árið og í or-
lof hitt ef hann vill. Dönsku verslun-
armennirnir eru núna að reyna að
finna leið til að nýta þessa leið í kjara-
samningum fyrir almennt verslunar-
og skrifstofufólk. Okkur finnst hug-
myndin mjög áhugaverð og erum að
skoða hana. Það væri hægt að hugsa
sér að skipta þessu í launahækkun,
orlof eða vinnutímastyttingu og koma
þannig til móts við mismunandi þarfir
fólks, t.d. á ólíkum æviskeiðum. For-
eldrar grunnskólabarna gætu séð sér
hag í því að auka orlofið til að mæta
vetrarfríum í grunnskólunum, eldra
fólk gæti kosið styttri vinnutíma og
þeir sem eru að byggja vilja kannski
bara fá hreina launahækkun. Ég veit
að þeir hafa mikið verið að velta þess-
ari hugmynd fyrir sér í Danmörku og
er spennt að heyra hvert þeir eru
komnir í þessu. Við erum mjög
spennt fyrir að reyna þetta hér.“
Allt nema ástarsögur
Ingibjörg er að lokum spurð að því
hvort að hún gefi sér einhvern tíma
frá verkalýðsbaráttunni til að stunda
endurmenntun eða einhver áhuga-
mál. „Hvað endurmenntunina varðar
hittir þú á snöggan blett,“ segir hún
og getur ekki varist brosi. „Ég hef
náttúrlega gamla stúdentsprófið mitt
úr Verzló og svo er ég IATA-far-
gjaldasérfræðingur og kenndi far-
gjaldaútreikninga hjá Flugleiðum í
mörg ár. Á meðan ég vann hjá Flug-
leiðum sótti ég lengi árleg endur-
menntunarnámskeið í fargjalda-
útreikningum hjá SAS í Kaup-
mannahöfn og einnig námskeið hjá
IATA í Genf. Að öðru leyti hefur end-
urmenntun mín að mestu falist í því
að takast á við krefjandi verkefni
bæði innan verkalýðshreyfingarinnar
og skólanefndar Verslunarskólans.
Hinu er ekki að leyna að ég hef mjög
mikinn áhuga á því að sækja nám-
skeið. Ég er ein af þeim sem les alla
námskeiðsbæklingana á hverju ári.
Vandinn er bara sá að erfitt getur
verið að samræma erilsamt starf því
að mæta á námskeið á einhverjum
fyrirfram ákveðnum tíma í hverri
viku. Svo endar það bara þannig að
maður hefur ekki úthald í meira en
svona rúmlega daginn!“
Ingibjörg viðurkennir að þegar
stund gefist milli stríða þyki henni
gott að eiga stund með sjálfri sér.
„Þótt ég sé svona mikil félagsmála-
manneskja er ég ekkert sérstaklega
félagslynd,“ segir hún stríðnislega.
„Ég er ekki í saumaklúbbum, fer
sjaldnast út á kvöldin o.s.frv. Hins
vegar finnst mér alveg frábært að
taka mér góð frí með strákunum eins
og við höfum gert nánast árlega í
Bandaríkjunum undanfarin ár. Okk-
ur hefur öllum fundist þessar ferðir
alveg meiriháttar.
Hversdagslega fer ég gjarnan út
að ganga með hundana. Svo finnst
mér voða gott þegar vinkona mín lán-
ar mér sumarbústaðinn sinn og ég fer
þangað ein með hundana. Þá geri ég
helst ekkert annað en að sofa, lesa og
ganga úti með Tinna og Monza. Ég er
ofboðslega mikil hundamanneskja
eins og þú ert náttúrlega búin að
komast að. Þegar ég verð eldri sé ég
sjálfan mig fyrir mér í þægilegu húsi
fullu af hundum einhvers staðar í út-
jaðri Reykjavíkur,“ heldur Ingibjörg
áfram og viðurkennir að hún hafi
mjög gaman af hvers kyns föndri.
„Ég er svona dellukona og verð hel-
tekin af einhverju ákveðnu viðfangs-
efni í ákveðinn tíma. Eins og þegar ég
fékk Holly Hobby-dúkkugerðar æðið
og endaði á því að halda námskeið í
Holly Hobby-dúkkugerð fyrir sam-
starfskonur mínar. Ég hef málað á
silki og leir og gert alls konar krútt-
legar dúkkur mér til skemmtunar.
Með þessu föndri rækta ég mjúku
hliðina á sjálfri mér. Ég hef líka voða
gaman að því að lesa og les nánast allt
nema ástarsögur. Ég held ekki at-
hyglinni til að lesa svoleiðis bækur.
Hins vegar les ég alltaf með reglu-
legu millibili glæpasögur og svo les
ég heilmikið af bókum um sálfræði,
trúfræði, íhugun og ýmislegt fleira í
tengslum við innra jafnvægi og frið.
Ég hef alltaf lagt mikið uppúr sálar-
frið mínum. Að halda innra jafnvægi
og gera upp dag fyrir dag. Ég hef líka
haft fyrir reglu að lesa alltaf eitthvað
smávegis í Biblíunni áður en ég
leggst til svefns á kvöldin.“
ago@mbl.is
’ Konur fá að meðaltali meira út úr starfs-mannaviðtölunum. Hugsanlega af því að
þær hafa meira að sækja! ‘
’ Til dæmis er með aðstoð reiknilíkanahægt að reikna út hvaða afleiðingar ákveðin
hækkun hefur á efnahagslífið. ‘
Magnþrungin
örlagasaga
Sími 554 7700
Um hádegisbil 10. nóvember 1944 er Goðafoss, eitt glæsilegasta skip
Íslendinga, á leið til Reykjavíkur frá New York. Um borð eru 43
Íslendingar og 19 Bretar sem bjargað hefur verið af
logandi olíuflutningaskipi.
Skammt undan, í mynni Faxaflóa, leynist þýskur kafbátur...
Í þessari mögnuðu bók
lýsir Óttar Sveinsson
síðustu ferð Goðafoss á
ljóslifandi hátt, m.a. með
viðtölum við eftirlifandi skip-
verja og farþega. Í bókinni
koma fram í dagsljósið áður óbirtar upp-
lýsingar um árásarferð þýska kafbátsins U-300
til Íslands, lýsingar úr dagbók kafbátsins,
leyniskjöl og atriði úr yfirheyrslu-
skýrslum Breta og Bandaríkjamanna
og ljósmyndir sem aldrei hafa birst
hérlendis.
Útkallsbækur Óttars Sveinssonar
eru þrungnar spennu og tilfinningum,
enda metsölubækur á hverju ári
– nú í heilan áratug.
M
Á
TT
U
R
IN
N
&
D
Ý
R
Ð
IN
1
1.
03