Morgunblaðið - 20.11.2003, Side 12

FRÉTTIR
12 FIMMTUDAGUR 20. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
SIGURÐUR Einarsson, stjórnar-
formaður Kaupþings Búnaðar-
banka, sagðist spurður um ummæli
forsætisráðherra
og þingmanna
aðeins geta tjáð
sig fyrir þann
banka sem hann
væri talsmaður
fyrir. Hann seg-
ist almennt ekki
telja að ástæða
sé til að setja
frekari reglur
heldur en eru í gildi í dag varðandi
fjármálastofnanir og banka, enda
lendi þeir sem fari of geyst í þess-
um efnum verst í því sjálfir.
„Ef þeir vara sig ekki verða þeir
fyrir fjárhagslegu tapi, það er sú
almenna skoðun sem ég hef haft.
Síðan hef ég jafnframt bent á að
ekki megi aðeins einblína á nei-
kvæðu hliðarnar sem menn þykjast
sjá í þessu, heldur verði einnig að
líta á þær jákvæðu. Í því efni má
t.d. benda á fyrirtæki sem minn
banki hefur í gegnum tíðina fjár-
fest í, s.s. Bakkavör, Össur, Flaga-
Netcare og mörg fleiri. Þessi starf-
semi okkar hefur að mörgu leyti
gengið prýðilega vel, en vissulega
höfum við líka orðið fyrir fjárhags-
legu tjóni. Þannig að það er ákveð-
ið jafnvægi í þessum málum sem
auðvitað þarf að gæta að,“ sagði
Sigurður.
Í ræðu forsætisráðherra á Al-
þingi í gær kom m.a. fram að
stundum væri látið í veðri vaka að
Kaupþing Búnaðarbanki ætti Stöð
2 en jafnframt látið í veðri vaka „að
tiltekinn nafngreindur einstakling-
ur í kaupsýslu eigi orðið þessa
stöð.“
Þá sagði forsætisráðherra það
óboðlegt að einn af stærstu bönk-
um þjóðarinnar tæki þátt í „við-
skiptabrellum af þessu tagi.“
Spurður um þessi ummæli for-
sætisráðherra sagðist Sigurður að-
eins geta sagt að bankinn væri ein-
göngu að gæta sinna hagsmuna og
hefði aldrei tjáð sig um eignaraðild
á Norðurljósum.
„Það er hins vegar þannig, og
hefur reyndar komið fram og
væntanlega hægt að sjá í hluthafa-
skrá Norðurljósa, að bankinn á
þarna um 14% og jafnframt hefur
það margítrekað komið fram að
bankinn er stór kröfuhafi á fyr-
irtækið. Það eina sem bankinn hef-
ur hingað til verið að gera er að
reyna að tryggja það að kröfurnar
sem bankinn á fáist endurgreiddar.
Í því verkefni höfum við verið í við-
ræðum við fjölmarga aðila. Mér
vitanlega hafa engin eigendaskipti
orðið á Norðurljósum enn sem
komið er,“ sagði Sigurður.
Hann sagði jafnframt ótímabært
að tjá sig um það hvert eignarhald-
ið á Norðurljósum yrði í framhald-
inu, enda ætti eftir að ganga frá
fjölmörgum atriðum áður en það
mundi liggja fyrir.
Sigurður Einarsson,
stjórnarformaður Kaup-
þings Búnaðarbanka
Ótímabært
að tjá sig
um eignar-
hald á Norð-
urljósum
JÓN Ásgeir Jóhannesson, forstjóri
Baugs, segir núverandi eignarhald
á Norðurljósum ekkert leyndarmál
og það hafi verið
ljóst frá því á
laugardag eftir
að samningar
voru undirritað-
ir. Samkvæmt
því hafi Jón Ás-
geir og félög
honum tengd
ásamt Kaupþingi
Búnaðarbanka
gengið sameiginlega að kaupum á
ríflega 60% hlut Jóns Ólafssonar í
Norðurljósum.
„Það hefur aldrei verið óljóst frá
laugardegi hverjir þessir aðilar
væru. Það hefur alltaf komið fram
þegar við höfum tjáð okkur um
málið, að það værum við í sam-
vinnu við Kaupþing,“ sagði Jón
Ásgeir í samtali við Morgunblaðið
í gær.
Nú standi yfir viðræður þessara
aðila og fleiri um framtíðareign-
arhald Norðurljósa og sé stefnt að
því að gera félagið að almennings-
hlutafélagi. Ekki sé ljóst ennþá
hverjir munu koma þar að borðinu.
Jón Ásgeir Jóhann-
esson, forstjóri Baugs
Ekkert
leyndarmál
hverjir eiga
Norðurljós
BJARNI Ármannsson, bankastjóri
Íslandsbanka, segir að bankinn
hafi farið afar varlega hvað snerti
eignarhald á fyr-
irtækjum í
tengslum við
umbreytingar,
spurður um
gagnrýni for-
sætisráðherra á
Alþingi í gær
þess efnis að
bankarnir séu
komnir inn á
mjög hála braut með afskiptum og
inngripum í íslenskt atvinnulíf.
Bjarni segir að hann túlki um-
mæli forsætisráðherra þannig að
þau varði einkum eignarhald á
fjölmiðlum og eignabreytingar í
þeirri grein, sem verið hafa í
brennidepli að undanförnu. „Að
þeim eignabreytingum hefur Ís-
landsbanki á engan hátt komið.
Við höfum farið afar varlega hvað
snertir eignarhald á fyrirtækjum í
tengslum við umbreytingar.
Það þarf ávallt að gæta mikillar
varúðar í meðferð fjármuna sem
bönkum er falið að ávaxta og mik-
ilvægt að traust ríki. Það má segja
að þetta séu einkunnarorð í störf-
um okkar hjá Íslandsbanka. Bank-
inn hefur nýverið keypt Sjóvá-Al-
mennar, sem er fyrirtæki í
skyldum rekstri. Markmiðið með
þeim kaupum er að samþætta
banka- og tryggingastarfsemi og
auka þannig þjónustu við við-
skiptavini beggja fyrirtækja,“ seg-
ir Bjarni.
Hann segir að Íslandsbanki hafi
átt drjúgan þátt í þeim framförum
sem orðið hafi í íslensku atvinnulífi
á undanförnum árum. Þær hafi
miðað að því að bæta samkeppn-
ishæfni fyrirtækja og þar með lífs-
kjör almennings. Því vilji bankinn
halda áfram.
Umhugsunarefni
„Það er auðvitað ávallt umhugs-
unarefni þegar forsætisráðherra
landsins lýsir áhyggjum sínum á
þennan hátt og eðlilegt að doka
við, leggja mat á hvort hætta sé á
tortryggni við núverandi skipulag
og hvort ástæða sé til þess að
bregðast við,“ segir Bjarni enn-
fremur.
Hann bætir því við að starfsemi
íslenskra banka hlíti ströngum
lögum og lúti eftirliti lögbærra eft-
irlitsaðila, einkum Fjármálaeftir-
litsins.
„Lögin hér á landi eru í sam-
ræmi við það sem tíðkast annars
staðar í Evrópu, enda grundvallast
þau á tilskipunum Evrópusam-
bandsins. Lagagrundvöllurinn hér
á landi er því mjög traustur og
byggist á uppsafnaðari reynslu af-
ar þróaðra fjármálamarkaða,“ seg-
ir Bjarni Ármannsson að lokum.
SIGURJÓN Þ. Árnason, banka-
stjóri Landsbankans, segir að
Landsbankinn starfi innan ramma
þeirra reglna
sem bönkunum
séu settar spurð-
ur um þá gagn-
rýni forsætisráð-
herra á Alþingi í
gær að bankarn-
ir séu komnir
inn á mjög hála
braut með af-
skiptum og inn-
gripum í íslenskt atvinnulíf.
Sigurjón segir að hvað Lands-
bankann varði þá starfi hann að
þeim verkefnum sem hann hafi
komið að innan ramma þeirra
reglna sem bönkunum séu settar og
þær reglur séu í samræmi við það
sem tíðkist erlendis í þeim löndum
sem við berum okkur saman við.
Það sé alþekkt að innan banka sé
rekin bæði viðskiptabankastarfsemi
og fjárfestingarbankastarfsemi. Í
Bandaríkjunum hafi meira að segja
verið tekin ákvörðun um að renna
þessari starfsemi saman eftir að
hún hafi verið aðskilin í nokkur ár.
Sigurjón segir að það sé enn mik-
ilvægara að þessi starfsemi fari
saman hér á landi en erlendis í ljósi
þess hversu bankarnir á Íslandi séu
smáir. Þessi starfsemi hafi verið
rekin sitt í hvoru lagi hér á árum
áður í einhverjum skilningi. Lands-
bankinn hafi rekið Landsbréf og Ís-
landsbanki VÍB og Kaupþing og
Búnaðarbanki hafi verið sitt í hvoru
lagi.
„Nú hefur þetta allt verið sam-
einað og það er einmitt þessi sam-
tvinnun á viðskipta- og fjárfestinga-
bankastarfsemi sem hefur gert
bankana sterkari sem aftur hefur
gert það að verkum að þeir hafa
getað staðið mjög vel við bakið á
mörgum af okkar fyrirtækjum. Ég
held einmitt að þetta samspil hafi
hjálpað bönkunum til þess að styðja
við íslenskt atvinnulíf ekki síst til
dæmis í útrás þess á erlenda mark-
aði,“ segir Sigurjón.
Hann nefnir í því sambandi fyr-
irtæki eins og Össur, Baug,
Pharmaco og bankana sjálfa í sinni
eigin útrás. „Jafnframt hafa bank-
arnir hjálpað til við það með þessari
fjárfestingarbankastarfsemi sinni
að sameina fyrirtæki og endur-
skipuleggja íslenskt atvinnulíf og ég
held einmitt að íslenskt atvinnulíf
sé orðið nokkuð sterkt af þessum
sökum,“ segir Sigurjón.
Jákvæður þáttur
Hann segir að því líti hann á
þetta sem mjög jákvæðan þátt í
starfsemi bankanna. „En að sjálf-
sögðu er það þannig að bankarnir
verða að fara eftir þeim reglum
sem þeim eru settar og það er
nauðsynlegt að þær reglur séu í
samræmi við það sem gengur og
gerist erlendis, eins og er í dag að
því er ég held. Og ég fullyrði það að
bankarnir séu að fara eftir þeim
leikreglum sem þeim eru settar.
Það er alla vega mín reynsla úr
þeim banka sem ég vinn í,“ segir
Sigurjón.
Hann bendir á að verði skilið á
milli fjárfestingar- og viðskipta-
bankastarfsemi bankana myndi það
takmarka mjög möguleika þeirra á
að styðja við bakið á atvinnulífinu.
Það sé gríðarlega mikilvægt að
bankarnir séu stórir og öflugir og
hafi mikið eigið fé, þar sem mögu-
leikar þeirra á því að veita hverjum
og einum viðskiptavina sinna fyr-
irgreiðslu ráðist af því hversu hátt
eigið féð þeirra sé. Ef þessi starf-
semi verði aðskilin myndi það þýða
lægra eigið fé og minni möguleika
bankana á að styðja við bakið á ís-
lensku atvinnulífi meðal annars í út-
rás þess á alþjóðavettvangi.
„Þetta var með öðrum hætti áður
og þá var ekki sama gróskan og
krafturinn í fjármálastarfsemi á Ís-
landi. Ég held að sá kraftur hafi
ekki bara skilað bönkunum ágóða
heldur hafi hann líkað skilað miklu
til atvinnulífsins og orðið því til
góðs,“ segir Sigurjón ennfremur.
Sigurjón Þ. Árnason,
bankastjóri
Landsbankans
Störfum
innan
ramma
reglnanna
Bjarni Ármannsson,
bankastjóri
Íslandsbanka
Höfum farið
afar varlega
hvað snertir
eignarhald
Morgunblaðið leitaði í gær til stjórnenda viðskiptabankanna þriggja og forstjóra Baugs vegna þeirra um-
ræðna sem fram fóru í fyrirspurnartíma á Alþingi í gær um samþjöppun á fjölmiðlamarkaði.
VIRÐISAUKASKATTUR á lyf-
seðilsskyld lyf er 24,5% hér á
landi og er það með því hæsta
sem gerist á Norðurlöndunum og
öðrum nágrannalöndum okkar. Í
Svíþjóð og Bretlandi er enginn
virðisaukaskattur á lyfseðilsskyld
lyf, að því er fram kemur í úttekt
Samtaka verslunarinnar á lyfja-
málum.
Í heildarúttekt Samtaka versl-
unarinnar á lyfjamálum hér á
landi, í Síriti um lyfjamál, kemur
fram að einungis í Danmörku er
virðisaukaskattur á lyfseðilsskyld
lyf hærri en hér á landi, en þar er
skatturinn 25%. Í Noregi er hann
24%, en mun lægri í öðrum ná-
grannalöndum Íslands. Í Svíþjóð
og Bretlandi bera lyfseðilsskyld
lyf ekki virðisaukaskatt, skatt-
urinn er 6% í Hollandi og 8% í
Finnlandi.
„Það að lækka virðisaukaskatt á
lyf er kannski nærtækasta aðgerð-
in sem hægt er að gera til að
koma til móts við láglaunahópa í
landinu,“ segir Hrund Rudolfs-
dóttir, framkvæmdastjóri Lyfja og
heilsu. Hún bendir á að þeir sem
kaupi aðallega lyf séu barnafólk
og örorku- og ellilífeyrisþegar.
2,4 milljarðar í ríkissjóð
Í Síriti um lyfjamál kemur fram
að tekjur ríkissjóðs af virð-
isaukaskatti á lyfjum árið 2001
voru um 2,4 milljarðar, sem eru
um 3,3% af heildartekjum rík-
isjóðs af virðisaukaskatti, sem var
72,1 milljarður þetta ár. Ekki er
ljóst hversu hátt hlutfall af þessari
upphæð er skattur af lyfseð-
ilsskyldum lyfjum. Ljóst er að ef
skatturinn þetta ár hefði verið
14% í stað 24,5% hefði ríkissjóður
orðið af um einum milljarði króna.
Lyf sem seld eru í lausasölu og
eru ekki lyfseðilsskyld bera yf-
irleitt sama virðisaukaskatt og lyf-
seðilsskyld lyf í nágrannalönd-
unum, fyrir utan að þau bera
17,5% til 25% skatt í Bretlandi og
Svíþjóð. Hrund segir vel koma til
greina að lækka eingöngu virð-
isaukaskatt af lyfseðilsskyldum
lyfjum. Hún segir að þá muni al-
mennt séð þeir sem þurfa á lyfjum
að halda til langframa fá lyf sem
bera lægri virðisaukaskatt en þeir
sem nota lausasölulyf við smá-
kvillum á hærra skattþrepinu.
Mætti lækka í þrepum
Hrund segir það hugsanlegt
byrjunarskref að lækka virð-
isaukaskatt af lyfseðilsskyldum
lyfjum niður í 14%, og segir ekki
eðlilegt að þau beri sama skatt og
lúxusvörur. „Mér finnst kannski
eðlilegt að gera þetta í einhverjum
þrepum, að hafa sér eitthvað lang-
tímamarkmið. Þetta helgast svolít-
ið af stefnu stjórnvalda í heil-
brigðismálum yfir höfuð, en til
lengri tíma gæti maður viljað sjá
að hann falli niður algerlega,“ seg-
ir Hrund.
„Þetta hefur verið lengi í
umræðunni en hefur einhvern-
veginn fengið lítinn hljómgrunn.
En nú finnst mér kannski blása
ferskir vindar í umræðunni í
heilbrigðismálum svo ég er bara
að vona að þetta sé eitt af því sem
verður tekið upp,“ segir Hrund.
Anna Birna Almarsdóttir,
framkvæmdastjóri Al-ban ehf. sem
er ráðgjafarfyrirtæki í heil-
brigðismálum, minnir á að lyf séu
heilbrigðistæki sem þó beri fullan
virðisaukaskatt, ólíkt öðrum
heilbrigðistækjum. Aðspurð hvort
lækka eigi virðisaukaskatt af
lyfseðilsskyldum lyfjum segir hún
kominn tíma til að tala um það.
„Það er deilt mikið um lyfja-
kostnaðinn sem er verið að tala
um að sé svo mikil áþján, en tölu-
verður hluti af því kemur aftur í
kassann [með virðisaukaskatt-
inum].“
Telja athugandi að lækka virðisaukaskatt á lyfjum
  
 

 
 !"
#$%