Morgunblaðið - 20.11.2003, Síða 16

ERLENT
16 FIMMTUDAGUR 20. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
GEORGE W. Bush Bandaríkjafor-
seti sagði í gær að í sumum tilvikum
væri „yfirveguð valdbeiting“ það
eina sem dygði til að „vernda okkur í
óreiðukenndum heimi þar sem vald-
beiting er allsráðandi“. Kom þetta
fram í ræðu sem hann hélt í White-
hall-höll í London, skömmu eftir há-
degi í gær, á fyrsta degi opinberrar
heimsóknar hans til Bretlands.
Bush sagði ennfremur að ætíð
heyrðust raddir sem á réttlætisfor-
sendum mótmæltu valdbeitingu, og
kvaðst fagna því sjónarmiði. „En
ráðamenn eru ekki einungis dæmdir
í ljósi góðra hvata. Almenningur hef-
ur sett okkur þá skyldu á herðar að
vernda sig, og sú skylda krefst þess á
stundum að ofbeldismenn séu kné-
settir með ofbeldi.“
Forsetinn minntist hryðjuverk-
anna í Bandaríkjunum 11. septem-
ber 2001 og varaði við aðgerðaleysi.
„Það er huggun í voninni um að
hættan sé liðin hjá…en það er vill-
andi.“ Hryðjuverkamenn beini spjót-
um sínum að saklausu fólki, og ef
þeir fái vopn í hendur muni þeir
„myrða milljónir, og ekki láta þar við
sitja…Bölið blasir við. Afneitun mun
einungis auka hættuna“.
Bush sagði að ætlunarverk Breta
og Bandaríkjamanna í heiminum
væri það sama „umfram völd og
hagsmuni. Við viljum að sem flestir
njóti frelsis, og þess friðar sem frels-
inu fylgir. Sameinaðar vinna þjóðir
okkar nú að þessu markmiði í fjar-
lægum heimshluta og færa fórnir
vegna þess“. Minntist Bandaríkja-
forseti þeirra bresku hermanna er
fallið hafa í Írak. Tengsl Bretlands
og Bandaríkjanna væru sterk, byggð
á „sameiginlegum gildum“.
ESB og NATO vinni saman
Þá sagði Bush ennfremur, að
nauðsyn væri á samstarfi Evrópu-
sambandsins (ESB) og Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) til að bægja
hættunni framvegis frá. NATO væri
„farsælustu fjölþjóðasamtök sög-
unnar“. Nauðsynlegt væri að Sam-
einuðu þjóðirnar væru trúverðugar,
því að hryðjuverkaógnin steðjaði að
öllum heiminum og það krefðist þess
að öll heimsbyggðin brygðist við. Það
væri ekki nóg að bregðast við hætt-
um heimsins með ályktunum –
bregðast yrði við þeim með stað-
festu.
Bush bar saman uppgang alþjóð-
legra hryðjuverkasamtaka og upp-
gang nasista í Þýskalandi. „Hinar
frjálsu þjóðir áttuðu sig ekki á bölinu
sem við blasti, og því síður var nokk-
uð tekið til bragðs.“ Minnti forsetinn
á það lykilhlutverk sem Bandamenn
hefðu gegnt við að koma á lýðræði í
Þýskalandi að lokinni seinni heims-
styrjöld. „Við megum aldrei gleyma
því hvernig sameining Evrópu varð
að veruleika.“
Forsetinn varaði við því að horfið
yrði frá skuldbindingum bandalags-
ríkjanna sem hefðu einsett sér að
koma á lýðræði í Írak. „Verði lýðræði
í Írak ekki að veruleika mun íraska
þjóðin aftur búa við eymd, og landið
falla í hendur hryðjuverkamanna
sem vilja okkur feig.“ Frelsið, sem
allir sækist eftir, sé vopn í baráttunni
við alþjóðlega hryðjuverkastarfsemi.
Arafat verði sniðgenginn
Bush gerði Mið-Austurlönd einnig
að umtalsefni, og sagði nauðsyn á
„lýðræðisbyltingu“ þar. Hvatti hann
Evrópuríki til að fylgja fordæmi
Bandaríkjanna og Ísraels og snið-
ganga Yasser Arafat Palestínuleið-
toga til þess að auka líkur á að fram
kæmi nýr leiðtogi Palestínumanna.
„Evrópskir leiðtogar ættu að láta
af öllum stuðningi við alla palest-
ínska ráðamenn sem bregðast þjóð
sinni og svíkja málstað hennar,“
sagði Bush.
„Yfirveguð valdbeiting“
á stundum eina vörnin
George W. Bush segir Bandaríkja-
menn og Breta eiga það sameigin-
lega ætlunarverk að útbreiða frelsið
London. AP.
Reuters
Bush Bandaríkjaforseti flytur ræðu sína í Whitehall í London í gær.
’ Bölið blasir við.Afneitun mun
einungis auka
hættuna. ‘
MÓTMÆLANDI með Bush-grímu
fyrir andlitinu miðar leikfanga-
byssu á annan mótmælanda með
grímu sem líkist Tony Blair, for-
sætisráðherra Bretlands, í mið-
borg Glasgow þar sem heimsókn
George W. Bush Bandaríkja-
forseta til Bretlands var mótmælt í
gær.
Hundruð mótmælenda efndu til
„konunglegrar skrúðgöngu“ í
London til að gera gys að heim-
sókninni. Gangan var litskrúðug
og meðal annars gat að líta „ást-
arskriðdreka“ og fólk í klæðum
vopnaeftirlitsmanna Sameinuðu
þjóðanna og fanga í bandarísku
flotastöðinni í Guantanamo á
Kúbu.
Karl og kona léku hlutverk
George W. Bush Bandaríkja-
forseta og Elísabetar Bretadrottn-
ingar í skrúðgöngunni. Þau fóru
fyrir göngumönnunum, sátu í hest-
vagni og veifuðu til myndatöku-
manna sjónvarpsstöðva og fólks
sem fylgdist með göngunni.
Venja er að gestir Bretadrottn-
ingar í opinberum heimsóknum
fari með henni í hestvagni á The
Mall-breiðstrætinu sem liggur að
Buckingham-höll. Hætt var við það
að þessu sinni af öryggisástæðum.
Tugir lögreglumanna fylgdust
með mótmælunum sem voru um
350, sumir með Bush-grímur og
aðrir í konunglegum klæðnaði.
Ungur maður ók „ástarskrið-
dreka“ sem var skreyttur hjarta-
laga blöðrum og úr fallbyssunni
kom grænn reykur. „Mér geðjast
ekki að Bush og ég vildi að hann
hefði aldrei komið hingað,“ sagði
hann.
Gera gys að heimsókninni
AP
!"#!$%
&&
'
( ) *
)
 +  *
 ,-




  
 . )/ 0  
11



  

 !

 
 "#$$
%&'(

(
 

 

"

   

 
  




 ! "  

 #

$ 
 

"  %

  
 ")$$
!"#!$ 23245%6%
STJÓRNVÖLD í Suður-Afríku
hafa samþykkt áætlun sem fel-
ur í sér að innan fimm ára verði
búið að tryggja öllum HIV-
smituðum einstaklingum í
landinu, þ.e. tæplega fimm
milljónum manna, frían aðgang
að alnæmislyfjum. Ákvörðunin
þykir marka tímamót en ráða-
menn í Suður-Afríku hafa lengi
sætt gagnrýni fyrir að beita sér
ekki nógu ötullega í baráttunni
gegn útbreiðslu alnæmis.
Manto Tshabalala-Msimang
heilbrigðisráðherra greindi frá
ákvörðun ríkisstjórnarinnar á
fréttamannafundi í Höfðaborg í
gær. Sagði hún að ýmis ljón
væru enn í veginum, ráðast
þyrfti í útboð, þjálfa þyrfti
starfsfólk í heilbrigðisþjónust-
unni vegna áætlunarinnar og
koma upp miðstöðvum í öllum
landshlutum þaðan sem lyfjun-
um væri dreift til HIV-smit-
aðra. „Ég vil ekki vekja falskar
vonir en búið er að taka þessa
ákvörðun. Nú er von,“ sagði
hún. Fram að þessu hafa suð-
ur-afrísk stjórnvöld hafnað öll-
um kröfum um að HIV-smit-
uðum yrði veittur aðgangur að
alnæmislyfjum í gegnum heil-
brigðiskerfi landsins.
Kínverjar
hóta Taívan
KÍNVERSK stjórnvöld gagn-
rýndu í gær harðlega sjálf-
stæðistilburði forseta Taívans.
Haft var eftir Taívansmálaráð-
herra kínversku ríkisstjórnar-
innar að stríð brytist út lýstu
Taívanar yfir sjálfstæði. „Að-
skilnaðaröflin munu gjalda
þess dýru verði telji þau að við
munum ekki beita valdi gegn
samsæri þeirra um að mæla
fyrir formlegu sjálfstæði,“
höfðu kínverskir fjölmiðlar eft-
ir ráðherranum, Wang Zaixi.
Forseti Taívan, Chen Shui-
bian, hefur hafið baráttu sína
fyrir endurkjöri í kosningum í
mars á næsta ári. Chen tilheyr-
ir Lýðræðislega umbótaflokkn-
um sem vill að Taívanar lýsi yf-
ir stofnun sjálfstæðs ríkis en
Kínverjar líta á eyjuna sem
„uppreisnarhérað“ er enn til-
heyri meginlandsríkinu. Chen
hefur í kosningabáttu sinni lagt
á það áherslu að Taívan tilheyri
ekki Kína. Hótun kínverska
ráðherrans í gær er talin sú al-
varlegasta sem borist hefur frá
ráðamönnum í Peking í þrjú ár.
Harðnandi
valdabarátta
VALDABARÁTTA forseta og
forsætisráðherra Sri Lanka fór
harðnandi í gær. Þing landsins
kom þá saman og lýsti yfir því
að tveggja vikna frestun á
þinghaldinu, sem forseti Sri
Lanka, stóð fyrir, hefði verið
ólögleg. Forseti þingsins sagði
að þingheimur myndi hundsa
slíka tilskipun kæmi hún fram
að nýju af hálfu Chandrika
Kumaratunga, forseta Sri
Lanka. Forsetinn hefði viljað
„lama þingið“. Kumaratunga
frestaði þinghaldi 4. þ.m. eftir
að hún hafði rekið þrjá ráð-
herra úr ríkisstjórn forsætis-
ráðherrans Ranil Wickremes-
inghe, sem hún vændi um að
sýna linkind í friðarviðræðum
við skæruliða Tamíla. En sér-
fróðir segja deiluna birtingar-
mynd heiftarlegrar baráttu
forsetans og forsætisráð-
herrans um völdin.
STUTT
Kúvent í
S-Afríku