Morgunblaðið - 20.11.2003, Blaðsíða 24

AUSTURLAND
24 FIMMTUDAGUR 20. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Aukinn stuðningur | Tveir af
hverjum þremur landsmönnum
eru fylgjandi álveri Alcoa á Reyð-
arfirði, samkvæmt nýrri könnun
Gallup fyrir iðn-
aðarráðuneytið
og hefur stuðn-
ingur við verk-
efnið aukist um
sex af hundraði
frá sambærilegri
könnun í fyrra-
sumar. Iðn-
aðarráðherra
greindi í vikunni frá niðurstöðum
nýju könnunarinnar á ráðstefnu
um íslenskan áliðnað. Í könnun
Gallup núna voru 67% svarenda
hlynntir álveri Alcoa á Reyðarfirði
en í könnun sem Gallup gerði fyrir
Fjárfestingastofuna-orkusvið í júlí
í fyrra, voru 61% hlynntir álveri í
Reyðarfirði. Ekki er hins vegar
marktækur munur á fjölda and-
stæðinga álversins í þessum
tveimur könnunum. 23% voru and-
vígir álveri í Reyðarfirði sumarið
2002 og eru nú 22% í könnun Gall-
up fyrir iðnaðarráðuneytið. 16%
voru hvorki með né á móti í könn-
uninni 2002 en eru 11% nú.




Myrkrið hyllt | Dagar myrkurs
standa fyrir dyrum á Austurlandi.
Þá er myrkrið hyllt og Austfirðingar
og gestir gera sér glaðan dag með
ýmsum viðburðum, þar sem áhersla
er lögð á það sem myrkri og rökkri
er tengt.
Í morgun hófust hinir myrku dag-
ar á því að yngstu nemendur Egils-
staðaskóla kveiktu á kertum í lysti-
garði bæjarins og sungu saman.
Minjasafn Austurlands kynnir í
kvöld klausturlíf á Austurlandi í
samvinnu við ME og býður upp á
miðaldasnarl að hætti munka. Á
Seyðisfirði verður kl. 18:15 á morg-
un slökkt á öllum ljósum bæjarins og
menn velta fyrir sér tilverunni áður
en rafmagnsljósin komu til sög-
unnar. Kennt verður að vekja upp
draug og kveða niður aftur í Skriðu-
klaustri annað kvöld og í Neskaup-
stað verður háð opið myrkragolf kl.
16 á laugardag. Nánari upplýsingar
um fjölbreytta myrkradagskrá
eystra má sjá á vefslóðinni
www.east.is.




lagsmanna sinna stendur Verslunar-
mannafélag Austurlands jafnt og þétt fyrir
námskeiðum þar sem fólk er undirbúið fyrir
kjaraviðtöl við vinnuveitendur sína. Kristín
segir ákvæðið um persónubundin laun ekki
hafa verið nýtt nógu og vel, það eigi hins vegar
að geta nýst til að hækka laun umtalsvert.
Launamunur
kynjanna 30%
Kristín segir launamun kynjanna mikinn.
„Hann er í rauninni skelfilegur. Munur á
heildarlaunum karla og kvenna hefur farið úr
40% árið 1999 í 30% í ár hjá Landssambandi
íslenskra verslunarmanna, sem er fjarri því
viðunandi. Hér á Austurlandi er stór hluti
okkar félagsmanna konur, eða 75%. Töluverð-
ur hluti af konunum er ekki í fullu starfi og
Egilsstaðir | Landssamband íslenskra versl-
unarmanna hefur gefið út niðurstöður launa-
könnunar sem unnin var af Félagsvísinda-
stofnun Háskólans í vor og
sumar. Meðal þess sem
launakönnunin sýnir er að
stjórnendur hafa hæstu
launin, 265 þús. kr. í heild-
arlaun að meðaltali á mán-
uði og lægstu launin eru hjá
sölu- og afgreiðslufólki, 168
þús. kr. í heildarlaun að
meðaltali á mánuði. Meðal
starfsfólks í fullu starfi eru
karlar að jafnaði með 30%
hærri heildarlaun en konur,
meðalvinnutími á viku meðal starfsfólks í fullu
starfi hefur styst um 2 klst., frá 1999 og er nú
43 klst. Starfsfólk í smásölu vinnur að jafnaði
lengsta vinnutímann, eða 46 klst., og hefur
lægsta tímakaupið.
Vinnuveitendur greiða
eftir grunntaxta
Það vekur sérstaka athygli að Austurland
kemur verst út hvað varðar launakjör versl-
unarmanna á landsvísu. Meðaltalslaun á mán-
uði nema þar um 194 þús. en eru að landsmeð-
altali 217 þús. kr.
Kristín Björnsdóttir, formaður Verslunar-
mannafélags Austurlands, sem telur um 400
félaga, segir því helst um að kenna að Austur-
land sé láglaunasvæði og vinnuveitendur bjóði
fólki gjarnan strípaðan taxta. „Í kjarasamn-
ingum verslunarmanna erum við með taxta,
en síðan er ákvæði í samningunum um per-
sónubundin laun sem eiga að miðast við
menntun, færni, starfsreynslu og ýmsa aðra
þætti,“ segir Kristín. „Í ákvæðinu er gert ráð
fyrir að félagar eigi rétt á viðtali um kjör sín
einu sinni á ári. Launakönnunin sem kynnt er
nú er partur af undirbúningi fyrir slíkt viðtal,
til að félagar geti gert sér grein fyrir raun-
verulegum markaðslaunum.“ Kristín segir
koma sér mest á óvart að Austurland sé sá
landsfjórðungur þar sem launin eru lægst.
„Þetta er láglaunasvæði og það spilar fleira
hér inn í. Stærsti þátturinn er líklega að
vinnuveitendur greiða eftir grunntaxta.“
Til að reyna að stuðla að hærri launum fé-
það skýrir launamuninn að hluta til. Það virð-
ist vera erfiðara að fá laun hækkuð í hluta-
starfi. Það ætti þó ekki vera, en er samt stað-
reynd, því miður.“
Fyrirtæki með útibú á
landsbyggðinni greiða þar lægri laun
Nokkuð er um liðið síðan sambærileg
könnun var gerð á Austurlandi meðal versl-
unarfélaga, en þá var ástandið nokkru betra
og fjórðungurinn ekki með lægstu útkomu.
Kristín Björnsdóttir segist telja að staðan
muni breytast á næstu misserum. „Það er orð-
in meiri hreyfing á fólki og nýtt fólk lætur
hugsanlega ekki bjóða sér mjög lág laun, það
er vant betri kjörum úr öðrum landsfjórð-
ungum.
„Ég hef orðið vör við að ákveðin fyrirtæki
sem starfa á landsvísu greiða sömu laun fyrir
sömu störf hvar sem er á landinu,“ segir
Kristín. „Önnur gera þetta ekki þrátt fyrir yf-
irlýsingar um hið gagnstæða. Það er hins veg-
ar fyrirliggjandi að einhver fyrirtæki hafa þá
stefnu að greiða ekki sömu laun fyrir störf
innan og utan höfuðborgarsvæðisins. Ég
þekki dæmi þess að kona nokkur vann fyrst í
Reykjavík, svo á Eyjafjarðarsvæðinu og nú
síðast hér eystra og laun hennar fara sífellt
lækkandi. Þetta er ekkert einsdæmi og mjög
alvarlegt. Sem betur fer standa þó flest fyr-
irtæki sig vel og láta ekki staðsetningu hafa
áhrif.“
Verslunarmenn á
Austurlandi fá
lægstu launin
Kristín
Björnsdóttir
Hallormsstaður | Skúli Björnsson, aðstoðarskógarvörður á
Hallormsstað, gerði nýverið hagkvæmniathugun á að nýta lerki
til framleiðslu á gólfborðum. Um þetta er fjallað á heimasíðu
Héraðsskóga, www.heradsskogar.is.
Að sögn Skúla var á Húsavík rekin parketverksmiðja sem
fyrir skömmu varð gjaldþrota og keypti Límtré hf. þrotabúið.
Ákveðið var að kanna hvort hægt væri að setja af stað til-
raunaverkefni með það að markmiði að nýta það efni sem fallið
hefur til í grisjunum síðasta árið.
Grisjunarviður úr fyrstu grisjun hefur hingað til aðallega ver-
ið notaður í stauravinnslu, kurl eða eldivið. Raunar hefur Þór-
arinn Rögnvaldsson, skógarbóndi á Víðivöllum í Fljótsdal, lagt
parket heima hjá sér úr u.þ.b. 30 ára gömlu lerki úr eigin skógi.
Þó að tæknilega væri hægt að vinna parket úr efninu var ekki
vitað hvort þetta væri raunhæfur möguleiki á framleiðslu á
stærri skala. Skúli, ásamt Þórarni og Lofti Jónssyni, skógrækt-
arráðunauti hjá Héraðsskógum, gerðu sér ferð norður í land í
apríl og könnuðu aðstæður. Í kjölfar ferðarinnar hafði Skúli
samband við alla aðila sem við átti og fékk leyfi til að senda
prufusendingu norður ef til þess kæmi. Til þess kom þó ekki.
Fermetrinn á nítján þúsund krónur
Eftir útreikninga á gefnum forsendum (meðalþvermál bols 15
cm og lengd 120 cm) reiknast Skúla til að smásöluverð á hvern
fermetra af gólfefni þurfi að vera a.m.k. 19.000 krónur til að
verkefnið standi undir sér. Ef trjábolurinn væri hins vegar 22
cm í þvermál og 180 cm á lengd (dæmigerð stærð úr annarri
grisjun) væri verðið komið niður í rúmlega 12.000 kr. á fermetr-
ann. Ítarlegir kostnaðarútreikningar liggja á bak við þessar töl-
ur.
Niðurstaða Skúla er því að ef vinna eigi að þessu til-
raunaverkefni og nota það efni sem liggur núna í Hallormsstað-
arskógi eða í stæðum, þurfi að koma til verulegur fjárstyrkur.
Vinnsla gólfborða
úr íslenskum
grisjunarvið tæp-
ast hagkvæm
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Veltir fyrir sér möguleika á vinnslu gólfborða úr grisjunarvið: Skúli Björnsson, aðstoð-
arskógarvörður í Hallormsstað, við grisjunarstörf.
Byggðasamlag | Lagt hefur verið
til að stofnað verði byggðasamlag
um rekstur slökkviliðs á svæðinu frá
Skeggjastaðahreppi til Seyð-
isfjarðar og sameina þannig öll
slökkvilið á Norðaustursvæði Aust-
urlands. Um er að ræða átta sveit-
arfélög; auk Skeggjastaðahrepps og
Seyðisfjarðar eru það Vopnafjarð-
arhreppur, Norður-Hérað, Fella-
hreppur, Fljótsdalshreppur, Austur-
Hérað og Borgarfjörður eystri. Ráð-
gjafarfyrirtæki vinnur nú að skýrslu
um málið og verður hún væntanlega
tilbúin um næstu mánaðamót.
Vopnafjörður | Unglingar í björg-
unarsveitinni Vopna-Erni söfnuðu
nýlegaáheitum á Vopnafirði og
Bakkafirði. Létu þau fyrirberast í
gúmmíbjörgunarbáti úti á höfninni
á Vopnafirði í einn sólarhring
vopnuð nesti og hlýjum fatnaði.
Aðspurð um veruna í bátnum
sögðu þau hana hafa verið frekar
kalda en allt hefði gengið vel. Með
þessu móti söfnuðu unglingarnir
um 300 þúsund krónum og verður
því fé varið til reksturs unglinga-
deildar Vopna-Arnar. Vilja ung-
lingarnir þakka öllum þeim sem
hétu á þá.
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
Unglingar í áheitasöfnun: Voru í 24 klukkutíma í gúmmíbáti úti á Vopnafirði.
Létu fyrir-
berast í
björgunar-
báti í 24
klukkutíma