Morgunblaðið - 20.11.2003, Qupperneq 49

BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. NÓVEMBER 2003 49
Í Túnis bíða þín ekki aðeins góðir golfvellir og
þægilegt loftslag. Saga landsins, menning og
staðsetning við Miðjarðarhafsströndina,
gera Túnis ákaflega spennandi til heimsóknar
Brottför 20. febrúar: Verð kr. 135.500 á mann í tvíbýli. Örfá sæti laus
Brottför 23. apríl: Verð kr. 144.500 á mann í tvíbýli.
Innifalið í verði er flug, flugvallarskattar, fararstjórn, akstur,
gisting á fyrsta flokks hótelum í 10 nætur með morgunverði og
kvöldverði, 8 vallargjöld á góðum golfvöllum, ein skoðunarferð.
Bókanir og nánari upplýsingar hjá Ferðaskrifstofu Vesturlands í síma
437 2323 eða með netpósti til fv@fv.is.
Sími 437 2323, fax 437 2321. Netfang fv@fv.is
Afmælisþakkir
Ég vil þakka öllum sem glöddu mig á níræðis-
afmæli mínu 3. nóvember sl. með kveðjum og
gjöfum.
Guð blessi ykkur öll.
Ari Ásmundur Þorleifsson
Sími 552 1400
fax 552 1405
Laugavegi 170, 2. hæð, 105 Reykjavík
Viðar Böðvarsson
viðskiptafræðingur
löggiltur fasteignasaliHeimasíða: www.fold.is - Netfang: fold@fold.is
20 íbúðir - 2ja, 3ja og 4ra herbergja
Erum að leita fyrir opinberan aðila að 20 íbúðum, 2ja, 3ja og 4ra herbergja, í
Reykjavík. Staðgreiðsla í boði fyrir réttar eignir. Skoðun og kaup ganga mjög hratt
fyrir sig.
Áhugasamir hafi samband við sölumenn Foldar fasteignasölu
í síma 552 1400 eða í gsm síma sölumanna:
Ævar 897 6060, Böðvar 892 8934, Helgi 897 2451.
ÉG hef lengi haft gaman að skoða
landabréf, sérstaklega ef þau eru
nokkuð gömul. Björn Gunnlaugsson,
spekingurinn með barnshjartað, sem
gaf út Íslandskort árið 1844 er í sér-
stöku uppáhaldi hjá mér. Þó að upp-
dráttur hans sé fremur ófullkominn,
þá gefur hann samt vissa hugmynd
um t.d. hvernig reiðleiðir lágu í þá
daga. Þegar augað hefur náð að
greina götur frá ám og lækjum, þá
má vel sjá reiðleiðirnar svona nokk-
urn veginn.
Svo eru það gömlu herforingjaráð-
skortin í mælikvarðanum 1-100.000.
Þau voru fyrst gefin út eftir aldamót-
in 1900, en eru ekki lengur fáanleg í
upprunalegri mynd. Hins vegar má
skoða þau í kortabók, sem liggur
frammi hjá Landmælingum Íslands,
á lesstofu Borgarbókasafnsins og á
bókasafninu í Norræna húsinu. Þessi
kort eru gersemi.
Þegar þessi kort voru gerð voru
ekkert annað en reið- og gönguleiðir
á landinu, nema kannski hægt að
skrölta með hestvagn hér og þar.
Þessar götur eru sýndar með skýr-
um, breiðum línum á gömlu kortun-
um. Þarna eru í stórum dráttum
sömu götur og farnar hafa verið frá
því í fornöld og hestafólk þræðir þær
enn í dag.
Í gegnum árin hafa þessi kort ver-
ið endurútgefin. Á þeim hafa verið
máðar út úreltar leiðir til að rýma
fyrir nýrri vegum. Samt eru sums
staðar eftir mjó strik, sem sýna
gömlu göturnar, hvar þær liggja að
vöðum eða þangað sem ferjur voru
eða um hálendið. Þetta eru því á
margan hátt fullgild reiðleiðakort og
flest hestafólk þekkir þau mæta vel.
Nú gerist það á flakki mínu á Net-
inu, að ég ramba inn á heimasíðu
Landmælinga Íslands. Þar kennir
margra grasa og mér til stórrar gleði
er þar að finna þessi endurútgefnu
kort í mælikvarðanum 1-100.000,
sem almenningur hefur fullan að-
gang að og ókeypis. Þetta er nýlunda
hjá stofnuninni og sýnir góðan skiln-
ing á þörfum hestafólks. Kortin eru
mjög aðgengileg og hægt að stækka
þau eftir þörfum.
Svo að ég leiði ykkur nú fyrstu
skrefin að þessum kortum, þá er vef-
fangið lmi.is. Síðan er valinn liðurinn
„Íslandskort á netinu“. Neðst á
þeirri síðu sem þá kemur upp stend-
ur „kortaskjár“. Það er valið og síðan
eruð þið leidd áfram skref fyrir
skref.
Þarna er verulega komið til móts
við þarfir reið- og göngufólks. Fleira
bjóða Landmælingar upp á eins og
t.d. flugdiskinn, en á honum er hægt
að skoða landið úr lofti í mismunandi
hæð, á ýmsum hraða og frá ólíkum
sjónarhornum. Eins er hægt að fá
kortadisk, sem er einfaldur í notkun
og síðast þegar ég vissi höfðu þeir til
sölu ljósprentaða útgáfu af korti
Björns Gunnlaugssonar í fjórum
hlutum.
Drýgsta skrefið til móts við okkur
hestafólk er samt birting á þessum
nýrri herforingjaráðskortum. Milli
þeirra er hægt að flakka yfir vetr-
armánuðina og undirbúa þannig
sumarferðirnar. Ég er nú ekki mikið
fyrir að hrópa húrra, en í þetta sinn
finnst mér ástæða til að hestafólk
hrópi húrra fyrir Landmælingunum.
Þær eiga hrós skilið.
Ég nefni heljarstökk í yfirskrift-
inni, en úr því að þau eru komin á
skrið þarna efra kæmi það mér ekki
á óvart að þau taki flikk-flakk líka.
Ég býð spenntur eftir að sjá hvaða
kanínu þau galdra upp úr hatti sín-
um næst.
ÖRN H. BJARNASON,
Hraunbæ 107d, Reykjavík.
Landmælingar Íslands
taka heljarstökk
Frá Erni H. Bjarnasyni
FYRR á tímum þótti sjálf-
sagt að íslenska samfélag-
ið aðlagaði sig að öllu leyti
að þörfum aðalatvinnu-
vegar landsmanna, nefni-
lega landbúnaðinum. Eft-
ir endurreisn Alþingis
fyrir nær 160 árum var
ákveðið að halda þing ein-
ungis 4-5 vikur annað-
hvert ár svo að minnsta
röskun yrði á búskapar-
háttum landsmanna. Sú
ákvörðun féll ákaflega vel
að þáverandi meginat-
vinnuvegi landsmanna,
nefnilega landbúnaðinum. Flestir
þingmenn voru bændur, annaðhvort í
fullu starfi eða að aukastarfi sem
prestar eða sýslumenn. Einungis
örfáir embættismenn sem sátu þing
höfðu lítilla eða engra hagsmuna að
gæta. Svo liðu tímar, smám saman
breyttist samfélagið, þingið lengdist
smám saman um nokkrar vikur. Þó
var kappkostað að halda það yfir
sumartímann milli mestu anna, eftir
sauðburð og búið að reka fé á fjall. Þá
mátti þing ekki standa lengur en svo
að bændur kæmust heim til sín að
sinna heyskap og dytta að húsum sín-
um áður en vetur gekk í garð. Á þess-
um tíma var mikilsvert að nota sum-
arið til þingstarfa því þá voru
samgöngur greiðastar.
Með stjórnarskránni 1874 jukust
verkefni þingsins. Alþingi öðlaðist
fjárveitingavald og þessu forna
vinnulagi var snúið við; þingtíminn
var færður til vetrarins og ekki þing-
að að sumri nema þegar sérstaklega
mikilsverð málefni kölluðu. Þing var
kallað saman á haustin eftir sláturtíð
og búið að taka upp kartöflurnar. Svo
var þing með tilþrifum um tveggja
mánaða skeið og öllu þurfti að ljúka á
því ári svo bændur kæmust heim í
tíma aftur til að sinna sauðum sínum.
Þá þurfti að hleypa hrútunum til ánna
svo hringrás lífsins og afkoma bænda
væri tryggð. Einhvern tímann eftir
miðjan vetur tók svo vorþingið við
sem aftur þurfti að vera lokið í síðasta
lagi um sumarmál, því enn á nýjan
leik þurfti að sinna blessuðum sauð-
fjárbúskapnum.
Íslenska skólakerfið var lengi vel
sama merki brennt. Vinnuframlagi
barna og unglinga var vænst á öllum
bæjum enda ungdómurinn alinn upp
við þann eldgamla kristilega hugsun-
arhátt sem kemur fram t.d. í Helga-
kveri, einu frægasta fermingark-
verinu, að sá sem ekki gæti unnið
fyrir sér ætti ekki rétt á að fá að eta!
Skóla mátti því ekki halda meðan há-
annatími sauðfjárbúskaparlagsins
krafðist. Nú hefur þessu verið breytt,
mörgum þykir orðið nóg um hve skóli
er langur. Í flestum skólum eru
starfsdagar um 170 yfir árið og í
mörgum nokkrum dögum betur.
Í starfsáætlun Alþingis að þessu
sinni eru fyrir jól 43 fundadagar á
þingi auk einnar viku sem reiknað er
með að þingmenn sinni kjördæmum
sínum. Á vorþingi 2004
eru áætlaðir 59 funda-
dagar, nefndafundir þar
með. Alþingi Íslendinga
situr með öðrum orðum
við sinn gamla keip;
starfstími Alþingis er að-
lagaður að hormónastarf-
semi íslensku sauðkind-
arinnar. Hvenær þessu
fyrirkomulagi verður
breytt er auðvitað spurn-
ing.
Skýring á veikleika
lýðræðis
á Íslandi fundin?
Einnig má spyrja: Er
ekki einmitt þarna einn helsti veik-
leikinn í stjórnskipun íslenska lýð-
veldisins? Þegar Alþingi starfar ekki
hefur framkvæmdavaldið bæði heim-
ildir og frumkvæði að ýmsum mis-
munandi málum, bæði góðum og
slæmum. Oft hefur ákvörðunarvald
framkvæmdavaldsins verið umdeilt
sem á vissulega ekki síður að vera hjá
Alþingi.
Framkvæmdavaldið á Íslandi hef-
ur á undanförnum áratugum verið
mjög sterkt og oft kemur fyrir, að það
gangi inn á verksvið hinna tveggja
þátta ríkisvaldsins, dómstólanna en
þó einkum löggjafarvaldsins. Í nær
60 ára sögu lýðveldisins hefur aldrei
komið til þjóðaratkvæðis en á árun-
um 1908-1944 var alloft lögð ákvörð-
un undir þjóðaratkvæðagreiðslu.
Svonefnt fulltrúalýðræði hefur verið
allsráðandi á lýðveldistímanum sem
getur oft verið mjög umdeilt.
Mikil þörf er á að hefja umræðu
um hvaða þróun á lýðræði sé æskileg-
ust á Íslandi.
GUÐJÓN JENSSON,
Arnartanga 43,
270 Mosfellsbæ.
Hormónastarfsemi
sauðkindarinnar
Frá Guðjóni Jenssyni
Morgunblaðið/Ómar
ÞEGAR bændur kvarta undan
lágu skilaverði fyrir kindakjöt,
sem neytendum er boðið á meira
en tvöföldu verði svínakjöts,
gleyma þeir að um sjálfskaparvíti
er að ræða. Bændur kjósa sér for-
ystumenn sem hafa skipulagt
framleiðslu, vinnslu og sölu kinda-
kjöts og samið við stjórnvöld með
aðstoð pólitíkusa og með tilheyr-
andi ,,hrossakaupum“ án þess að
samtök neytenda hafi fengið
nokkru um ráðið. Stjórnvöld inn-
heimta svo kostnaðinn hjá skatt-
greiðendum hvort sem þeir eta
kjötið eða ekki. Þetta kalla pólitík-
usar ,,búvörusamning“ – hinum al-
menna skattgreiðanda til háðung-
ar. Vandamál bændaforystunnar
og stjórnvalda byrja þegar neyt-
endur velja mun ódýrara svína- og
hænsnakjöt og ekki tekst að fela
birgðir óseljanlegs kindakjöts sem
hlaðast upp.
Allan kostnað, sem kjötið hleður
á sig frá bændum, í gegnum slátr-
un og vinnslu og síðan í frysti-
geymslum, eru skattgreiðendur
látnir borga fyrir tilstilli miðstýrðs
kerfis, sem samtök bænda og póli-
tíkusar á þeirra vegum hafa byggt
upp – kerfi sem árlega veitir gríð-
arlegum fjármunum til fyrirtækja,
sem starfa undir ,,regnhlíf“
bændasamtakanna og pólitískra
taglhnýtinga.
Skattgreiðendur borga brúsann
nauðugir, neytendur eru hunsaðir
en sauðfjárbændur látnir bera
tjónið. Núna kostar niðurgreiðslu-
kerfið skattgreiðendur um 1.000
milljónir á hverjum mánuði á sama
tíma og sauðfjárbændur mega
strita nánast kauplaust.
Ekkert getur komið í veg fyrir
að sauðfjárbúskap dagi uppi hér-
lendis – það er einungis spurning
um tíma og enginn, með fullu viti,
trúir því að útflutningur sé fram-
tíðarlausn á vanda úreltrar sauð-
fjárræktar. Framleiðslugrein með
sams konar ,,gæðastýringu“ og
beitt var í rússneskum sam-
yrkjubúskap á fyrri öld, stenst
ekki í markaðsvæddu nútímasam-
félagi.
Til þess að auka enn á vandræði
sauðfjárbænda er besta kjötið val-
ið úr til útflutnings en feitara og
lakara kjöt boðið íslenskum neyt-
endum á tvöföldu verði svínakjöts.
Með þessu móti er alið á andúð
neytenda í garð bænda að ósekju á
sama tíma og einhverjir ,,hlaup-
arar“ þykjast stunda markaðssókn
erlendis – á kostnað skattgreið-
enda/neytenda og sauðfjárbænda.
Það er ekki við sauðfjárbændur
að sakast og þeir sem vilja bera
blak af þessari framleiðslugrein
ættu að snúa sér að bændaforyst-
unni og krefjast svara – það er hún
sem stjórnar og viðheldur ,,ánauð-
inni“.
Þetta fyrirkomulag, sem gerir
neysluvöru á borð við kindakjöt sí-
fellt dýrari um leið og það rýrir
hag framleiðenda, fær ekki staðist.
LEÓ M. JÓNSSON,
Nesvegi 13, 233, Höfnum.
Bændaánauð af
eigin völdum?
Frá Leó M. Jónssyni
tæknifræðingi