Morgunblaðið - 21.11.2003, Blaðsíða 29

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. NÓVEMBER 2003 29
Hóll - tákn um traust
í fasteignaviðskiptum
VANTAR
EINBÝLI Í GARÐABÆ
Hef traustan kaupanda að
góðu einbýlishúsi í Garðabæ.
Verðhugmynd í kringum 30
milljónir. Ef þú ert í söluhug-
leiðingum, hafðu þá sam-
band við Þórð hjá Hóli í síma
595 9023/863 8394.
Nánari upplýsingar veitir
Þórður Þorsteinsson hjá Hóli
í síma 595 9023 eða 863 8394
TUTTUGUSTU og fyrstu Tón-
listardögum Dómkirkjunnar lauk
með kórtónleikum í Neskirkju á
sunnudag við góða aðsókn. Ef að lík-
um lætur söng Dómkórinn nú í
fyrsta sinn á þessum stað, er henti
vel fyrir aðalverk dagsins þar eð
bæði kór og orgelleikari (fyrrum
nemandi dómorganistans) voru í
augsýn hlustenda. En þó að hljóm-
burður hússins væri að vísu ívið hag-
stæðari en Dómkirkjuþurrðin hefði
hann samt vel mátt vera meiri, ekki
sízt í heiðskíru endurreisnarverki
Handls.
Austurríski síðrómantíkerinn
Anton Bruckner (1824–96) virðist
enn nokkuð umdeildur og jafnvel
torskilinn persónuleiki, enda sér-
kennilega samsettur; gefinn fyrir
kaþólska dulhyggju, en jafnframt
auðmjúk sál með barnshjarta er
leyfði vinum og nemendum að
krukka í verk sín að vild – á sama
tíma og hann dáði sjálfshyggjuferlíki
eins og Richard Wagner. Dagskráin
hófst á tveimur kórmótettum Bruck-
ners án undirleiks, hinni alþekktu
Locus iste og síðan Christus factus
est, er Dómkórinn söng af íðiltærri
fágun.
Jakob Handl var næstur á skrá,
slóvenskt tónskáld fætt 1550 og dáið
1591 (varla 1672 eins og stóð í annars
upplýsingaslyppri tónleikaskránni),
vandvirkur pólýfónískur meistari og
afkastamikill þrátt fyrir frekar
skamma ævi. Mótettan Pater noster
við Faðirvorstextann sýndi vel
óþvingaða raddfærsluleikni Handls í
gegnsæjum söng Dómkórsins, er
ómaði svo fínlega að minnt gæti á ag-
aðan æskulýðskór. Í verkinu bar
nokkuð á víxlsöng karla- og kven-
radda, er benti til að Handl þekkti
vel niðurlenzka meistara á við Jos-
quin des Prez.
Að því loknu lék nýráðinn organ-
isti Neskirkju, Steingrímur Þór-
hallsson, Allegroþáttinn úr 5. Tríó-
sónötu J.S. Bachs – einn af þeim
lengri og snúnari í þessu krefjandi
sex verka safni – af viðeigandi dans-
andi fimi, þó að líflegt en ekki óeðli-
legt tempóvalið barnaði fáeinar
smáfinkur er frá leið. Fallegt radd-
val hans hafði samt þann áferðar-
galla, að miðrödd (vinstri handar)
virtist aðeins of veik.
Skv. blaðakynningu var Missa
Brevis eftir ungverska tónskáldið,
þjóðlagasafnarann og tónkennslu-
frömuðinn Zoltán Kodálý (1882–
1967) flutt í fyrsta sinn á Íslandi við
þetta tækifæri. Kodály var sem
kunnugt er samstarfsmaður Bartóks
við þjóðlagarannsóknir þeirra á
Balkanskaga um aldamótin 1900.
Ólíkt félaga sínum lagði hann meiri
áherzlu á sönggreinar en hljóðfæra-
verk, þar sem laglínan er burðarstoð
innan meginramma dúr-moll-kerfis-
ins. Umfram allt þykir hann með
snjöllustu kórhöfundum 20. aldar.
Og ólíkt fjórum stuttmessum Bachs,
er taka að lútherskum hætti aðeins
fyrir Kyrie og Gloria, spannaði verk-
ið alla fimm þætti messunnar. Þótt
samið væri í miðri orrustunni um
Búdapest 1943 var verkið engu að
síður bráðskemmtilegt áheyrnar.
Fullt af upplífgandi von, hlýju og
bjartsýni svo minnt gæti á léttari
kórstíl Poulencs og jafnvel Orffs, og
inn á milli lýst sólstöfum háttlægra
„englaradda“ þriggja ungra ein-
söngssóprana. Sönn ánægja var að
tandurhreinum flutningi kórs, ein-
söngvara (þótt hlutur þeirra værri
hlutfallslega lítill) og organista á
þessu innblásna kórverki, og lauk
því Tónlistardögum á andlegri upp-
örvun við hæfi, nú þegar svartasta
skammdegið steðjar að.
Kinn við kinn
Haldi lesandi ókunnugur skag-
firzka tenórnum Óskari Péturssyni
að undirfyrirsögnin einsöngstón-
leikar að tónleikum þeirra félaga fyr-
ir vel setnum Sal sl. sunnudagskvöld
vísi til hefðbundins klassísks ljóða-
söngs fer sá í geitarhús að leita ullar.
En líklega eru slíkir lesendur fáir,
miðað við þá roknaaðsókn sem söng-
bræðurnir frá Álftagerði hafa hlotið í
seinni tíð. Skiptir litlu þótt örnefni er
enda á -gerði ku vísa til geitaræktar,
hvað þá að hér væri hvorki Schubert
né Brahms á ferð. Öllu heldur var yf-
ir uppákomunni notalegur andblær
vangadansmenntar ekki svo löngu
liðins tíma þegar amma var ung, s.s.
sígrænna dægurlaga frá miðri 20.
öld, þegar sérstök unglingamúsík
var enn í reifum. Laga sem raunar
heyrast enn um landsins breiðu
byggðir, a.m.k. þegar meðalaldur
dansenda er nægilega hár. Enda
voru það orð söngvarans sjálfs, í
einni af mörgum skemmtilegum
kynningum hans sem gerðu sitt til að
halda uppi dampi, að aðalmarkhópur
hans væri líkast til „eldri konur“.
Tónleikarnir voru í tilefni af nýút-
komnum geisladiski Óskars með lög-
um kvöldsins undir titlinum „Aldrei
einn á ferð“ – eða You’ll Never Walk
Alone eftir Rodgers & Hammer-
stein, lagi Julie Jordan úr söngleikn-
um Carousel (1945). Þ.e.a.s. ef rétt
er munað, því ekki gafst prentað
prógramm, og misjafnt hversu mikið
kom fram af munnlegum kynning-
um. Er því upp úr og ofan hvað und-
irritaður nær að nafngreina, jafnvel
þótt flest léti kunnuglega í eyrum.
Meðal fjórtán eldri og yngri smella
kvöldsins mætti helzt nefna Augun
þín blá Jóns Múla Árnasonar, Car-
uso (Ég vaka yfir þér), Í rökkurró, Ó
þessi indæli morgunn (árlokku
Krulla kúreka úr Oklahoma! e.
Rodgers), Brúna ljósið brúna (Jenni
Jóns), Lítill fugl (Sigfús Halldórs-
son) og O sole mio, auk fjölda ágætra
laga sem misfórust í kynningum.
Miðað við fyrrgreindan „mark-
hóp“ var lagavalið furðufjölbreytt og
prýðilega flutt, ekki sízt í lipurri bar-
spilamennsku píanistans, þó að flest
ætti betur heima undir vaggandi fót-
mennt kinn við kinn. Söngstíll Ósk-
ars fetaði að mestu milliveginn milli
dægurlaga-„krúns“ og Tenóranna
þriggja og var víða hljómmikill.
Samt virtist manni söngvarinn
hvorki vera alveg í sínu bezta essi á
neðra sviði né valda nægilega þeim
sveifluvotti sem fylgja ætti amerísku
lögunum, er urðu fyrir vikið frekar
ferstrend í hljóðfalli. En hvað sem
því öllu leið stóð ekki á hlýjum und-
irtektum áheyrenda, er fögnuðu sín-
um manni heitt og innilega.
Fjölþjóða ljóðakvöld
Tónleikar Signýjar og Þóru Fríðu
Sæmundsdætra í Salnum á miðviku-
dagskvöld voru aftur á móti undir sí-
gildum formerkjum og verkefnavalið
bæði fjölbreytt og metnaðarfullt.
Sungið var á hvorki færri né fleiri en
sex tungumálum – þýzku, frönsku,
spænsku, arameísku, jiddísku og
finnsku – og það m.a.s. blaðlaust, ef
frá eru tekin finnsku lögin í lokin. Í
ofanálag voru sönglögin mörg sjald-
heyrð hér um slóðir (Signý hafði að
vísu áður flutt a.m.k. sum Liszt-lögin
á Kirkjubæjarklaustri í fyrrasumar),
og því enn eitt dæmið fram komið
um þá makalausu vinnu sem hér-
lendir hljómlistarmenn leggja iðu-
lega á sig fyrir oftast aðeins eina tón-
leika, meðan kollegar þeirra erlendis
geta treinað sömu dagskrá í skjóli
stærra markaðssvæðis svo jafnvel
tugum skiptir.
Burtséð frá 2. Liszt-laginu, S’il est
un charmant gazon (Victor Hugo),
voru söngvar ungverska píanósnill-
ingsins allir við þýzk ljóð. Þekktast
þeirra var raunar í píanóútgáfunni
sem Liebestraum nefn-
ist, hér við ljóð Ferdin-
ands Freiligraths, og
er mér ókunnugt um
hvor er elzt, þótt veðj-
andi sé á „instrumen-
tal“ versjónina. Síðustu
tvö lögin í hópnum
stóðu kannski mest upp
úr flutningi systranna,
hið innlifað líðandi Ihr
Glocken von Marling
og skondna tataras-
kizzan af Die drei Zi-
geuner.
Af fjórum Mignon-
lögum Hugos Wolf við
ljóð Goethes (sem
gleymdist að nafn-
greina í tónleikaskrá,
er nefndi auk þess eng-
in ártöl) höfðaði e.t.v.
mest til undirritaðs hið
dreymandi nr. 4, So
laßt mich scheinen. En
þótt ekki skorti innlif-
un í því síðasta, Kennst
du das Land [wo die
Zitronen blühn], virtist
söngfókusinn aftur á
móti eiga svolítið til að
skjögra í hæðinni, og
dró því samfara óþarf-
lega mikið úr æskilega
klassískum göfga. Virt-
ist sá annmarki reynd-
ar víðar setja mark sitt
á toppnótur Signýjar
og myndaði kannski helzta Akilles-
arhælinn í raddbeitingu hennar, svo
gat í versta falli verkað truflandi á
annars oft prýðilega textatúlkun.
Minnst kvað þó að því í hrífandi ein-
földum lögum hinnar spænskættuðu
Pauline Viardots, sem örugglega má
telja fágæt á okkar fjörum, þ.e. Hai
luli!, Canción de la Infanta, Moriró
(öll á spænsku) og hinu vellandi Les
Filles de Cadix (á frönsku), sem flutt
voru af spræku fjöri.
Tvö lög Maurice Ravels úr helgi-
söngvahefð gyðinga, Deux Mélodies
Hébraïques – hið fyrra á arameísku,
fornsemítísku tungu Krists, hið
seinna á jiddískrí þýzku-mállýsku –
voru meðal ótvíræðra hápunkta
kvöldsins í sérlega innlifaðri túlkun
Signýjar við furðusparneytinn pí-
anóundirleiksrithátt franska tón-
skáldsins og uppskáru að vonum
góðar undirtektir áður en að sex
finnskum lokalögum kvöldsins kom.
Sönglög síðrómantíska finnska tón-
höfundarins Yrjös Henriks Kilp-
inens (1892–1959) eru fráleitt meiri
dagfarskostur í okkar sölum en lög
Viardots, en hér gafst þó tækifæri til
að heyra þrjú (af liðlega 800), nefni-
lega hin ljóðrænu Illalla og Kesäyö,
og síðan hið sumarspræka Sauvi-
laulu er stöllurnar fluttu af glað-
klakkalegum gáska. Niðurlag tón-
leikanna mynduðu þrjú lög eftir hinn
fjölhæfa og afkastamikla Oskar
Merikanto (1868–1924) er átti sér
einnig alþýðlegan millimúsík-streng
ekki ósvipað og Sigfús Halldórsson,
eins og heyra mátti ávæning af í Pai,
pai, paitaressu (ættjarðarsöng dul-
búnum sem vöggulagi), Muistellessa
og Ma elän (Ég lifi), sem þær stöllur
fluttu af ómældum krafti.
Heiðskírar
englaraddir
TÓNLIST
Neskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Verk eftir Bruckner, J. Handl, J.S. Bach
og Missa brevis eftir Kodály. Halldís
Ólafsdóttir, María Marteinsdóttir og
Fjóla K. Nikulásdóttir S, Anna Sigríður
Helgadóttir A, Snorri Wium T, Bergþór
Pálsson B; Steingrímur Þórhallsson org-
el; Dómkórinn u. stj. Marteins H. Frið-
rikssonar. Sunnudaginn 16. október kl.
17.
Salurinn
EINSÖNGSTÓNLEIKAR
Útgáfutónleikar Óskars Péturssonar frá
Álftagerði. Karl Olgeirsson píanó &
hljómsveitarstjórn, Stefán Magnússon
gítar, Jón Rafnsson kontrabassi, Sigfús
Örn Óttarsson trommur. Sunnudaginn
16. október kl. 20.
Salurinn
EINSÖNGSTÓNLEIKAR
Söngvar eftir Liszt, Wolf, Viardot, Ravel,
Kilpinen og Merikanto. Signý Sæmunds-
dóttir sópran, Þóra Fríða Sæmundsdóttir
píanó. Miðvikudaginn 19. nóvember kl.
20.
Ríkarður Ö. Pálsson
Marteinn H.
Friðriksson
Signý
Sæmundsdóttir
Óskar
Pétursson
Þóra Fríða
Sæmundsdóttir
KÓMEDÍULEIKHÚSIÐ á Ísafirði frumsýnir í
Hömrum, á morgun, laugardag, kl. 20.30 einleik-
inn Steinn Steinarr. Leikverkið er byggt á ævi og
verkum skáldsins og er textinn að meginhluta eft-
ir Stein sjálfan. Aðstandendur sýningarinnar eru
Elfar Logi Hannesson leikari og Guðjón Sigvalda-
son leikstjóri og hafa þeir sett verkið saman.
Í sýningunni, sem er aðeins um klukkustundar
löng, er drepið niður í ljóðum hans og frásögnum
úr viðtölum sem við hann voru tekin.
Í janúar verður einleikurinn sýndur í Borg-
arleikhúsinu og þar á eftir Akureyri.
Næstu sýningar í Hömrum eru á miðvikudags-
og fimmtudagskvöld kl. 20.30.
Einleikur frumsýndur í Hömrum
Elfar Logi Hannesson leikari í einleiknum um Stein Steinarr.
Ljósmynd/Hrafn Snorrason
LEIKRITIÐ …and Björk of course
eftir Þorvald Þorsteinsson var
frumsýnt í Theater Trier í Þýska-
landi í síðastliðinni
viku sem hluti af al-
þjóðlegu leiklist-
arhátíðinni Act-in
þar sem sýningar
frá Lúxemborg,
Frakklandi og
Þýskalandi eru á
dagskrá. Leikstjóri
sýningarinnar er
Jean Paul Maes frá
Lúxemborg. Sýningin hlaut mjög
góðar viðtökur og var verkið sagt
áhrifamikið og sýningin hnitmiðuð
og krefjandi.
Alls eru fyrirhugaðar 9 sýningar
á …and Björk of course í Theater
Trier fram til 30. nóvember.
…and Björk
of course frum-
sýnt í Trier
Þorvaldur
Þorsteinsson
JÓLASÝNING með íslenskum list-
munum, hönnun og handverki verð-
ur opnuð í Norræna húsinu kl. 17 í
dag. Á sjötta tug listamanna, hönn-
uða og handverksfólks tekur þátt.
Umsjón með vali sýningarmuna
hefur Gro Kraft listfræðingur og for-
stjóri Norræna hússins en hún kem-
ur frá Noregi þar sem rík hefð er
fyrir jólasýningum af þessu tagi.
Skipulagning er í höndum Guðrúnar
Dísar Jónatansdóttur, upplýsinga-
og verkefnafulltrúa og Þórunnar
Gunnarsdóttur starfsmanns í sýn-
ingarsal. Sýningin, sem stendur til
21. desember, verður opin þriðju-
daga til sunndaga kl. 12-17.
Jólasýning í
Norræna húsinu
Gallerí Hlemmur
Sýningu Gústavs Geirs Bollasonar
lýkur á sunnudag. Sýningin nefnist
„að sjà nàlgast það sem dvelur“.
Verk hans á sýningunni er um fram-
lengingu á áhorfi og notast hann við
ljósmyndir sem framsetningu en
málverk sem endanlegt form.
Gallerí Hlemmur er opið fimmtu-
daga til sunnudaga frá 14–18.
Sýningu lýkur
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦