Morgunblaðið - 22.11.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 LAUGARDAGUR 22. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
SAMBAND íslenskra sveitarfélaga
hélt í gær fulltrúaráðsfund á Hótel
Nordica þar sem meginumræðuefnið
var efling sveitarfélaganna og ný
verkefni þeirra á komandi árum.
Voru umræður fjörugar en almennt
virtist vera samstaða um að hella sér
af krafti í þá vinnu að efla sveitar-
stjórnarstigið frá því sem hefur verið.
Verkefnin voru m.a. sögð spennandi
en kostnaðarsöm og tryggja þyrfti
nægt fjármagn til þeirra.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, for-
maður sambandsins, kynnti helstu
áhersluatriði í eflingu sveitarstjórn-
arstigsins. Markmiðin væru að
treysta það stig stjórnsýslunnar og
efla sjálfsforræði sveitarfélaga,
mynda heildstæð þjónustu- og at-
vinnusvæði meðal sveitarfélaga, að
sveitarfélögin önnuðust sem allra
mest nærþjónustu við íbúana og ráð-
stöfuðu aukinni hlutdeild opinberra
útgjalda. Verkefnin sem til stendur að
flytjist frá ríki til sveitarfélaga eru
málefni fatlaðra, öldrunarþjónusta,
rekstur heilsugæslu og minni sjúkra-
húsa, nærþjónusta sýslumannsemb-
ætta, t.d. umboð fyrir Trygginga-
stofnun og fleiri stofnanir. Vilhjálmur
sagði það algjört skilyrði að tryggja
þessum nýju verkefnum nægt fjár-
magn og nefndi hann nokkra tekju-
stofna í því sambandi með breyttu
skattafyrirkomulagi. Einnig þyrfti að
endurskoða og efla Jöfnunarsjóð
sveitarfélaga.
Þá greindi Vilhjálmur frá þeim
verkefnum sem stæði til að færu frá
sveitarfélögunum til ríkisins, s.s. hlut-
deild í byggingarkostnaði framhalds-
skóla, framhaldsmenntun í tónlistar-
námi, Innheimtustofnun sveitar-
félaga og kostnaður við þing- og
forsetakosningar. Einnig væri verið
að skoða fjármögnun húsaleigubóta
og húsnæðislánakerfisins í heild sinni,
m.a. þann möguleika að fella niður
viðbótarlánin.
Vilhjálmur sagði það afar brýnt að
ná pólitískri samstöðu um breytta
verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga.
Hugmyndirnar snertu marga og mik-
ilvægt væri að verkefnastjórn takist
að afla átakinu stuðnings.
Skortur á pólitískri
stefnumótun
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, borg-
arfulltrúi, fjallaði m.a. um samstarf
sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu.
Þar væri „lýðræðishalli“ þar sem
samstarfið færi aðallega fram milli
sveitarstjóranna en ekki kjörinna
fulltrúa. Skortur væri á pólitískri
stefnumótun og eftirliti.
Varðandi umræðu um sameiningu
sveitarfélaganna og samstarf sagði
Ingibjörg að uppi væru mismunandi
pólitískar áherslur, sem helgaðist af
flokkspólitískri togstreitu og hreppa-
pólitík. Lausnin væri annaðhvort að
draga úr skuldbindandi samstarfi eða
auka það. Mælti Ingibjörg með seinni
leiðinni og hana mætti fara með sér-
stöku pólitísku samstarfsráði á höf-
uðborgarsvæðinu, sem kosið yrði sér-
staklega. Góð reynsla væri t.d. af
slíku ráði í Portland í Oregon-fylki í
Bandaríkjunum allt frá árinu 1979.
Samstarfið væri milli 24 sveitarfélaga
í þremur sýslum þar sem byggju um
þrjár milljónir manna, þar af tæp
milljón í Portland-borginni sjálfri.
Þar væru menn t.d. búnir að átta sig á
því að hreint loft eða hreint vatn
stoppaði ekki við borgarmörkin.
Ingibjörg sagði ýmis ljón vera í
veginum fyrir sameiningu sveitarfé-
laga almennt. Fyrst og fremst væri
það skortur á trausti milli ríkis og
sveitarfélaga. Óuppgerð mál úr for-
tíðinni væru til staðar, eins og með
flutning grunnskólanna til sveitarfé-
laganna. Einnig væri andstaða víða
við sameiningu, einkum í minni sveit-
arfélögum við hlið stórra, og blendnar
tilfinningar væru gagnvart „lögþving-
aðri“ sameiningu.
Jöfnunarsjóður verði öflugri
Reinhard Reynisson, bæjarstjóri á
Húsavík, sagði m.a. að ný verkefni til
sveitarfélaga væru kostnaðarsöm og
ríkið stæði sig ekki of vel við fram-
kvæmd þeirra í dag. Verkefnin féllu
engu að síður vel að rekstri sveitarfé-
laga, þau væru spennandi, gæfu færi
á að skapa eigið velferðarsamfélag og
gætu eflt faglegan styrk sveitarfélag-
anna. Til þess þyrfti að auka og
breikka tekjustofnana, flest sveitar-
félög hefðu ekkert svigrúm til þess í
dag, og Reinhard sagðist vilja sjá öfl-
ugri Jöfnunarsjóð sveitarfélaga.
Hvatti hann starfsbræður sína og
-systur til að „leggja í’ann“, eins og
hann orðaði það, og fara í verkefnið
um eflingu sveitarstjórnarstigsins af
fullri einurð og heilindum.
Soffía Lárusdóttir, forseti bæjar-
stjórnar Austur-Héraðs, sagði að
átak um sameiningu sveitarfélaga
væri ánægjulegt og tímabært. Gott
samráð við sveitarfélögin og íbúana
væri mikilvægt svo að ekki myndaðist
óánægja, líkt og finna hefði mátt í
smærri sveitarfélögum. Tók Soffía
dæmi um hve illa hefði gengið að sam-
eina Egilsstaði, og síðar A-Hérað, við
Fellabæ. Það væri „frægasta ekki-
sameiningin“.
Albert Eymundsson, bæjarstjóri
Sveitarfélagsins Hornafjarðar,
greindi frá reynslunni af sameiningu
sveitarfélaganna í A-Skaftafellssýslu.
Reynslan hefði almennt verið góð og
Hornafjörður tekið að sér ýmis fleiri
verkefni, m.a. þjónustuverkefni í mál-
efnum fatlaðra og reynsluverkefni í
heilbrigðis- og öldrunarmálum. Einn-
ig stæðu yfir viðræður við Vegagerð-
ina um verkefni.
GUÐJÓN Bragason, skrifstofustjóri í félagsmálaráðuneytinu, og Ró-
bert Ragnarsson, verkefnisstjóri, kynntu átaksverkefnið á full-
trúaráðsfundinum, en verkefnisstjórn um sameininguna leitar eftir
sjónarmiðum sveitarstjórnarmanna á kynningarfundum á næstunni.
Kannaður verður hugur þeirra til sameininga og hvaða sveitarfélög
gætu helst sameinast, hvaða verkefni þeir telja að geti flust frá ríki til
sveitarfélaga og hvernig þeir vilja breyta tekjustofnakerfinu. Fundir
verða haldnir í öllum landshlutum og þrír fara fram fyrir jól, sá fyrsti
eftir helgi á Hvolsvelli og þeir næstu í desember á Egilsstöðum og Ak-
ureyri. Verkefnisstjórnin mun svo gera tillögur að loknu samráðs- og
kynningarferlinu um hvernig breyta þarf skipan sveitarfélaga og
hvaða verkefni þau geti tekið að sér. Atkvæðagreiðsla um þessar til-
lögur á svo að fara fram vorið 2005.
Í landinu eru nú 105 sveitarfélög, þar af 55 sem eru með færri en
500 íbúa. Fyrir sextán árum voru sveitarfélögin 222 talsins en flest
voru þau 229 árið 1950.
VERSLUNIN Veiðihornið í Hafn-
arstræti 5 var útnefnd Ferða-
mannaverslun ársins 2003 í gær og
hlaut að launum Njarðarskjöldinn,
hvatningarverðlaun Reykjavík-
urborgar og Íslenskrar verslunar.
Viðurkenninguna fær Veiðihornið
fyrir góðan árangur í sölustarfi
meðal erlendra ferðamanna, frum-
kvæði og frumleika og góða þjón-
ustu, að ógleymdu góðu af-
greiðslufólki.
Veiðihornið hefur þrátt fyrir
nokkuð einsleitt umhverfi veit-
ingastaða og öldurhúsa í nágrenn-
inu. Verslunin var opnuð 1998 og
hefur sérhæft sig í veiðivörum og
tilheyrandi klæðnaði.
Njarðarskjöldurinn var veittur í
áttunda skiptið í gær, en Njörður,
sem skjöldurinn er kenndur við, var
upphaflega frjósemisguð en síðar
guð sæfarenda og sagður fésæll
mjög. Sæfarendur fyrri tíðar stund-
uðu gjarnan kaupskap og var því
við hæfi að kenna árleg hvatning-
arverðlaun til ferðamannaversl-
unar við guð siglinga og viðskipta.
Veiðihornið Ferðamanna-
verslun ársins 2003
Morgunblaðið/Eggert
Þórólfur Árnason borgarstjóri ásamt verðlaunahöfunum, hjónunum og
eigendum Veiðihornsins, Ólafi Vigfússyni og Önnu Maríu Clausen.
JÓN Hilmar Alfreðsson, sérfræð-
ingur í kvenlækningum á Landspít-
ala – háskólasjúkrahúsi, hefur verið
settur landlæknir vegna eins tiltek-
ins máls, sem tengist fæðingu
barns, og tekur til starfa í næstu
viku.
Tildrög málsins eru þau að land-
læknir óskaði eftir því við Jón
Kristjánsson, heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðherra, að fengnu
lögfræðiáliti, að sérstakur land-
læknir yrði skipaður til að fjalla um
kvartana- og kærumál sem beinast
að starfsfólki Heilbrigðisstofnunar
Suðurnesja þar sem framkvæmda-
stjóri stofnunarinnar er maki land-
læknis. Heilbrigðismálaráðherra
féllst á óskir landlæknis og hefur
sett Jón Hilmar til að gegna emb-
ættinu í málinu.
Settur land-
læknir vegna
eins máls
Ný verkefni sveitarfélaga
spennandi en kostnaðarsöm
Fjörugur full-
trúaráðsfundur
hjá Sambandi
íslenskra sveitar-
félaga í gær
Morgunblaðið/Golli
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga, í
ræðustól á fulltrúaráðsfundinum á Hótel Nordica í gær.
TENGLAR
.....................................................
www.samband.is
Hugur sveitarstjórna kannaður
MIÐSTJÓRN Sjálfstæðisflokksins
sér ekki ástæðu til að úrskurða aðal-
fund Heimdallar 1. október sl. ólög-
legan eða heldur að draga í efa heim-
ild þáverandi stjórnar Heimdallar til
að fresta því að afgreiða þær inntöku-
beiðnir sem borist höfðu síðustu tvo
sólarhringana fyrir aðalfund félags-
ins.
Miðstjórn fjallaði í gær um erindi
12 félagsmanna Heimdallar vegna
aðalfundar Heimdallar þar sem ósk-
að var eftir því að miðstjórnin beitti
sér fyrir því að boðað yrði til nýs aðal-
fundar í Heimdalli þar sem óeðlilega
og ólöglega hefði verið staðið að
framkvæmd og skipulagi fundarins.
Þá var þess óskað að miðstjórnin
beitti sér fyrir því að hópur manna,
sem sóttu um inngöngu í Heimdall
síðustu tvo dagana fyrir aðalfund fé-
lagsins, yrði tekinn inn í félagið. Að
lokum var þess óskað að miðstjórn
tæki afstöðu til meintrar misnotkun-
ar flokksmanna á eignum flokksins í
kosningabaráttu vegna aðalfundar
Heimdallar.
Í yfirlýsingu frá miðstjórn segir
ennfremur: „Miðstjórnin telur hins
vegar óheppilegt hve dregist hefur að
afgreiða þessar inntökubeiðnir end-
anlega en fagnar þeim upplýsingum
sem borist hafa nú um að stjórn
Heimdallar hafi ákveðið að sam-
þykkja umræddar inntökubeiðnir.“
Aðalfundur
Heimdallar
ekki ólöglegur
♦ ♦ ♦
NÚ liggur fyrir að 102 íslenskir
starfsmenn flotastöðvar varnarliðs-
ins fá send uppsagnarbréf strax eftir
helgi. Samráð við stéttarfélögin
leiddi til þess að starfsfólkið fær ráð-
gjöf og þarf ekki að vinna allan upp-
sagnarfrestinn.
Uppsagnir 90 starfsmanna voru
sem kunnugt er dregnar til baka fyrir
mánuði vegna athugasemda stéttar-
félaganna og tekið upp samráð við
stéttarfélögin sem nú er lokið. Yfir-
menn flotastöðvarinnar eru ánægðir
með niðurstöður viðræðnanna og
meta mikils framlag stéttarfélag-
anna, segir í fréttatilkynningu frá
varnarliðinu.
„Flotastöðin hefur, að teknu tilliti
til hugmynda stéttarfélaganna og
trúnaðarmanna starfsmanna og eftir
endurskoðun áætlana um sparnað á
öðrum sviðum, komist að þeirri nið-
urstöðu að segja verði upp 102 ís-
lenskum starfsmönnum stöðvarinn-
ar. Að höfðu samráði við
stéttarfélögin hyggst Flotastöð varn-
arliðsins veita þeim sem sagt verður
upp störfum aðstoð við aðlögun og at-
vinnuleit,“ segir í tilkynningunni.
Lögð er á það áhersla að uppsagn-
irnar séu nauðsynlegar vegna lækk-
unar fjárveitinga til reksturs stöðv-
arinnar.
Komið til móts við óskir
Starfsmönnum Flotastöðvarinnar
sem sagt er upp störfum og leita vilja
annarra starfa hjá varnarliðinu mun
veitt aðstoð og ráðgjöf. Þá býðst þeim
að leita ráðgjafar vinnusálfræðings
og aðstoðar ráðningarþjónustu í leit
að starfi á almennum vinnumarkaði
sér að kostnaðarlausu. Til að auð-
velda starfsmönnum leit að nýju
starfi býðst þeim að fá leyfi án launa-
skerðingar í allt að einum starfsdegi
á hverju tveggja vikna launatímabili.
Þá verða starfsmenn undanþegnir
mætingarskyldu síðasta mánuðinn
miðað við þriggja mánaða uppsagn-
arfrest og hlutfallslega miðað við
styttri uppsagnarfrest. Er þeim þá
frjálst að ráða sig í vinnu annars stað-
ar án launaskerðingar, segir enn-
fremur í tilkynningunni.
Guðbrandur Einarsson, formaður
Verslunarmannafélags Suðurnesja,
segir að samráðið sem varnarliðið
átti við stéttarfélögin hafi skilað viss-
um árangri. Komið hafi verið til móts
við óskir um að að fólkið þyrfti aðstoð
og tíma til að leita að nýrri vinnu.
Hins vegar hafi legið fyrir að upp-
sögnunum yrði ekki hnikað og menn
hafi gert sér grein fyrir því. Áfallið
væri enn jafnslæmt þótt það hefði
tafist um einn mánuð að uppsagnirn-
ar kæmu til framkvæmda.
Í hópi þeirra sem sagt verður upp
eru 23 félagsmenn í Verslunar-
mannafélagi Suðurnesja, auk eins
sem hætti á uppsagnartímanum, og
segir Guðbrandur að þetta séu um
15% þess verslunarfólks sem starfi
hjá varnarliðinu. Í hópi þeirra sem
missa vinnuna er fólk sem starfað
hefur upp undir fjóra áratugi hjá
varnarliðinu.
Varnarliðið segir upp 102 starfsmönnum
Fá ráðgjöf og tíma til
að leita að vinnu