Morgunblaðið - 23.11.2003, Blaðsíða 26

LISTIR
26 SUNNUDAGUR 23. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
S
vartþungarokkið. Kallað „black
metal“ á ensku. Hæglega for-
vitnilegasti geiri þungarokks,
undanfarin tíu ár. Innan hans
hefur bæði verið orka, ferskleiki
og nýsköpun; eitthvað sem vant-
að hefur á öðrum vígstöðvum.
Nýþungarokkið var fljótlega keyrt niður og út-
vatnað og hart þungarokk, að hætti Metallica,
er að miklu leyti komið ofanjarðar. Og þá er
útvötnunin ekki fjarri
undan (Nickelback?).
Eina svartþung-
arokkssveitin sem
hefur nálgast það
sem mætti kalla al-
mannahylli er hin
breska Cradle of
Filth. En hún hefur líka þróast í áttina að hálf-
gerðri poppsveit síðustu ár; einhvers konar
sinfónískt, margbrotið en furðu aðgengilegt
léttþungarokk. Sem er engan veginn slæmt.
En svartþungarokk telst það vart lengur. Got-
neskt rokk þá meira.
Í dag eru liðin nærfellt tíu ár síðan svart-þungarokkið reis upp sem alvöru stefna.Sem spennandi form sem bauð upp ámikla og margbreytta listræna mögu-
leika. Svartmálmurinn tók risaskref fram á við
er Darkthrone gáfu út A Blaze in the North-
ern Sky árið 1991 (skiptu þá úr dauðarokki, en
platan þar á undan, Soulside Journey (’90) er
fremur hefðbundin dauðarokksplata). Þremur
árum síðar kom svo út hinn heilagi kaleikur
svartþungarokksins, plata sem enn er vísað í í
dag og áhrif hennar verða seint ofmetin.
Meistaraverkið In the Nightside Eclipse með
norsku sveitinni Emperor gaf nefnilega sterk-
lega til kynna að þenkjandi tónlistar-
áhugamenn ættu að snúa eyrunum í átt að
þessari undirgrein þungarokksins, sem fram
að því hafði aðallega verið talin stökkpallur,
jafnvel afsökun, fyrir skemmdarverkum og
vitleysisgangi. Varg Vikernes, leiðtogi Burz-
um, komst í heimsfréttirnar snemma á tíunda
áratugnum fyrir að brenna kirkjur og síðan að
myrða mann. Þetta átti sér stað í Noregi og
fólk eðlilega farið að spyrja sig hvað væri að
gerast hjá þessari hæglátu þjóð. Vikernes sit-
ur enn inni og þetta athæfi hans, þar sem stig-
ið var út fyrir listina og söngvum um dauða og
djöfulgang snúið upp í alvöru hafa sett sitt
mark á svartþungarokkið og grafið undan hinu
listræna gildi sem í því felst.
In the Night-
side Eclipse
inniheldur öll
þau grunn-
einkenni sem
hefðbundið
svartþungarokk
hefur til brunns
að bera. Skærir,
nístandi gítarar,
ofsahraðar
trommur og
söngrödd sem
minnir á norn í
kvalalosta.
Jafnframt eru
þarna lögð drög
að sinfóníska svarþtungarokkinu, sem sumir
vilja setja í sérflokk. Miklar kaflaskiptingar og
lög sem teygja sig upp í átta mínútur. Og það
vantar ekki dramatíkina í lagatitlana: „Cosmic
Keys to My Creations and Times“, „Beyond
the Great Vast Forest“, „The Majesty of the
Night Sky“. En svo er það aðalmálið. Mel-
ódían. Angurvær fegurðin sem umlykur lögin.
Þessi þáttur ætti að geta laðað opna huga að,
þó að ímyndin í kringum þetta allt saman sé
kannski fælandi.
Um það leyti sem Emperor var að taka flug-
ið fóru aðrar sveitir að gera vart við sig. Im-
mortal, sem er nú nýhætt, Satyricon, Bork-
nagar, Ulver og Dimmu Borgir m.a. Og hin
áhrifaríka sveit Mayhem var endurreist á
þessum nýja grunni.
Eitt af sterkustu einkennum tónlistar-innar, eða öllu heldur því sem hennifylgir, er afar sterk og næsta íhalds-söm ímyndarfræði, sem skýtur
skökku við það frelsi sem gefist hefur innan
tónlistarinnar sem slíkrar.
Þessi, að því er virðist, mikla alvara og há-
tíðleiki sem skín af sumum sveitunum er nátt-
úrlega um leið fremur fyndin. Frummynd að
svartþungarokkssveit væri t.d. þriggja eða
fjögurra manna sveit og allir bæru meðlimir
dulnefni eins og Skorg, Karimas, Sarmeth,
Blorg eða eitthvað því um líkt. Leðurklæddir
frá toppi til táar, með stöku málmhluti hér og
hvar. Síðhærðir að sjálfsögðu, dökkhærðir að
sjálfsögðu og með hina mögnuðu líkmálningu í
andlitinu. Illir til augnanna. Fyrsta platan
heitir væntanlega The Eternal Storm Through
the Winter of Torment. Hendum jafnvel inn
undirtitlinum Chapter I: The Black Tower of
Skarranth.
Immortal, ein algerasta og langbesta svart-
þungarokkssveitin, heillar mann með frábærri
tónlist en kitlar hláturtaugarnar um leið
hressilega með svona æfingum. Þessi litríka
sveit er nú því miður hætt (snökt). Síðasta
platan, Sons of Northern Darkness (en ekki
hvað!) kom út í fyrra og er frábær. Pure Holo-
caust (’93) og Battles in the North (’95) eru þá
ekkert minna en skyldueign.
Hér á Íslandi dafnar svartþungarokkið
ágætlega þar sem Myrk og Sólstafir fara
fremstar. Hljómsveitirnar láta reyndar lítið
fyrir sér fara en lifa góðu lífi á vefheimum þar
sem hægt er að nálgast lög og fleira. Margar
þeirra bjóða t.d. lög á rokk.is.
Að lokum ber að geta þess að á mark-aðnum er athyglisverð bók, hugnisteinhverjum að kafa dýpra í þessimál. Lords of Chaos: The Bloody
Rise of the Satanic Metal Underground kom
út árið 1998 og er eftir Didrik Søderlind. Tón-
listin, og þá einkum menningin sem henni
tengist, hefur meira að segja orðið fé-
lagsfræðingum umfjöllunarefni. Sjá Blaze in
the Northern Sky, A: Black Metal Music and
Subculture – An Interactionist Account, grein
sem skrifuð er af Karl Jones, sem nemur við
Manchester-háskóla.
Annars skrifaði ég þessa grein aðallega til
að geta birt þessar myndir með henni. Þær eru
nokkuð svakalegar er það ekki! Lifi svart-
þungarokkið!
Bastarðarnir
Emperor. Bítlar svartþungarokksins?
AF LISTUM
eftir Arnar
Eggert
Thoroddsen
arnart@mbl.is
Mikill vaxtarbroddur er í íslensku svartþungarokki í dag. Withered er ein af nýjustu sveitunum.
Nei, þetta er ekki atriði úr
Apaplánetunni. Þetta er
Abbath, leiðtogi Immortal!
TENGLAR
...................................................................
www.blackmetal.com
www.anus.com
VEISLUÞJÓNUSTA - HLAÐBORÐ
Í HÁDEGINU - SÉRRÉTTIR
Laugavegi 28b
Sími 517 3131 • Fax 517 3130
sjanghae@sjanghae.is
www.sjanghae.is
Opið alla daga frá kl. 11.30
KÍNAKLÚBBUR UNNAR
verður með Kínakvöld þriðjudagana
25. nóv. og 2. des. kl. 19.00
Dagskrá:
1. Unnur Guðjónsdóttir sýnir myndir úr ferðum
klúbbsins til Kína, jafnframt því að kynna
vorferðina, en þá verður m.a. farið um gljúfrin
þrjú í Jangtze.
2. Framreitt verður sniðugt kínverskt jólahlaðborð
með ótal réttum, verð kr. 2.400,- pr. mann.
3. Skyndihappdrætti með kínverskum vinningum.
4. Sala á kínverskum munum,
tilvöldum til jólagjafa.
Sætapantanir hjá Sjanghæ
AUGLÝSINGADEILD netfang: augl@mbl.is, sími 569 1111
ATVINNA mbl.is