Vísir - 23.10.1980, Blaðsíða 13

13
Fimmtudagur 23. október 1980. vísm

Framkvæmd verðmerkinga samhliða gjaldmiðiisbreytingu:
NYJII KRÖNURNSR
RRUDUM LIT
Frá 1. janúar 1981 hundraðfald-
ast verðgildi krónunnar þannig,
að ein nýkróna (skammstafað
nýkr.) jafngildir eitt hundrað
gömlum krónum og aurar verða
þá teknir upp að nýju. Samhliða
verða nýir seðlar og málmpen-
ingar látnir i umferð. Gamlar
krónur (seðlar og smámynt) ; má
nota i viðskiptum fram til júni-
Þórunn
Gestsdóttir,
blaðamaður
loka 1981. Verður þvi tvenns kon-
ar gjaldmiðill (seðlar og mynt) i
umferð fyrri hluta næsta árs, hinn
eldri að verðgildi 1/100 af nafn-
verði.
Tekið skal fram, að gjaldmið-
ilsbreytingin hefur hvorki i för
með sér fjárhagslagan ávinning
né tap fyrir einn eða neinn. Þar
sem verðgildi nýja gjaldmiðilsins
er hundrað sinnum meira en
verðgildi gamla gjaldmiðilsins
ætti hættan á mistökum í við-
skiptum að vera hverfandi lítil,
en að sjálfsögöu er ástæða til, að
hver og einn gæti sin vel.
Til að auðvelda neytendum og
starfsmönnum verslana öll við-
skipti á meðan á breytingunni
stendur, hefur Verðlagsstofnun
gefið út meðfylgjandi tilkynning-
ar um verðmerkingar og fara
helstu atriði þeirra hér á eftir:
Verð! nýjum
krónum skal vera i rauðu
Á timabilinu frá 1. nóvember
1980 til 1. febrúar 1981 er skylda
að verðmerkja bæði i gömlum og
nýjum krónum allar vörur, sem
eru til sýnis i verslunargluggum
eða á annan hátt.
Verðið i gömlum krónum á að
merkja með svörtu ietri á hvitum
miðum eins og tiðkast hefur, en
verðið i nýjum krónum með
rauðu letri eða með svörtu letri á
rauðum miðum. Verðmerkingar
þessar eiga að vera samhliða og
þar með ætti að vera auðvelt að
bera saman verð i gömlum og
nýjum krónum.
Engar verðhækkanir
Gjaldmiðilsbreytingin hefur
engar verðhækkanir i för með
sér, en þar sem Seyringur verður
lægsta mynteiningin verður
heimilt að hækka verð i nýjum
krónum, sem endar á 3 og 4 aur-
um i 5 aura og verð sem endará 8
og9aurum i næsta heila tug aura.
Hins vegar ber að lækka verð,
sem endar á 1 og 2 aurum niður i
næsta heila tug aura og verð sem
endar á 6 og 7 aurum niður i 5
aura.
Ætiaster til, að kaupmenn hefji
verðmerkingar i gömlum og nýj-
um krónum þegar 1. nóvember
áður en jólasalan byrjar fyrir al-
vöru. Af tæknilegum ástæðum er
þó ekki unnt að tvimerkja allar
vörur i 3 mánuði á sama hátt og i
búðargluggum, sbr. meðfylgj-
andi tilkynningu, en hins vegar
verða allar vörur að vera tvi-
merktar um áiamótin þegar
gjaldmiðilsbreytingin fer fram.
Gamlar krónur ir.eð svörtu letri á
hvitum eða ljósum grunni og nýj-
ar krónur með rauðu letri eða
með svörtu letri á rauðum miða.
Eftir 1. febrúar þegar hinar tima-
bundnu reglur um tvimerkingar
falla úr gildi verður áfram skylt
að verðmerkja, en þá má nota
hvaða lit sem er.
2045
^____
20.45
2045
1
r
20.45
J
2045
S
J
14í
s
banna en siður eða ekki vilja
borgaranna, en i einkamálarétt-
inum gætir réttinda þeirra mjög
mikils.
Þegar talaö er um réttar-
heimild er að jafnaði átt við
grundvöll eða stoð réttarreglu.
Islenskur réttur á sér fyrst og
fremst stoð i settum lögum. þ.e.
fyrirmælum löggjafans i laga-
formi, svo sem almennum lögum,
stjórnskipunarlögum, fjárlögum
og bráðabirgðalögum. Skráðar
réttarreglur teljast og þær reglur,
sem handhafar framkvæmda-
valdsins setja með stoð i lögum,
svo sem reglugerðir og reglur
ýmiskonar.
Fordæmi
En réttarreglur geta auk þess
átt sér stoð i réttarvenju,
fordæmi, löggjöfum og svonefndu
eðli máls. 1 islenskum rétti er
þannig á þvi byggt, að háttsemi,
sem menn hafa fylgt um alllangt
timabil, geti orðið grundvöllur
undir réttarreglu = réttarvenja.
Með fordæmi er átt við, að
dómur hafi gengið um tiltekið
réttaratriöi, er þá einkum átt við
dóma Hæstaréttar, og er sagt að
dómvenja hafi skapast um þetta
tiltekna réttaratriði.
Lögjöfnun er fólgin i þvi að
beita ákvæði i settum lögum um
lögákveðiö atriöi, sem er náskylt
eða samkynja þvi, sem þar er
fjallað um. Fyrir getur komið, að
engum réttarreglum sé til að
dreifa, er leysa skal úr tilteknum
réttarágreiningi, en dómari getur
ekki visaö máli frá af þeirri
ástæðu, og er þá til i dæminu að
dómari leiti eftir þeirri reglu,
sem hann telur skynsamlegasta
og eðlilegasta eftir öllum mála-
vöxtum, og er þá sagt að úrlausn
máls byggist á eðli máls.
Skylt er að árétta, að af ofan-
greindum réttarheimildum eru
sett lög rétthæst, þannig að ef til
dæmis lagaákvæði og reglu-
gerðarákvæði stangast á, þá
hlýtur reglugerðarákvæðið að
þoka fyrir lagaákvæðinu.
Að lokum má geta þess, að
islenskum rétti svipar i ýmsum
efnum til réttar hinna
Norðurlandanna, sérstaklega til
dansks réttar og á það sér eölileg-
ar skýringar, sögulegar og likt
þjóðskipulag. Islensk lög taka oft
mið af lögum hinna
Noröurlandanna, jafnvel stund-
um bein þýðing á þeim, en einnig
hefur færst i vöxt aö Norðurlönd-
ir. hafi með sér samvinnu um lög-
gjafarmálefni og samræmi lög-
gjöf sina.
Sjá Heimildarrit:
Ólafur Jóhannesson:
Lög og réttur. Inngangur.
Dr. Armann Snævarr:
Almenn lögfræði I-II hefti.
Ingibjörg Rafnar hdl.
Fræðsla um
lögfræðlleg
málefnl
Umsjónarmaður fjölskyldu-
siðunnar leitaði til Ingibjargar
Rafnar lögfræðings og fór þess
á leit við hana að hún heföi
umsjón meö vikulegum dálki
um lögfræðileg efni er varða
fjölskylduna. Hugmyndin er
sú, að hverju sinni verði fjall-
að um tiltekiö afmarkað efni.
Ingibjörg mun fá til liðs við sig
konur úr lögfræðingastétt til
að skrifa þessa vikulegu
pistla.
— ÞG
HOTEL YARDDOKG
AKUREYRI
SÍMI (96)22600
Góð gistiherbergi
Morgunverður
Kvöldverður
Næg bílastæði
Er í hjarta bæjarins.
HARGREIÐSLUSTOFAN
KLAPPARSTÍG 29
(milli Laugavegs og Hverfisgötu)
Opið á
Saugardögum
Tímapantanir
í síma

13010
Vissir þú að
U1U
<*A^c*c*c\ryc*
<r <r
býður mesta
úrva/ ung/inga-
húsgagna
á lægsta verði
og á hagkvæm-
ustu afborgunar
kjörunum ?
rr
Uöllir*
Bíldshöfða 20, Reykjavik
Simar: 81410 og 81199
Viltþu selja
hljómtæki?
Við kaupum og seljum
Hafið samband strax
^ l'MtíOOSSALA MEf)
SKÍHA VÖKl R <)(. HIJÓMFU T.XIXGST.KK/ 1101

GRENSASVEGI r,0 10S REYKJA VÍK S/MI::11290
t:!::: iiiii::::: iiiii :•••: iiiii::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: ú:l!
::::::::•;:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::iiiiiHii:iiiii:Hi!U!!!!!!!!!!!!! !S!ii