Vísir - 27.10.1980, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Mánudagur 27. október 1980.
Utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davlð Guömundsson.
Ritstjórar:
ólafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guömundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaóamenn: Axel Ammendrup, Arni Sig-
fússon, Frtða Astvaldsdóttir, Gylfl Krlstjánsson, lllugi Jökulsson, Kristln Þor-
steinsdóttlr, Páll Magnússon, Svelnn Guðjónsson, Sæmundur Guðvlnsson, Þórunn
Gestsdóttlr. Blaðamaður á Akureyri: Glsll Slgurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L.
Pálsson, Slgmundur O. Steinarsson. Ljósmyndir: Bragl Guðmundsson, Eltn Ell-
.ertsdóttir, Gunnar V. Andrésson, Krlstján Arl Einarsson. Otlitsteiknun: Gunnar
Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Slðumúli 14, slmi Sóóll 7 llnur. Auglýsingar og skrifstofur: Slðumúla 8,
slmar 86611 og 82260. Afgreiðsla: Stakkholti 2—4, slmi 86611.
Askriftargjald er kr. 5.500.- á mánuöi innaniands og verö I lausasölu 300 krónur ein-
takið. Visirer prentaöur I Blaöaprenti h.f. Slðumúla 14.
Kjarasamningar - en hvaö svo?
Þaö fylgir þvi ávallt nokkur léttir, þegar gengió er frá kjarasamningum. Aö þvl leyti er
lausn kjaradeilunnar vel tekiö. En jafnframt vakna áhyggjur af nýrri verðbólguöidu,
og nú bíöa menn spenntir eftir boöuöum efnahagsaögeröum. Veröur gripið tii nýrra
„febrúarlaga”?
Enginn vaf i er á því, að f lestir
hafa tekið þeim fréttum fagn-
andi, að samningar hafi tekist í
kjaradeilunni. Allt þetta ár hafa
kjarasamningar verið lausir og
mikil óvissa ríkt vegna lang-
dreginna viðræðna. Hótanir
hafa gengið á víxl, oftar en einu
sinni sinni hefur upp úr slitnað
og sjónarmið sýnst ósættanleg.
Ekki er hægt að saka
Alþýðusambandið fyrir óhóf-
legar kaupkröfur, enda höfðu
ráðherrar Alþýðubandalagsins
gef ið iínuna í upphaf i, að enginn
grundvöllur væri fyrir veruleg-
um grunnkaupshækkunum. Hin
nánu tengsl verkalýðsforyst-
unnar og Alþýðubandalagsins
leidduþaðaf sér, að langlundar-
geð ASf í samningaþóf inu varð
þrautseigara en f reistingin til að
grípa til harðari aðgerða.
Vinnuveitendur hafa nýtt sér
þessastöðu. Einhvern veginn er
það einnig svo, að almennari
skilningur er á því en áður, að
himinháar kröfur og verkföll
komi að litlu gagni. þegar til
lengdar lætur.
Það er ef til vill merkilegasta
ályktunin, sem dregin verður af
samningaþófinu i ár, að verk-
fallsaðgerðir voru í rauninni
aldrei á dagskrá, og sennilega
aldrei grundvöllur til þess meðal
launþega sjálfra.
Þrátt fyrir að segja megi, að
þeir kjarasamningar, sem nú
eru undirritaðir séu hóflegir að
marki, eru menn sammála um
að þeir feli í sér 10% almenna
kauphækkun.
Vinnuveitendasambandið hef-
ur áætlað, að þessir samn
ingar og óbreytt grunnkaup allt
næsta ár leiði til nær 90% verð-
bólgu. Enginn ástæða er til að
véfengja þessa útreikninga og
því full rök til þess að fullyrða,
að nú haf i verið samið um verð-
bólgu en ekki bætt lífskjör, eins
og Þorsteinn Pálsson hefur
orðað það.
Þetta er óhugnanleg stað-
reynd.
Það er vitaskuld dapurleg
niðurstaða fyrir verkalýðs-
f orystuna að standa í samninga-
viðræðum í heilt ár, og ná síðan
fram samningum, sem rýra
kjörin en ekki öfugt.
Með þessum orðum er ekki
verið að kveða upp áfellisdóm,
yfir samningamönnum ASI.
Þeir einir bera ekki ábyrgð á
efnahagsástandinu, þeir einir
geta ekki fært fórnir, meðan
stjórnvöld veita lítið sem ekkert
viðnám á öðrum sviðum.
Það sem að framan er sagt
um spá vinnuveitenda og kjara-
rýrnun í kjölfar samninga,
verður að taka með fyrirvara.
Það er rétt, sem segir í þjóð-
hagsáætlun, að lifskjör fólks
felast í fleiru en launum, og ef
stjórnvöld geta tryggt kjör með
félagslegum aðgerðum, skatta-
lækkunum og minni verðbólgu,
þá hefur nokkuð unnist. Ein-
stakir ráðherrar hafa gefið í
skyn, að slík áform væru á
prjónunum og efnahagsaðgerðir
hafa verið boðaðar um áramót-
in.
Þær hafa hinsvegar ekki verið
útskýrðar í einstökum atriðum,
en í því sambandi eru athyglis-
verðar þær fullyrðingar
Morgunblaðsins, að stefnt sé að
nýjum „febrúarlögum" eða
jafnvel „leiftursókn".
Svo mikið hafa núverandi
stjórnarsinnar fordæmt þær
efnahagsaðgerir, sem hér eru
nefndar, að það teldist til meiri-
háttar stjórnmálatíðinda, ef satt
reyndist. I þessum fullyrðingum
felst svo alvarleg ásökun um
stórfelldasta hringsnúning í ís-
lenskri stjórnmálasögu, að
ríkisstjórn hlýtur að upplýsa
þjóðina þegar í stað, hvað fyrir
henni vakir.
Sá léttir, sem fylgir kjara-
samningunum, vekur því um
leið áhyggjur og spurningar.
Áhyggjurnar stafa af verð-
bólguáhrifum, en spurningarnar
stafa af boðuðum efnahagsað-
gerðum.
Nú höfum við kjarasamninga
— en hvað svo?
ÍMBVAKÍRPfSTQUBMUNDÍJ7
Margir hafa liklega rekið upp
stör augu, þegar sú krafa for-
manns Verkamannasambands
Islands, Guðmundur J, Guð-
mundssonar, um tafarlausa
ihlutun Alþingis i samninga-
málin og lögfestingu sáttatillög-
unnar, sem sáttanefnd lagöi
fram, sá dagsins ljós. Enginn
veit hvað komið hefur yfir
þennan forystumann, en
ýmsum getum er að þvi leitt.
Ekkert skal fullyrt um hvað
orðið hefur þess valdandi, að
þessi meinloka tók búsetu i lik-
ama og sál þess annars útlits-
góöa einstaklings, en margt er
hugsað.
Afstaða verkalýðs-
hreyfingarinnar.
Sú hefur verið grundvallaraf-
staða verkalýðshreyfingarinn-
ar, aö afskipti löggjafans af
málefnum hreyfingarinnar
væru óæskileg. Enginn hefur
orðiö þess var fyrr en nú, að
fulltrúar kommúnista i verka-
lýðshreyfingunni væru á öðru
máli. Þvertá móti sýnir reynsl-
an, aö þeir hafa beitt bæði lög-
legum og ólöglegum aögerðum
til þess aö brjota á bak aftur
tilraunir stjórnvalda til afskipta
af málefnum hreyfingarinnar.
Aö visu hafa þær aðgerðir
kommúnista oftar en ekki verið
flokkspólitisk misbeiting á
hreyfingunni, eins og t.d. út-
flutningsbanniö og ólöglegu
verkföllin 1978 sýna.
Hvers vegna heimtar
Guðmundur lög nú?
Eins og áður er vikið að, er
æði erfitt, miðað við liðinn tima,
að átta sig á hvað Guðmundur
er að fara, en skoðum það að-
Karvel Pálmason
alþingismaður vekur
athygli á vinnubrögð-
um og afstöðu áhrifa-
manna Alþýðubanda-
lagsins i þeirri kjara-
deilu. sem staðið hefur
yfir, og þá sérstaklega
þeim yfirlýsingum
Guðmundar J., að al-
þingi ætti að lögfesta
samninga.
eins nánar. Þeir Alþýðubanda-
lagsmenn, margir hverjir, sem
forystu gegna i verkalýðshreyf-
ingunni, láta i veöri vaka,
stundum, að við völd i landinu
sé rikisstjórn, sem vinveitt sé
vinnandi stéttum þessa lands,
og þvi eigi verkalýðshreyfingin
að sýna rikisstjórninni vinsemd,
þvi hvað sem liði óbilgirni for-
ystumanna Vinnuveitendasam-
bandsins þá megi nú alltént á
það treysta, að á endanum komi
rikisstjórnin sem hinn frelsandi
engill, og færi launþegum á
silfurfati það, sem forystu-
mönnum Alþýðubandalagsins i
Alþýðusambandinu hefur ekki
tekizt i 10 mánuði.
Sem sagt, skipulagt eftir
pöntun frá Svavari Gestssyni og
Co. En er nú þessi rikisstjórn
traustsins verð? Þessi sama
rikisstjórn með þá Svavar og
Ragnar i broddi fylkingar hefur
ekki fengist til þess, þrátt fyrir
margra mánaöa itrekun, að
segja af eða á um afstöðu sina
til hinna ýmsu félagslegu þátta
af óskum Alþýöubsambandsins
i yfirstandandi samningum. Og
þessi sami Svavarog þessi sami
Ragnar hafa neitað tveimur
meginkröfum A.S.I., sem að
rikisvaldinu snúa, um lækkun
skatta á lágtekjufólk og sömu
lifeyrisréttindi til handa fél-
ögum innan A.S.Í.eins og Ragn
ar samdi um við B.S.R.B.
i ljósi þessa er fráleitt að
treysta þvi að núverandi rikis-
stjórn haldi verndarhendi yfir
verkalýöshreyfingunni, eða leit-
ist við að verja hagsmuni henn-
ar.
Frumhlaup, sem skað-
aði stöðu A.S.í. félaga.
Það er augljóst að þetta
frumhlaup Guömundar J. Guð-
mundssonar hefur skaðað stööu
verkalýðshreyfingarinnar i
þessari deilu. Hafi það verið
mat Guðmundur, sem liklegast
er að hann og hans flokksbræöur
innan A.S.Í., sem leitt hafa
samningana s.l. tæpa 10 mánuði
að þeir væru mát og kæmust
ekki lengra, þá var a.m.k. æski-
legra, hreyfingarinnar vegna,
að málið væri þar rætt, áður en
þvi var kastað sem upphlaups-
máli, i hendur fjölmiðla.
Vera má, að sú staða komi
upp vegna ósæmilegrar fram-
komu Vinnuveitendasambands-
ins og rikisstjórnarinnar i
samningamálunum, að verka-
lýðshreyfingin standi frammi
fyrir þvi að svara spurningunni
um lögfestingu eða ekki.
Komi til slíks þá á að ræða það
innan hreyfingarinnar sjálfrar,
en ekki með ótimabæru upp-
hlaupi einstakra forystumanna
vegna stundargremju eða
barnalegrar óskhyggju, ég tala
nú ekki um, hafi slik þróun veriö
pöntuð.
„Hvers vegna heimtar Guðmundur lög nú?”