Vísir - 01.11.1980, Blaðsíða 3

Laugardagur 1. nóvember 1980
VÍSIR
John Boorman:
Kvikmynd um Artúr
kóng, Merlín
galdrakarl og
riddara
hringbordsins
John Boorman þykir hafa gert
ýmsar dularfullar og magnahar
kvikmyndir. Hell in the Pacific,
Deliverance, Zardoz, Exoricist
II: The Heretic. I nýjustu mynd
sinni, Knights, gefur hann sig
fullkomlega á vald fantasiunni og
goðsögninni: Myndin er um ekki
minni menn en Artiir köng,
Merlfn toframann og riddara
hringborðsins, Lancelot, Gala-
had, Gawain og þá hina. Þessi
mynd er gamall draumur Boor-
mans sem hefur nú loksins ræst.
„Mort D’Arthur”
Goðsagnirnarum Artúrkonung
og riddara hans, konur og töfra-
manninn Merlfn hafa lifað ágætu
lffi um aldir alda og sifellt er ver-
iö að færa þær i nýjan búning
(nægir aöminna á Prins Valiant).
Kvikmyndir Boormans eru ákaf-
lega persönuleg verk enda segir
hann aö myndin sé fjarri þvi aö
vera sagnfræöileg, hún sé goð-
sagnakennd. „Við reyndum að
skapa fmyndaöan heim,” segir
hann en það er vist ákaflega ein-
kennandi fyrir hann sem leik-
stjóra. Meöal annars hefur hann
skrifað handrit að „Lord of the
Rings” meö Rospo Pallenberg,
sem einnig aðstoðaði hann við
handrit „Riddaranna”. Sú mynd
hefur þó aldrei verið gerð.
Handrit þeirra félaga er byggt
fyrst og fremst á frægu sagna-
kvæði frá 15. öld, „Mort
D’Arthur” eftir sir. Thomas
Malory. Þeir hafa þó leyft sér að
vikja að ýmsu leyti frá fordæmi
Malorys enda segir Boorman:
„Maður er alltaf að endurskapa
goðsagnir. Goðsögn er reyndar
ætið sjálfri sér samkvæm enda
þótt henni sé breytt.”
Litir og forsöguleg
skriðdýr
Myndin er tekin á trlandi og
reyndist aðallega miklum erfið-
leikum bundið aðhanna, smiða og
sniða búninga og leikmyndir, ein-
mittvegna þess að Boorman var
ekki að endurskapa tiltekið tima-
bil sögunnar heldur frumskapa
sinn eigin heim. „Mér leiðist
raunsæisstefna (realismi)”, hef-
ur hann látiö hafa eftir sér og
jafnvel i myndum sinum sem ger-
ast I nútimanum reynir hann að
stjórna nákvæmlega hönnun,
leikmynd og ekki sist litum.
Litirnir hafa ávallt skipt Boor-
man miklu máli og hann hefur
notað þá til að túlka atriði sem
aðrir leikstjórar hirða litt umAð*
allitir „Riddaranna” eru rauður,
gull, silfur, grænn, grár og svart-
ur. Rautt er „rauður þráður
myndarinnar, segir leikstjórinn.
„Þaö táknar ástriður og blóð og
mikið af því erblóð.”
Búningar hafa vakið athygli i
þessari mynd. 1 byrjun þegar
segir frá föður Artúrs og hans
málum ganga menn einkennilega
til fara, í miklum og þunglama-
legum brynjum, hyrndum, sem
helst minna á dinósárusa. Boor-
man segir: „I byrjun tengjast
brynjurnar dýrum. Hugmyndin
er að þegar maöur sér þessa
brynjuðu riddara berjast minni
þeir mann á forsöguleg skriðdýr,
sem berjast i forsögulegri eðju.
Smátt og smátt breytast þeir i
mann.”
Frumstæðar hvatir.
Ummyndum hins forsögulega
dýrs I viti borinn mann er atriði
sem Boorman leggur mikla
áherslu á I þessari mynd.
„Þegar kristindómur hófst til
vegs og gömlu trúarbrögöin hurfu
hvarf um leiö þaö sem batt mann-
inn við töfra og náttúruna. Um
Orrustuatriöi úr „Riddurunum”.
Fremst gengur töfra'maöurinn
Merlin.
það er þessi mynd — þegar mað-
urinn hættir aö lifa með náttúr-
unni. Þvi varð hann aö ftírna til aö
gerast skyni gædd mannvera.
Boorman telur engu aö siður að
i sérhverjum manni blundi þessi
ósýnilegi hlekkur við náttúruna.
„Ég tel aö goðsagnir, eins og sag-
an um Artúr, veki i okkur tilfinn-
ingarsem eru grafnar djúpt niðri
i undirmeövitundinni. Þær eru
milliliðurmilli okkar og löngu liö-
innar fortiöar og eitthvaö i þess-
um sögum, i imynd þeirra, talar
til okkar úr fortiöinni.
Þessi saga hefur verið flutt á
ýmsa lund gegnum aldirnar, fyrst
var hún sögð, sföan sungin, hún
varmáluö og ort um hana. En ég
tel að kvikmyndaformið eigi best
við hana þvi kvikmyndin er Svo
fjarskalega tengd heimi draum-
anna.”
Og svo er það myndin...
Þaö er sá gamli Nicol William-
son sem leikur hlutverk Merlins
töframanns, sem myndin byggist
fyrst og fremst á. Merlin kom
Artúri kóngi til valda og notaði
vald sitt honum til aðstoðar. Hel-
en Mirren leikur hálfsystur
Artúrs, hina illu norn Morgana,
Nigel Terry leikur Artúr konung,
Cherie Lunghi leikur drottningu
hans, Guinevere og Nicholas Clay
leikur hinn goðumlika riddara
Lancelot. Flestir leikararnir eru
litt þekktir, nema af sviöi, og
sumir eru algerir grænjaxlar,
eins oghinn tvitugi Robert Addie,
sem leikur son Artúrs Mordred.
Meðal helstu breytinga sem
Boorman og Pallenberg geröu á
sögu Malorys er aö það er töfra-
maöurinn Merlin sem gefur fööur
Artúrs sverðiö Excalibur og fað-
irinn, Uther Pendragon, rekur
sjálfur sverðið i steininn sem
Artúr dregur þaö siöar úr. Þá
sameinuöu þeir persónur Morg-
ana og Vivien, vatnadisarinnar, i
eitt hlutverk en i upphaflegu sög-
unni gerir Morgana samsæri
gegn Artúr meöan Vivien gabbar
Merlin til að kenna henni töfra
sina og notar þá siöan gegn hon-
um. Morgana Boormans gerir
hvorttveggja. Þetta gæti allt
saman oröið hiö skemmtilegasta.