Vísir - 01.11.1980, Blaðsíða 9
8
VÍSLR
Laugardagur 1. nóvember 1980
Laugardagur 1. nóvember 1980
VÍSIR
9
... og ( einu æbisgengnu upphlaupinu fékk ég stóran og þungan
kennara beint ( brjóstkassann...”
,Ætli ég sé ekki frekar Ihaidsamur”.
Allir nemendurnir virða hann og þe«»« Hkar vel við t hann samt, óttast ákveðni hans og skarpa tungu. En þeir lann. Ei ■ sem hr 1 nokkri æðast G r hræðast uðna Guð- kni cxr mil/.
mUnuSSOti/ rOKTor ivionnTaSKOians i rceyK|aviK# peKK|a na ill húmoristi og hæðinn með afbrigðum, en það er ef 1 margir óttast. Guðni er með þekktari skólamönnum hér á landi, hef menntaskóla landsins, og kennarienn lengur, eða í þrjátí lil vill e ur lengi uár. inmitt h verið re Plll wl 1IIIR áðið, sem iktor elsta
„Ég held ég væri löngu
dau&ur ef ég fengi ekki aö kenna
eitthvað. Þaö er þaö eina sem
heldur manni svolitiö viö efniö.
Ég hef alltaf haft gaman af
kennslunni — örugglega meira
gaman af henni en nemendurnir
hafa haft”.
— Ertu góður kennari?
„Miöaö viö nýtisku teóríur
hlýt ég aö vera afskaplega
vondur kennari. Ég er nokkuö
kröfuharöur og ég er frekur.
Hef mildast eitthvað
Ég hef sjálfsagt mildast eitt-
hvaö með árunum. Ég by'rjaöi
meö miklum látum, nýkominn
frá prófboröi 1951. Ég var log-
andi hræddur því ég hafði aldrei
kennt áöur aö nokkru gagni.
Fyrsta hugsunin var aö láta lýö-
inn ekki vaöa ofan i mig og eyöi-
leggja þannig fyrir mér
kennsluna. Ég var nefnilega á
þeirri skoöun og er aö vissu leyti
enn, aö menn reyni aö komast
hjá þvi aö læra ef þeir mögulega
geta. Ég held aö ef nást á ein-
hver árangur i námi veröi verk-
stjórn kennarans aö vera sterk.
Þaö er nú einu sinni tilhneiging
mannskepnunnar, rétt eins og
vatnsins, aö fara alltaf auðveld-
ustu leiðina.
Þaö má náttúrulega deila um
þaö hvort raunverulega sé hægt
að kenna nokkrum manni nokk-
uö. Þaö er ekki hægt að kenna
manni sem ekki vill taka viö.
Verkiö er hjá nemandanum og
þaö eina sem kennarinn getur
gert er aö benda nemandanum á
aöferöir og leiörétt hann.
Nám er hörkuvinna og þú
færö aldrei góöa vinnu út úr
heilum hópi, nema aö verk-
stjórnin sé i góöu lagi, þvi þaö er
misjafn sauöur i mörgu fé. Þó
erum viö betur settir i mennta-
skólunum en ( skólaskylduskól-
um, þvi þar er hjöröin enn
marglitari. Þegar hingaö kem-
ur hefur siast töluvert úr, en
ekki nógu mikið”.
Ekki nein fjölgun!
— Er þá fjöldinn i mennta-
skólum oröinn of mikill?
„Ég skal ekki segja um þaö,
en ég heid aö viö höfum ekkert
viö þaö aö gera aö f jölga meira i
menntaskólunum. Ekki ef viö
eigum aö fá út úr þeim fólk meö
virkilega góöa menntun.'
Ég er ekki enn búinn aö sjá
fyrir endann á þvi, hvaö verður
um þennan elsta menntaskóla
landsins, ef þeir halda fast i
þessi lög um framhaldsskóla,
sem þeir hafa veriö aö flytja á
þingi. Þaö sem ég les út úr þessu
frumvarpi er þaö, að viö hljót-
um aö fá lægri standard.
Þaö er augljóst mál, aö ef viö
eigum aö geta státaö okkur af
þvi aö vera menningarþjóð, þá
þýöir ekki aö lækka standardinn
á menntun i landinu. Viö getum
ekki gert hvorutveggja aö veita
öllum sömu menntunina og
halda háum standard — þaö
dæmi gengur bara ekki upp.
Berum skyldur gagnvart
þeím vel gefnu
Viö veröum aö opna augun
fyrir þvi, aö viö höfum ekki
siöur skyldur viö þá sem eru vel
til náms fallnir en þá sem verr
gerjgur. Ég tel þaö ekki blett á
neiþum manni að vera vel gef-
innl En þaö er eins og sumum
finúist þaö — þaö er veriö aö
fara meö þaö eins og manns-
morö. Þó ég sé I sjálfu sér ákaf-
lega fylgjandi brjóstvitinu, þá
tel ég aö menntun eigi mikinn
rétt á sér — brjóstvitiö eitt getur
ekki bjargaö okkur.
Ef við gætum þess ekki aö
halda háum standard á mennt-
uninni, þá veröa próf aöeins
merkingarlaus stimpill. Allir,
sem fara til læknis, vilja fá úr-
vals lækni, ef þú ætlar aö fljúga
viltu fá úrvals flugmann og svo
framvegis. Viö veröum þvi aö
eiga þetta úrval til, og þess
vegna veröur aö gefa úrvals-
fólkinu tækifæri til aö nýta sina
hæfileika.
Lifið er ekki dans á rós
um
I grunnskólum er hjálpar-
kennsla fyrir þá, sem gengur
erfiölega. En þaö vantar alveg 1
hjálparkennsluna fyrir þá sem
skara fram úr, eru góöir náms-
menn og þurfa meira en þeir fá i
venjulegum kennslustundum.
Þessir námsmenn þurfa þvi
ekkert aö hafa fyrir náminu og
missa áhugann á þvi og venjast
á slæleg vinnubrögö. Þaö getur
oröiö erfitt fyrir þessa nem-
endur aö ná sér á strik aftur.
Lifiö er ekki og hefur aldrei ver-
iö dans á rósum, og ég sé enga
ástæöu til þess aö þaö eigi aö
verða rósdans i skólum. Menn
veröa aö gera svo vel aö hafa
dálitiö fyrir þessu”.
Flest f lezt út nú á dögum.
Þaö er viöurkennt i grunn-
skólanum, að kennslan veröur
aö miöast viö miölungsnem-
endur, þvi aö ekki má raða i
bekki eftir einkunnum og þvi fá
góöir nemendur ekki nóg. Sam-
ræmdur framhaldsskóli þýöir,
aö áfangar i námi veröa hinir
sömu eöa jafngildir i öllum
framhaldsskólum. Þaö þýðir aö
námsefni og kröfur I hverjum
áfanga veröa aö miðast viö miö-
lunginn, eins og. i grunnskóla.
Þannig heldur sú þróun áfram,
aö góðir námsmenn fá ekki
nægilega erfiö verkefni aö fást
viö og standardinn lækkar.
Þessu svara ýmsir meö þvi aö
góöir nemendur geti þá lokið
náminu á skemmri tima! En
þaö er nú heldur skammgóöur
vermir, þvi aö heildarnáms-
„Ég væri sjálfsagt daubur ef ég fengi ekki a& kenna”.
magniö vex ekki viö þaö. Auk
þess er ég engan veginn viss
um, aö svokallaöar hraöferöir
séu af hinu gó&a, þó aö ég nenni
ekki aö fara nánar út i þaö núna.
— Hefur meöaltal einkunna
þá lækkaö I menntaskólanum?
„Þaö er enginn vafi á þvi, aö
útkoman i stúdentsprófunum
hrapaöi niöur úr öllu valdi til að
byrja meö eftir aö mennta-
skólalögunum var breytt og
landsprófiö fellt niöur. Auk þess
jókst fall I þriöja bekk nokkuð
og fall i fjóröa bekk töluvert.
Grunnskólaprófiö siar finnst
mér ansi litiö úr og fyrir bragöiö
falla fleiri i þriöja og fjóröa
bekk. Þetta er spurningin um
þaö hvar á aö sia og spurningin
er eiginlega pólitisk. En ein-
hvers sta&ar þarf sian að vera.
En á móti þessu kemur, aö ég
held aö hugsunarhátturinn sé að
breytast. Um tima var alls eng-
inn metnaöur til hjá nemendum
aö ná einhverjum árangri. Þeim
virtist nægja aö skriöa á milli
bekkja og skriöa yfir lágmarks-
einkunnina á stúdentsprófi.
Þetta virðist mér heldur hafa
breyst, þaö er ekki lengur
hrópaö á eftir mönnum sem
leggja hart að sér I námi”.
Þá hverfur standardinn!
— Þú ert væntanlega ekki
fylgjandi þvi aö fella alfariö
niöur próf og einkunnir?
„Nei, nei, hreint ekki. Þaö
myndi ekki lækka standardinn
— þaö myndi alveg fara meö
hann.
Ég tel meira að segja að þess-
ir grófu skalar sem eru notaðir i
samræinda prófinu i grunn-
skólanum og i sumum fram-
haldsskólum, sé allt of grófir.
Til dæmis gildir einkunin A allt
á milli 8 og 10, en allir sem i
skóla hafa veriö, vita aö þaö er
geysilegur munur á nemanda
sem er með átta og nemanda
sem fær tiu. Og aö hneppa þá
alla I sama bókstafinn, það ber
keim af að veriö sé aö leyna ein-
hverju og er ekki af hinu góöa.
Margir segja, aö ekki sé rétt
aö gefa nákvæmari einkunnir,
eöa aö alls ekki eigi aö gefa
einkunnir, vegna þess hve þær
séu ónákvæmur mæli-
kvaröi. Menn geti veriö
illa fyrirkallaöir, próf-
hræddir og svo fram
vegis. Auðvitaö eru öll
mannanna verk ónákvæmi,
viö komumst aldrei aö
fullkomnunni. Frá minu
sjónarmiöi er einkunn á
prófi lýsing á þvi hve
miklum árangri
nemandinn hefur
náö i ákveönu
prófi á
,Tíminn
fyllist
adallega
af starf-
inu og
stílunum”
— segir Gudni Gud-
mundsson, rektor,
í Helgarvidtali
Textí:
Axeí
Ammendrup
Mvndir:
Elín
Ellertsdóttír
„Ég hlusta töluvert á klassiska tónlist, en gaddavir þoli ég ekki”.
ákveönum tima
ekkert meira”.
hún segir í!S '.....' ' '' ' ' ‘ 1 1 .
Plága en ekki gestur
„Ég er latur aö e&lisfari en hef aldrei haft tima til aö leggjast f ieti”.
„Ég er frekar kröfuharöurkennari og frekur, og þess vegna fékk ég
viöurnefni, sem ég hiröi ekki aö nefna”.
Vil ekki afnema bekkjar-
kerfið
Viö spyrjum nú Guöna um álit
hans á áfangakerfi, eins og
notað er i Menntaskólanum viö
Hamrahliö og vi&ar. Þar er
gamla bekkjakerfiö ekki notaö,
heldur geta menn nokkuð ráöiö
námshraöanum sjálfir.
„Ég hef ekki viljaö taka þetta
kerfi upp hérna, vegna þess að
mér finnst satt aö segja aö viö
missum svo mikiö viö þaö aö
bekkjareiningin hverfur. Þaö
getur oröið mörgum nemandan-
um afskaplega erfitt. Hugsum
okkur mann, sem er ekki mann-
blendinn að eðlisfari. Hann hef-
ur engan fastan samastaö og
engan fastan hóp af fólki, sem
hann umgengst daglega. Fyrir
honum getur farið ansi illa.
Fyrir utan alla þá vini og kunn-
ingja sem maöur eignast: þeir
eru að stórum hluta krakkarnir
sem maður kynntist i fram-
haldsskólanum. Og hluta þeirra
umgengst maöur þaö sem eftir
er lifsins.
Afangakerfiö hefur vissulega
sina kosti en ég er ekki á þvi a&
þeir vegi svo þungt aö þeir
skipti verulegu máli. Það er
talaö um aö nemendurnir geti
fariö mishratt I vissum grein-
um, og ef þeir eru mjög lélegir i
einni grein þá geti þeir tekiö
hana aftur án þess aö falla á
heilu ári. Hjá okkur fá þó slikir
nemendur tækifæri til aö endur-
taka próf i einstökum greinum.
Og viö höfum einnig varnagla,
þannig aö gangi einhverjum
einstaklega illa i einu fagi en
fær sæmilega góöar einkunnir i
öörum fögum þannig aö meöal-
tal sé yfir 6.0 þá fá þeir að halda
áfram. Nú ef menn ná ekki sex i
aöaleinkunn, þá þýöir það bara
aö þeir hafa verið illa undirbún-
ir og hafa þvi ekkert illt af þvi
að læra betur”.
Skólinn er ekki tilrauna-
stofa!
— Ert þú ihaldsamur?
„Já, ætli ég sé ekki heldur I-
haldsamur aö eölisfari. En þaö
þykir ekki gott, eiginlega mesti
ljó&ur á ráöi manna. En ég held
aö skólar eigi aö vera ihaldsam-
ir. Þeir eru hvorki tilraunastof-
ur né byltingarstofnanir. Viö er-
um meö allt of verömæt efni i
höndunum, þar sem krakkarnir
eru, til þess að standa I ein-
hverjum tilraunum meö þaö. Ef
ég er sannfærður um aö það,
sem ég hef, sé gott, er ég heldur
ragur viö aö breyta þvi. Þaö
þarf alla vega aö sanna mér það
mjög rækilega aö breytingarnar*
séu til bóta áöur en ég er tilbú-
inn til aö breyta”.
Þegar rætt er við Guöna Guö-
mundsson er ekki óeölilegt að
talið beinist aö skólamálum.
Guöni er búinn aö kenna viö
Menntaskólann i Reykjavfk I
næstum þrjátiu ár og er búinn
a& vera rektor i tiu ár. En viö
beinum málinu frá kennslunni
aö skólaárum Guðna sjálfs.
SöeJÍfSlf
„Ég er meö próf frá háskólan-
um i Edinborg. Ég tók próf I
ensku og frönsku. Ég var slðan
eitt og hálft ár I Frakklandi, þvi
þaö þý&ir ekki annaö en aö læra
eitthivað af tungumálinu i land
inu, þar sem þaö er talaö — ann-
ars nær maöur ekki nógu góöum
tökum á málinu. Ég var inn-
ritaður i Sorbonne I Paris
veturna 1948 og ’49 og svo aftur
sumarið ’51. Þaö er afar erfitt
aö kynnast Frökkum og ég get
varla sagt aö ég hafi kynnst
nokkrum þeirra mikið. Ég geröi
nefnilega þá reginskyssu aö
fara til Parisar. Þaö er miklu
erfiöara aö kynnast Frökkum I
Paris, en I minni borgunum þvi i
Paris er litið á útlendinga frek-
ar sem plágu en sem gesti.
Hins vegar kynntist ég miklu
fleiri mönnum I Edinborg, enda
minni staöur. Þar likaöi mér
ákaflega vel enda ágætir menn
meö mér, bæöi Islendingar og
Bretar. Við höfðum meöai ann-
ars forláta kvartett þar sem ég
söng fyrsta tenór, Páll S. Ardal
prófessor i heimspeki, annan
tenór, Friörik Þorvaldsson, for-
stjóri Noröurtryggingar á Akur-
eyri, fyrsta bassa og Lúðvik
Jónsson framkvæmdastióri Isa-
foldar, annan bassa. Þetta var
feikilega merkilegur kvartett og
viö sungum inn á plötur og allt
hvaö eina”.
— Sunguð þiö inn á plötur?
„Ja, en ekki til aö gefa út,
heldur bara fyrir okkur sjálfa.
Það var ekki oröin þjóöariþrótt
eins og nú aö gefa út plötur. Ég
held aö nú séu allar plöturnar
ónýtar eða spilaöar i gegn,
nema hvaö þaö er eitt eintak tií
hjá Sigursteini Magnússyni,
konsúl I Edinborg, sem ég veit
af”.
Ég er felminn og hlé-
drægur
— Komuö þið mikiö fram á
þessum tima?
„Nei, nei. Viö sungum á sam-
komum tslendinga i Edinborg
og einu sinni á skandinavisku
kvöldi. Þaö var geysimikiö
sungiö i þá daga, enda vorum
viö einir átta eöa tiu, íslending-
arnir i Edinborg, og okkar stoö
og stytta var Sigursteinn
Magnússon konsúll, og kona
hans, Ingibjörg”.
Eftir nám sitt i Edinborg og
Paris kom Guöni heim og hefur
kennt i MR slðan eöa frá haust-
inu 1951. Hann kvæntist konu
sinni, Katrinu ólafsdóttur og
hafa þau eignast sjö börn og
barnabörnin eru einnig að veröa
sjö. En hvernig ver rektor
Menntaskólans i Reykjavik fri-
tima sinum?
„Ahugamál min utan skólans
hafa aldrei verið mörg, enda
hefur aldrei veriö timi til aö
stunda mörg „hobbi”. Og sá
timi hefur fariö æ minnkandi,
Ég hef alltaf haft gaman af
klassiskri tónlist og fór oft á tón-
leika hér áöur fyrr, en jafnvel
þaö hefur minnkaö. Ég les mik-
iö og er alæta á þaö sem ég les.
En einhvern veginn viröist tim-
inn fyllast aöallega af starfinu
og stilunum. Ég spila reyndar
bridge einu sinni i viku.
Ég held ég hafi ekki komið I
leikfimi siöan ég var sautján
ára gamall. Jú, ég fór reyndar i
kennaraleikfimi i gamla daga
hjá Valdimar örnólfssyni. Eftir
timana var alltaf handbolti og
ég var einu sinni rifbrotinn. Ég
fékk stóran og þungan kennara í
brjóstkassann á mér i ægilegu
upphlaupi, en ég var I marki.
Þar meö fór þaö”.
Sparka í teppið
— Þú hefur þá ekki lagt mikla
stund á íþróttir siöan?
„Nei, þaö má heita aö ég sé
alveg saklaus af þvi aö leggja á
mig nokkra likamlega áreynslu,
nema hvaö ég mála stundum
heima og geng frá heimili minu
niöur Laufásveginn i vinnuna.
Nú má segja aö ég leggi ekki
stund á aörar iþróttir en aö
sparka i teppið fyrir framan
sjónvarpiö á laugardögum þeg-
ar enska knattspyrnan er i sjón-
varpinu.
Ég held aö ég sé aö eölisfari
afskaplega latur maöur, sem
aldrei hefur mátt vera aö þvi aö
leggjast I leti. En ég hugsa aö
letin sé ansi snar þáttur i mörg-
um, þaö er bara spurningin
hvort menn láta letina ná yfir-
höndinni eöa ekki”.
Um gönguferðir kennara
— Aö lokum. Þykir þér oröiö
vænt um þetta gamla skóla-
hús?”
„Já, -þetta er gott hús meö
góöum anda.”
Þetta er náttúrulega oröiö
meö eldri timburhúsum i bæn-
um, 134 ára gamalt. Þegar þaö
var byggt áriö 1846 var þaö
byggt fyrir um hundraö nem-
endur. Nú eru þeir á niunda
hundraö. Þaö er reynt aö halda
þvi viö eins og kostur er en þaö
er geysilegt álag á þvi, alveg frá
átta á morgnana til sjö á kvöld-
in. Hins vegar hlifum viö þvi á
kvöldin og um helgar og þvi fer
engin félagsstarfsemi fram i
þvi, heldur I nýbyggingunni
Casa Nova. 1 nýbyggingunni fer
einnig fram nokkur kennsla svo
og I Þrúöivangi á Laufásvegi
sem viö tókum á leigu hjá
Framkvæmdastofnun — til
brá&abirg&a aö sjálfsög&u og
höfum kennt þar i fimmtán eöa
tuttugu ár.
Þaö sem okkur vantar mest
núna er hús meö leikfimisal,
sem hægt er a& nota sem sam-
komusal. Viö erum nefnilega
meö elsta leikfimisal landsins
sem löngu er oröinn allt of litill
og engan samkomusal. Og meö
þvi aö hafa i þvi húsi fimm til
sex kennslustofur, gætum viö
hætt aö nota Þrúövang og þar
meö sparaö þann tima sem fer i
gönguferöir kennaranna fram
og aftur um nágrenniö. Þeir
þurfa nefnilega oft að fara
hé&an af kennarastofunni upp i
Casa Nova, þaöan I Þrúövang,
i Casa Nova aftur og svo hingaö.
Þannig fer óhjákvæmilega tölu-
veröur timi til spillis.
En þetta gamla hús er
náttúrulega alveg geysilega vel
byggt upphaflega og þaö veröur
aö segja rikisvaldinu til veröugs
hróss, aö þaö hefur aldrei séð
eftir peningum til viöhalds hús-
inu, alla vega ekki seinni árin.
Styrktarbitarnir eru orönir
svo gamlir, aö þeir eru hrein-
lega steingeröir. Það átti aö
breyta hér einni stofunni nýlega
og þurfti þá að saga i sundur
þrjá styrktarbita. Þeir voru
ekki búnir aö saga nema i tvær
eöa þrjár minútur þegar sögin
brotnaði. Og þeir brutu ekki
færri en þrjár sagir viö aö saga
þessa þrjá bita. Ég held þvi
fram, aö húsiö geti varla brunn-
iö. Þilplöturnar geta náttúru-
lega fuörað upp en ef eldur
kæmi upp er ég sannfærður um
aö veggirnir stæöu heilir eftir”.
—ATA